Όσοι έχουν ακόμα και στοιχειώδεις γνώσεις οικονομίας δεν θα πρέπει να έχουν απορίες για το μίγμα της οικονομικής πολιτικής. Η ανάγκη περιορισμού των δημοσιονομικών ελλειμμάτων είναι επιτακτική. Το ερώτημα είναι αν αυτό θα εξακολουθήσεις να γίνεται με τη υπερφορολόγηση ή με την μεγέθυνση της οικονομικής δραστηριότητας. Αν και το δίλημμα αυτό δεν είναι ούτε νεόφερτο ούτε ελληνικό προνόμιο εν τούτοις για την ελληνική οικονομία του σήμερα είναι πιεστικό. Η απάντηση θα πρέπει να δοθεί άμεσα καθώς τα χρονικά περιθώρια είναι πιεστικά . Η συνταγή της υπερφορολόγησης είναι γνωστή τόσο ως προς τις μεθόδους όσο και ως προς τα αποτελέσματα. Ακόμα και εκείνοι που δεν είναι βαθείς γνώστες της ιστορίας γνωρίζουν τα αποτελέσματα που είχε η συγκεκριμένη οικονομική πολιτική ήδη από το 19ο αιώνα όταν οι γάλλοι μονάρχες τις παραμονές της γαλλικής επανάστασης προσπάθησαν με τον τρόπο αυτό να λύσουν τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η γαλλική οικονομία χωρίς όμως να θίξουν τα δικά τους στενά οικονομικά συμφέροντα. Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι πίσω από την προηγούμενη επισήμανση ο γράφων υπονοεί την προοπτική βίαιων συγκρούσεων που αποσταθεροποιήσουν το σύστημα. Το σίγουρο όμως είναι ότι η υπερφορολόγηση σε μία κοινωνία που βρίσκεται στα όρια αντοχής της προκαλεί αναταράξεις και ανακατατάξεις τόσο στην οικονομική όσο και στην κοινωνική δομή της. Και αυτό ίσως μεσοπρόθεσμα θα έχει συνέπειες που ούτε και οι εισηγητές της πολιτικής αυτής θα ήθελαν να ζήσουν. ¨Άλλωστε είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι η υπερφορολόγηση πλήττει κυρίως τις ασθενέστερες οικονομικά και κοινωνικά μονάδες και οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε ανακατανομές του πλούτου υπέρ των ισχυρών. Ήδη μάλιστα τα φαινόμενα συγκέντρωσης στην ελληνική οικονομία πληθαίνουν ενώ ο δείκτης επιχειρηματικότητας πέφτει ενώ στην συντριπτική πλειοψηφία των κλάδων της ελληνικής οικονομίας ένα ποσοστό πάνω από το 70% της αγοράς μοιράζεται μεταξύ λιγοστών επιχειρήσεων που μετρούνται στα δάκτυλα του ενός χεριού. Σε τελευταία ανάλυση ακόμα και στους πολιτικούς εμπνευστές αυτής της πολιτικής κάτι τέτοιο όχι μόνο δεν είναι αρεστό αλλά μπορεί να αποδειχθεί και επικίνδυνο ακόμα και για την ίδια την ύπαρξη τους. Αντίθετα , η πολιτική της μεγέθυνσης μπορεί από κάποιους να θεωρείται ως «ρομαντική» και ανεφάρμοστη αλλά σίγουρα είναι ο μόνος δρόμος που εξασφαλίζει την ισορροπία του συστήματος. Μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι η οικονομική κρίση της δεκαετίας του ΄20 τελικά ξεπεράσθηκε με την εφαρμογή επιτακτικής πολιτικής. Φυσικά από τότε μέχρι σήμερα έχει περάσει σχεδόν ένας αιώνας και πολλά έχουν αλλάξει. ¨Όμως τα διδάγματα αυτής της πολιτικής εξακολουθούν να παραμένουν επίκαιρα. Ας δούμε τα αποτελέσματα αυτής μίας αυστηρής συσταλτικής οικονομικής πολιτικής στις χώρες της Λατινικής Αμερικής. Μία λέξη μόνο αρκεί. ΤΡΑΓΙΚΑ για την πλειοψηφία των πολιτών.

