Πρόστιμα ύψους 2,99 εκατ. ευρώ έχει εισπράξει το κράτος από την οριστική υπαγωγή 2.008 ακινήτων στις νέες ρυθμίσεις για την αυθαίρετη δόμηση. Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε σήμερα το ΥΠΕΚΑ, σε επεξεργασία βρίσκονται 21.563 δηλώσεις αυθαιρέτων, από τις οποίες προκύπτουν πρόστιμα συνολικού ύψους 121,95 εκατ. ευρώ. Ακόμη, αρχική υποβολή έχουν κάνει οι ιδιοκτήτες 3.794 ακινήτων από τις οποίες αναμένονται πρόστιμα 13,5 εκατ., ενώ σε διαδικασία προσωρινής υπαγωγής στη ρύθμιση βρίσκονται 2.148 δηλώσεις.

Ο Υπουργός Αναπληρωτής ΠΕΚΑ, Σταύρος Καλαφάτης, υπέγραψε υπουργική απόφαση με την οποία καθορίζονται οι διαδικασίες και τα δικαιολογητικά για την έκδοση έγκρισης εργασιών μικρής κλίμακας από τις αρμόδιες Υπηρεσίες Δόμησης. Όπως αναφέρει σχετική ανακοίνωση, με την απόφαση αυτή:

• Μειώνεται η γραφειοκρατία

• Αντικειμενικοποιούνται και προσδιορίζονται με ακρίβεια οι διαδικασίες και τα δικαιολογητικά που εξετάζουν οι αρμόδιες υπηρεσίες, χωρίς περιθώρια επιμέρους διαφορετικών ερμηνειών από κάθε ΥΔΟΜ

• Αναδεικνύεται ο ρόλος αλλά και η ευθύνη του μηχανικού ως βασικού συντελεστή στο χώρο των κατασκευών • Προάγεται η ασφάλεια των εργαζόμενων στο χώρο της οικοδομής με τη υποχρέωση υποβολής μελέτης μέτρων ασφαλείας και τον ορισμό συντονιστή μέτρων ασφαλείας, όπου απαιτείται.

• Λαμβάνεται ιδιαίτερη μέριμνα και ξεκαθαρίζει πλήρως η διαδικασία για τις επισκευές ή ανακαινίσεις σε παραδοσιακούς οικισμούς ή διατηρητέα κτίρια

• Διευκρινίζεται επακριβώς η διαδικασία για τη χορήγηση έγκρισης εργασιών μικρής κλίμακας στα ακίνητα που εντάχθηκαν στο νόμο 4014/2011 ή που θα ενταχθούν στο νόμο 4178/2013.

• Καθιερώνεται ρητή υποχρέωση χορήγησης από τις ΥΔΟΜ εντός δύο ημερών της έγκρισης εργασιών μικρής κλίμακας, με έλεγχο των απαραίτητων δικαιολογητικών Υπενθυμίζεται ότι με το άρθρο 48 του νόμου 4178/2013 «αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης, περιβαλλοντικό ισοζύγιο και άλλες διατάξεις», επανακαθορίσθηκαν με ορθολογικό τρόπο οι εργασίες για τις οποίες απαιτείται άδεια δόμησης ή έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας ή απλή έγγραφη γνωστοποίηση στις ΥΔΟΜ. Η έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας εκδίδεται από την αρμόδια υπηρεσία δόμησης, μετά από αίτηση του ιδιοκτήτη ή του έχοντος νόμιμο δικαίωμα, η οποία συνοδεύεται από τεχνική έκθεση μηχανικού.

Έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας, απαιτείται για τις ακόλουθες εργασίες σε κτίρια που υφίστανται νόμιμα:

1. Δοκιμαστικές τομές του εδάφους και εκσκαφή μετά από έγγραφο της αρμόδιας αρχαιολογικής υπηρεσίας.

2. Τοποθέτηση προκατασκευασμένων κατοικιών για αυτοστέγαση μειονεκτικών και ειδικών ομάδων πληθυσμού όπως εκάστοτε ορίζονται.

3. Αντλητικές εγκαταστάσεις και κτίσματα με τις απολύτως απαραίτητες διαστάσεις για τη στέγασή τους σύμφωνα με το άρθρο 3 του π.δ. 24/ 31.5.1985 (Δ΄ 270), εκτός της περίπτωσης που επιβάλλεται η κατασκευή υποστυλωμάτων και εφόσον έχουν την απαιτούμενη έγκριση της αρμόδιας Διεύθυνσης Γεωργίας.

