Λύση στο πρόβλημα των οικοδομικών συνεταιρισμών επιδιώκει να δώσει το υπουργείο Περιβάλλοντος με το νομοσχέδιο που θα κατατεθεί στη Βουλή και αφορά διατάξεις για τα δάση. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα 550 οικοδομικοί συνεταιρισμοί, από τους οποίους οι 220 βρίσκονται εντός των ορίων του ρυθμιστικού σχεδίου Αττικής. Οι μισοί από αυτούς αντιμετωπίζουν πρόβλημα επειδή είναι χαρακτηρισμένοι ως δασικοί ή αρχαιολογικοί.

Ως αποτέλεσμα, όσοι διαθέτουν δικαιώματα στους οικοδομικούς αυτούς συνεταιρισμούς δεν μπορούν να χτίσουν και στο πλαίσιο αυτό το υπουργείο προβλέπει την ανταλλαγή γης. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή δεν είναι δυνατόν να λάβει χώρα νωρίτερα από το 2020, οπότε οι δήμοι και οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα πρέπει να έχουν καταρτίσει τοπικό χωρικό σχέδιο. Σε αυτό θα προβλέπονται οι χρήσεις γης και θα προσδιορίζονται οι εκτάσεις που ανήκουν σε οικισμούς που θα μπορούν να ανταλλαγούν με αυτές των οικοδομικών συνεταιρισμών.

Ειδικότερα, το γενικό περίγραμμα της ρύθμισης προβλέπει την διαίρεση των συνεταιρισμών σε δύο κατηγορίες.

-Σε όσους διαθέτουν ρυμοτομικό σχέδιο πριν από το 1975 και οι ιδιοκτήτες διαθέτουν δικαίωμα κυριότητας.

Πρόκειται, δηλαδή, για θεσμικά κατοχυρωμένους συνεταιρισμούς, όχι αυθαίρετες κατασκευές, για τους οποίους ο νόμος προβλέπει τη δόμηση υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Θα καθίσταται, δηλαδή, δυνατή η πολεοδόμηση εφόσον:

- το 50% της έκτασης αυτών θα παραδίδεται, κατά κυριότητα, στο Δημόσιο

- οι οικοδομήσιμοι χώροι δεν υπερβαίνουν το 25% της έκτασης

-το 25% θα παραμένει ελεύθερο προκειμένου να χωροθετηθούν δρόμοι, χώροι πρασίνου κ.ο.κ.

Για τη διαδικασία πολεοδόμησης θα εκδίδεται προεδρικό διάταγμα, ενώ δεν είναι πάντα βέβαιο ότι η πολεοδόμηση θα προχωρήσει, δεδομένου ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας (που καλείται να εγκρίνει το π.δ.) θα μπορούσε να μην ανάψει το πράσινο φως.

-Για οικοδομικούς συνεταιρισμούς που δημιουργήθηκαν μετά το 1975 θα υπάρχει η δυνατότητα, μέσα από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, ανταλλαγής της έκτασης που καταλαμβάνουν σε δάσος ή δασική έκταση με άλλη δημόσια χορτολιβαδική έκταση. Ουσιαστικά, θα παραχωρείται στο Δημόσιο η δασική έκταση του συνεταιρισμού την οποία το Δημόσιο θα ανταλλάσσει με χορτολιβαδική έκταση. Η χορτολιβαδική αυτή έκταση μπορεί να προέρχεται και από εγκαταλελειμμένους οικισμούς, με το όραμα του ΥΠΕΚΑ να προβλέπει την αναζωογόνηση της υπαίθρου, μέσω της επανακατοίκησης των οικισμών.

Ωστόσο, η δυνατότητα πολεοδόμησης των οικοδομικών συνεταιρισμών δεν αναμένεται να «ξεδιπλωθεί» νωρίτερα από το 2020. Μέχρι τότε, οι δήμοι και οι ΟΤΑ είναι υποχρεωμένοι να έχουν καταρτίσει τοπικό χωρικό σχέδιο με τις χρήσεις γης και τους προς ανταλλαγή οικισμούς που υπάρχουν στα όριά τους.

Και σε κάθε περίπτωση θα προσδιορίζεται από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης οι οποίοι θα έχουν εκπονήσει, έως το 2020, χωρικό σχέδιο. Το τελευταίο θα προβλέπει τις ακριβείς χρήσεις γης, όπως και το ποιοι οικισμοί-εάν υφίστανται σε κάποιο Δήμο- θα μπορούν να παραχωρηθούν σε συνεταιρισμούς.