Η ιστορία είναι παλιά αλλά δείχνει το μέγεθος της κερδοσκοπίας αλλά και της "αμνησίας" των ισχυρών του τραπεζικού κατεστημένου . Το αρθρο προέρχεται απο αναγνώση αλλά το δημοσιεύουμε γιατι είναι επίκαιρο αφού δείχνει πως στήνεται το παιγνίσι σε βάρος επιχειρήσεων , οικονομιών αλλά και απλών ανθρώπων.Αξίζει το κόπο να δείτε το ρόλο των οργανισμών αξιολόγησης αλλά και την επιλεκτική πολιτική για να σωθούν κάποιοι και για να χρεωκοπήσουν κάποιοι άλλοι και σκεφτείτε την Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και τους "καταραμένους" του ευρωπαϊκού νότου.

"Τo 2000 ήταν μία καλή χρονιά για τους μετόχους της Lehman Brothers καθώς η τιμή της μετοχής της άγγιξε τα 100 δολάρια. Στα επόμενα χρόνια η μία επιτυχία διαδέχονταν την άλλη . Κέρδη και αναγνώριση της σκληρής δουλειάς , της έμπνευσης και κυρίως της ασφάλειας από κορυφαία οικονομικά έντυπα σε ολόκληρο τον κόσμο. Και οι δουλειές πήγαιναν καλά και όλοι στοιχημάτιζαν ότι θα πήγαιναν ακόμη καλύτερα. Όμως όχι μόνο δεν πήγαν καλύτερα , αλλά στα τέλη του καλοκαιριού που πέρασε οι ιθύνοντες είχαν φθάσει μέχρι την Κορέα και την Κίνα για να βρουν κεφάλαια ώστε να σώσουν τον υπεραιωνόβιο οικονομικό κολοσσό (ιδρύθηκε το 1850). Τελικά δεν τα κατάφεραν και πριν λίγες μέρες ανακοινώθηκε ότι μπαίνει σε κατάσταση χρεοκοπίας. Ήταν η τρίτη (Bear Stears, Merril Lynch οι άλλες δύο ) από τις πέντε μεγάλες επενδυτικές τράπεζες η οποία έπεσε θύμα των στεγαστικών δανείων μειωμένης εξασφάλισης. Κάποιοι όμως κάνουν λόγο , για την εκδίκηση ,των πτωχών , της αλαζονείας του ισχυρού αλλά και της υποκρισίας του συστήματος. Το ποιος από τους δύο έχει δίκιο θα φανεί στο …χειροκρότημα . Αυτό όμως που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί είναι ότι εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι και μικρομέτοχοι αισθάνθηκαν το ίδιο με τους συμπατριώτες τους που είδαν τον επιμελητή να κατάσχει το σπίτι τους επειδή δεν μπορούσαν να πληρώσουν τις δόσεις των στεγαστικών δανείων τους. Αν γυρίσουμε μερικά χρόνια πίσω το ρολόι του χρόνου η κατάσταση δεν είχε καμία σχέση με την σημερινή. Οι οικονομικές προσδοκίες είχαν απογειωθεί και οι περισσότεροι θεωρούσαν ότι η «οικονομική κρίση» είχε μεταμορφωθεί από υπαρκτή απειλή σε λήμμα των εγκυκλοπαιδικών λεξικών.

