Τον Σεπτέμβριο αναμένεται να διευκρινιστεί τι πρόκειται να γίνει με τους περίπου 60.000 ιδιοκτήτες αυθαιρέτων οι οποίοι υπέβαλαν αίτηση τακτοποίησης χωρίς να έχουν δημόσια έγγραφα (όπως είναι οι αεροφωτογραφίες) που να πιστοποιούν τον χρόνο κατασκευής του αυθαιρέτου. Υπενθυμίζεται ότι το θέμα έχει μπλοκάρει με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που απεφάνθη ότι δεν μπορεί να προχωρήσει η διαδικασία για την τακτοποίηση για όσους ιδιοκτήτες δεν μπορούν να αποδείξουν με αεροφωτογραφίες ή άλλα δημόσια έγγραφα τον χρόνο αποπεράτωσης και επικαλούνται ιδιωτικά έγγραφα ή υπεύθυνες δηλώσεις.

Στο μεταξύ ,ανοιχτό είναι το θέμα για αλλαγές στο καθεστώς τακτοποίησης των αυθαιρέτων αφήνουν από το υπουργείο Περιβάλλοντος. Προς αυτή την κατεύθυνση από το ΥΠΕΚΑ εξετάζουν από το να δοθεί νέα παράταση μέχρι να αυξηθούν οι δόσεις και να μειωθούν τα πρόστιμα. Μέχρι στιγμής από το ΥΠΕΚΑ δεν έχουν καταλήξει σε συγκεκριμένα μέτρα, ωστόσο η κατάσταση αναμένεται να ξεκαθαρίσει έως τις αρχές του Σεπτεμβρίου. Και αυτό διότι στις 14 Σεπτεμβρίου λήγει η προθεσμία που έχει δοθεί στους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων για να υποβάλουν αίτηση τακτοποίησης. Αν τελικά δεν δοθεί νέα παράταση, οι ιδιοκτήτες έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά έως τις 31 Δεκεμβρίου 2012. Σημειώνεται ότι μείωση των προστίμων κατά 40% έχουν ήδη ζητήσει οι κατασκευαστές, ενώ έχει «πέσει» και η πρόταση για κανονισμό των δόσεων με βάση και εισοδηματικά κριτήρια. Μέχρι στιγμής έχουν υποβληθεί γύρω στις 400.000 αιτήσεις για τακτοποίηση αυθαιρέτων και από τα δηλωθέντα έχουν εισπραχθεί περίπου 600 εκατομμύρια ευρώ. Την ίδια ώρα, από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) εκτιμούν ότι έως τον ερχόμενο Οκτώβριο θα έχει ξεκαθαρίσει η διαδικασία για τη μερική επιστροφή χρημάτων από την τακτοποίηση αυθαιρέτων στην περίπτωση που έχει γίνει λάθος. Για να γίνει αυτό, πρέπει να έχουν καταγραφεί από τον μηχανικό μεγαλύτερα μεγέθη αυθαιρέτου και στο ενδιάμεσο να έχουν γίνει καταβολές εφάπαξ ή σε δόσεις ή να έχουν γίνει άλλα υπολογιστικά ή ποσοτικά σφάλματα.

Ανοιχτό το ενδεχόμενο ευνοϊκότερων ρυθμίσεων για τους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων προκειμένου να μπουν στη διαδικασία τακτοποίησης άφησε χθες ο υπουργός Περιβάλλοντος. Αν και η μορφή των ευνοϊκότερων ρυθμίσεων δεν έχει γίνει ακόμα γνωστή, οι δύο ενδεχόμενες αλλαγές που εξετάζονται από το υπουργείο είναι η μείωση των προστίμων ή η αύξηση των δόσεων για την καταβολή τους στη βάση των προτάσεων που έχουν ήδη υποβάλει ο κατασκευαστικός κλάδος αλλά και το ΤΕΕ. Κι αυτό γιατί η διαδικασία τακτοποίησης έχει σχεδόν «παγώσει» τους τελευταίους μήνες με αποτέλεσμα να μην έχουν εισπραχθεί τα προβλεπόμενα ποσά, ενώ και η προθεσμία που δόθηκε ύστερα από την παράταση εκπνέει στις 14 Σεπτεμβρίου. Μέχρι τώρα, πάντως, τίποτα δεν θεωρείται ανακοινώσιμο. Ωστόσο πηγές του υπουργείου επιβεβαιώνουν ότι υπάρχουν σκέψεις για στοχευμένες βελτιωτικές ενέργειες αλλά οι σχετικές ανακοινώσεις θα γίνουν πιθανότατα κοντά στην εκπνοή της προθεσμίας. Οι ίδιες πηγές σημειώνουν, πάντως, ότι το ζήτημα της μείωσης των προστίμων έως και κατά 40% όπως ήδη έχει ζητηθεί από κλάδους της αγοράς, δεν είναι εύκολο να προχωρήσει καθώς «αγκάθι» γι΄αυτό αποτελεί η γνωμοδότηση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Γι΄ αυτό και δεν αποκλείεται τελικώς να επικρατήσει η πρόταση για αύξηση των δόσεων ενώ στο τραπέζι έχει πέσει και πρόταση για κανονισμό των δόσεων βάσει και εισοδηματικών κριτηρίων.

