του Νίκου Μανομενίδη,Πρόεδρος CEREAN

Σε μια πόλη όπως η Θεσσαλονίκη όπου τα τελευταία δέκα χρόνια κατασκευάστηκαν περισσότερα από 100.000 σπίτια ενώ το αντίστοιχο χρονικό διάστημα ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά μόλις 20.000 κατοίκους μόνη λύση αποτελεί η “δημιουργική καταστροφή”. Η Θεσσαλονίκη διαθέτει ένα γηρασμένο, και επικίνδυνο σε αρκετές περιπτώσεις, κτιριακό σύνολο πυκνά δομημένο και με χαμηλό ποσοστό πρασίνου άνισα κατανεμημένο. Αντίθετα σημαντικό ποσοστό ασφαλών και καλής ποιότητας ακινήτων που κατασκευάστηκαν την τελευταία πενταετία παραμένει κενό και αναξιοποίητο όπως επίσης αρκετές κατασκευές έμειναν λόγο κρίσης ημιτελή κουφάρια επικίνδυνα για την ασφάλεια και την υγεία των κατοίκων. Με δεδομένο ότι λόγω της ύφεσης δεν αναμένεται αύξηση πληθυσμού την επόμενη πενταετία η μόνη διέξοδος προς όφελος της ανάπτυξης και της ποιότητας ζωής των κατοίκων της πόλης είναι η απόσυρση ακινήτων. Με πόρους από το Πράσινο ταμείο θα μπορούσαν να αγοράζονται νεόδμητα, ήδη κατασκευασμένα ακίνητα, τα οποία θα ανταλλάσσονταν με παλαιά που θα κατεδαφιστούν για να δημιουργηθούν πάρκα και να αναπνεύσει η πόλη.

Τον δρόμο της... ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας έχει πάρει η ελληνική κτηματαγορά, χτυπημένη περισσότερο από την υπερβολική φορολόγηση παρά από την ίδια την οικονομική κρίση. Σύμφωνα με τις προβλέψεις ειδικών της αγοράς, για το 2011 αναμένεται δραματική πτώση-ρεκόρ στις επενδύσεις για κατοικία. Θα κινηθούν κάτω από τα 5 δισ. ευρώ, μειωμένες από 25% έως 30% σε σύγκριση με το 2010, που είχαν επενδυθεί περί τα 6,6 δισ. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2006 είχαν επενδυθεί πάνω από 16 δισ. ευρώ! Ακόμη χειρότερη εκτιμάται ότι θα είναι η κατάσταση την επόμενη χρονιά εξαιτίας της νέας μεγάλης αύξησης των φόρων που θα ξεπεράσουν τα 3,8 δισ. Κάποιοι δεν αποκλείουν πτώση των επενδύσεων ακόμη και κάτω από τα 4 δισ. αφού και οι ελάχιστοι Ελληνες και ξένοι που διαθέτουν χρήματα αποφεύγουν να αγοράσουν στην Ελλάδα. Οι ανακοινώσεις για νέα μείωση του αφορολόγητου στα ακίνητα σε συνδυασμό με την αύξηση των αντικειμενικών, βάζει το σύνολο σχεδόν των ιδιοκτητών ακινήτων στοτσεπάκι της Εφορίας. Προς το παρόν, δεν έχει διευκρινιστεί αν η μείωση του αφορολόγητου αφορά την πρώτη κατοικία (είναι 200.000 ευρώ για σπίτι έως 120 τ.μ.) ή για τον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας (είναι 200.000 ευρώ αντικειμενική αξία).

