Ελάχιστος είναι ο χρόνος που μας χωρίζει απο τις εκλογές. Αν σκεφτούμε ένα ΄κοινό χαρακτηριστικό που χαρακτηριζε τη ψυχολογία των ανθρωπων των ανθρωπων της αγοράς σε όλες τις προηγούμενες εκλογές τότε σίγουρα καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι αυτό ήταν η θετική προσδοκία ότι η αγορά θα πάει καλύτερα. Αυτό, χαρακτήριζε και την εκλογική αναμέτρηση του 2009. Ακόμα και στη κυβέρνηση Παπαδήμου που ξεκίνησε ως σχήμα των "τριών"(ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΛΑ.ΟΣ) αλλά που απέμειναν οι δύο πρώτοι η προσδοκία ήταν το εκείνο που έστω και δειλά περνούσε απο το μυαλό των περισσότερων. Σε αυτά τα 2,5 χρόνια που πέρασαν όμως χάθηκε και αυτή η ελπίδα. Πλέον , οι εκλογές της 6ης Μαϊου χαρακτηρίζονται απο μία άλλη ελπίδα : Να μή βρεθούμε ακόμα πιο βαθειά στην "κινούμενη άμμο" της ύφεσης. Πως φτάσαμε έως εδώ; Η απάντηση είναι απλή: Απο την διακύβέρνηση των 2,5 χρόνων η καθημερινή πρακτική της οποίας ήταν:

*να αλλάζει τις αποφάσεις από την μία στιγμή στην άλλη ,

* να φτιάχνει ανά πάσα στιγμή το φορολογικό περιβάλλον στις ορέξεις του και να φορτώνει τους έλληνες με επιπλέον χαράτσια

*να κρύβει , πίσω ακόμα και από την πιο «αθώα» φαινομενικά ρύθμιση χαράτσια και διωγμούς. Ετσι επικράτησε ο φόβος και η ανασφάλεια που με την σειρά τους έφεραν τις αρνητικές προσδοκίες και με την πεποίθηση ότι η ανάκαμψη στην αγορά ακινήτων πολύ δύσκολα θα έλθει. Και ξέρετε γιατί; Διότι κανένας έλληνας δεν έχει εμπιστοσύνη στο κράτος , στις προθέσεις και στις διαθέσεις του.

Πάρτε για παράδειγμα τους ημιυπαίθριους και τα αυθαίρετα. Εμφανίστηκαν οι επικεφαλής του υπουργείου Περιβάλλοντος και κάλεσαν τους έλληνες να ρυθμίσουν τις εκκρεμότητες τους για το παρελθόν. Η συντριπτική πλειοψηφία εκείνων που ήταν παραλήπτες του μηνύματος είχαν πληρώσει τον ημιυπαίθριο σε τιμή κανονικού σπιτιού ή είχαν χρυσοπληρώσει για να προσθέσουν ένα δωμάτιο σε ένα σπίτι στο χωριό. Όλοι –αφελώς όπως αποδείχθηκε στην συνέχεια- πίστεψαν ότι θα πλήρωναν και θα καθάριζαν. Και έτσι πολλοί υπήχθησαν στις ρυθμίσεις. Δυστυχώς όμως στην πορεία αντελήφθησαν ότι λογάριαζαν χωρίς τον ξενοδόχο δηλαδή το ελληνικό κράτος το οποίο είχε άλλα πράγματα στο πίσω μέρος του μυαλού του . Δηλαδή να τους φακελώσει και να έλθει από την «πίσω πόρτα» -χρόνο που θα επιλέξει- και να τους επιβάλλει φόρους . Αν και τελικά απαλείφθηκαν οι κωδικοί 206-208-210 στο έντυπο Ε1 , στους οποίους οι φορολογούμενοι σχεδιαζόταν να δηλώνουν τους χώρους που έχουν «τακτοποιήσει» ως ημιυπαίθριους ή αυθαίρετους χώρους, όλα δείχνουν ότι απλώς πρόκειται για «τακτικό ελιγμό». Προφανώς σκέφτηκαν ότι δεν είναι δυνατόν να εφαρμόσουν το μέτρο όταν «τρέχει η ρύθμιση» για τα αυθαίρετα γιατί κανείς δεν θα υπάγονταν σε αυτή . Και τι έκανε το κράτος ; Αποφάσισε να αναστείλει- προφανώς- για ένα χρόνο την εφαρμογή του μέτρου .