Οι δείκτες της κατανάλωσης τινάζονταν στα ύψη αφού οι αμερικάνοι έσπευδαν να συντηρούν το αμερικάνικο όνειρο με δανεικά. Σε αυτό βοηθούσε κυρίως η αύξηση των τιμών των ακινήτων. Πρακτικά αυτό σήμαινε ότι όσο μεγάλωνε η αξία του ακινήτου τους τόσο περισσότερα δανεικά θα μπορούσαν να αντλήσουν από τις τράπεζες. Φούσκωναν δηλαδή οι αξίες και μαζί με αυτές ο δανεισμός. Υπήρχαν και κάποιοι, αρκετά εκατομμύρια δηλαδή , οι οποίοι είχαν φθάσει τα όρια της πιστοληπτικής τους δυνατότητας. Με απλά λόγια δεν τους δάνειζαν οι μεγάλες και σοβαρές τράπεζες που τους θεωρούσαν αφερέγγυους. Όμως και για αυτούς ο ήλιος κρατούσε μία θέση. Πήγαιναν σε μικρότερα «μαγαζιά» τα οποία τους δάνειζαν χωρίς πολλούς ελέγχους. Μέχρις εδώ το σύστημα λειτουργούσε μία χαρά και θα πήγαινε ακόμα καλύτερα αν οι μεγάλοι και σοβαροί οίκοι δεν προσπαθούσαν να βγάλουν κέρδη ακόμα και από αυτούς που οι ίδιοι θεωρούσαν αφερέγγυους . Πως; Αγοράζοντας τα δάνεια τους με μορφή ομολόγων από τις μικρότερες τράπεζες-πιστωτικά ιδρύματα σε τιμή σημαντικά χαμηλότερη.

Έτσι αγόραζαν ομόλογα που προσέφεραν υψηλές αποδόσεις .Αυτά στην συνέχεια είτε μπορούσαν να τα κρατήσουν στο θησαυροφυλάκιο τους και να αρκεστούν στις υψηλές αποδόσεις είτε να τα χρησιμοποιήσουν ως βάση για να εκδώσουν νέα ομόλογα εξασφαλίζοντας έτσι γρήγορο κέρδος. Το «γαϊτανάκι» αυτό των ομολόγων θα μπορούσε να το συνεχίσει και ο νέος αγοραστής και έτσι όλοι ήταν ευχαριστημένοι μέχρις ότου… Τον χειμώνα του 2007 ένα από τα πιστωτικά ιδρύματα που χορηγούσε στεγαστικά δάνεια σε «προβληματικούς» δανειολήπτες «έσκασε» και μαζί με αυτή άρχισε να ξεφουσκώνει και η φούσκα των στεγαστικών δανείων μειωμένης εξασφάλισης προκαλώντας την μεγαλύτερη κρίση στην παγκόσμια οικονομία από το 1929 μέχρι σήμερα. Το μοντέλο της Lehman Brothers μπορεί να θεωρηθεί ως ενδεικτικό της πορείας προς την κατάρρευσης. Οι μεγάλες ζημιές που προκλήθηκαν από τα ομόλογα ανάγκασαν την τράπεζα να ζει με δανεικά βάζοντας ενέχυρο στοιχεία του ενεργητικού της (μετοχές , ομόλογα κ.α). Εκτιμάται το τελευταίο τετράμηνο με αυτό τον τρόπο προσπάθησε να δανεισθεί 190 δις. δολάρια . Για να βρει αυτά τα χρήματα θα έπρεπε και οι αξίες που ενεχυρίαζε να είναι τουλάχιστον ανάλογης αξίας. Όμως η πτώση των μετοχών και των αγορών γενικότερα είχε ως αποτέλεσμα να μειώνεται η αξία τους και επομένως να μη μπορεί να πάρει τα δανεικά που ήταν απαραίτητα . Στην συνέχεια , οι ιθύνοντες αναζήτησαν αγοραστές τόσο εντός των ΗΠΑ όσο και στο εξωτερικό. Οι υποψήφιοι φοβούμενοι την κρίση ζήτησαν εγγυήσεις για ορισμένα περιουσιακά στοιχεία που είχε το χαρτοφυλάκιο της . Όμως , η Ομοσπονδιακή Τράπεζα και Κυβέρνηση των ΗΠΑ αρθήκαν να παράσχουν τέτοια εγγύηση. Φυσικό επακόλουθο η χρεοκοπία μετά πολλών αποριών όπως για παράδειγμα:

- γιατί δεν ακολουθήθηκε και στην περίπτωση αυτή η τακτική των κρατικοποιήσεων που ακολουθήθηκε στην περίπτωση των στεγαστικών τραπεζών ,Freddie Mac και Fannie Mae καθώς και στον ασφαλιστικό κολοσσό AIG ;

- γιατί δεν εγγυήθηκε τα χρέη όταν μερικές μέρες αργότερα  ανακοινώθηκε ένα σχέδιο σωτηρίας η βάση του οποίου ήταν η παροχή εγγύησης από το Δημόσιο για τα ομόλογα «δυναμίτης» στα οποία είχαν επενδύσει οι τράπεζες και τα οποία εξακολουθούν να είναι βόμβα στα θεμέλια της οικονομίας ;

- γιατί ενώ όλοι ήξεραν ότι τα ομόλογα που αγόραζαν αφορούσαν δάνεια πελατών που είχαν απορριφτεί από τις ίδιες τις τράπεζες επένδυαν σε αυτά; - γιατί οι εποπτικές αρχές τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη στα πλαίσια του ελέγχου φερεγγυότητας των τραπεζών δεν είχαν παρέμβει νωρίτερα ώστε να αποτρέψουν –στην καλύτερη περίπτωση- ή και να περιορίσουν –στην χειρότερη – την κρίση;

- γιατί οι εταιρίες αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας (Μoody΄s κ.α) δεν είχαν εντοπίσει και αναδείξει το πρόβλημα πολύ νωρίτερα αφού το ίδιο το αντικείμενο της εργασίας τους ήταν να αξιολογούν τους κινδύνους (σ.σ. για όσους έχουν μνήμη το ίδιο είχε συμβεί και στα μέσα της δεκαετίας του ΄90 στην κρίση των «τίγρεων» της Άπω Ανατολής );

Για όσους θέλουν να ξέρουν και την συνέχεια αυτής της ιστορίας πρέπει να πούμε ότι όταν έκλεισε η Lehman χρώσταγε 613 δις. δολάρια τα περισσότερα από αυτά σε άλλες τράπεζες κάποιες από τις οποίες τρέμουν και για το δικό τους μέλλον . Όσο αφορά στους μετόχους αυτοί είδαν  τα «χαρτιά» τους όσο μία χαρτοπετσέτα"

του Παρατηρητή

Η άλλη όψη του νομίσματος της κρίσης φέρει την απεικόνιση της «ευκαιρίας». Όσο και να μη θέλουν να το ομολογήσουν οι περισσότεροι οικονομολόγοι η πραγματικότητα είναι ότι όσο πιο πολύ θα βαθαίνει η κρίση στην οικονομία τόσο πιο βίαιη και έντονη θα είναι η ανακατανομή της περιουσίας εκατομμυρίων ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο. Σπίτια που χάνονται από τους ιδιοκτήτες τους που βρέθηκαν σε αδυναμία να πληρώσουν τις δόσεις των δανείων τους, πάγια περιουσιακά στοιχεία επιχειρήσεων που χρεοκοπούν, υποθηκευμένα ακίνητα επιχειρηματιών αλλά και απλών καταναλωτών που αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τον δανεισμό τους συνθέτουν το παζλ της κρίσης. Και ενώ όλοι μιλούν για αυτά που χάνονται κανείς δεν μιλά για αυτούς που τα αποκτούν αλλά και τις αξίες στις οποίες τα αποκτούν . Αυτή η ανακατανομή του πλούτου είναι μία αλήθεια την οποία κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει. Το χειρότερο από όλα είναι ότι πολλές φορές εκείνοι που αποκτούν χρεοκοπημένες επιχειρήσεις και άλλα περιουσιακά στοιχεία ,μεταξύ των οποίων και ακίνητα ή υποθήκες ,για ένα κομμάτι ψωμί –πρόσφατη περίπτωση είναι η παρέμβαση του Μπαφετ – αντιμετωπίζονται και ως εθνικοί ευεργέτες . Φυσικά , αυτοί εκμεταλλεύτηκαν το πλέον σπανίζον αγαθό στις περιόδους κρίσης : Το ΡΕΥΣΤΟ.

