Κίνδυνος ελλοχεύει για τους κατοίκους των αυθαίρετων κτισμάτων, τα οποία δεν έχουν χτιστεί βάσει του αντισεισμικού κανονισμού αλλά, πολλές φορές, χωρίς μελέτη και επίβλεψη μηχανικού, που όμως μπορούν να νομιμοποιηθούν βάσει των νέων διατάξεων για τα αυθαίρετα. Φυσικά το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι στις σεισμεγενείς περιοχές και κυρίως στις αγροτικες . Τυπικό παράδειγμα τα νησιά του βορείου Αιγαίου. Το 1968 είχε σημειωθεί ισχυρός σεισμός μεγέθους 6,8 Ρίχτερ, που είχε αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 29 άνθρωποι στον Αϊ-Στράτη και να τραυματιστούν 39. Κατέρρευσαν 175 κτήρια, 400 υπέστησαν βλάβες και 2.000 κτήρια υπέστησαν μικρότερες βλάβες. Το ρήγμα «έκοψε» τον Αϊ-Στράτη και ήταν από τα λίγα θαλάσσια ρήγματα που περνούσαν πάνω από στεριά. Ο σεισμός εκείνος είχε προκαλέσει ελαφρές ζημιές σε Λήμνο και Λέσβο. Η Λήμνος και η Λέσβος, δεν έχουν παράδοση στις αντισεισμικές κατασκευές, όπως συμβαίνει στα νησιά του Ιονίου. Ομως τα νέα και τα νόμιμα κτίσματα, που κατασκευάζονται σύμφωνα με τον αντισεισμικό κανονισμό, δεν αναμένεται να αντιμετωπίσουν κάποιο πρόβλημα.

Αντίθετα, δεν μπορεί να υπάρξει καμία εγγύηση για τα αυθαίρετα κτίσματα, που πολλές φορές κατασκευάζονται χωρίς μελέτη και χωρίς επίβλεψη μηχανικού. Αυτά μπορεί να αποτελέσουν κίνδυνο για τους ενοίκους τους και χρειάζονται προσοχή, τονίζει. Η νομιμοποίηση των αυθαιρέτων με τις νέες διατάξεις που προωθούνται από την κυβέρνηση, περισσότερο προς συγκέντρωση χρημάτων από τη φορολόγησή τους, ίσως προκαλέσει προβλήματα στο μέλλον, καθώς τα κτήρια θα είναι μεν νόμιμα αλλά επικίνδυνα.

Ερχονται νέες ρυθμίσεις για τα αυθαίρετα. «Θέλουμε αυτό να είναι και το τελευταίο βήμα πριν τεθεί σε ισχύ το νέο πλαίσιο που ετοιμάζει το υπουργείο, για να ελεγχθεί οριστικά η κατάσταση με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης και δημοσίου συμφέροντος», δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, σχετικά με τη νέα παράταση που δόθηκε ως τις 31 Μαΐου 2013 για την υποβολή δηλώσεων για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων με την υπαγωγή τους στο νόμο 4014. «Δίνουμε περισσότερο χρόνο και καλύτερους οικονομικούς όρους στη διαδικασία τακτοποίησης των αυθαιρέτων, για να διευκολύνουμε τη μετάβαση προς την οριστική λύση» ανέφερε ο υπουργός. Σημειώνεται ότι υπό επεξεργασία βρίσκεται το σχέδιο νόμου, το οποίο αναμένεται στις αρχές Φεβρουαρίου, το οποίο ως στόχο έχει μια, όσο το δυνατόν, πιο ολιστική και οριστική αντιμετώπιση του ζητήματος των αυθαιρέτων, ενισχύοντας και θωρακίζοντας θεσμικά μία οριστική «κόκκινη γραμμή» στις πολεοδομικές και οικοδομικές αυθαιρεσίες, με την κατηγοριοποίηση των παραβάσεων, την ταξινόμηση της βαρύτητας κάθε αυθαιρεσίας, και εν τέλει τη δικαιότερη αντιμετώπιση της κάθε περίπτωσης, όπως επισημαίνεται από το ΥΠΕΚΑ.