4. Γεωτρήσεις νερού σε ιδιόκτητα οικόπεδα εντός σχεδίου ή εντός οικισμού ή σε γήπεδα εκτός σχεδίου, μετά από έγκριση του δήμου της περιοχής και της αρμόδιας Διεύθυνσης της περιφέρειας.

5. Οι εργασίες που απαιτούνται για γεωτεχνικές έρευνες, σύμφωνα με τον ΕΑΚ 2003, χωρίς εργασίες αντιστήριξης.

6. Εγκατάσταση προσωρινών κατασκευών που συνοδεύεται με πιστοποιητικό στατικής επάρκειας.

7. Η κατασκευή ανελκυστήρα σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 27 που απαιτείται για τη μετακίνηση των ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων σε υφιστάμενα κτίρια ή σε κτίρια που διαθέτουν ανελκυστήρα με εσωτερικές διαστάσεις θαλάμου εκτός προδιαγραφών ΕΛΟΤ – ΕΝ 81-70, ή σε κτίρια όπου πρέπει να γίνει επέκταση των στάσεων του ανελκυστήρα προκειμένου να εξυπηρετηθούν ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα .

8. Κοπή δένδρων μέσα σε εγκεκριμένα ρυμοτομικά σχέδια ή τις Ζ.Ο.Ε. που δεν προστατεύονται από τις διατάξεις για την προστασία των δασών και των δασικών γενικά εκτάσεων ή από διατάξεις της αρχαιολογικής νομοθεσίας ή της νομοθεσίας για τις προστατευόμενες περιοχές ή άλλης συναφούς νομοθεσίας.

9. Υπόγειοι σταθμοί διανομής ή μέτρησης και ρύθμισης φυσικού αερίου.

10. Τοποθέτηση ικριωμάτων. Σε αυτή την περίπτωση απαιτείται κατάθεση Σχεδίου και Φακέλου ασφάλειας και υγείας του έργου με ορισμό του υπεύθυνου συντονιστή σύμφωνα με τα οριζόμενα στο π.δ. 305/1996 (Α΄305) και δήλωση ανάληψης της ευθύνης από μηχανικό για την επίβλεψη του έργου.

11. Τοποθέτηση εργοταξιακών οικίσκων.

12. Εκσκαφές καναλιών οδεύσεως καλωδίων εντός των γηπέδων ή οικοπέδων πρατηρίων υγρών καυσίμων για την εγκατάσταση των συστημάτων εισροών – εκροών.

13. Εργασίες τοποθέτησης υπόγειων, προκατασκευασμένων δεξαμενών αερίου καυσίμου σε πρατήρια καυσίμων.

14. Εξωτερικούς χρωματισμούς ή αντικατάσταση κιγκλιδωμάτων ή επισκευή επιχρισμάτων ή επισκευή όψεων με χρήση ικριωμάτων ή/και σε περιοχές χαρακτηρισμένες ως παραδοσιακοί οικισμοί, περιοχές φυσικού κάλλους, αρχαιολογικοί χώροι, ιστορικοί τόποι, παραδοσιακοί οικισμοί, παραδοσιακά τμήματα πόλεων, ή/και σε κτίρια χαρακτηρισμένα ως μνημεία, διατηρητέα κτίρια και στις ζώνες προστασίας τους αυτών.

15. Επένδυση όψεων και αντικατάσταση υαλοπετασμάτων.

16. Κατασκευή πέργκολας σε ισόγειους ακάλυπτους χώρους, ή στον περιβάλλοντα ακάλυπτο χώρο, ή στην πρασιά ή στο δώμα ή στους ανοιχτούς εξώστες ή σε βεράντες ισογείων και ορόφων.