Ανοιχτή πρόσκληση σε κοινωνικούς και πολιτικούς φορείς, επιστημονικές οργανώσεις και εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης, για τη συγκρότηση ενός μετώπου με στόχο «να αποκρούσουμε από κοινού τις πολιτικές και ρυθμίσεις που στρέφονται κατά της κοινωνίας, του περιβάλλοντος και της βιώσιμης οικονομίας» απευθύνει με ανακοίνωσή του ο ΣΥΡΙΖΑ, ενόψει της σημερινής εκδήλωσης για τον αιγιαλό, με ομιλητή τον Αλέξη Τσίπρα.

Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, οι ακτές και ο αιγιαλός αποτέλεσαν και αποτελούν σημαντικό φυσικό και πολιτισμικό πλεονέκτημα της χώρας, πηγή έμπνευσης, δημιουργίας και προόδου. Ο ΣΥΡΙΖΑ κατηγορεί την κυβέρνηση ότι, στο πλαίσιο των νεοφιλελεύθερων πολιτικών των μνημονίων και με σειρά πρόσφατων νομοθετημάτων, προωθεί την πλήρη εμπορευματοποίηση, ιδιωτικοποίηση και τσιμεντοποίηση εκτεταμένων παράκτιων περιοχών της χώρας.

Διαδικασίες fast track άρσης είτε ανάκλησης της αναδάσωσης εντός τριμήνου, με εισήγηση δασάρχη και απόφαση του γενικού γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, σύνθετες τουριστικές εγκαταστάσεις, μεγάλα έργα υποδομής και πλήθος επενδυτικών δραστηριοτήτων και εκμεταλλεύσεων μέσα στα δάση προβλέπει το τελικό κείμενο του δασικού νομοσχεδίου, που καταθέτει τις επόμενες ημέρες το υπουργείο Περιβάλλοντος για ψήφιση στη Βουλή. Παράλληλα, θα μπορούν τα σχέδια πόλης οικισμών να επεκτείνονται, όπως επίσης οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί, έπειτα από ανταλλαγή των εκτάσεών τους, να χτίζουν σε χορτολιβαδικές, βραχώδεις και πετρώδεις εκτάσεις.

Το δασικό νομοσχέδιο, η ψήφιση του οποίου αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση και περιλαμβάνεται στα προαπαιτούμενα για την είσπραξη της δόσης του Ιουλίου, έρχεται ξανά στο προσκήνιο, με πολλές και σημαντικές αλλαγές, ύστερα από «συμφωνία» μεταξύ της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος και των εκπροσώπων της τρόικας. Το τελικό νομοσχέδιο διατηρεί τη βασική λογική εξυπηρέτησης ιδιωτικών συμφερόντων και σπάει το άβατο του δημόσιου δάσους, προκειμένου να εξυπηρετηθούν επιχειρηματικές εκμεταλλεύσεις και άλλες «αναπτυξιακές» δραστηριότητες. Ταυτοχρόνως όμως εγκαταλείπονται ορισμένες από τις εμπρηστικές διατάξεις του αρχικού νομοσχέδιου, όπως είχε τεθεί τον περασμένο Σεπτέμβριο σε διαβούλευση, οι οποίες προέβλεπαν, κατά παράβαση του Συντάγματος, αλλαγή του ορισμού του δάσους και κατάργηση της δασικής προστασίας σε εκτάσεις δημόσιας γης, συνολικής επιφάνειας άνω των 18 εκατομμυρίων στρεμμάτων. Υπό την πίεση των μεγάλων αντιδράσεων της αντιπολίτευσης και πλήθους επιστημονικών, οικολογικών και κοινωνικών φορέων, που έχουν ξεσηκωθεί υπέρ της προστασίας των δασών, η κυβέρνηση και το υπουργείο Περιβάλλοντος υποχρεώνονται σε μερική αναδίπλωση, πείθοντας ταυτοχρόνως τους εκπροσώπους των δανειστών ότι ακραίες ρυθμίσεις, όπως η αλλαγή του ορισμού του δάσους, που είναι συνταγματικά κατοχυρωμένος, θα καταπέσουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας και ότι είναι ρεαλιστικότερο από την πλευρά τους να αποφευχθούν αντί να οδηγήσουν σε ακύρωση ολόκληρο το νομοθέτημα.