Η πρόθεση προφανής: να πέσουν και άλλοι αφελείς έλληνες στα δίκτυα των τεκμηρίων. Κάποιοι θα μπορούσαν να αντιτάξουν το επιχείρημα: «Μα αφού πρόκειται για σαφή παραβίαση του φορολογικού νόμου;». Το επιχείρημα θα ήταν σωστό μόνο στην περίπτωση που το ελληνικό κράτος είχε ξεκαθαρίσει τους όρους του παιγνιδιού και αν δεν έκανε τα «στραβά μάτια» είτε στα αυθαίρετα είτε στους ημιυπαίθριους. Ξέρετε πότε η κίνηση αυτή θα αποκτούσε και ηθική νομιμοποίηση; Μόνο στην περίπτωση που οι αρμόδιοι υπουργοί , όταν ανακοίνωναν τις ρυθμίσεις απαριθμούσαν όλες τις άμεσες και τις έμμεσες επιπτώσεις που θα είχαν στον φορολογούμενο. Όμως δεν το έκαναν και προτίμησαν να παγιδέψουν τους έλληνες. Θέλετε και άλλα παραδείγματα;

Τους τόκους των στεγαστικών δανείων για τους οποίους καταργούνται οι φοροαπαλλαγές. Οι άνθρωποι αυτοί που υπολόγιζαν στην έκπτωση του φόρου ήταν φοροφυγάδες; Ήθελαν να κοροϊδέψουν το κράτος; Και όμως το κράτος αλλάζει την σχετική νομοθεσία.

Θέλετε και άλλο παράδειγμα; Τους δανειολήπτες του ΟΕΚ με επιδότηση επιτοκίου. Οι άνθρωποι αυτοί υπολόγιζαν σε μία μειωμένη δόση στεγαστικού δανείου για να τα βγάλουν πέρα καθώς στο σύνολο τους είναι εργαζόμενοι με πενιχρά εισοδήματα. Έρχεται ένα πρωί τα κράτος και τους λέει : Από αύριο δεν υπάρχει ΟΕΚ. Και με την επιδότηση μας ; αναρωτιούνται αυτοί αλλά δεν παίρνουν καμία απάντηση. Ξέρετε τι σημαίνει για ένα μεροκαματιάρη να του κόβουν το μισθό και να του ανεβάζουν τη δόση του δάνειου ; Καταστροφή.

Και όμως κανείς αρμόδιος δεν μπήκε στο κόπο να τους εξηγήσει τι θα γίνει. Για να υπάρξει ανάκαμψη θα πρέπει κάποιος να παράγει και κάποιοι να αγοράζουν. Έτσι θα κινηθεί η αγορά ακινήτων. Όμως , όταν αυτοί που αγοράζουν , χάσουν την εμπιστοσύνη τους προτιμούν να «κάτσουν στα αυγά» τους παρά να μπουν σε περιπέτειες. Με απλά λόγια δεν αγοράζουν. Και όταν δεν αγοράζουν δεν έρχεται η ανάκαμψη. Οι μόνοι που πανηγυρίζουν είναι οι κερδοσκόποι και τα "κοράκια" και αυτοί δεν μπορούν να φέρουν την ανάκαμψη. Ίσως , σε αυτά τα δύο χρόνια , η πολιτική που επιλέχθηκε να είχε αποκλειστικό στόχο να τους "αναστήσει"...