Στον αέρα βρίσκονται χιλιάδες οικοδομές καθώς σε κάποιες περιπτώσεις δημοσίων ή ιδιωτικών έργων δεν ζητήθηκε εγκαίρως η επιθεώρηση από ελεγκτές δόμησης στο στάδιο του προβλεπόμενου αρχικού ελέγχου, με αποτέλεσμα οι κατασκευές να μην θεωρούνται σύννομες, παρότι ζητήθηκε κανονικά ο έλεγχος σε επόμενα στάδια. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα με εγκύκλιο της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Δόμησης επιλύεται αυτό το πρόβλημα και, για όσα έργα είναι ενταγμένα σε δράσεις του ΕΣΠΑ, απεμπλέκεται η υλοποίηση του έργου από διαδικαστικά προβλήματα. Η εγκύκλιος που υπέγραψε ο Ειδικός Γραμματέας Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Μωυσής Κουρουζίδης, επιλύει άμεσα ορισμένες δυσλειτουργίες που προέκυψαν από την πρώτη εφαρμογή του θεσμού των Ελεγκτών Δόμησης. Το πλήρες κείμενο της εγκυκλίου έχει ως εξής:

"Θέμα : Έλεγχος έργων και εργασιών δόμησης κατά το Ν. 4030/2011 Μετά την έναρξη ισχύος του Ν.4030/2011 και κατά την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων περί ελέγχου κατασκευών, έχουν περιέλθει στην υπηρεσία μας πολλά ερωτήματα, που τίθενται κυρίως από Υπηρεσίες Δόμησης και αφορούν στη νόμιμη διαδικασία αντιμετώπισης των περιπτώσεων δημοσίων και ιδιωτικών κτιρίων, που οι οικοδομικές εργασίες έχουν συνεχισθεί πέραν του σταδίου του προβλεπόμενου αρχικού ελέγχου κατά τις διατάξεις του Ν.4030/2011, καθώς ο επιβλέπων Μηχανικός δεν αιτήθηκε εγκαίρως τον ορισμό ελεγκτή δόμησης. Επί των σχετικών ερωτημάτων σας αναφέρουμε τα ακόλουθα:

Α. Δημόσια Έργα

Επειδή για τα δημόσια κτίρια εφαρμόζονται παραλλήλως οι σχετικές διατάξεις περί αναθέσεων και κατασκευής δημοσίων έργων, σε περιπτώσεις όπου δεν πραγματοποιήθηκε ο σχετικός έλεγχος κατά τα αναφερόμενα στο Ν.4030/2011 και στην υπ΄ αριθμ. 9875/2012 ΚΥΑ, οι εργασίες δόμησης δεν θεωρούνται αυθαίρετες και δεν διακόπτονται, εφόσον υποβληθεί στην αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης δήλωση από την αρμόδια Τεχνική Υπηρεσία (Επιβλέπουσα Υπηρεσία) στην οποία διατυπώνεται ότι η κατασκευή έχει εκτελεστεί νομίμως, σύμφωνα με την άδεια δόμησης. Περαιτέρω, επιβάλλεται να πραγματοποιηθεί ο αμέσως επόμενος έλεγχος από ελεγκτή δόμησης, αναλόγως του σταδίου των εργασιών για την ορθή ολοκλήρωση των εργασιών και την έκδοση των σχετικών πιστοποιητικών. Στο σχετικό πόρισμα σημειώνεται ότι δεν πραγματοποιήθηκε ο προηγούμενος έλεγχος, αλλά έχει υποβληθεί δήλωση για το σύννομο των εργασιών από την αρμόδια Τεχνική Υπηρεσία. Για όλες τις εκτελούμενες εργασίες μετά την έκδοση της παρούσας εγκυκλίου θα πρέπει τηρούνται απολύτως οι διατάξεις του Ν.4030/2011

