Σε ποιες περιοχές κινδυνεύουν να χαθούν άμεσα οι ιδιοκτησίες «αγνώστου ιδιοκτήτη»;

Σύμφωνα με στοιχεία του Κτηματολογίου, τα ακίνητα που δεν έχουν δηλωθεί στα «παλαιά προγράμματα» ανέρχονται σε περίπου 200.000, εκ των οποίων τα 160.000 είναι οικόπεδα και αγροτεμάχια και τα 40.000 κτίρια, διαμερίσματα και καταστήματα. Ωστόσο, σύμφωνα με υπολογισμούς, το 70% των περιπτώσεων που παραμένουν ακόμη στον «αέρα» αφορά ιδιοκτησίες του Δημοσίου, ρίχνοντας πρακτικά τον αριθμό των άμεσα ενδιαφερομένων στις 60.000 περιπτώσεις.

Από το 2015 κινδυνεύουν άμεσα οι ιδιοκτησίες σε είκοσι περιοχές, ενώ από το 2016 -2018 για τους κατοίκους του εξωτερικού- θα προστεθούν στη λίστα επιπλέον 92 περιοχές. Οι είκοσι περιοχές όπου οι ιδιοκτήτες κινδυνεύουν να χάσουν το 2015 τα ακίνητά τους είναι: Λαίικα, Ασπρόχωμα (Μεσσηνία), Αστρος, Παράλιο Αστρος (Αρκαδία), Μαρτίνο (Φθιώτιδα), Μεσιά, Πολύκαστρο, Πευκοδάσος (Κιλκίς), Φιλοθέη (Αρτα), Γλίνος (Τρίκαλα), Αγία Βαρβάρα (Ημαθία), Μεθώνη (Πιερία), Αγία Τριάδα (Θεσσαλονίκη), Καλαμπάκι, Μέγας Αλέξανδρος (Δράμα), Αγιος Ανδρέας, Πηγές (Καβάλα), Αβατο, Εράσμιος (Ξάνθη), Αίγειρος (Ροδόπη). Οσο για τις επόμενες 92 περιοχές που θα μπουν στο στόχαστρο, αφορούν μεταξύ άλλων οχτώ περιοχές στην Αττική (Νέα Πέραμος, Ελευσίνα, Νέα Σμύρνη, Γέρακας, Αγ. Ιωάννης Ρέντης, Νέο Ψυχικό, Βριλήσσια, Μελίσσια) και οχτώ περιοχές στη Θεσσαλονίκη (Εξοχή, Νέο Ρύσιο, Θέρμη, Περαία, Νέοι Επιβάτες, Πλαγιάρι, Ταγαράδες, Νέα Ραιδεστός). Επίσης η λίστα περιλαμβάνει και πόλεις, όπως η Πάτρα, η Καλαμάτα και η Νέα Αγχίαλος, αλλά και νησιά όπως η Πάτμος, η Σύρος και η Σίφνος.

Έχουμε όλοι υποχρέωση υποβολής δήλωσης στο Κτηματολόγιο;

Φυσικά. Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που έχει εμπράγματο ή εγγραπτέο δικαίωμα σε ακίνητο υποχρεούται να υποβάλει δήλωση στο Κτηματολόγιο. Συγκεκριμένα, υποχρέωση υποβολής δήλωσης έχει ο ιδιοκτήτης ακινήτου ο οποίος έχει κυριότητα (πλήρη ή ψιλή) και κάθε δικαιούχος επικαρπίας και προσωπικής ή πραγματικής δουλείας (οποιουδήποτε περιεχομένου), ο δικαιούχος εμπράγματης ασφάλειας, κατάσχεσης, εγγραπτέας αγωγής, εγγραπτέας μίσθωσης (χρονομεριστική, χρηματοδοτική, υπερενναετής) και κάθε άλλου εγγραπτέου δικαιώματος. Υποχρέωση υποβολής δήλωσης έχουν και όσοι διαχειρίζονται ξένη περιουσία (π.χ. εκκαθαριστής διαθήκης, σύνδικος πτώχευσης, διαχειριστής ακινήτου κ.λπ.).

