Τo τελευταίο καιρό άρχισαν πάλι να κυκλοφορούν σενάρια για την αξιοποίηση των ακινήτων του Δημοσίου προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των δημόσιων εσόδων. Η πρώτη σκέψη είναι ότι έστω και αργά ευτυχώς που κατάλαβαν κάποιοι ότι τα ακίνητα είναι και αυτά περιουσιακά στοιχεία τα οποία μπορεί να προσφέρουν ρευστότητα σε περιόδους κρίσης. Όμως , αν και η παραδοχή αυτή εμφανίζεται να δίνει απάντηση τόσο στο θέμα της αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας όσο και σε εκείνο της αύξησης των δημοσίων εσόδων εντούτοις η εμπειρία δείχνει ότι στην πράξη κινήσεις προς την κατεύθυνση αυτή μπορεί να εξελιχτούν απλώς σε εξαγγελίες. Για παράδειγμα , από την δεκαετία του ΄80 μέχρι σήμερα , οι εκάστοτε υπουργοί Οικονομίας , ανακοίνωναν ότι στις προτεραιότητες τους θα ήταν η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου είτε μέσω της ορθολογικής εκμετάλλευσης της είτε με την διαφύλαξή της. Από τότε μέχρι σήμερα αν θελήσει κάποιος να κάνει ένα πρόχειρο απολογισμό του τι έχει γίνει θα διαπιστώσει –σίγουρα με θλίψη- ότι η μοναδική αξιοποίηση που έχει γίνει είναι η πώληση αγροτεμαχίων και κάποιων διαμερισμάτων που είχαν αποκτηθεί μέσω κατασχέσεων. Όσον αφορά στις καταπατήσεις όχι μόνο δεν σταμάτησαν αλλά αντίθετα ενισχύθηκαν. Επομένως αυτή την στιγμή το ζέον πρόβλημα δεν είναι οι προθέσεις . Το πρόβλημα είναι η διαδρομή που θα πρέπει να ακολουθηθεί προκειμένου οι προθέσεις να γίνουν έργα με διαδικασίες διαφάνειας που θα εξασφαλίζουν όχι μόνο το δημόσιο συμφέρον αλλά –και το κυριότερο- την απρόσκοπτη και με τεχνοκρατικά κριτήρια διαχείριση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας. Δυστυχώς όμως οι συνθήκες που επικρατούν σήμερα στην αγορά δεν επιτρέπουν ή καλύτερα δεν διευκολύνουν αυτής της μορφής τις πρωτοβουλίες. Το μεγάλο πρόβλημα είναι το ξεκαθάρισμα της ακίνητης περιουσίας δηλαδή τι του ανήκει και τι διεκδικείται από διάφορους φορείς –κυρίως ΟΤΑ. Το δεύτερο είναι η διασφάλιση ενός θεσμικού πλαισίου που θα διασφαλίζει την διαφάνεια και δεν θα αποτρέπει στους ενδιαφερόμενους από τα συμμετάσχουν στις διαδικασίες. Σίγουρα , οι ενδιαφερόμενοι να συμμετάσχουν σε μία διαδικασία μίσθωσης ή εκποίησης ή συνεκμετάλλευσης ή ...θα είναι πολύ λιγότεροι αν οι διαδικασίες δεν εξασφαλίζουν τουλάχιστον την αποδοχή . Οι επισημάνσεις άλλωστε αυτές περιγράφουν πραγματικά προβλήματα που έχουν μέχρι στιγμής αναστείλει κάθε προσπάθεια αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας όχι μόνο του Δημοσίου αλλά και των ασφαλιστικών ταμείων . Με απλά λόγια θα πρέπει να δημιουργηθούν οι κατάλληλες υποδομές που θα επιτρέψουν την επιτυχή εφαρμογή των πρωτοβουλία αυτών. Ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζονται τις περιουσίες τους οι οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης πολλών δυτικών χωρών θα μπορούσε για παράδειγμα να είναι μία εκδοχή. Σε κάθε περίπτωση όμως η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου δεν μπορεί να γίνει χωρίς υποδομές και κανόνες.

