Μήπως η αγορά ακινήτων έχει φθάσει στο σημείο μηδέν και δεν το έχουμε καταλάβει; Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι βουλιάζουν οι επενδύσεις . Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι ολόκληρες αγορές οδηγούνται σε υποβάθμιση χωρίς να είναι κανένας διατεθειμένος να παρέμβει προκειμένου να ανατρέψει την πορεία προς την ισοπέδωση. Ας δούμε το κέντρο της Αθήνας, όλες οι ενδείξεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ένα μεγάλο κομμάτι του μετατρέπεται σε γκέτο. Αυτό με την σειρά του σημαίνει ότι χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα κτιρίων χάνουν την αξία τους με αποτέλεσμα οι ιδιοκτήτες τους να βλέπουν την περιουσία τους να εξανεμίζεται όχι επειδή έκαναν λανθασμένες επιλογές αλλά διότι οι υπεύθυνοι φορείς δεν έκαναν τίποτε για να προστατεύσουν το συνταγματικό δικαίωμα του έλληνα πολίτη στην ιδιοκτησία. Στην περιφέρεια και κυρίως στα τουριστικά θέρετρα της χώρας δεκάδες χιλιάδες κατοικίες παραμένουν στα αζήτητα και οι τοπικοί επιχειρηματίες αναζητούν απεγνωσμένα τρόπους για να αντιμετωπίσουν τα πιεστικά προβλήματα ρευστότητας που προκαλεί η κρίση. Και δεν φτάνει μόνο αυτό. Μεσίτες που δραστηριοποιούνται στην αγορά εξοχικής κατοικίας διατύπωναν την άποψη ότι η προσφορά μεταχειρισμένων ακινήτων τους επόμενους μήνες θα αυξηθεί κατακόρυφα μεγεθύνοντας ακόμα περισσότερο το υφιστάμενο απόθεμα αδιάθετων κατοικιών. Ήδη πολλές οικοδομικές επιχειρήσεις έχουν προχωρήσει σε απολύσεις και όλα δείχνουν ότι αν δεν γίνει κάτι αυτό είναι μόνο η αρχή. Κάποιοι θα σκεφτούν: «τι πρέπει να κάνει το κράτος να αγοράσει τα σπίτια τους;». Φυσικά κανένας σοβαρός άνθρωπος δεν μπορεί να ζητήσει κάτι τέτοιο. ‘Ομως κάθε λογικός άνθρωπος θα παρέμεινε να υπάρξει ένας έστω και υποτυπώδης σχεδιασμός για την προβολή των συγκριτικών πλεονεκτημάτων που έχει η ελληνική αγορά εξοχικής κατοικίας. Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει τίποτε και το σίγουρο είναι ότι αν και η φετεινή χρονιά κινηθεί κατά τα πρότυπα του 2009 τότε τα προβλήματα που θα ανακύψουν θα είναι τεράστια τόσο για τους ανθρώπους που εργάζονται στην οικοδομή όσο και για εκείνους που επενδύουν σε αυτή. Τα παραδείγματα , της παντελούς απουσίας μίας συγκροτημένης πολιτικής ενίσχυσης του κλάδου της αγοράς κατοικίας είναι πλέον κάτι παραπάνω από εμφανής και το ζητούμενο δεν είναι πλέον οι παρεμβάσεις για την τόνωση της αγοράς αλλά οι πολιτικές που θα αποτρέψουν μία περαιτέρω απαξίωση της όχι μόνο σε επίπεδο τιμών αλλά στην συνείδηση όλων εκείνων που θεωρούν το ακίνητο ως την πλεον ασφαλή «νησίδα» σε περιόδους κρίσης. Αν χαθεί η εμπιστοσύνη τότε πολύ δύσκολα θα ανακάμψει η αγορά.

Η αλήθεια είναι ότι κανείς πριν από ένα χρόνο δεν περίμενε την σημερινή εικόνα της αγοράς ακινήτων. Οι τιμές υποχωρούν, ένα στα τέσσερα καταστήματα στην Αθήνα είναι κενά, η αγορά γραφείων έχει "παγώσει", η αγορά βιομηχανικών κτιρίων κινείται στα όρια της εξαφάνισης. Και να ήταν μονό αυτά : ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης κινείται πλέον στα επίπεδα του 1% και όλα δείχνουν προς το τέλος του χρόνου ο ρυθμός μεταβολής θα είναι αρνητικός.