(Η συντακτική ομάδα συμμετέχει στην απεργία της ΕΣΗΕΑ και για αυτό σήμερα αναδημοσιεύονται σημαντικά άρθρα και ρεπορταζ που δημοσιεύτηκαν τους προηγούμενους μήνες . Το άθρο αυτό δημοσιεύτηκε στις : 3-5-2012)

Θέλετε να δείτε πως βούλιαξε η οικοδομή και πως παράσυρε μαζί της και την ελληνική οικονομία; Ας ξεκινήσουμε λοιπόν απο την αρχή. Οι κυβερνήσεις απο το 2008 με την πολιτική που ακολούθησαν απο το 2009 ουσιαστικά επιτάχυναν την ύφεση καθώς απο το 2008 μέχρι και το 2011 η συρρίκνωση της οικοδομής είχε ως αποτέλεσμα το ΑΕΠ -μόνο απο αυτό το λόγο-μειώθηκε σχεδόν 5,65 %. Για να το πούμε πιο απλά , στη συρρίκνωση της οικοδομής οφείλεται περίπου το 35% της ύφεσης και να χαθούν άνω των 100.000 θέσεις εργασίας, να κλείσουν ή να αναστείλουν τη λειτουργία τους τουλάχιστον 20.000 μεσιτικές και οικοδομικές επιχειρήσεις και να συσρρικνωθεί η παραγωγή πχ μπετόν στα επίπεδα του 1960. Πως έγινε αυτό; Με την μείωση της παραγωγής κατοικιών. Το 2007 για παράδειγμα κατασκευάστηκαν 80.276 νέες κατοικιες. Το 2010 ο αριθμός αυτός συμπιέστηκε στις 52.000 περίπου και για το 2011 εκτιμάται ότι ο τελικός αριθμός θα είναι γύρω στις 35.000 κατοικίες. Δηλαδή η παραγωγή νέων κατοικιών έχει συρρικνωθεί περίπου 65% σε αριθμό κατοικιών και άνω του 70% αν η αποτίμηση γίνει σε όρους δομημένης επιφανείας. Αυτά τα στοιχεία δεν είναι απλοί αριθμοί αλλά θέσεις εργασίας, φορολογικά έσοδα, ασφαλιστικές εισφορές για τα ταμεία εργαζομένων , ελεύθερων επαγγελματικών και εργοδοτών. Και το εύλογο ερώτημα που ανακύπτει είναι τελικά υπήρξε κάποιο όφελος απο αυτή την βίαιη συρρίκνωση της οικοδομής που επέλεξαν να εφαρμόσουν οι κυβερνήσεις απο το 2009 μέχρι σήμερα; Κανένα απολύτως αφού παρά την απαξίωση της αγοράς ακινήτων : το έλλειμμα μεγάλωσε , το χρέος διογκώθηκε και η ανεργία έφθασε σε ιστορικά επίπεδα .

Τις τελευταίες μέρες παρακολουθούμε, συστηματικά, τα τηλεοπτικά πάνελ που αφορούν στις εκλογές του Ιουνίου. Αυτό που έχει γίνει πλέον σαφές είναι ότι τα και οι εκπρόσωποι τους απέχουν πολύ από την πραγματικότητα της αγοράς και της οικονομίας. Τους βλέπεις να "σφάζονται" για να απαντήσουν στο ερώτημα : " το που θα βρεθούν τα χρήματα για την χρηματοδότηση μισθών και συντάξεων" και αισθάνεσαι ότι βρίσκονται σε άλλη χώρα και σε άλλο πλανήτη. Φυσικά, οι περισσότεροι θεωρούν «την πάταξη της φοροδιαφυγής» ως το μοναδικό τρόπο για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, αγνοώντας φυσικά την πραγματικότητα η οποία λέει ότι «η φοροδιαφυγή δεν εμπόδισε την ελληνική οικονομία να αναπτυχθεί με ρυθμούς πολλαπλάσιους από την υπόλοιπη Ευρώπη την προηγούμενη δεκαετία» και ότι η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής είναι μεσοχρόνια διαδικασία η οποία σε περιόδους ύφεσης δεν είναι οικονομικά αποτελεσματική. Δεν ακούσαμε ούτε ένα άνθρωπο να δώσει την πιο φυσιολογική απάντηση που συνοψίζεται σε μία φράση: "να ακολουθήσουμε τις παλιές και δοκιμασμένες συνταγές".