Β. Ιδιωτικά έργα

Επειδή η αρμόδια Υπηρεσία (Ε.Υ.Ε.Δ) για τον ορισμό ελεγκτών δόμησης συγκροτήθηκε στις 31.03.2012 και η διαδικασία ορισμού ελεγκτών δόμησης εκκίνησε εντός του επόμενου χρονικού διαστήματος, άδειες δόμησης που εκδόθηκαν σε διάστημα δύο (2) μηνών από τη συγκρότηση της αρμόδιας υπηρεσίας (δηλαδή μέχρι την 31.05.2012) και για τις οποίες δεν ορίστηκε ελεγκτής δόμησης στο πρώτο στάδιο κατά τις διατάξεις του Ν.4030/2011 και της υπ΄ αριθμ. 9875/2012 Κ.Υ.Α, οι εργασίες δόμησης δεν θεωρούνται αυθαίρετες και δεν διακόπτονται, εφόσον υποβληθεί στην αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης υπεύθυνη δήλωση από τον αρμόδιο Επιβλέποντα Μηχανικό στην οποία διατυπώνεται ότι η κατασκευή έχει εκτελεστεί νομίμως σύμφωνα με την άδεια δόμησης, η οποία εκδόθηκε πριν τις 31.05.2012. Περαιτέρω, επιβάλλεται να πραγματοποιηθεί ο αμέσως επόμενος έλεγχος από ελεγκτή δόμησης, αναλόγως του σταδίου των εργασιών για την ορθή ολοκλήρωση των εργασιών και την έκδοση των σχετικών πιστοποιητικών. Στο σχετικό πόρισμα σημειώνεται ότι δεν πραγματοποιήθηκε ο προηγούμενος έλεγχος, αλλά έχει υποβληθεί δήλωση για το σύννομο των εργασιών από τον αρμόδιο Επιβλέποντα σύμφωνα με άδεια δόμησης που εκδόθηκε προ της 31.05.2012. Για όλες τις εκτελούμενες εργασίες μετά την 31.05.2012 θα πρέπει τηρούνται απολύτως οι διατάξεις του Ν.4030/2011."

Δόθηκε τελικά η παράταση για την ρύθμιση των αυθαιρέτων ενώ σε φάση επεξεργασίας βρίσκεται ένα οριστικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση του ζητήματος. Ο Υπουργός Αναπληρωτής ΠΕΚΑ, Σταύρος Καλαφάτης, υπέγραψε Υπουργική Απόφαση για την παράταση των προθεσμιών υπαγωγής στο Νόμο 4014 περί αυθαιρέτων έως 31 Μαΐου 2013 για την πρώτη φάση (για νέες δηλώσεις), και έως 30 Σεπτεμβρίου 2013 για τη δεύτερη φάση (τόσο για τις παλαιές όσο και για τις νέες δηλώσεις). Η υπογραφή της συγκεκριμένης Υπουργικής Απόφασης συμπίπτει με τη σημερινή υπερψήφιση από τη Βουλή του άρθρου 34 «ρύθμιση θεμάτων αυθαιρέτων», που προώθησε το ΥΠΕΚΑ, του Σχεδίου Νόμου για την Κύρωση Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, η οποία παρέχει τόσο τη δυνατότητα διενέργειας δικαιοπραξιών και της έκδοσης διοικητικών αποφάσεων με την καταβολή του 30% του προστίμου, όσο και εκπτώσεις, που είχε καταληκτική ημερομηνία 30/1/2013 και η οποία επίσης μετατέθηκε για τις 31/5/2012. Το ΥΠΕΚΑ επεξεργάζεται ένα σχέδιο νόμου με στόχο μια, όσο το δυνατόν, πιο ολιστική και οριστική αντιμετώπιση του ζητήματος των αυθαιρέτων, ενισχύοντας και θωρακίζοντας θεσμικά μία οριστική «κόκκινη γραμμή» στις πολεοδομικές και οικοδομικές αυθαιρεσίες, με την κατηγοριοποίηση των παραβάσεων, την ταξινόμηση της βαρύτητας κάθε αυθαιρεσίας, και εν τέλει τη δικαιότερη αντιμετώπιση της κάθε περίπτωσης.