Πριν μία οκταετια η ελληνική αγορά ακινήτων είχε ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Αυτό αφορούσε στις υψηλότερες αποδόσεις που προσέφεραν τα ελληνικά ακίνητα σε σύγκριση με τις ανταγωνιστικές αγορές της Δυτικής Ευρώπης. Σταδιακά όμως η «ψαλίδα « αυτή ξεκίνησε να κλείνει . Σύμφωνα με υπολογισμούς στα επαγγελματικά ακίνητα ουσιαστικά η διαφορά στις αποδόσεις είναι ανύπαρκτη (μικρότερη από μία ποσοστιαία μονάδα). Στο πρόβλημα αυτό θα πρέπει να προστεθεί και το γεγονός ότι το κόστος διακράτησης του ελληνικού προϊόντος είναι υψηλότερο από τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά με αποτέλεσμα τα ελληνικά επαγγελματικά ακίνητα να εξακολουθούν να παραμένουν μία καθαρά ελληνική υπόθεση. Με δεδομένη την μείωση της ψαλίδας , το μικρό μέγεθος της ελληνικής αγοράς αλλά και το γενικότερο κλίμα που επικρατεί στην διεθνή αγορά ακινήτων η διεθνοποίηση της ελληνικής αγοράς φαίνεται ότι πάει πίσω. Η αλήθεια είναι ότι η ελληνική αγορά επαγγελματικών ακινήτων κινείται στο περιθώριο των μεγάλων ευρωπαϊκών αγορών και για αυτό οι επενδύσεις που έχουν πραγματοποιήσει στην διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας είναι ελάχιστες σε σχέση με τα κεφάλαια που εισέρρευσαν ‘όχι μόνο στις ευρωπαϊκές αλλά και στις βαλκανικές αγορές στην διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας. Τώρα που όλα δείχνουν ότι ο μεγάλος κίνδυνος είναι να καταστεί η αγορά μία καθαρά ελληνική υπόθεση για τις επόμενες δεκαετιές. Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα θα πρέπει να αναζητηθούν τα αίτια τα οποία είναι πολλά με πιο σημαντικά το υψηλό κόστος διαχείρισης και η πολυπλοκότητα της ελληνικής νομοθεσίας που καθιστά ιδιαίτερα πολύπλοκο, για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, τόσο την διαδικασία απόκτησης όσο και την διαδικασία ρευστοποίησης.

Σύσκεψη για την αξιοποίηση της έκτασης του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού πραγματοποιήθηκε σήμερα υπό τον πρωθυπουργό . Η σύσκεψη αφορούσε τη διαμόρφωση του πλαισίου αξιοποίησης της έκτασης (δηλαδή τις χρήσεις γης, το πράσινο, κλπ.), που θα καθοριστεί από την κυβέρνηση πριν γίνουν οι συζητήσεις με τους πιθανούς ενδιαφερόμενους επενδυτές. Η κυβέρνηση προσανατολίζεται, εξάλλου, στην ίδρυση Ανώνυμης Εταιρίας στην οποία θα εισφερθούν οι εκτάσεις του παλιού αεροδρομίου, που ανήκουν σε επιμέρους φορείς του Δημοσίου, και μέσω της οποίας θα γίνει η αξιοποίηση. Ο υπουργός Επικρατείας πρόκειται να μεταβεί στο Κατάρ τον επόμενο μήνα, ενώ χθες επέστρεψε από το εμιράτο ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Θ. Πάγκαλος. Το Κατάρ έχει εκφράσει ενδιαφέρον για το Ελληνικό, ενώ μεταξύ των δύο χωρών έχει υπογραφεί μνημόνιο για επενδύσεις ύψους 5 δισ. δολαρίων.

Πριν αρκετές δεκαετίες , το σπίτι για μία οικογένεια ήταν η ασφάλεια της.Την τελευταία δεκαετία όμως κάποιοι το αντιμετώπισαν σαν την « κότα με τα χρυσά αυγά» Αιτία η κατακόρυφη αύξηση των τιμών που έδωσε την δυνατότητα να το χρηματοδοτήσουν ως εγγύηση δανείων προκειμένου να αγοράσουν ΙΧ, να κάνουν διακοπές ή και ακόμα να χρηματοδοτήσουν καταναλωτικές δαπάνες. Ποιος ξεχνά τις διαφημίσεις που προέτρεπαν του καταναλωτές να σπεύσουν να βάλουν υποθήκες τα σπίτια τους για να πάνε διακοπές.