Την ίδια στιγμή οι ξένοι εγκαταλείπουν την Ελλάδα και δεν μιλάμε για τους θεσμικούς επενδυτές αλλά για τους απλούς ανθρώπους που αγόρασαν στην Κρήτη , στις Κυκλάδες και στα Δωδεκάνησα που ονειρεύονταν "ηλιόλουστα" γηρατειά. Πληροφορίες κάνουν λόγο για αποχώρηση 10.000 από αυτούς ενώ τουλάχιστον άλλοι τόσοι έχουν κολλήσει πωλητήρια στα σπίτια τους. Το χειρότερο είναι ότι κανείς δεν βλέπει ούτε μία αχτίδα φωτός στην άκρη του τούνελ που βρίσκονται όλοι οι έλληνες εκτός από τους τοκογλύφους και τους μιζαδόρους.

Πρόκειται για μία πρωτόγνωρη κατάσταση για όλους έχουν γεννηθεί από την δεκαετία του '50 και στην συνέχεια. Μία απλή βόλτα στο ΜΕΤΡΟ της Αθήνας και στους κεντρικούς δρόμους της πόλης θα αποκαλύψει έξαλλους και απελπισμένους ανθρώπους να ζητούν , να απαιτούν ή να παρακαλούν. Μπορεί κάποιοι να πιστεύουν ότι δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς στο χάλι που είχε φτάσει η χώρα. Αλλά και δίκιο να έχουν η αλήθεια είναι μία : κανείς δεν πίστευε ακόμα και εκείνοι που δεν υποστήριζαν το κυβερνών κόμμα ότι η ελληνική κοινωνία θα έπεφτε τόσο ...χαμηλά. Αυτοί που ταξιδεύουν στο εξωτερικό αλλά και όσοι έτυχε να βρεθούν σε κάποια τουριστική περιοχή έβλεπε στα πρόσωπα των τουριστών που βρίσκεται η εκτίμηση τους για την Ελλάδα. Ίσως , μετά από πολλά χρόνια ανοίξουν οι φάκελοι των υπουργείων Εξωτερικών του δικού μας και των εταίρων μας γίνει γνωστό τι μεσολάβησε τους μήνες που πέρασαν. Τι παιγνίδια και τι σκοπιμότητες παίχθηκαν για να μετατραπεί ο "περήφανος" έλληνας στο 'κολλητήρι" του κόσμου ολάκαιρου. Τι και αν διάφοροι : Ρεν , Μπαρόζο ακόμα και Παπαδήμοι μιλούν για το "ελληνικό παράδειγμα" . Η πραγματικότητα παίζεται στους δρόμους . Εκεί που κατεβαίνουν τα ρολά , που η ηρωίνη έχει διακινείται ανεμπόδιστα και ανεξέλεγκτα , που οι άστεγοι έγιναν καθημερινότητα. Η πραγματικότητα παίζεται στις αίθουσες των δικαστηρίων και στα γραφεία των συμβολαιογράφων που κόποι μιας ζωής αλλάζουν χέρια. Η πραγματικότητα παίζεται κάθε βράδυ πίσω από τις κλειστές πόρτες όταν εκατομμύρια άνθρωποι απελπισμένοι βλέπουν να συνθλίβονται. Φταίνε και πρέπει να πληρώσουν ,θα πούνε κάποιοι. Ναι . Αυτή είναι η αλήθεια .Αλλά αλήθεια είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι μέλη μίας κοινωνίας που βασίστηκε και συντήρησε τον "αέρα" και τον σαλταδορισμό. Που έκανε τα "δωράκια" σύμβολο επιτυχίας και τις μοντέλες την βάση του σύγχρονου πολιτισμού.

Και για να τα πούμε τα πράγματα με το όνομα τους : αν αυτοί φταίνε τότε ,φταίνε και όλοι εκείνοι που τα τελευταία 35 χρόνια ήταν μέλη του υπουργικού συμβουλίου, διοικητές οργανισμών, διορισμένοι τραπεζίτες, σύμβουλοι και στελέχη της δημόσιας διοίκησης και συνδικαλιστές. Αυτοί έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης γιατί αυτοί οδήγησαν την ελληνική κοινωνία στο σημερινό αδιέξοδο. Οι περισσότεροι από αυτοί απολαμβάνουν τα αργύρια της παράδοσης του τόπου . Κάποιοι στην Βουλή , κάποιοι άλλοι στα γραφεία τους και οι περισσότεροι ως εύποροι "απόστρατοι" . Αν υπάρχουν κάποιοι που βάλλονται αυτοί απλώς είναι οι θυσίες που πρέπει να γίνουν προκειμένου να γλυτώσουν όλοι οι υπόλοιποι. Θυσιάζονται λίγοι , δηλαδή , για να γλυτώσουν όλοι οι υπόλοιποι. Και όταν μιλάμε για διαχρονική και διακομματική ευθύνη τότε οι "υπόλοιποι" είναι ΠΟΛΛΟΙ μα πάρα ΠΟΛΛΟΙ. Πολύ φοβάμαι ότι ακόμα τα χειρότερα δεν έχουν έλθει.