Θα μπορούσαν να υποστηρίξουν κάποιοι ότι η αξιοποίηση των ευκαιριών αποτελεί την πεμπτουσία της ελεύθερης οικονομίας αφού με τον τρόπο αυτό απορροφάται τον πλεονάζον απόθεμα και διαμορφώνονται συνθήκες ισορροπίας στην αγορά. Αυτό , είναι μία πραγματικότητα όσο αφορά την λογική των αριθμών. Αν όμως η οικονομία ήταν υπόθεση αριθμών τότε σίγουρα δεν θα είχαμε φτάσει στην τωρινή κατάσταση του πανικού. Η οικονομία είναι η κατεξοχήν επιστήμη της ανθρώπινης συμπεριφοράς που καθορίζεται από την μνήμη, την γνώση, την προσδοκία , την απογοήτευση ακόμα και τον φόβο. Κάθε φορά που οι οικονομικές αρχές λησμονούν αυτά τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά οι αγορές χάνουν τα κοινωνικά τους χαρακτηριστικά και μετατρέπονται σε ρουλέτα. Αυτός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος ο οποίος ελλοχεύει και ο οποίος δεν περιορίζεται μόνο στις καταθέσεις αλλά και σε άλλες αγορές όπως αυτή των ακινήτων. Ο μοναδικός φορέας που μπορεί να βάλει τους κανόνες του παιγνιδιού της κρίσης είναι η κεντρική εξουσία . Αν επιλέξει το δρόμο της απάθειας τότε μπορεί να βρεθούν μερικές χιλιάδες άνθρωποι με ακίνητη περιουσία εκατοντάδων εκατομμυρίων αλλά το πλήγμα που θα έχει δεχθεί η ίδια η αγορά με την ανασφάλεια και το φόβο εκατομμυρίων μικροϊδιοκτητών θα είναι …ανεπανόρθωτο.

Στα πλαίσια αυτά θα πρέπει να αναζητηθεί άμεσα μία φόρμουλα ουσιαστικής προστασίας της αγοράς ακίνητης περιουσίας ώστε να περάσει στην αγορά ένα μήνυμα ασφάλειας και σταθερότητας. Σε διαφορετική περίπτωση η επόμενη μέρα θα ξεκινήσεις με μαθήματα αξιοπιστίας.

του Παρατηρητή

Κάποια στιγμή θα πρέπει να λέγονται τα πράγματα με το όνομα τους. Ελλάδα, Ιρλανδία , Πορτογαλία και αύριο ; Μήπως Ισπανία και Ιταλία; Ολάκαιρος ο ευρωπαϊκός νότος , βρίσκεται «σκλάβος» των «επιγόνων» ; ή μήπως αυτό μπορεί να γίνει το σκαλοπάτι για να πάρουν ένα μήνυμα ανάλογο με εκείνο που πήραν το 1945; Οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Από την μία η καταστροφή και από την άλλη η αναγέννηση.

Η πραγματικότητα είναι ότι η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά σε ένα ξεκαθάρισμα ρόλων και λογαριασμών που σίγουρα έχει ξεκινήσει αλλά κανείς δεν είναι σίγουρος αν θα τελειώσει με την Ισπανία και την Ιταλία. Το σίγουρο είναι ότι το σχέδιο για την ελεγχόμενη γερμανική οικονομική ζώνη βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Το σχέδιο που ξεκίνησε ο κ. Παπανδρέου και το οποίο βρίσκεται σε διαδικασία εξέλιξης στην πραγματικότητα οδηγεί τους νοτιοευρωπαίους σε ρόλους πολιτικής γλάστρας και καταναλωτή γερμανικών προϊόντων. Το όραμα του παγγερμανισμού που ξεκίνησε τον 19ο αιώνα μετά από δύο αποτυχημένες προσπάθειες φαίνεται ότι βρίσκεται πολύ κοντά στη υλοποίηση του.