Υποτίθεται ότι τα κόμματα έχουν συγκεντρώσει όλους τους "φωτισμένους οικονομολόγους" της χώρας για να βρουν λύση στο γρίφο και όμως κανείς δεν μελέτησε πχ την αγορά ακινήτων. Αν αυτοί , οι ξενοσπουδαγμένοι στα φημισμένα πανεπιστήμια της Αγγλίας και των ΗΠΑ είχαν μελετήσει την ελληνική οικονομία θα έβλεπαν ότι οι συναλλαγές ακινήτων έχουν πέσει από 148 δισ. το 2007 στα 41 δισ. το 2011. Ξέρετε τι σημαίνει αυτό σε επίπεδο εσόδων από την φορολογία κεφαλαίου; Απώλειες τουλάχιστον 5 δισ. το χρόνο. Αν μελετούσαν τα στοιχεία για τις επενδύσεις σε κατοικίες θα διαπίστωναν ότι σε σταθερές τιμές ήταν 23,8 δισ. το 2006 και φέτος είναι ζήτημα αν θα πιάσουν τα 6 δισ. Αν κάποιος κάνει την παραδοχή ότι για κάθε 10 ευρώ επένδυσης τα 2 πάνε στην έμμεση φορολογία τότε θα οδηγούνταν αυτόματα στο συμπέρασμα ότι οι χαμένοι φόροι ξεπερνούν σε σταθερές τιμές τα 3,5 δισ. ευρώ το χρόνο. Φυσικά δεν υπολογίζεται ο φόρος εισοδήματος νομικών και φυσικών προσώπων που αποκτούν εισόδημα από την οικοδομή και την αγορά ακινήτων ο οποίος έχει συρρικνωθεί λόγω ανεργίας (100.000 στις κατασκευές) και διακοπής της λειτουργίας χιλιάδων επιχειρήσεων (πάνω από 10.000 στο τομέα των κατασκευών και των υπηρεσιών).

Αν σε όλα αυτά προσθέσει κανείς και τις παράπλευρες δραστηριότητες που έχουν συρρικνωθεί όπως για παράδειγμα , η διαφημιστική προβολή των ακινήτων ή η αγορά εξοπλισμού , τότε θα διαπίστωνε ότι το πρωτογενές έλλειμμα προκλήθηκε από ερασιτεχνισμούς και επιλογές των ίδιων των πολιτικών, οι οποίοι ακολουθώντας τις εμμονές , τις ιδεοληψίες και τα συμφέροντα τους ανακάλυψαν τα "πρασινα...άλογα" και εγκατέλειψαν το μπετόν , τα τούβλα και την γη. Και το κακό είναι ότι αυτές τις ιδεοληψίες δεν τις πληρώνουν αυτοί αλλά και εμείς. Άκουσα πριν λίγες μέρες κάποιο αρχιτέκτονα να λέει ότι , η κατάσταση αυτή θυμίζει το ΤΙΤΑΝΙΚΟ λίγο πριν βυθιστεί όπου οι αξιωματικοί αντί να βρουν βάρκες να σώσουν τον κόσμο τους προέτρεπαν να είναι ευπρεπώς ενδεδυμένοι.

Αυτές τις απλές -μπακαλίστικες αν θέλετε σκέψεις- φαίνεται ότι οι περίφημοι οικονομολόγοι τις θεωρούν πολύ απλοϊκές για να τις εξετάσουν και να τις επεξεργαστούν. Αν έκαναν αυτό το κόπο θα διαπίστωναν ότι οι ίδιοι προκάλεσαν το πρόβλημα και τώρα δεν έχουν το θάρρος και την παρρησία να το παραδεχτούν και να το αντιμετωπίσουν.