Δικαιώθηκαν, τελικά, μετά από παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη, ιδιοκτήτες ακινήτου στη Σαντορίνη, οι οποίοι διαμαρτυρήθηκαν στην ανεξάρτητη αρχή, γιατί η πολεοδομία Θήρας αρνούνταν να τους διαγράψει πρόστιμα για αυθαίρετες εργασίες, παρά τη δικαίωσή τους από τα διοικητικά δικαστήρια. Η υπόθεση, σύμφωνα με την αρχή, ξεκίνησε το 2001, όταν επιβλήθηκαν τα πρόστιμα και οι ενδιαφερόμενοι προσέφυγαν για την ακύρωσή τους. Τελικά, το Διοικητικό Εφετείο Πειραιά ακύρωσε την απόφαση της επιτροπής αυθαιρέτων της διεύθυνσης Πολεοδομίας, με το σκεπτικό ότι αυτή στηρίχθηκε σε αναιτιολόγητη έκθεση αυτοψίας. Όταν η απόφαση έγινε τελεσίδικη, οι ενδιαφερόμενοι ζήτησαν τη διαγραφή των προστίμων. Η υπηρεσία απάντησε ότι η επιβολή προστίμων στηρίζεται σε νεότερη απόφαση της επιτροπής, για την οποία οι ίδιοι δεν είχαν ενημερωθεί ποτέ σχετικά. Σε αίτημά τους να λάβουν, έστω και καθυστερημένα, γνώση της απόφασης αυτής, τους χορηγήθηκαν αντίγραφα χειρόγραφων καταχωρήσεων από το βιβλίο πρακτικών, στα οποία γινόταν μια σύντομη μνεία της «μη νόμιμης» έκθεσης αυτοψίας. Από τη χειρόγραφη καταχώρηση, απουσίαζαν οι υπογραφές των μελών της επιτροπής και η σφραγίδα της υπηρεσίας.

Η νομοθεσία προβλέπει, για την εξέταση των ενστάσεων από την επιτροπή αυθαιρέτων, την πλήρη ενημέρωση του άμεσα ενδιαφερόμενου για τον χρόνο εκδίκασης της υπόθεσής του. Εάν αυτό το ουσιαστικό στοιχείο της διαδικασίας δεν τηρηθεί, η απόφαση πάσχει από ακυρότητα. Ο Συνήγορος του Πολίτη ζήτησε την ανάκληση των καταλόγων που στάλθηκαν στη ΔΟΥ για τη βεβαίωση του ποσού των προστίμων διότι, κατά πρώτον, η μη ενημέρωση των ενδιαφερόμενων για τη νέα εξέταση της υπόθεσής τους, μετά τη δικαίωσή τους στα δικαστήρια, δεν συνιστά μόνο παραβίαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας με τις διατάξεις περί αυθαιρέτων, αλλά και παραβίαση του δικαιώματός τους για δικαστική προστασία. Δεύτερον, ο καταλογισμός του προστίμου με βάση έκθεση αυτοψίας που έχει κριθεί από το δικαστήριο αναιτιολόγητη- μη νόμιμη, παραβιάζει την τελεσίδικη δικαστική απόφαση που έχει εκδοθεί. Τέλος, λόγω του ότι τα πρακτικά της συνεδρίασης συλλογικού οργάνου, όπως είναι η επιτροπή ενστάσεων, υπηρετούν την αρχή της διαφάνειας και την πληρότητα της αιτιολογίας της απόφασης, δεν υποκαθιστούν όμως την ίδια την απόφαση.

Στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης δημοσιεύθηκαν οι αποφάσεις του Πρωθυπουργού για την κατανομή των αρμοδιοτήτων στο υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Τη γενική πολιτική του υπουργείου θα προσδιορίζει και θα συντονίζει ο υπουργός Ε. Λιβιεράτος, ο οποίος θα έχει και τη νομοθετική πρωτοβουλία και την εκπροσώπηση του υπουργείου στους διεθνείς οργανισμούς. Στην ευθύνη του υπάγονται επίσης από τον τομέα της ενέργειας οι αρμοδιότητες για τους υδρογονάνθρακες (έρευνα και εκμετάλλευση) και από τον τομέα του περιβάλλοντος τους οργανισμούς ρυθμιστικού σχεδίου Αθήνας και Θεσσαλονίκης, το πράσινο ταμείο και η ενοποίηση αρχαιολογικών χώρων. Ο αναπληρωτής υπουργός Σ. Καλαφάτης αναλαμβάνει τους τομείς χωροταξίας-πολεοδομίας, δασών, υδάτων, την ειδική γραμματεία επιθεώρησης περιβάλλοντος, την ειδική υπηρεσία διαχείρισης του επιχειρησιακού προγράμματος για το περιβάλλον, το Κτηματολόγιο Τις αρμοδιότητες των γενικών διευθύνσεων ενέργειας, φυσικού πλούτου, ελέγχου καυσίμων και τις αρμοδιότητες για τα μεταλλεία θα έχει τέλος ο υφυπουργός Α. Παπαγεωργίου.