Σε μια εποχή που πολλοί αναρωτιούνται πώς - και πότε - η αγορά κατοικίας θα ανακάμψει, δεν είναι λίγοι εκείνοι που αναγκάζονται να στραφούν στην οικογένεια ή στο φιλικό τους περιβάλλον για βοήθεια! Σύμφωνα με μεσίτες έχει αυξηθεί ο αριθμός των ανθρώπων που δανείζονται από την οικογένεια ή τους φίλους είτε για να συμπληρώσουν το ποσό της συμμετοχής που ζητά η τράπεζα για να τους χρηματοδοτήσει είτε για να πληρώσουν τις δόσεις του στεγαστικού τους δανείου. Το φαινόμενο αυτό δεν είναι ελληνικό αλλά παγκόσμιο.

Σύμφωνα με έρευνα που έκανε η ομοσπονδία μεσιτών των ΗΠΑ το 27% των ανθρώπων που αγόρασαν για πρώτη φορά σπίτι το δωδεκάμηνο Ιουλίου 2009 και Ιούνιος, 2010 έλαβε ένα «δώρο» από την οικογένεια ή τους φίλους για να συμπληρώσουν την ίδια συμμετοχή που ζητούν οι τράπεζες προκειμένου να χρηματοδοτήσουν με στεγαστικό την αγορά ενός σπιτιού.. Το εντυπωσιακό είναι ότι το αντίστοιχο περυσινό δωδεκαμηνο το ποσοστό ήταν 22%. Η ίδια έρευνα δείχνει ότι το ποσοστό εκείνων που βοηθούνται από την οικογένεια ή από το φιλικό περιβάλλον για την αγορά είναι σε επίπεδα ιστορικού ρεκορ. Ενδεικτικό είναι ότι , το 9% εκείνων που αγοράζουν για πρώτη φορά έλαβε δάνειο από έναν συγγενή ή φίλο έναντι 6% πέρυσι, σύμφωνα με την NAR. Η έρευνα περιλάμβανε απαντήσεις από 8.449 αγοραστές κατοικιών.

Ουσιαστικά η βοήθεια από το φιλικό περιβάλλον είναι για πολλους μονόδρομος αφού ακόμα και η ρευστοποίηση άλλων περιουσιακών στοιχείων στην σημερινή συγκυρία είναι ουσιαστικά ανέφικτη.

Οριακή υποχώρηση στα επιτόκια των στεγαστικών δανείων καταγράφηκε τον Σεπτέμβριο. Πρόκειται για τα επιτόκια που χρεώνουν οι τράπεζες και δεν περιλαμβάνουν τις υπόλοιπες επιβαρύνσεις όπως για παράδειγμα τα περιθώρια, που αυξάνουν σημαντικά το κόστος δανεισμού. Το μέσο επιτόκιο των νέων στεγαστικών δανείων με επιτόκιο κυμαινόμενο ή σταθερό έως 1 έτος και το αντίστοιχο των δανείων με επιτόκιο σταθερό πάνω από 1 και μέχρι και 5 έτη παρουσίασαν πτώση κατά 13 και 37 μονάδες βάσης αντίστοιχα και διαμορφώθηκαν στο 3,54% και 3,96% αντίστοιχα. Στα υφιστάμενα στεγαστικά δάνεια το μέσο επιτόκιο των στεγαστικών δανείων με διάρκεια άνω των 5 ετών παρουσίασε οριακή πτώση κατά 2 μ.β. και διαμορφώθηκε στο 3,62%. Πάντως , αυτά τα επιτόκια έχουν θεωρητική σημασία αφού στην πραγματικότητα οι τράπεζες έχουν πάψει να χορηγούν στεγαστικά δάνεια.