Στην πρώτη περίπτωση και με πιθανό ενδεχόμενο να αυξηθούν οι αντικειμενικές αξίες μεσοσταθμικά κατά 40%-50%, χιλιάδες υποψήφιοι αγοραστές κατοικίας θα επιβαρυνθούν με φόρους μεταβίβασης που μέχρι τώρα απαλλάσσονταν. Το σκηνικό του "στραγγαλισμού" της αγοράς από τους φόρους, περιέγραψε πρόσφατα η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων η οποία τονίζει ότι μέσα στη διετία 2010-2011 οι φόροι στην κτηματαγορά επταπλασιάστηκαν. Σύμφωνα με τα στοιχεία του προϋπολογισμού, από 500 εκατ. ευρώ που ήταν το 2009 και το 2010, θα φτάσουν το 2011 σε 1,1 δισ. ευρώ. Το 2012, λόγω της επιβολής του έκτακτου τέλους και της αύξησης των αντικειμενικών αξιών, τα έσοδα από φόρους θα φτάσουν στα 3,8 δισ. ευρώ χωρίς να περιλαμβάνεται ο φόρος εισοδήματος που πληρώνουν οι ιδιοκτήτες και το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας που θα έχει μεγαλύτερες επιβαρύνσεις.

Η έξοδος από την κρίση είναι χωρίς αμφιβολία η καθημερινή αγωνία εκατομμυρίων ανθρώπων. Εργαζομένων που αγωνιούν για την δουλειά τους, ανέργων που απεγνωσμένα αναζητούν δουλειά και επιχειρηματιών που τρέμουν στην προοπτική ενός μπαμ. Πρόκειται κοντολογίς για ένα τεράστιο πρόβλημα το οποίο καθορίζει την καθημερινότητα αλλά και το αύριο όλων μας. Μοναδική διέξοδος για να ξεπερασθεί το αδιέξοδο αυτό είναι η συνεργασία και η καλή πίστη. Δυστυχώς όμως για κάποιους η κρίση είναι η ευκαιρία για εύκολα κέρδη.

Για παράδειγμα , τα πιστωτικά ιδρύματα τα οποία σύμφωνα με τις απόψεις όλων εκείνων που χαράζουν την οικονομική πολιτική θα είναι η ατμομηχανή στην διαδικασία για να ξεπερασθεί στην κρίση λειτουργούν λες και βρίσκονται σε άλλη εποχή. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η τακτική αυτή οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια ακόμα βαθύτερα στην κρίση. Οι ίδιες , ανακαλύπτουν κανόνες για την χρηματοδότηση που είχαν «ξεχάσει» εδώ και πολλά χρόνια. Για παράδειγμα χρηματοδοτούν το 75% της αξίας που προκύπτει από την εκτίμηση του ακινήτου ,υποεκτιμούν τις εμπορικές αξίες προεξοφλώντας ακόμα μεγαλύτερη πτώση , ζητούν πρόσθετες εγγυήσεις ,προχωρούν τον δανεισμό μόνο αν οι δαπάνες εξυπηρέτησης δεν υπερβαίνουν το 40% του εισοδήματος και αν σε όλα πείς «ναι» αυτές σου λένε «όχι». Στην πραγματικότητα , ενώ η οικονομία εθίστηκε στον δανεισμό τώρα τραβούν το χαλί κάτω από τα πόδια με ολέθρια αποτελέσματα για την αγορά. Η πραγματικότητα είναι όμως ότι η αγορά για να πάρει μπρος και να μπει σε φάση ανάκαμψης χρειάζεται ρευστό και δυστυχώς το ρευστό είναι σε λιγοστά χέρια , τα οποία εκμεταλλεύονται την προνομιακή θέση στην οποία βρίσκονται. Κοντολογίς μπρός τα μάτια μας στήνεται το πιο άγριο παιγνίδι ανακατανομής της ακίνητης περιουσίας, στο οποίο το Δημόσιο έχει κυρίαρχο ρόλο αφού αφαιρεί την λιγοστή ρευστότητα που υπάρχει στην αγορά. Φυσικά , όλοι αυτοί που έχουν ρευστότητα δεν ενδιαφέρονται για τις γκαρσονιέρες και τα δυάρια αλλά για τον έλεγχο της γης και του μελλοντικού δικαιώματος δόμησης.