Η συνταγή της επιτυχίας του απλή:

-ανίκανες και ενδοτικές ηγεσίες για τους αντίπαλους

-σταθερή και μεθοδική προσήλωση στο στόχο του παγγερμανισμού.

Αν νομίζετε ότι η «συνταγή » είναι πρωτότυπη κάνετε οικτρό λάθος. Σκεφτείτε , τι έγινε την δεκαετία του ΄30. Πως καταστρατηγήθηκαν οι όροι της Συνθήκης των Βερσαλλιών. Αναλογιστείτε το ρόλο των ευρωπαϊκών ηγεσιών της εποχής εκείνης απέναντι στην Αυστρία, στην Τσεχοσλοβακία ακόμα και στην Ουγγαρία. Σκεφτείτε την αδυναμία της Γαλλίας που προσηλωμένη σε μία υπερφίαλη Βρετανία προσπαθούσε να ισορροπήσει σε δύο βάρκες μέχρι που συνειδητοποίησε ότι η μία από τις δύο ήταν «παγίδα». Αλλά σκεφτείτε και την διαδικασία που ακολούθησε η Γερμανία μετά το 1945 . Πως προσπάθησε να πείσει ολόκληρη την υφήλιο ότι το όραμα του παγγερμανισμού ήταν μία εθνικοσοσιαλιστική «ψύχωση». Αργά , μεθοδικά με συμμαχίες και ελιγμούς έπεισε την δύση ότι ήταν ακίνδυνη και μόλις αισθάνθηκε ισχυρή…

Και όμως , αυτή η δεινή θέση του ευρωπαϊκού νότου είναι η μοναδική –και ίσως η τελευταία- ευκαιρία για να μπουν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας με την ένδειξη «εφιάλτης» , τα σχέδια τους. Προϋπόθεση είναι να συνειδητοποιήσει ο ευρωπαϊκός νότος αλλά και η Ιρλανδία ότι δεν είναι οι επαίτες της Ευρώπης και ότι χωρίς αυτούς ,η Ευρώπη δεν μπορεί να υπάρξει ως ενιαία οικονομική και πολιτική οντότητα. Η διαμόρφωση ενός ενιαίου μετώπου του ευρωπαϊκού νότου είναι πλέον μονόδρομος. Η τακτική της σαλαμοποίησης που ακολουθείται τους μόνους που βολεύει είναι τους «επιγόνους» . Για όλους τους υπόλοιπους είναι καταστροφή.

Φυσικά , η διαμόρφωση ενός νότιου μετώπου, απαιτεί ηγεσίες ικανές , αξιοπρεπείς και κυρίως αποφασισμένες να υπερασπίσουν τις χώρες που εκπροσωπούν. Οι πολίτες λοιπόν των χωρών του ευρωπαϊκού νότου είναι οι μοναδικοί οι οποίοι μπορούν να κρίνουν αν οι ηγεσίες τους έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά ή απλώς είναι μαριονέτες. Αυτοί οι πολίτες έχουν και την δύναμη να επιλέξουν τις ικανές ηγεσίες που μπορούν να ανταπεξέλθουν σε αυτή την κορυφαία πρόκληση.

Και για να πάμε στα δικά μας, λύσεις όπως η αναδιάρθρωση ή «κούρεμα» ή όπως αλλιώς τις βαπτίζουν δεν είναι τίποτε άλλο παρά η συμβολαιογραφική πράξη παράδοσης της χώρας. Και αν δεν το πιστεύετε δεν έχετε παρά να διαβάσετε την σχετική βιβλιογραφία για να πειστείτε. Με απλά λόγια όποια ηγεσία βάλει την υπογραφή της σε τέτοιου είδους συμφωνίες ουσιαστικά θέτει τη χώρα σε καθεστώς πλήρους εξάρτησης.