Το 2010 σηματοδότησε το τέλος αυτής της αντίληψης. Καθώς όλοι διαπίστωσαν ότι ένα σπίτι δεν μπορεί πλέον να αποφέρει άμεσα τον πλούτο, ούτε και να αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της αποταμίευσης και των εισοδημάτων. Με απλά λόγια ο πλούτος του σπιτιού είναι μία λογιστική αξία που για να μετουσιωθεί σε απτό πλούτο θα πρέπει να υπάρξει κάποιος που θα είναι διατεθειμένος να πληρώσει για να το αποκτήσει. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που διαπίστωσαν ότι ο χρόνος ήταν εκείνος που ρύθμιζε τα πράγματα και όχι η ονομαστική τους αξία. Όλα όσα ζήσαμε τα τελευταία χρόνια έφεραν μία αλλαγή:

Οι άνθρωποι στηρίζονται πλέον λιγότερο στην ιδιοκτησία ενός σπιτιού για να συσσωρεύουν πλούτο και επιστρέφουν σε πιο παραδοσιακούς τρόπους. Ομόλογα , καταθέσεις μετοχές ακόμα και ασφαλιστήρια συμβόλαια άρχισαν να αποτελούν τις επιλογές εκατομμυρίων ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο που διαπίστωσαν ότι το ακίνητο προσφέρει μεν ασφάλεια αλλά σε δύσκολους καιρούς πολύ δύσκολα ρευστοποιείται . Και επειδή προσφέρει ασφάλεια είναι έρμαιο στις διαθέσεις του κάθε πολιτικού. Φυσικά, για μερικούς, η πρόσφατη αναταραχή είναι απλά μια ένδειξη ότι τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για να αγοράσουν. Τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων είναι ακόμη σχετικά χαμηλά και η ζήτηση περιορισμένη. Ίσως και να έχουν δίκιο αφού πολλοί αναλυτές λένε ότι πλησιάζουμε στον «πάτο του βαρελιού».

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι τιμές θα αρχίσουν να τρέχουν με τους ρυθμούς της προηγούμενης δεκαετίας. Το συμπέρασμα από την κρίση είναι ότι σε κάθε περίπτωση το σπίτι μπορεί να είναι «κάστρο» αλλά σε καμία περίπτωση θησαυροφυλάκιο.

Μήπως η οικονομική κρίση «καταπιεί» την αγορά κατοικίας στις γειτονιές που προσπαθούσαν να αποκτήσουν την αίγλη της σφραγίδας «προνομιούχος». Από έρευνα που έγινε βάση τα στοιχεία αγορών ακινήτων τους τελευταίους 24 μήνες προκύπτει το συμπέρασμα ότι η κρίση έχει «κτυπήσει» κατά κύριο λόγο αγορές κατοικίας που απευθύνονταν στα μεσαία εισοδήματα όπου η μέση τιμή πώλησης κατοικίας ήταν 20-30% υψηλότερη από την μέση τιμή της Αττικής. Συγκεκριμένα από τα στοιχεία που αφορούν σε αγορές κατοικίας που πραγματοποιήθηκαν από τις αρχές του 2009 μέχρι και τον Σεπτέμβριο 2010 προκύπτει το συμπέρασμα ότι:

-η μέση τιμή των πωλούμενων κατοικιών ήταν περί το 7-10% χαμηλότερη σε σύγκριση με το 2008.

-το μέσο εμβαδόν των κατοικιών που αγοράστηκαν την περίοδο αυτή ήταν μικρότερο έως 10% σε σύγκριση με το 2008.

-σημειώθηκε μετακίνηση του αγοραστικού ενδιαφέροντος σε περιοχές με χαμηλότερο μέσο όρο τιμών αγοράς .

-το μεγαλύτερο ποσοστό των αγορών αφορούσε την αγορά κύριας κατοικίας και προήλθε από νοικοκυριά που δεν είχαν στην ιδιοκτησία τους κύρια κατοικία.

Σύμφωνα με τους συντάκτες της έρευνας, το αγοραστικό μοντέλο τα επόμενα χρόνια –και κυρίως κατά την διάρκεια της κρίσης- θα αποκτήσει εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά σε σύγκριση με την προηγούμενη δεκαετία. Συγκεκριμένα επισημαίνεται ότι οι αγοραστές θα μειώσουν τα τετραγωνικά μέτρα της κατοικίας που αγοράζουν τόσο για λόγω κόστους όσο και για φορολογικούς λόγους. Με τον τρόπο αυτό θα αντιστραφεί η τάση που είχε ξεκινήσει από την δεκαετία του ΄80 όταν κάθε χρόνο αυξάνονταν το μέσο εμβαδόν που κατοικούσε η μέση ελληνική οικογένεια. Παράλληλα προβλέπουν ότι θα περιοριστεί η ζήτηση για αγορά κατοικίας στις ακριβές περιοχές ενώ αντίθετα στις περιοχές υψηλής προβολής το επίπεδο της αγοράς δεν θα επηρεαστεί ιδιαίτερα.

Συγκεκριμένα επισημαίνουν ότι η μείωση του διαθεσίμου εισοδήματος, η πιστωτική στενότητα και η καθιέρωση τεκμηρίων θα πλήξει κυρίως τις αγορές που απευθύνονταν σε αγοραστές που επιθυμούσαν την αναβάθμιση των συνθηκών διαβίωσης. Αντίθετα , η περιορισμένη προσφορά κατοικιών στις πολύ προνομιούχες περιοχές θα είναι το ανάχωμα που θα συγκρατήσει το επίπεδο των τιμών.