Ποια είναι η προθεσμία για διόρθωση των αρχικών εγγραφών;

Η αποκλειστική προθεσμία για τη διόρθωση των αρχικών εγγραφών είναι πέντε έτη. Για το ελληνικό δημόσιο, τους μόνιμους κατοίκους εξωτερικού ή τους μόνιμα εργαζόμενους στο εξωτερικό κατά τη λήξη της πενταετούς προθεσμίας, η προθεσμία άσκησης της αγωγής είναι επτά έτη. Ειδικά για τις περιοχές των προγραμμάτων κτηματογράφησης των ετών 1997-1999, η παραπάνω προθεσμία είναι δωδεκαετής για τους κατοίκους του εσωτερικού και δεκατετραετής για τους κατοίκους του εξωτερικού (τελευταία παράταση με τον ν. 4164/2013). Η προθεσμία διόρθωσης αρχίζει από τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της απόφασης του ΥΠΕΚΑ, με την οποία ορίζεται η έναρξη ισχύος του Κτηματολογίου στην περιοχή.

Συνειδητοποιώ ότι δεν έχω κάνει εμπρόθεσμη δήλωση. Τι ισχύει σ' αυτή την περίπτωση;

Εάν δεν υποβάλλατε δήλωση ιδιοκτησίας στο Εθνικό Κτηματολόγιο εμπρόθεσμα μπορείτε να υποβάλετε εκπρόθεσμη δήλωση κατά τη διάρκεια της κτηματογράφησης και μέχρι την ημερομηνία που ορίζει με απόφασή του το ΥΠΕΚΑ. Στην περίπτωση αυτή όμως προβλέπεται η επιβολή προστίμου ανάλογα με το είδος και την αξία των ακινήτων. Η διαδικασία βεβαίωσης και εν συνεχεία επιβολής προστίμου θα ενεργοποιηθεί σε μεταγενέστερο στάδιο.

Κατά την κτηματογράφηση υπέβαλα δήλωση, αλλά μέχρι σήμερα δεν έχω ενημερωθεί για τα αποτελέσματα. Τι πρέπει να κάνω;

Εάν πρόκειται για περιοχή που έχει ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση και το κατά τόπον αρμόδιο υποθηκοφυλακείο λειτουργεί μεταβατικά ως Κτηματολογικό Γραφείο, θα πρέπει να απευθυνθείτε στην υπηρεσία και να ζητήσετε πληροφόρηση σχετικά με την καταχώριση του ακινήτου σας και του δικαιώματός σας σε αυτό. Εάν πρόκειται για περιοχή που δεν έχει ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση, τότε η σχετική πληροφόρηση θα ζητηθεί από το Γραφείο Κτηματογράφησης.

Στην κτηματογράφηση των παλαιών προγραμμάτων δεν υπέβαλα δήλωση για το ακίνητό μου, μπορώ να προβώ σήμερα σε τέτοια ενέργεια στο Κτηματολογικό Γραφείο;

Όχι, αυτό δεν είναι δυνατόν. Μετά την καταχώριση των αρχικών εγγραφών στα κτηματολογικά βιβλία και την έναρξη λειτουργίας του Κτηματολογίου σε μια περιοχή, θα πρέπει να ακολουθήσετε τις διαδικασίες διόρθωσης αρχικής εγγραφής. Το ακίνητό σας μπορεί να έχει καταχωριστεί ως «αγνώστου ιδιοκτήτη».

Τι θα γίνει με τα ακίνητα που δεν θα δηλώσει κανείς;

Τα συγκεκριμένα ακίνητα καταγράφονται ως «αγνώστου ιδιοκτήτη» και μετά την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης, η οποία διαρκεί περίπου τέσσερα χρόνια, ακολουθεί προθεσμία πέντε ετών (ή επτά για τους μόνιμους κατοίκους εξωτερικού) που προβλέπεται από τον νόμο για την αμφισβήτηση των αρχικών εγγραφών γενικά και ειδικότερα για τη διόρθωσή τους από «αγνώστου ιδιοκτήτη» σε «γνωστού». Ειδικά για τις περιοχές των προγραμμάτων κτηματογράφησης των ετών 1997-1999, η παραπάνω προθεσμία είναι δωδεκαετής για τους κατοίκους του εσωτερικού και δεκατετραετής για τους κατοίκους εξωτερικού. Με το πέρας της προθεσμίας, το ακίνητο περνά σε ιδιοκτησία του Δημοσίου, με τον ιδιοκτήτη να μπορεί εκ των υστέρων να διεκδικήσει αποζημίωση επί της αντικειμενικής αξίας και όχι τον τίτλο ιδιοκτησίας.