Διέξοδο στους ιδιοκτήτες γης σε «παγωμένους» οικοδομικούς συνεταιρισμούς θα επιχειρήσει να δώσει το υπουργείο Περιβάλλοντος. Οι ρυθμίσεις που πρόκειται σύντομα να κατατεθούν δίνουν στο υπουργείο Περιβάλλοντος την ευκαιρία να ανταλλάσσει δημόσιες εκτάσεις με ιδιωτικές, πολεοδομεί τμήμα δασικής έκτασης, «δημιουργεί» συντελεστή δόμησης σε αδόμητες περιοχές και επιβάλλει απαλλοτριώσεις ιδιωτικών περιουσιών για να εξυπηρετήσει τα σχέδια άλλων ιδιωτών.Πιο συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων προβλέπει:

1. Καθορίζονται «ζώνες συγκέντρωσης δικαιωμάτων δόμησης», οι οποίες μπορεί να είναι δημόσιες χορτολιβαδικές, ακίνητα του Δημοσίου, των ΟΤΑ και άλλων νομικών προσώπων. Τις εκτάσεις αυτές θα ανταλλάσσει το Δημόσιο με εκτάσεις οικοδομικών συνεταιρισμών προς οικοδόμηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ρύθμιση δεν αφορά μόνο τις περιπτώσεις οικοδομικών συνεταιρισμών για τις οποίες υπάρχει αμετάκλητη δικαστική απόφαση αποζημίωσης, αλλά... όλους ανεξαιρέτως.

2. Οι περιοχές που κατέχουν οικοδομικοί συνεταιρισμοί βαφτίζονται «περιοχές περιβαλλοντικής αναβάθμισης και ιδιωτικής πολεοδόμησης» (ΠΠΑΙΠ). Επί της αρχής πρέπει να έχουν έκταση τουλάχιστον 50 στρεμμάτων.

3. Η πολεοδόμηση γίνεται με μελέτη που εκπονεί ο ενδιαφερόμενος και εγκρίνει το ΥΠΕΚΑ με προεδρικό διάταγμα. Ορίζεται ότι το 50% της έκτασης πρέπει να είναι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι, μέσος συντελεστής δόμησης για την κατοικία 0,4 και για τις υπόλοιπες χρήσεις 0,6.

4. Ειδικά για την Αττική και τη Θεσσαλονίκη, απ’ όπου προέρχεται η πλειονότητα των «παραληπτών» των ρυθμίσεων του υπουργείου, η πολεοδομούμενη έκταση πρέπει να είναι τουλάχιστον 100 στρέμματα, χωρίς ανώτατο όριο. Μάλιστα το ΥΠΕΚΑ ανατρέπει και πάλι την «πυραμίδα» του σχεδιασμού, ορίζοντας ότι η πολεοδομική μελέτη (υποκείμενο) μπορεί να τροποποιεί προβλέψεις γενικών πολεοδομικών σχεδίων, ζωνών οικιστικού ελέγχου κ.λπ. (υπερκείμενο επίπεδο). H ερμηνεία που προκύπτει από τα παραπάνω είναι ότι τα σχέδια μιας ομάδας ιδιωτών που επιθυμεί να φτιάξει έναν οικισμό είναι ισχυρότερα της νομοθεσίας που ισχύει για τους υπολοίπους.

5. Η έκταση που αποδίδουν στο Δημόσιο πρέπει να είναι το 50% (βέβαια ο συντελεστής δόμησης υπολογίζεται στο 100% της έκτασης). Αλλά μπορεί να δοθεί σε τμήματα και να υποδεχθεί διάφορες κοινωφελείς λειτουργίες του οικισμού (λ.χ. σχολεία, εγκαταστάσεις διαχείρισης απορριμμάτων). Με τον τρόπο αυτό ο οικοδομικός συνεταιρισμός λύνει όλες τις ανάγκες του σε υποδομές, εμφανίζοντάς τις... ως παραχώρηση στο Δημόσιο.

6. Επιτρέπεται στους οικοδομικούς συνεταιρισμούς να χτίσουν σε δάσος, δασική ή αναδασωτέα έκταση, αρχαιολογικό χώρο ή γη υψηλής παραγωγικότητας, με μοναδικό περιορισμό την υποχρέωση να αποδώσουν το 50% της έκτασης στο Δημόσιο. Η «Κ» απευθύνθηκε στον γενικό γραμματέα Σωκράτη Αλεξιάδη, ζητώντας διευκρινίσεις. Οπως ανέφερε, η δυνατότητα πολεοδόμησης θα δίνεται μόνο για τις δασικές εκτάσεις και για το 25% της έκτασης, ενώ το 50% θα αποδίδεται στο Δημόσιο και το υπόλοιπο 25% (ενδεχομένως δασικό) θα χρησιμοποιείται για τις κοινόχρηστες υποδομές (δρόμοι, πλατείες κ.λπ.).

7. Το Δημόσιο επιβάλλει τη συμμετοχή στον οικοδομικό συνεταιρισμό ιδιοκτητών γης που βρίσκονται σε επαφή με τον οικοδομικό συνεταιρισμό ή ανάμεσα σε δύο οικοδομικούς συνεταιρισμούς.