Δυστυχώς βρισκόμαστε μπροστά σε ένα φαύλο κύκλο που για να διακοπεί απαιτείται ένα χαρακτηριστικό το οποίο φαίνεται ότι οι ιθύνοντες αγνοούν . Το στοιχείο της συλλογικής προσπάθειας το οποίο δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τα φαινόμενα του καιροσκοπισμού τα οποία βλέπουμε να ξετυλίγονται μπρος στα μάτια καθημερινά. Στην διαδικασία αυτή η αγορά ακινήτων φαίνεται ότι θα πληγεί περισσότερο αφού από την μία πλευρά το Δημόσιο φαίνεται ότι αγνοεί παλιές δοκιμασμένες συνταγές που άπτονται με την ενίσχυση της στεγαστικής πολιτικής, ενώ ο ιδιωτικός τομέας έχει ξεμείνει από ρευστό και να αδυνατεί να δράσει είτε ως αγοραστής είτε ως παραγωγός.

Έχουν περάσει σχεδόν 24 ώρες από τότε που κάθισαν στο ίδιο τραπέζι οι κκ Παπούλιας, Παπανδρέου και Σαμαράς και συμφώνησαν σε μία κυβέρνηση κοινής αποδοχής και ακόμα το μόνο που θυμίζει τη χθεσινή νύκτα είναι η ανακοίνωση της προεδρίας της Δημοκρατίας. Η δυστοκία , που παρατηρείται ενδεχομένως είναι ενδεικτική όχι μόνο του μεγέθους των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία αλλά και του τρόπου με τον οποίο την αντιμετωπίζουν οι ηγεσίες των δύο μεγαλύτερων κομματικών οργανισμών της χώρας. Και για να γίνουμε πιο καθαροί: και οι δύο πολιτικοί ο καθένας για διαφορετικούς λόγους σύρθηκαν στο ίδιο τραπέζι.

Ο μεν κ. Παπανδρέου σίγουρα θα προτιμούσε να βρίσκεται έως το τέλος της τετραετίας στον πρωθυπουργικό θώκο καθώς η μέχρι σήμερα συμπεριφορά του έδειξε ότι  οι αντιδράσεις και οι συγκεντρώσεις είχαν για αυτόν πολύ μικρότερη σημασία σε σχέση με την προοπτική μία ανατροπής από την κοινοβουλευτική του ομάδα. Ο δε κ. Σαμαράς, το δίχως άλλο προτιμούσε να κάθεται από ασφαλή απόσταση να παρακολουθεί την κατρακύλα του πρώην συγκατοίκου του, από να μοιράζεται μαζί του τις ευθύνες των αποφάσεων μίας πολιτικής που θα είχε αρνητικές επιπτώσεις στην μελλοντική εκλογική αναμέτρηση. Τελικά και οι δύο βρέθηκαν εκ νέου να συγκατοικούν καθώς ο πρώτος συνειδητοποίησε ότι το κόμμα του βάδιζε ολοταχώς προς την εξαφάνιση και ο δεύτερος ότι μία μετωπική σύγκρουση με την ευρωπαϊκή δεξιά θα μπορούσε μεσοπρόθεσμα να υπονομεύσει ακόμα και την προεδρική του πολυθρόνα.

Η δυστοκία στην λήψη αποφάσεων δείχνει και κάτι άλλο: ότι και για τους δύο το ζητούμενο είναι ο κομματικός οργανισμός στον οποίον προΐστανται και η θέση τους σε αυτόν και δευτερευόντως, η όσο το δυνατόν συντομότερη απεμπλοκή της χώρας από το αδιέξοδο που βρίσκεται σήμερα. Αν μελετήσει κάποιος προσεκτικά τις ανακοινώσεις που εξέδωσαν την τελευταία εβδομάδα θα διαπιστώσει ότι κανείς τους πλέον δεν ήθελε να έχει συγκάτοικο τον άλλο γιατί πιστεύουν ότι το «δωμάτιο» δεν θα πρέπει να το μοιράζονται με κανένα. Και επειδή αναγκάστηκαν να συνυπάρξουν ο πραγματικός τους στόχος θα είναι να πετάξουν τον συγκάτοικο έξω από την πόρτα όσο μακρύτερα γίνεται.