Μπορώ να κάνω διορθώσεις μετά την υποβολή της δήλωσης;

Εφόσον επιθυμείτε τη διόρθωση στοιχείων της δήλωσής σας μπορείτε να υποβάλετε στο αρμόδιο Γραφείο Κτηματογράφησης ή να αποστείλετε με συστημένη επιστολή Αίτηση Διόρθωσης Στοιχείων Δήλωσης, στην οποία θα επισυνάψετε έντυπο δήλωσης με συμπληρωμένα μόνο τα πεδία που πρέπει να διορθωθούν. Σε περίπτωση αλλαγής των στοιχείων επικοινωνίας που έχετε δηλώσει, θα πρέπει να ενημερώσετε σχετικά το αρμόδιο Γραφείο Κτηματογράφησης υποβάλλοντας Αίτηση Γνωστοποίησης Αλλαγής Στοιχείων Επικοινωνίας. Στη διεύθυνση επικοινωνίας που έχετε δηλώσει θα λαμβάνετε όλη τη σχετική αλληλογραφία κατά τη διάρκεια της κτηματογράφησης, όπως π.χ. τα αποσπάσματα κτηματολογικών στοιχείων, ενώ τα τηλέφωνα επικοινωνίας θα χρειαστούν στην περίπτωση τυχόν διευκρινίσεων.

Πώς δηλώνεται η χρησικτησία και ποια τα απαιτούμενα δικαιολογητικά;

Για να δηλώσετε ως αιτία κτήσης του δικαιώματος σας έκτακτη χρησικτησία, αν δεν υπάρχει τελεσίδικη δικαστική απόφαση, πρέπει να υποβάλετε έγγραφα που να αποδεικνύουν τη χρησικτησία π.χ. λογαριασμοί ΔΕΗ, ΟΤΕ κ.λπ., μισθωτήρια, αποδεικτικά επιδότησης, πράξη αναγνώρισης ορίων, ένορκες βεβαιώσεις κ.λπ. Από τα έγγραφα αυτά θα πρέπει να αποδεικνύεται 20ετής νομή και κατοχή του ακινήτου. Μετά την ανάρτηση των κτηματολογικών στοιχείων δεν επιτρέπεται να υποβληθεί δήλωση δικαιώματος με αιτία κτήσης την χρησικτησία για ακίνητο το οποίο έχει καταχωριστεί ως «αγνώστου ιδιοκτήτη».

Μπορώ να δηλώσω δικαίωμα σε ακίνητο που έχω αποκτήσει με κληρονομιά που δεν έχω κάνει αποδοχή;

Μπορείτε να δηλώσετε το δικαίωμά σας στο Κτηματολόγιο ακόμα κι αν δεν έχετε κάνει αποδοχή κληρονομιάς. Στην περίπτωση αυτή, όμως, θα πρέπει να προσκομίσετε τα απαραίτητα δικαιολογητικά ανάλογα με την ύπαρξη ή όχι διαθήκης. Στην περίπτωση κληρονομιάς με διαθήκη απαιτείται ο τίτλος του κληρονομούμενου (εφόσον υπάρχει), η ληξιαρχική πράξη θανάτου, το αντίγραφο της δημοσιευμένης διαθήκης, το πιστοποιητικό περί μη δημοσιεύσεως διαθήκης και το πιστοποιητικό περί μη αποποιήσεως κληρονομιάς. Ενώ στην περίπτωση κληρονομιάς χωρίς διαθήκη πρέπει να προσκομίσετε τον τίτλο του κληρονομούμενου, τη ληξιαρχική πράξη θανάτου, πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών, πιστοποιητικό περί μη δημοσιεύσεως διαθήκης και πιστοποιητικό περί μη αποποιήσεως κληρονομιάς.