Το αποτύπωμα της κρίσης στην Ελλάδα έχει φανεί όχι μόνο στη μείωση του πλούτου κατά 40% ή στη μείωση των εισοδημάτων κατά 26% σε μια πενταετία, αλλά και στο γεγονός ότι οι πολίτες περιόρισαν τις δαπάνες για διατροφή σχεδόν κατά ένα τρίτο. Τα στοιχεία από τις διαθέσιμες μελέτες της Τράπεζας της Ελλάδας είναι αποκαλυπτικά για τις επιπτώσεις της πολυετούς κρίσης. Μέσα σε πέντε χρόνια, από το 2009 έως το 2014, τα ελληνικά νοικοκυριά μείωσαν την ετήσια κατανάλωση τροφίμων κατά 27%. Η ετήσια κατανάλωση τροφίμων εντός σπιτιού μειώθηκε κατά μέσον όρο στο 29,4%. Στα φτωχότερα νοικοκυριά η μείωση είναι της τάξης του 30,8%, ενώ στα υψηλότερα κλιμάκια κατά 32,3%. Δεν είναι μόνο η Τράπεζα της Ελλάδας που πιστοποιεί τη «φτωχοποίηση» των νοικοκυριών αλλά και έρευνες από άλλους φορείς όπως η ΓΣΕΒΕΕ, σύμφωνα με την οποία σχεδόν τα 2/3 των νοικοκυριών (65,3%) αναγκάζονται να κάνουν περικοπές για να εξασφαλίσουν τα αναγκαία προς το ζην. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα πολυμελή (άνω 5 ατόμων) νοικοκυριά, τα νοικοκυριά με ανέργους και χαμηλό εισόδημα αντιμετωπίζουν σοβαρότερο πρόβλημα κάλυψης των βασικών αναγκών. Την ίδια ώρα τα στοιχεία της IRI κάνουν λόγο για σημαντική πτώση της κατανάλωσης τροφίμων ενώ τον κώδωνα του κινδύνου έχουν κρούσει και εκπρόσωποι του Συνδέσμου Βιομηχανιών Τροφίμων, σύμφωνα με τους οποίους περιορίζονται δραματικά οι πωλήσεις γάλακτος και ψωμιού. Το γεγονός ότι οι Ελληνες έκοψαν σε ποσοστό που έφταναν τους δύο πρώτους μήνες του 2017 το 7% το ψωμί και το γάλα, που αποτελούν τα δύο βασικά είδη διατροφής γίνεται αντιληπτό πόσο έχει συρρικνωθεί το διαθέσιμο εισόδημα. Τους δύο πρώτους μήνες του 2017 καταγράφεται πτώση πωλήσεων στα δύο αυτά βασικά είδη διατροφής από 5%-7%. Σύμφωνα με έρευνα το διάστημα 2009-2014, η διάμεση αξία του πλούτου των νοικοκυριών περιορίστηκε κατά 40%, ποσοστό το οποίο κρίνεται ως στατιστικά ιδιαίτερα σημαντικό. Η πτώση της αξίας του καθαρού πλούτου αποδίδεται στη μείωση κυρίως της αξίας της ακίνητης περιουσίας και δευτερευόντως των καταθέσεων. Επίσης, η μελέτη καταδεικνύει μείωση της αξίας του υπολοίπου των συνολικών δανείων των νοικοκυριών και των ενυπόθηκων δανείων, αλλά η μεταβολή αυτή δεν είναι στατιστικά σημαντική. Εκτός από τον καθαρό πλούτο των νοικοκυριών, το διάμεσο ετήσιο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε κατά 26% την περίοδο 2009-2014. Η μείωση του εισοδήματος είναι στατιστικά σημαντική σε όλο το εύρος της κατανομής. Το περιορισμένο εισόδημα και η επιβολή φόρων έπληξαν σημαντικά και την κατανάλωση των νοικοκυριών.