Η ελληνική αγορά ακινήτων εδώ και μισό αιώνα βασίσθηκε σε μία και μοναδική συνταγή : « πολλοί μικροί παραγωγοί κατασκεύαζαν πολυκατοικίες και πουλούσαν». Ίσως ήταν η μοναδική οργανωμένη αγορά που αγνοούσε πρακτικές όπως : έρευνα αγοράς, στοχευόμενες στρατηγικές προβολής και προώθησης προϊόντων και μελέτη των αναγκών του καταναλωτή-αγοραστή. Η εμπιστοσύνη του έλληνα στο ακίνητο, που διαμορφώθηκε τις προηγούμενες δεκαετίες λόγω του υψηλού πληθωρισμού και των έντονων συναλλαγματικών διακυμάνσεων . Ο αγοραστής που είχε και υψηλή ροπή προς αποταμίευση αναζητούσε ένα καταφύγιο για να «ασφαλίσει» την περιουσία του και έτσι στράφηκε στο ακίνητο. Η ανάγκη αυτή λειτούργησε ως σιωπηλή εγγύηση για τον κατασκευαστή όσον αφορά στην απορρόφηση(πώληση) του προϊόντος του ( κατοικία). Ίσως είναι η πρώτη φορά στην σύγχρονη ελληνική οικονομική ιστορία που η οικονομική κρίση ι έχει χαρακτηριστικά ανάλογα με εκείνα των ανεπτυγμένων οικονομικά χωρών δηλαδή : χαμηλό πληθωρισμό, πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης και της αποταμίευσης , αύξηση της ανεργίας και πιστωτική στενότητα. Και όλα αυτά σε συνθήκες πρωτόγνωρης συναλλαγματικής σταθερότητας (λόγω ευρώ). Τι σημαίνουν όλα αυτά; Απλώς ότι η αγορά έχει αλλάξει και ότι αν θα πρέπει να ψάξουμε να βρούμε μία συνταγή για την αντιμετώπιση της κρίσης το πρώτο βήμα που επιβάλλεται να κάνουμε είναι να εφαρμόσουμε πολιτικές του παρελθόντος. Στην ελληνική αγορά το 90% των ελληνικών νοικοκυριά έχουν στην ιδιοκτησία τους τουλάχιστον ένα ακίνητο . Επίσης , η προσφορά αποταμιευτικών και επενδυτικών προϊόντων μηδενικού κινδύνου δεν περιορίζεται μόνο στο ακίνητο αλλά περιλαμβάνει μία σειρά προϊόντων. Τέλος ο έλληνας αποταμιευτής γνωρίζει πολύ καλά να μετρά τους κινδύνους και τις αποδόσεις. Το συμπέρασμα είναι ότι η ανάκαμψη θα πρέπει να κινηθεί σε άλλους δρόμους και να ανακαλύψει αγορές τις οποίες μέχρι πρότονος τις αγνοούσε. Για παράδειγμα η επιθυμία συγκεκριμένων κοινωνικών , εθνολογικών και οικονομικών ομάδων να αποκτήσουν πρώτη κατοικία δεν μπορεί να περάσει ανεκμετάλλευτη. Επίσης , η ανάγκη για αναβάθμιση των συνθηκών διαβίωσης εκατοντάδων χιλιάδων νοικοκυριών είναι μία πραγματικότητα την οποία δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς. Το ίδιο ισχύει και για την ποιοτική αναβάθμιση του αποθέματος κατοικιών που η ηλικία τους ξεπερνά τα 30 έτη. Τέλος κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει το αδιέξοδο χιλιάδων δανειοληπτών που βρίσκονται σε αδυναμία να εξυπηρετήσουν τον δανεισμό τους. Ανάλογα παραδείγματα υπάρχουν πολλά και όλα οδηγούν σε ένα συμπέρασμα : η σημερινή κρίση της αγοράς ακινήτων δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με γενικότητες και με εκβιαστικές παρεμβάσεις όπως για παράδειγμα η αύξηση των αντικειμενικών αξιών. Για να ξεπεραστεί το αδιέξοδο πρέπει να υπάρξουν πολικές που θα στοχεύουν σε συγκεκριμένες ομάδες καταναλωτών.