Η αύξηση του αριθμού των στεγαστικών δανείων τα οποία βρίσκονται σε καθυστέρηση αποτελεί πλέον το νέο πονοκέφαλο όχι μόνο για τους τραπεζίτες οι οποίοι φοβούνται ότι μία περαιτέρω αύξηση του αριθμού των δανείων που βρίσκονται σε καθυστέρηση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά και ο επίπεδο των τιμών. «Τα προβλήματα αλλά και τα διλλήματα που έχει να αντιμετωπίσει και να απαντήσει το πιστωτικό σύστημα είναι δύο . Από την μία πλευρά βρίσκεται αντιμέτωπο με την σημαντική μείωση του αριθμού των αιτήσεων για την χορήγηση στεγαστικών δανείων που πρακτικά απεικονίζει την δραματική υποχώρηση της ζήτησης . Από την άλλη έχει να αντιμετωπίσει την αύξηση του αριθμού των δανειοληπτών οι οποίοι βρίσκονται σε αδυναμία να εξυπηρετήσουν το στεγαστικό δάνειο που είχαν λάβει για την αγορά είτε κύριας είτε εξοχικής κατοικίας. Τα δύο αυτά φαινόμενα προκαλούν πιέσεις στις τιμές πώλησης των κατοικιών. Η διατήρηση αυτών των φαινομένων στην αγορά θα έχει σημαντικές περιπτώσεις αφού τα πιστωτικά ιδρύματα τα οποία χρηματοδότησαν το 100% και το 120% της εμπορικής αξίας της κατοικίας είναι πολύ πιθανόν σύντομα να δουν στεγαστικά δάνεια στα οποία η αξία των ακινήτων είναι χαμηλότερη από την αξία του δανείου. Το φαινόμενο αυτό θα είναι άγνωστο στην ελληνική αγορά και θα αφορά κυρίως δάνεια που έχουν δοθεί τα δύο προηγούμενα χρόνια» σχολίαζε οικονομικό αναλυτής αναφερόμενος στις επιπτώσεις που πιθανόν έχει στην διαμόρφωση του επιπέδου των τιμών κατοικιών οι αύξηση του αριθμού των στεγαστικών που βρίσκονται στο «κόκκινο». Από την πλευρά τους οι τράπεζες, αν και στην παρούσα φάση θεωρούν ότι πρόκειται για ένα πρόβλημα το οποίο δεν πρόκειται να ανατρέψει την σημερινή ισσοροπία προσφοράς και ζήτησης, καταβάλλουν προσπάθεια να περιορίσουν όσο το δυνατόν τον αριθμό των στεγαστικών δανείων που μπαίνουν σε οριστική καθυστέρηση. Για τον λόγο αυτό προτιμούν να παράσχουν στους συγκεκριμένους δανειολήπτες είτε ευνοϊκούς όρους για την ρύθμιση του δανείου είτε και ακόμα προγράμματα αναχρηματοδότησης.

Αύξηση των επισφαλών δανείων των ελληνικών τραπεζών, τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του 2011, προβλέπει ο διεθνής οίκος αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας Fitch σε σημερινή έκθεσή του. «Λαμβάνοντας υπόψη τις προβλέψεις του Fitch για περαιτέρω μείωση του ΑΕΠ στην Ελλάδα το 2011, οι ελληνικές τράπεζες είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν χαμηλότερη ζήτηση για δάνεια και υψηλότερα ποσοστά επισφαλών δανείων», αναφέρει η υπεύθυνη του Fitch για τις τράπεζες

Προς το παρόν, οι καθυστερήσεις στη στεγαστική πίστη -την πλέον αξιόπιστη κατηγορία δανείων προ κρίσης- έχει ξεπεράσει το 9%, σε σύνολο χαρτοφυλακίου 81,24 δισ. ευρώ, με τα «κόκκινα» στεγαστικά να φτάνουν τα 7,5 δισ. ευρώ. Οπως αναφέρουν οι επικεφαλής στεγαστικής πίστης των τραπεζών, σήμερα εγκρίνεται το 1 στα 2 στεγαστικά, ενώ σημαντικός είναι ο αριθμός και των στεγαστικών που «πάει» μήνα με μήνα σε αναχρηματοδότηση. Υπολογίζεται ότι στο σύνολο της αγοράς ρυθμίζονται άλλα 400 με 450 στεγαστικά δάνεια τον μήνα. Μάλιστα, όπως αναφέρουν τα τραπεζικά στελέχη, το προφίλ των πελατών σήμερα είναι καλύτερο απ’ ό,τι στο πρόσφατο παρελθόν, διότι ειδικά στα στεγαστικά για να εγκριθεί ένα στεγαστικό δάνειο απαιτείται ίδια συμμετοχή του πελάτη κατά 25%. Ας σημειωθεί ότι οι τράπεζες χρηματοδοτούν πλέον το 75% της αξίας αγοράς,