Η ύφεση δεν πρόκειται περάσει σύντομα. Η αγορά , όχι μόνο στενάζει από έλλειψη ρευστότητας αλλά έρχεται το Δημόσιο να τραβήξει με το πρόσχημα των ρυθμίσεων και αυτή την ελάχιστη που έχει απομείνει. Οι τράπεζες όχι μόνο δεν πρόκειται να ανοίξουν τα χρηματοκιβώτια τους αλλά θα τα κλείσουν ακόμα περισσότερο αφού είναι οι επιχειρήσεις σε αυτή την χώρα που απολαμβάνουν την ασυλία αλλά τους παρέχονται και κίνητρα για να την εξασφαλίσουν. Φυσικά, τα λογύδρια ΟΛΩΝ των πολιτικών ακούγονται πλέον στα αυτιά των περισσότερων ελλήνων ως καλαμπούρια για να περνά η ώρα. Πλέον η χώρα , ανεβαίνει τον δικό της Γολγοθά. Ταπεινωμένη και ανερμάτιστη αναζητά επιχειρήματα για να πείσει τον εαυτό της ότι όλα αυτά που γίνονται δεν τίποτε άλλο παρά η "θεία δίκη" για ότι είχε γίνει στο παρελθόν.

Θα σκεφτείτε τι σχέση έχουν όλα αυτά με την αγορά ακινήτων; Έχουν και παραέχουν. Καμία αγορά δεν πάει μπροστά σε ένα τέτοιο νοσηρό περιβάλλον. Θα σκεφτείτε επίσης πως στα καλά καθούμενα μία έγκυρη διαδικτυακή εφημερίδα ανοίγει "τέτοιες πληγές" . Αιτία : ένα δημοσίευμα των FT κάνει λόγο για χρεωκοπία την επόμενη δεκαετία αλλά και οι ειδήσεις από την πίεση που δέχονται πολλές ευρωπαϊκές οικονομίες με το κόστος δανεισμού τους , αλλά και τα "άσχημα μαντάτα" που έρχονται από την Ιρλανδία. Και επειδή έρχονται και άλλα εμείς εδώ στο realestatenews.gr έχουμε πει να λέμε τα πράγματα "έξω από τα δόντια" . Με το ρεαλισμό , τον κυνισμό . Άλλωστε όλη η προσπάθεια μας δεν βασίστηκε σε κανενός είδους εξαρτήσεις.

Τελικά τι θα γίνει με τις τιμές των ακινήτων ; Θα πέσουν και μέχρι πού; Πότε θα ξεκινήσει η πορεία ανάκαμψης; Αυτά είναι μερικά από τα πιο βασανιστικά ερωτήματα τα οποία πλανάται στη σκάψει εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων οι οποίο είτε θέλουν να αγοράσουν είτε να πουλήσουν ακίνητο. Αν πιστέψει κανείς αυτά που κατά καιρούς καταγράφονται ως πληροφορίες τότε θα νόμιζε ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα της κατάρρευση της αγοράς. Άλλοι κάνουν λόγο για σωρευτική πτώση της τάξης του 20% , άλλοι μιλούν για 25% υπάρχουν και κάποιοι πιο τολμηροί οι οποίοι ισχυρίζονται ότι η πτώση ξεπερνά το 30%. Ας δούμε όμως τί σημαίνουν όλοι αυτοί οι λογαριασμοί: Πρώτον Μία πτώση της τάξης του 20% σημαίνει ότι σε μία γειτονιά που η τιμή αγοράς κατοικίας ήταν 3.000 ευρώ το τετραγωνικό τώρα το ίδιο ακίνητο πωλείται που 2.400 ευρώ το μέτρο. Αυτό φυσικά αφορά σε μέσους όρους δηλαδή σε ορισμένες περιπτώσεις θα καταγράφονταν πωλήσεις σε τιμές χαμηλότερες έως 50%. Για πτώση της τάξης του 30% η μέση τιμή διάθεσης προσεγγίζει τις 2.000 ευρώ και οι ακραίες τιμές είναι σημαντικά υψηλότερες. Φυσικά στην αγορά υπάρχουν τέτοιες περιπτώσεις αλλά αυτό δεν αποτελεί τον κανόνα. Δεύτερον Πολλές μικρές κατασκευαστικές επιχειρήσεις θα είχαν κτυπήσει κανόνι ή θα ήταν στα πρόθυρα να κτυπήσουν Αυτό είναι το στοιχείο το οποίο θα μπορεί να ερμηνεύσει αυτή την τεράστια πτώση των τιμών. Σύμφωνα με τα στοιχεία των κατασκευαστών 800 επιχειρήσεις έχουν ζητήσει την διαγραφή τους αλλά αυτό δεν σημαίνει κατ ανάγκη κλείσιμο. Στην αγορά πάντως δεν υπάρχει η αίσθηση για μαζικά λουκέτα Τρίτον Η ελληνική αγορά κατοικίας θα είχε συμπτώματα ανάλογα , αντίστοιχα και ενεχόμενες βιαιότερα από εκείνα της αγορά των ΗΠΑ όπου οι τιμές στην διάρκεια της κρίσης είχαν αθροιστικη υποχώρηση 26% πριν ξεκινήσουν να ανακάμπτουν. Ε, λοιπόν . Όλα αυτά είναι λόγια του «αέρα» τα οποία εκτός από τον εντυπωσιασμό δεν ωφελούν κανένα άλλο παρά εκείνους που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν όσους έχουν ανάγκη για να αποκτήσουν ακίνητα μισοτιμής.

του ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗ

Η Διεθνής Εκθεση της Θεσσαλονίκης είναι για όσους ασχολούνται με την οικονομία μία σημαντική υπόθεση. Αιτία ; Ο πρωθυπουργός εκεί, περιγράφει τους άξονες της οικονομικής πολιτικής για την επόμενη χρονιά και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης τις προτάσεις του για την οικονομία.

Αν γυρίσουμε το ρολόϊ ένα χρόνο πριν, θα θυμηθούμε τον σημερινό πρωθυπουργό να κατακευραυνώνει την τότε Κυβέρνηση -εντελώς δικαιολογημένα- για την διαχείριση των οικονομικών της χώρας και να υπόσχεται ΑΝΑΠΤΥΞΗ. Σήμερα ένα χρόνο μετά , ο κ. Παπανδρέου, απλώς δεν μπορεί να υποσχεθεί τίποτε και αυτό γιατί δεν έχει την αρμοδιότητα , να ανακοινώνει τίποτε! Με απλά λόγια έχει εκχωρήσει την αρμοδιότητα χάραξης της οικονομικής πολιτικής στην τροϊκα . Και όχι μόνο την έχει εκχωρήσει αλλά -και- το έχει υπογράψει. Τι σημαίνει αυτό; Πολύ απλά: ότι και να δηλώσει δεν έχει καμμία απολύτως αξία , αν δεν έχει την προηγούμενη έγκριση των ξένων. Απλά και καθαρά λόγια χωρίς φτιαξίδια.

Όσο αφορά στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης οι αλλαγές στα πρόσωπα αλλά και στους ρόλους είναι η μία διαφορά . Το πιό σημαντικό όμως είναι κάποιο άλλο. Οι ευθύνες του για την σημερινή κατάσταση. Πρόκειται για την ευθύνη που έχει τόσο για την κρίση του χρέους όσο για την σιωπηρή αποδοχή της κηδεμονίας της χώρας απο τους ξένους. Οι ευθύνες που έχουν είναι τεράστιες και κανείς δεν μπορεί να τις παραβλέψει. Το χειρότερο απο όλα όμως είναι η συνεισφρορά του ,στην σημερινή κατάσταση της συνολικής απαξίωσης της πολιτικής ζωής του τόπου. Το 2004 , κέρδισε τις εκλογές προβάλλοντας την αποόφαση του να είναι το κόμμα που θα καθάριζε την Ελλάδα απο "τους νταβατζήδες" . Σήμερα όχι μόνο τους έκανε περισσότερους αλλά με την σιωπηρή ανοχή στις επιλογές της Κυβέρνησης βοήθησε στο να έλθουν και άλλοι :"Εισαγόμενοι και κοινωνικά ανάλγητοι". Αλλά ακόμα και αν παραβλέψουμε όλα αυτά τι μπορεί να πεί ο επικεφαλής της, για την οικονομία όταν η "Ελλάδα δεν ανήκει στους Ελληνες".

Για τους άλλους αρχηγούς, η Θεσσαλονίκη δεν θα είναι τίποτε άλλο παρά η ετήσια ευκαιρία τους να συνθηματολογήσουν χωρίς να αναλαμβάνουν καμμία δέσμευση. Στην φετεινή ΔΕΘ ότι για όλους αυτούς τους λόγους , ενδεχομένως ,τις καθιερωμένες ανακοινώσεις θα έπρεπε να τις κάνουν εκπρόσωποι του ΔΝΤ, της ΕΕ και της ΕΚΤ στους οποίους έχει παραδοθεί η χώρα.

ΥΓ1: Ακόμα και στην δεκαετία του ΄50 , ο εκάστοτε πρωθυπουργός είχε την δυνατότητα να σχεδιάζει, να εξαγγέλλει και να υλοποιεί την εξωτερική πολιτική της χώρας.

ΥΓ 2: Το άρθρο αυτό , αν και δεν εστιάζεται στην αγορά ακινήτων , εντούτοις  "φωτογραφίζει" τους υπεύθυνους για την σημερινή κατρακύλα  της .