Η Κυβέρνηση ετοιμάζει τροπολογία για την αυθαίρετη αυτονόμηση θέρμανσης η οποία θα προβλέπει ότι μεμονωμένες ιδιοκτησίες θα μπορούν να αποκόπτονται από το σύστημα κεντρικής θέρμανσης, χωρίς τη συναίνεση της πλειοψηφίας των συνιδιοκτητών και θα απαλλάσσονται πλήρως από τις κοινόχρηστες δαπάνες θέρμανσης, με μοναδική «υποχρέωση» να συμμετέχουν στην ετήσια δαπάνη… συντήρησης του καυστήρα της κεντρικής θέρμανσης. Οι ιδιοκτησίες που αποκόπτονται από την κεντρική θέρμανση, θα εξακολουθούν να επωφελούνται από τη θέρμανση των γειτονικών διαμερισμάτων, όταν το κεντρικό σύστημα λειτουργεί. Με τη ρύθμιση που προωθείται στη Βουλή, οι πλούσιοι θα θερμαίνονται με δαπάνες των φτωχότερων κατά τεκμήριο νοικοκυριών ενώ ταυτόχρονα το κόστος λειτουργίας της κεντρικής θέρμανσης γι΄αυτούς θα εκτοξευτεί στα ύψη, αναγκάζοντάς τους να την κλείσουν οριστικά! Η διατήρηση της «συμμετοχής» όσων αποκοπούν αυθαίρετα στη κυριολεκτικά ασήμαντη δαπάνη συντήρησης του κεντρικού καυστήρα, ή οποιαδήποτε άλλη παρόμοια προσχηματικού χαρακτήρα προσέγγιση, θα αποτελεί πρόδηλο εμπαιγμό των υπολοίπων συνιδιοκτητών, και διαβατήριο για κάθε αυθαίρετη παρέμβαση στις πολυκατοικίες, χωρίς κανένα όριο και καμιά δυνατότητα ελέγχου. Τέλος η εγκατάσταση εκατοντάδων χιλιάδων καυστήρων αυτόνομων συστημάτων θέρμανσης στα μπαλκόνια των πολυκατοικιών, και δεκάδων μετρητών και σωλήνων στις προσόψεις και τις κεντρικές εισόδους των πολυκατοικιών όλης της χώρας, εκτός από αντιαισθητική και αντιοικονομική, εγκυμονεί και σοβαρότατους κινδύνους πυρασφαλείας στα πολυόροφα κτίρια, με πρόσφατο παράδειγμα την φωτιά που αποτέφρωσε το Grenfell Tower του Λονδίνου και πολλούς από τους άτυχους ενοίκους του, η οποία φαίνεται ότι δεν δίδαξε κανέναν από αυτούς που σας εισηγούνται μια τέτοια λύση…

Το πραγματικά καινούργιο στοιχείο του νέου επικαιροποιημένου μνημονίου είναι το γεγονός πως με βάση το άρθρο 73 ανοίγει ο δρόμος για τη μεταφορά στο υπερταμείο όλων των ακινήτων του Δημοσίου. Κάτι που επιχειρήθηκε να αποφευχθεί. Ειδικότερα, ιδρύεται «ομάδα εργασίας αποτελούμενη από εκπροσώπους του υπουργείου Οικονομικών, των κατά περίπτωση συναρμοδίων υπουργείων και των ΕΤΑΔ, ΤΑΙΠΕΔ και της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε. με σκοπό τον εντοπισμό στο Μητρώο Ακίνητης Περιουσίας της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Περιουσίας ακινήτων που πληρούν κριτήρια τα οποία τα καθιστούν κατάλληλα για αξιοποίηση». Παράγοντες της αγοράς ερμηνεύουν τη διάταξη ως «πάσο» που θα κάμπτει τις κατά περίπτωση αντιδράσεις που εκδηλώνονται και τα κρούσματα άρνησης συνεργασίας. Δεκα εννέα παραμένουν οι αποκρατικοποιήσεις στο πρόγραμμα αξιοποίησης περιουσίας του ΤΑΙΠΕΔ που συνεχίζει ως έχει τη λειτουργία του για τρία ακόμα χρόνια. Η μόνη διαφορά αυτού που περιλαμβάνεται ως παράρτημα του νόμου που ψήφισε την Πέμπτη η Βουλή με το προηγούμενο ADP (Asset Development Plan), όπως αποκαλείται τεχνικά το πρόγραμμα, είναι ότι τα δικαιώματα ψήφου των ΕΛΤΑ περνούν στο λεγόμενο υπερταμείο (Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας) και αντ’ αυτών μπαίνουν σε τροχιά αποκρατικοποίησης τα δέκα περιφερειακά λιμάνια, αρχής γενομένης από αυτό της Αλεξανδρούπολης. Αντιθέτως, τα δικαιώματα εκμετάλλευσης των μικρότερων περιφερειακών αεροδρομίων της χώρας, που δεν έχουν παραχωρηθεί στη γερμανική Fraport, περνούν στο υπερταμείο.

