Η εφαρμογή των διατάξεων για την επιβολή του φόρου υπεραξίας ακινήτων ανεστάλη για δύο χρόνια, για το 2015 και το 2016, με νομοθετική ρύθμιση που ψηφίστηκε από τη Βουλή τον Δεκέμβριο του 2014. Οι λόγοι ήταν η απίστευτη πολυπλοκότητα των διαδικασιών εφαρμογής του φόρου και οι παγίδες υπερφορολόγησης που έκρυβε η επιβολή του για όσους επιθυμούσαν να πωλήσουν ακίνητα. Η περίοδος αναστολής της εφαρμογής του φόρου υπεραξίας ακινήτων λήγει την 31η Δεκεμβρίου 2016 χωρίς να έχει εκδηλωθεί από την πλευρά της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Οικονομικών καμία διάθεση διαπραγμάτευσης με τους «θεσμούς» για την παράταση της αναστολής. Το πιο πιθανό, λοιπόν, είναι ο φόρος υπεραξίας ακινήτων να επανέλθει σε ισχύ από την 1η-1-2017. Από την 1η-1-2017 θα επανενεργοποιηθούν οι διατάξεις του άρθρου 41 του ΚΦΕ, που προβλέπουν ότι επιβάλλεται φόρος υπεραξίας με συντελεστή 15% στο κέρδος που προκύπτει ανάμεσα στην τιμή κτήσης και την τιμή πώλησης κάθε ακινήτου. Ο φόρος επιβαρύνει τον πωλητή του ακινήτου, ενώ ο αγοραστής οφείλει φόρο μεταβίβασης 3% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. Εφόσον ο φορολογούμενος έχει διακρατήσει το ακίνητο που πωλεί για πέντε τουλάχιστον έτη από τη στιγμή της απόκτησής του, η υπεραξία είναι αφορολόγητη μέχρι το ποσό των 25.000 ευρώ. Όσοι μεταβιβάσουν ακίνητα τα οποία έχουν στην κατοχή τους πριν από το 1995 απαλλάσσονται από το φόρο υπεραξίας. Η τελική υπεραξία επί της οποίας υπολογίζεται ο φόρος προσδιορίζεται με βάση ποσοστιαίους συντελεστές απομείωσης κλιμακούμενους ανάλογα με τα έτη διακράτησης του ακινήτου (από 98,2% για δύο χρόνια διακράτησης έως 60% για περισσότερα από 26). Ειδικά για ακίνητα που έχουν αποκτηθεί από την 1η Ιανουαρίου 1995 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2002 οι συντελεστές απομείωσης περιορίζονται, καθώς πολλαπλασιάζονται με 0,8.

Μείωση 50% ή και πλήρη απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ μπορούν να προσδοκούν περίπου 100.000 ιδιοκτήτες ακινήτων με χαμηλά εισοδήματα, τρίτεκνοι, πολύτεκνοι και άτομα με αναπηρία, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν υποβάλει εμπρόθεσμα τις φορολογικές τους δηλώσεις αλλά και τις δηλώσεις Ε9.

Οι σχετικές οδηγίες των προηγούμενων χρόνων θέτουν ως προϋπόθεση την υποβολή εμπρόθεσμων δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος και Ε9, ενώ φέτος στο παρά πέντε της εκκαθάρισης αποσύρθηκε η διάταξη η οποία έβαζε κόφτη απαλλαγών και εκπτώσεων σε όσους είχαν τόκους καταθέσεων άνω των 300 ευρώ. Έτσι, εφόσον συντρέχουν οι ίδιες προϋποθέσεις και με την παραδοχή της εμπρόθεσμης υποβολής Ε1 και Ε9, όσοι είχαν λάβει πέρυσι απαλλαγές και εκπτώσεις μπορούν και φέτος να προσδοκούν σε αντίστοιχη φορολογική μεταχείριση.Η διαδικασία χορήγησης εκπτώσεων είναι αυτοματοποιημένη για τα φυσικά πρόσωπα, χωρίς να χρειάζεται η υποβολή πρόσθετων δικαιολογητικών, παρά μόνο εφόσον διαπιστωθούν λάθη.

Εκπτώσεις και απαλλαγές χορηγούνται με τα ίδια κριτήρια σε σχέση με πέρυσι και συγκεκριμένα έκπτωση 50% χορηγείται στον φορολογούμενο, τον ή τη σύζυγο και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:

1. Το συνολικό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα του προηγούμενου φορολογικού έτους δεν υπερβαίνει τις 9.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο και κάθε εξαρτώμενο μέλος.