Στην «κατάψυξη» μπαίνει πλέον η αγορά ακινήτων μέχρι το Σεπτέμβριο, καθώς οι επερχόμενες εκλογές επιμηκύνουν το θολό κλίμα για το φορολογικό και το θεσμικό περιβάλλον μέσα στο οποίο κινείται . Ακόμα χειρότερο είναι το κλίμα αβεβαιότητας για την αγορά εξοχικής κατοικίας η πορεία της οποίας σε σημαντικό βαθμό επηρεάζεται από το γενικότερο πολιτικό και οικονομικό κλίμα που επικρατεί στην χώρα . Η πρώτη από τις αρνητικές επιπτώσεις είναι η συρρίκνωση της τουριστικής σαιζόν καθώς , η διενέργεια εκλογών στις 17 Ιουνίου πρακτικά σημαίνει ότι στην καλύτερη περίπτωση το πολιτικό σκηνικό θα ξεκαθαρίσει το νωρίτερο στο τέλος Ιουνίου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ένας σημαντικός αριθμός ελλήνων θα μεταφέρει τη καλοκαιρινή του άδεια στο δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου ενώ και πολλοί αλλοδαποί θα προτιμήσουν άλλους προορισμούς καθώς δεν επιθυμούν διακοπές σε προορισμούς με υψηλή πολιτική αβεβαιότητα. Σημειώνεται ότι ανάμεσα σε αυτούς βρίσκεται ένας σημαντικός αριθμός εν δυνάμει αγοραστών εξοχικής κατοικίας. Αλλά και οι επιπτώσεις στην εσωτερική ζήτηση είναι σημαντικές καθώς θα εξακολουθήσουν να είναι στο κενό θέματα που άπτονται:

-της φορολογικής πολιτικής

-της τραπεζικής χρηματοδότησης

-της χωροταξικής και της πολεοδομικής πολιτικής.

Ειδικότερα, τουλάχιστον μέχρι τον Σεπτέμβριο θα βρίσκονται στο κενό οι ρυθμίσεις που αφορούν σε : αντικειμενικές αξίες , φοροαπαλλαγές, αυτοτελή φορολόγηση των εισοδημάτων από ενοίκια καθώς και για το τέλος των ακινήτων και την ενοποίηση των φόρων. Ενδεικτικό θα πρέπει να θεωρηθεί το γεγονός ότι ήδη έχει συνταχθεί ένα κείμενο προτάσεων φορολογικής πολιτικής το οποίο αντιπροσωπεύει τόσο τη ΝΔ όσο και το ΠΑΣΟΚ το οποίο προβλέπει την παράταση της πολιτικής της βαρύτατης φορολόγησης της ακίνητης περιουσίας .

Ένα άλλο μεγάλο θέμα που επηρεάζει την πορεία της αγοράς ακινήτων αφορά στην χρηματοδότηση είτε μεμονωμένων ιδιωτών είτε επιχειρήσεων. Η παράταση της εκκρεμότητας για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών πρακτικά μεταφράζεται σε ερμητικό κλείσιμο της χρηματοδότησης της αγοράς. Για να το διατυπώσουμε με ακόμα πιο σαφή τρόπο , όσο καθυστερεί η διευθέτηση του θέματος αυτού τα ελάχιστα δάνεια που δίδονται σήμερα θα περιοριστούν ακόμα περισσότερο. Επίσης δεν θα πρέπει να υποβαθμιστεί το γεγονός της διευθέτησης του θέματος της στεγαστικής πολιτικής που ασκείται μέσω των προγραμμάτων του ΟΕΚ και το οποίο σίγουρα θα έλθει στην επιφάνεια στην περίπτωση που η νέα Κυβέρνηση αποτελείται και από κάποιο κόμμα της Αριστεράς. Στην πραγματικότητα , η αγορά είναι μετέωρη και οι μόνοι που «τρίβουν τα χέρια» τους είναι οι τυχοδιώκτες και οι κερδοσκόποι.