Σε αυτή τη χώρα φαίνεται ότι ακόμα και η ορθολογική οικονομική σκέψη υποτάσσεται στον λαϊκισμό και στην μικροπολιτική. Πως αλλιώς μπορεί να ερμηνευτεί η ανακοίνωση που διένειμε πριν απο λίγο το υπουργείο Οικονομικών σύμφωνα με την οποία κάποιοι οφειλέτες είχαν ταυτόχρονα ακίνητη περιουσία. Το "μήνυμα" που έστειλαν οι εγκέφαλοι της πλατείας Συντάγματος ήταν ότι η ιδιοκτησία ακίνητης περιουσίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάθε στιγμή ως εργαλείο διασυρμού. Αν και κάποιος νομικός θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει πολλά επιχειρήματα για το ορθόν τέτοιου είδους ανακοινώσεων η πραγματικότητα είναι ότι με επιλογές αυτής της μορφής αποτρέπεται κάθε λογικός άνθρωπος να επενδύσει τις αποταμιεύσεις του σε ακίνητα. Και αυτό γιατί στην ελληνική κοινωνία του 2010 δεν υπάρχουν κανόνες και κυρίως διαδικασίες. Σίγουρα οι οφειλές στο δημόσιο δεν μπορεί να θεωρηθούν ως μία κοινωνικά αποδεκτή συμπεριφορά. Όμως υπάρχουν κάποια ερωτήματα όπως τι θα γίνει αν τα δικαστήρια -οπως συμβαίνει συχνά-ανατρέψουν τις πράξεις του υπουργείου Οικονομικών ; Ξέρετε τι τελικά θα μείνει στο μυαλό των περισσότερων; Ότι το ακίνητο δεν είναι πλέον ασφαλές περιουσιακό στοιχείο αφού ανα πάσα στιγμή μπορεί να χρησιμοποιηθεί απο το δημόσιο ως μέσο πίεσης και εξαναγκασμού. Και ποιά είναι η πιο αναμενόμενη συμπεριφορά; Απλώς οι έχοντες ρευστότητα θα στραφούν είτε σε άλλη αγορά ακινήτων είτε σε άλλες νομικές φόρμες για να περάσουν την ιδιοκτησία τους είτε σε άλλες μορφές επενδύσεων. Το αποτέλεσμα; Μία ήδη βαθειά λαβωμένη αγορά να δέχεται καθημερινά κτυπήματα που κάποιο απο αυτά μπορεί να αποδεικτεί μοιραίο. Ίσως εκεί στην πλατεία Συντάγματος να μη γνώριζαν ότι τα τελευταία στοιχεία της οικοδομικής δραστηριότητας έδειχναν ότι η οικοδομή συρρικνώνεται αφού όλο και λιγότεροι επενδύουν σε αυτή. Φυσικά είναι κατανοητή η ανησυχία κάποιων να δείξουν ότι οι "έχοντες και κατέχοντες" δεν βρίσκονται στο απυρόβλητο αλλά απο το σημείο αυτό μέχρι του να θυσιάζεται καθημερινά η αγορά ακινήτων στην κομματική σκοπιμότητα μεσολαβεί το χάος