2. Το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων στα οποία κατέχουν δικαιώματα ο υπόχρεος δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, ο ή η σύζυγος και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του, λαμβανομένου υπόψη του ποσοστού συνιδιοκτησίας και του είδους του δικαιώματος, δεν υπερβαίνει τα 150 τετραγωνικά και η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας, όπως αυτή προσδιορίζεται για τον υπολογισμό του συμπληρωματικού φόρου, δεν υπερβαίνει το ποσό των 85.000 ευρώ για τον άγαμο, των 150.000 ευρώ για τον έγγαμο (και τον ή τη σύζυγό του ή τη μονογονεϊκή οικογένεια) με ένα εξαρτώμενο τέκνο και των 200.000 ευρώ για τον έγγαμο (τον ή τη σύζυγό του και τα εξαρτώμενα τέκνα τους ή τη μονογονεϊκή οικογένεια) με δύο εξαρτώμενα τέκνα και

3. Ο φορολογούμενος, ο ή η σύζυγος και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας.

Στην περίπτωση ατόμων με αναπηρία άνω του 80%, τρίτεκνους και πολύτεκνους, η έκπτωση φτάνει στο 100%, επομένως παρέχεται πλήρης απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ, εφόσον συντρέχουν αθροιστικά οι παρακάτω προϋποθέσεις:

1. Το συνολικό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα του προηγούμενου φορολογικού έτους δεν υπερβαίνει τις 12.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο και κάθε εξαρτώμενο μέλος.

2. Το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων στα οποία κατέχουν δικαιώματα ο υπόχρεος δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, ο ή η σύζυγος και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του, λαμβανομένου υπόψη του ποσοστού συνιδιοκτησίας και του είδους του δικαιώματος, δεν υπερβαίνει τα 150 τετραγωνικά μέτρα,

3. Ο φορολογούμενος, ο ή η σύζυγος και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειας του είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας και

4. Ο αριθμός των εξαρτώμενων τέκνων ισούται ή υπερβαίνει τα τρία, ή ο φορολογούμενος, ο ή η σύζυγος ή οποιοδήποτε από τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του έχει αναπηρία σε ποσοστό 80% και άνω.

Νωρίτερα από το Εθνικό Κτηματολόγιο, δηλαδή το 2019, θα έχει ολοκληρωθεί η κατάρτιση των δασικών χαρτών, όπως υποστήριξε χθες ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Τσιρώνης. Παρά τα σοβαρά προβλήματα που έχει προκαλέσει η άναρχη επέκταση των πόλεων, ο κ. Τσιρώνης θεωρεί πως πρέπει να επιταχυνθούν οι διαδικασίες καθώς "η κατάρτιση των Δασικών Χαρτών, θα αποτελέσει εφαλτήριο ανάπτυξης, από την στιγμή που θα οριοθετηθούν οι περιοχές για τις οποίες κάποιος θα μπορεί να επενδύσει χωρίς τον φόβο κάποτε να κριθεί παράνομος".

Ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος παρουσίασε χθες τις νέες ρυθμίσεις για τους δασικούς χάρτες που περιλαμβάνονται σε σχέδιο νόμου το οποίο βρίσκεται από σήμερα σε διαβούλευση. Θεωρεί πως το σχέδιο νόμου θα βάλει τα θεμέλια ώστε να ξεκαθαρίσει η σημερινή χαοτική κατάσταση με τις δασικές εκτάσεις της χώρας. Οπως είπε χθες ο κ. Τσιρώνης, η Γλυφάδα θεωρείται μία καταπατημένη δασική περιοχή που "παρά τις ανομίες του παρελθόντος, κάποιοι καλόπιστα αγόρασαν γη και σήμερα στην πραγματικότητα βρίσκονται σε καταπατημένες εκτάσεις".

Στο υπουργείο διακρίνουν τρεις βασικές κατηγορίες γκρίζων περιοχών κατά την προσπάθεια σύνταξης των δασικών χαρτών. Στην ουσία διαχωρίζει τους οικισμούς που με ευθύνη της διοίκησης χτίστηκαν και επεκτάθηκαν από τους αμιγώς αυθαίρετους οικισμούς. Οι τελευταίοι, μολονότι δεν περιλαμβάνονται στο υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου, αποκτούν την δυνατότητα μέσω της διαδικασίας κύρωσης των δασικών χαρτών να καταγραφούν. Ανάλογα με τον χαρακτήρα της κάθε περίπτωσης η ρύθμιση δείχνει τη διαδικασία, με την οποία θα γίνει το ξεκαθάρισμα των οικισμών που προϋπήρχαν του 1923.Ετσι:

-Με πορτοκαλί χρώμα θα αποτυπώνονται στους δασικούς χάρτες οι οικισμοί με έγκυρα και σε ισχύ σχέδια πόλης, οι οποίοι θεωρούνται νομιμοποιημένοι από την στιγμή που έχουν ρυμοτομηθεί.