Στη διαχείριση ακινήτων που σχετίζονται με το χαρτοφυλάκιο των δανείων που αναλαμβάνουν θα επεκταθούν οι αρμοδιότητες των εταιρειών διαχείρισης «κόκκινων» δανείων. Προϋπόθεση θα είναι τα ακίνητα αυτά να έχουν περιέλθει στην κυριότητα των τραπεζών. Η εν λόγω ρύθμιση αναμένεται να περιληφθεί στο νομοσχέδιο για τα προαπαιτούμενα και αποτελεί μία από τις διατάξεις που θα θεσμοθετηθούν άμεσα στην κατεύθυνση αφενός της μεγαλύτερης ευελιξίας στην αδειοδότηση των εταιρειών και αφετέρου στην επιτάχυνση της ίδιας της διαχείρισης «κόκκινων» δανείων.

Βάσει των συμφωνηθέντων με τους δανειστές, στο ίδιο νομοσχέδιο θα περιληφθούν διατάξεις που θα προβλέπουν τα εξής:

• Οι διαδικασίες που προβλέπονται από τον Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών δεν θα επηρεάζονται από τη μεταβίβαση του δανείου στις εταιρείες διαχείρισης ή μεταβίβασης απαιτήσεων από μη εξυπηρετούμενα δάνεια.

• Η απαίτηση που υπήρχε στον νόμο 4354/2015 και συγκεκριμένα στο άρθρο 1, παράγραφος 4 να γνωμοδοτεί για τις άδειες προς τις εταιρείες διαχείρισης ή μεταβίβασης απαιτήσεων και τριμελής επιτροπή, η λειτουργία της οποίας καθορίζεται με απόφαση των υπουργών Οικονομίας, Οικονομικών και Τουρισμού, θα απαλειφθεί.

Μέχρι το τέλος Μαΐου, εξάλλου, θα πρέπει να γίνουν στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, είτε αυτό αφορά τον νόμο 4354/2015 είτε πράξεις του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, οι εξής αλλαγές:

• Οι άδειες των εταιρειών διαχείρισης, όταν δεν περιλαμβάνουν τη δυνατότητα αναχρηματοδότησης δανείων, να αποσυνδεθούν από την Πράξη 2577 (περί λειτουργίας και κριτηρίων αξιολόγησης της οργάνωσης και των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου των πιστωτικών και χρηματοδοτικών ιδρυμάτων και σχετικές αρμοδιότητες των διοικητικών τους οργάνων).

• Να απλοποιηθούν οι προϋποθέσεις για τα επιχειρηματικά σχέδια των εταιρειών που στους σκοπούς τους δεν περιλαμβάνεται η αναχρηματοδότηση δανείων.

• Να απαλειφθεί η προϋπόθεση περί «ξεπλύματος» χρήματος για τις εταιρείες διαχείρισης που δεν παρέχουν υπηρεσίες αναχρηματοδότησης και δεν διαχειρίζονται χρήματα τρίτων. Τούτο θα ισχύει για τα δάνεια που κατέχουν εταιρείες οι οποίες έχουν πιστοποιηθεί ότι εφαρμόζουν τους κανόνες κατά του «ξεπλύματος» μαύρου χρήματος.

Στο νομοσχέδιο για τα προαπαιτούμενα θα πρέπει επίσης να περιληφθεί η επίμαχη διάταξη για την ασυλία στελεχών του Δημοσίου και τραπεζών που υπογράφουν αναδιαρθρώσεις χρεών, είτε στο πλαίσιο του εξωδικαστικού μηχανισμού είτε εκτός αυτού.

Επιπλέον, μέσα στις επόμενες ημέρες πρέπει να εκδοθούν οι υπουργικές αποφάσεις που εκκρεμούν για τη ρύθμιση και την πιστοποίηση του επαγγέλματος του μεσολαβητή πτώχευσης. Τέλος, στο νομοσχέδιο για τα προαπαιτούμενα θα περιληφθούν τροποποιήσεις στον Πτωχευτικό Κώδικα.