Τον κ. Ρέππα δεν το γνωρίζουμε. Πριν μερικούς μήνες με αφορμή την πεζογέφυρα της Κηφισίας στο σημείο που είχε χάσει τη ζωή του ο μικρός Σόλωνας του ασκήσαμε κριτική με αιχμηρό μάλιστα τρόπο . Προς τιμή του μας απάντησε και εμείς δημοσιεύσαμε την απάντηση του. Εκεί σταματά η "γνωριμία" μας. Σήμερα έδωσε μία συνέντευξη τύπου στην Θεσσαλονίκη για θέματα υποδομών. Εκεί λοιπόν έκανε και κάποιες άλλες δηλώσεις για την σημερινή κατάσταση στην χώρα. Προσπαθήσαμε να απομονώσουμε κάποια αποσπάσματα και να σας μεταφέρουμε αυτούσια :

- "Αλλά δεν μου αρέσει και δεν θέλω επειδή είμαστε αυτή η Κυβέρνηση να κουνάμε συνέχεια το δάχτυλό μας στους εργαζόμενους, στους μισθωτούς, στους δημόσιους υπάλληλους. Υπάρχει πλούτος σε αυτήν τη χώρα που πρέπει να φορολογηθεί, υπάρχουν άνθρωποι με πολύ υψηλά εισοδήματα που πρέπει να συνεισφέρουν στο δημόσιο ταμείο κι αυτό πρέπει να γίνει πολύ πιο αποτελεσματικά. Και σας παρακαλώ πολύ, εγώ δεν θέλω να κουνάμε το δάχτυλο στους εργαζόμενους, γιατί θα μας κουνήσουν κι εκείνοι τα πέντε δάχτυλα ξέρετε πως κάποια στιγμή."

- "Το θέμα δεν είναι με την πολιτική μας να αντιμετωπίζουμε τον πονοκέφαλο κόβοντας το κεφάλι. Πρέπει να βλέπουμε και προς το αύριο, γιατί κόβοντας το κεφάλι είναι βέβαιο ότι δεν θα έχεις ξανά πονοκέφαλο, αλλά δεν θα έχεις και το κεφάλι. Να αντιμετωπίσουμε λοιπόν τα προβλήματα και να δούμε τα πράγματα με πολιτική ωριμότητα, με ψυχραιμία και ευθύνη, προσβλέποντας στο αύριο."

Οι δηλώσεις αυτές που ερμηνεύτηκαν από κάποιους ως βολές στον κ. Παπακωνσταντίνου, έθεσαν για πρώτη φορά από το Οκτώβριο ένα στοιχείο ηθικής στην πολιτική , βάζοντας όρια και επαναπροσδιορίζοντας την σχέση άνθρωπος-πολιτική. Ήταν η πρώτη φορά , που κάποιο κυβερνητικό στέλεχος προσπάθησε να δει την επόμενη μέρα εγκαταλείποντας την αλαζονεία της υπουργικής λιμουζίνας και θέτοντας υπό αμφισβήτηση όχι τούς στόχους αλλά τα μέσα και τις πρακτικές που ακολουθούνται προκειμένου να υλοποιηθούν οι στόχοι αυτοί. Το παράδειγμα με το πονοκέφαλο δεν μπορεί παρά να ερμηνευτεί ως φωνή αγωνίας σε αυτά που επιφυλάσσει ο χρόνος σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Η αλληγορία με το δάκτυλο δεν μπορεί παρά να ερμηνευτεί ως απτή απόδειξη αλαζονικής συμπεριφοράς της εξουσίας.

Με το άνθρωπο αυτό διαφωνούμε αλλά δεν μπορούμε να μη του αναγνωρίσουμε πολιτικό θάρρος γιατί οι δηλώσεις αυτές δεν ήταν μόνο μία "καθαρή πολιτική τοποθέτηση" . Το μήνυμα που θέλουμε να πιστεύουμε ότι έκρυβαν ήταν "ότι η ύφεση , η ανεργία και η έλλειψη αναπτυξιακού οράματος" είναι πολιτικές καταδικασμένες να οδηγήσουν σε απόγνωση και απαξίωση.