-Με κίτρινο χρώμα θα αποτυπώνονται οι οικισμοί που δεν διαθέτουν νόμιμες οικοδομικές άδειες και πολεοδομήθηκαν με παλιές νομαρχιακές αποφάσεις που κρίθηκαν εκ των υστέρων ανίσχυρες από το ΣτΕ. Οι περιοχές αυτές δεν έχουν ελεγχθεί από τις δασικές υπηρεσίες, επομένως είναι πολύ πιθανόν να ενσωματώνουν δασικούς θύλακες. Για τις όμορες σε αυτές περιοχές θα προχωρεί κανονικά η διαδικασία της κύρωσης ενώ οι επίμαχες θα χρωματίζονται με κίτρινο χρώμα μέχρι να αποφανθεί η τύχη τους από Ειδική Επιτροπή που θα συγκροτείται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση και θα ερευνά το πολεοδομικό καθεστώς τους.

Μέσα σε οκτώ μήνες η Επιτροπή θα πρέπει να έχει συντάξει έκθεση με όλα τα χαρακτηριστικά της περιοχής, η οποία θα κοινοποιείται στην τοπική δημοτική αρχή για να ακολουθηθεί στην συνεχεία η διαδικασία των αντιρρήσεων. Τα στοιχεία που θα προκύπτουν θα αποστέλλονται στην διεύθυνση δασών και με υπουργική απόφαση θα καθορίζεται η τύχη της περιοχής.

Για τους καθαρά αυθαίρετους οικισμούς εντός δασικών εκτάσεων, σύμφωνα με τον Γ. Τσιρώνη, θα υπάρξει νέα νομοθετική πρωτοβουλία. Ο ίδιος υποστηρίζει πως μέσω της κύρωσης των δασικών χαρτών οι οικισμοί αυτοί θα καταγραφούν, κάτι που δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα. Στην κατηγορία αυτή υπάγονται η Αττική, η Χαλκιδική και η Κρήτη.

Με ειδική ρύθμιση που αναμένεται να κατατεθεί σήμερα από τον αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος Γιάννη Τσιρώνη και στη συνέχεια θα τεθεί σε διαβούλευση θα χωρίζονται οι οικισμοί που βρίσκονται σε δασικές εκτάσεις σε τρεις κατηγορίες:

1. Σε αυτούς που θεωρούνται νόμιμοι και διαθέτουν όρια που έχουν εγκριθεί με Προεδρικά Διατάγματα ή πολεοδομικές άδειες.

2. Στους οικισμούς που δημιουργήθηκαν σε σχέδια πόλης υπό εκπόνηση ή δεν έχουν συγκεκριμένα όρια αλλά αποτελούν συγκροτημένους οικισμούς ή ορίζονται με Προεδρικά Διατάγματα που έχουν κατατεθεί αλλά δεν έχουν εγκριθεί.

3. Στους οικισμούς με αδιευκρίνιστο οικιστικό τοπίο, οι οποίοι στερούνται νόμιμης έγκρισης με ευθύνη της Πολιτείας.

Η επιτροπή αφού πραγματοποιήσει αυτοψία και συγκρίνει την υφιστάμενη κατάσταση με την αεροφωτογραφία θα καταλήξει σε πόρισμα μέσα σε ένα χρόνο ακολουθώντας συγκεκριμένα κριτήρια στα οποία συγκαταλέγονται:

οι υφιστάμενες χρήσεις γης,

ο χρόνος μεταβολής τους και

η αιτία της μεταβολής.

Το πόρισμα θα δημοσιεύεται στον ιστότοπο του οικείου ΟΤΑ ώστε να υποβληθούν αντιρρήσεις. Μετά θα πηγαίνει στην Επιτροπή Αντιρρήσεων και μετά από την απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος θα παίρνει το δρόμο της δημοσίευσης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Για την απόκτηση του πιστοποιητικού θα πληρώνουν ειδικό τέλος το ύψος του οποίου θα καθοριστεί από Κοινή Υπουργική Απόφαση και θα διαμορφώνεται βάσει ειδικών συντελεστών όπως το εμβαδό της έκτασης.