Σχέδιο για τη δραστική μείωση των προστίμων των υφιστάμενων αυθαιρέτων επεξεργάζεται η Κυβέρνηση. Σύμφωνα με το Mνημόνιο θα πρέπει να εισπράξει 1,5 δισ. ευρώ από τα αυθαίρετα μέχρι το τέλος του 2012. Tο σχέδιο προβλέπει τη δυνατότητα ενός φτηνού προστίμου ανέγερσης (το οποίο σήμερα ισούται με το 30% επί της αντικειμενικής αξίας) και ενός πολύ μικρού ετήσιου προστίμου διατήρησης που να μην επιβαρύνει τα νοικοκυριά (σήμερα το ετήσιο πρόστιμο διατήρησης ισούται με το 5% επί της αντικειμενικής αξίας), χωρίς φυσικά να γίνεται νομιμοποίηση. Θα προβλέπεται ακόμη η δυνατότητα καταβολής του προστίμου ανέγερσης σε δόσεις ή εφάπαξ με κάποια έκπτωση.

Δεν πρόκειται να υπάρξουν ρυθμίσεις για τα αυθαίρετα διαμηνύει το υπουργείο Πειβάλλοντος ενώ αντίθετα απειλεί με ελέγχους χιλιάδες ιδιοκτήτες αυθαιρέτων που "αυτοκαρφώθηκαν" με την ρύθμιση του 2003 . Οι έλεγχοι που αποκλειστικό στόχο θα έχουν την είσπραξη των προστίμων θα ξεκινήσουν , όπως λένε, απο τα περίπου 70.000 αυθαίρετα που το 2003 είχαν συνδεθεί με το δίκτυο της ΔΕΗ. Η σύνδεση τότε ήταν για τρία χρόνια αλλά μέχρι σήμερα δεν έχουν γίνει παρεμβάσεις. Οι έλεγχοι θα γίνονται απο τις πολεοδομίες οι οποίες θα εντοπίζουν τις παρανομίες και θα καταλογίζουν τα πρόστιμα, ενώ οι εφορίες θα είναι αρμόδιες για την είσπραξή τους.Υπενθυμίζεται ότι τα πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης είναι ιδιαίτερα «τσουχτερά» για κατασκευές που έγιναν μετά την 1/1/2004 και γι' αυτό στην πράξη δεν επιβάλλονται. Τα ίδια στελέχη δεν απέκλεισαν το ενδεχόμενο οι όποιες ρυθμίσεις για τα αυθαίρετα να έχουν σχέση με τα πρόστιμα και θα αφορούν σε ορισμένες κατηγορίες, όπως μικρές κατοικίες ,πρώτη κατοικία και χαμηλά εισοδήματα. Σε κάθε περίπτωση η πρόθεση είναι οι όποιες παρεμβάσεις να ανακοινωθούν προς το τέλος του χρόνου στα πλαίσια δημοσιοποίησης ενός πολυνομοσχεδίου που θα περιλαμβάνει ρυθμίσεις για την έκδοση των νέων οικοδομικών αδειών, την ηλεκτρονική πολεοδομία, την εκτός σχεδίου δόμηση, τα «τυφλά» οικόπεδα εντός σχεδίου κ.λπ..

Δεν μπορεί να τακτοποιηθούν ακίνητα που έχουν κατασκευαστεί με νόμιμη άδεια αλλά έχουν αλλάξει από μια κύρια χρήση σε άλλη, επίσης κύρια. Η διευκρίνιση αυτή γίνεται με τη νέα εγκύκλιο του υπουργείου Περιβάλλοντος, Αφορά εκτός σχεδίου ξενοδοχεία και άλλους εμπορικούς χώρους που έχουν μετατραπεί σε κατοικίες. Το απαγορευτικό εκδόθηκε γιατί ως επαγγελματικές χρήσεις έχουν άδεια για πολλά τετραγωνικά, ενώ ως κατοικίες έχουν δικαίωμα μόνον για 200. Με την εγκύκλιο δίνονται απαντήσεις σε ερωτήματα των πολεοδομιών αλλά και απλών πολιτών και διευκρινίζεται:

**Δικαίωμα τακτοποίησης έχουν μόνον οικοδομές που έχουν κατασκευαστεί ώς τις 2 Ιουλίου 2009, ημερομηνία που είχε τεθεί από τον προηγούμενο νόμο. Η έννοια της κατασκευής καθορίζεται με σαφήνεια στο νόμο 1577/1985.

**Προβλέπεται τακτοποίηση και για κτίρια των οποίων έχει χαθεί η οικοδομική άδεια με υπαιτιότητα της υπηρεσίας. Αυτό σημαίνει ότι θα γίνει «ανασύσταση» φακέλου, με βάση τα προβλεπόμενα στο διάταγμα 114 του 2005.

**Ο χαρακτηρισμός ενός ακινήτου ως πρώτης ή παραθεριστικής κατοικίας γίνεται με βάση τη δήλωση που έχει υποβάλει ο ιδιοκτήτης στη ΔΟΥ.

**Οι υπερβάσεις σε οικοδομές που αποτελούν διηραιμένες-κάθετες ιδιοκτησίες καταλογίζονται με βάση τα ποσοστά συνιδιοκτησίας επί του ακινήτου.

Βγήκε και εγκρίθηκε το σχέδιο πόλης σε μία περιοχή. Οι άνθρωποι έκαναν τις επιλογές τους με τα δεδομένα που είχαν με βάση αυτό και... Το Συμβούλιο της Επικρατείας του Β΄Τμήματος Διακοπών, που συνήλθε στις 9 Αυγούστου 2010, γνωμοδοτεί αρνητικά και κρίνει το σχέδιο στην περιοχή Ζευγάρια-Τσιφλικόπουλο-Πεντέλη-Δροσιά "μη νόμιμο και χωρίς νόμιμη αιτιολογία". Το πρόβλημα προέκυψε για δύο ουσιαστικά λόγους: Ο πρώτος αφορά το κατά πόσο ο χαρακτηρισμός των περιοχών Δροσιά-Πεντέλη-Τσιφλικόπουλο-Ζευγάρια ως πυκνοδομημένες, ισχύει σύμφωνα με το Π.Δ. που εγκρίθηκε το 1986 και όχι σύμφωνα με την απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Ηπείρου, που με γνωμοδότησή του το 2004 χαρακτήριζε τις περιοχές πυκνοδομημένες. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι δεν «συνιστά νόμιμη δικαιολογητική βάση η προστασία των καλόπιστων τρίτων, όπως αναγράφεται στην εισήγηση», δηλαδή αυτών των οικοπέδων που παρέκκλιναν από αυτά που όριζε το διάταγμα του 1986, ως προς την αρτιότητα-οικοδομησιμότητα, βασιζόμενοι σε Νομαρχιακές αποφάσεις. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος σχετικά με τη μετέπειτα πορεία της υπόθεσης λέει ότι θα γίνουν οι απαραίτητες διορθώσεις, λαμβάνοντας υπ’ όψη τις υποδείξεις του ΣτΕ και έπειτα θα ακολουθήσει εκ νέου η διαδικασία με το χαρακτηρισμό του κατεπείγοντος