17. Τοποθέτηση ασκεπούς δεξαμενής νερού η πισίνας, μέγιστης επιφάνειας 50 τ.μ., που εξυπηρετούνται με εξωτερικά συστήματα μηχανοστασίου τύπου compact και δεν απαιτείται για την εγκατάστασή τους τοιχίο από οπλισμένο σκυρόδεμα και με την προϋπόθεση ότι το ύψος όλων των κατασκευών σε κανένα σημείο δεν υπερβαίνει περισσότερο το ένα (1,00) μέτρο από την οριστική στάθμη εδάφους και εφόσον δεν απαιτούνται εκσκαφές ή επιχώσεις του φυσικού εδάφους μεγαλύτερες από ένα (1,00) μέτρο για την τοποθέτησή της και τηρείται η απαιτούμενη φύτευση του υποχρεωτικώς ακαλύπτου χώρου. Για την εγκατάσταση απαιτείται δήλωση αρμόδιου μηχανικού που αναλαμβάνει την ευθύνη της στατικής και ηλεκτρομηχανολογικής ασφάλειας της κατασκευής και των εγκαταστάσεων.

18. Τοποθέτηση κεραιών.

19. Εσωτερικές διαρρυθμίσεις, εφόσον δεν θίγονται τα στοιχεία του φέροντος οργανισμού του κτιρίου.

20. Η κατασκευή φυτεμένων δωμάτων και φυτεμένων επιφανειών.

21. Τοποθέτηση εξωτερικής θερμομόνωσης ή παθητικών ηλιακών συστημάτων στις εξωτερικές όψεις υφιστάμενων κτιρίων, εφόσον δεν αλλοιώνονται οι όψεις.

22. Συντήρηση, επισκευή στεγών με χρήση ικριωμάτων.

23. Απλή περιτοίχιση από λιθοδομή μέχρι ύψους ενός (1,00) μέτρου ή περίφραξη από ελαφρύ υλικό, γηπέδων σε εκτός σχεδίου περιοχές και η περίφραξη με πρόχειρη κατασκευή (όπως συρματόπλεγμα) σε οικόπεδα μη ρυμοτομούμενα σε εντός σχεδίου περιοχές. Επίσης, επιτρέπεται οριοθέτηση με πασσάλους των κορυφών οικοπέδου ή γηπέδου.

24. Η κατασκευή λιθόκτιστης αποθήκης στα καλλιεργούμενα αγροκτήματα, σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 4 του Π.Δ. 24/31.5.85 ΦΕΚ 270Δ, με επιφάνεια μέχρι δέκα πέντε (15) τετραγωνικά μέτρα κι συνολικό ύψος με τη στέγη έως και τρία (3,00) μέτρα εφόσον δεν γίνεται χρήση οπλισμένου σκυροδέματος στην οροφή του, και κατασκευάζεται ανεξάρτητα από τυχόν υπάρχουσα κύρια οικοδομή, μια φορά για κάθε γήπεδο και μετά από έγκριση της αρμοδίας Δ/νσης Γεωργίας.

25. Κατασκευή εστιών, φούρνων και τζακιών όταν αυτά δεν επηρεάζουν τη στατική επάρκεια του φέροντος οργανισμού ανεξάρτητων ιδιοκτησιών.

26. Αντικατάσταση στέγης, στις ίδιες διαστάσεις, χωρίς μεταβολή στον όγκο και χωρίς αύξηση στο τελικό ύψος του κτιρίου και της στέγης.

Δεν υπάγονται στον νέο νόμο για τη διευθέτηση αυθαιρέτων οι αυθαίρετες κατασκευές που βρίσκονται σε κοινόχρηστους χώρους. Εξαιρούνται οι περιπτώσεις όπου δεν έχει γίνει η αναγκαστική απαλλοτρίωση. Αυτό επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, σε εγκύκλιο του υπουργείου Περιβάλλοντος όπου δίνονται εξηγήσεις για την ένταξη των αυθαιρέτων στον νόμο Καλαφάτη. Πλέον, απαιτείται τοπογραφικό διάγραμμα - όπου δεν υπάρχει πολεοδομικό σχέδιο - για αυθαίρετα που βρίσκονται σε εντός σχεδίου περιοχές ή εντός ορίων οικισμού όπου δεν έχει καταρτισθεί συμβολαιογραφική πράξη σύστασης οριζόντιων και κάθετων ιδιοκτησιών και δεν έχει εκδοθεί οικοδομική άδεια. Παράλληλα, μπορούν να υπαχθούν αλλαγές χρήσης.

Σε μια απέλπιδα προσπάθεια επιδίδεται το ΥΠΕΚΑ να εμφανίσει ότι ο νόμος Παπακωνσταντίνου για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων, που κρίθηκε αντισυνταγματικός, δεν έχει καμία σχέση με τον νέο νόμο του Αυγούστου, παρότι είναι ίδιος και χειρότερος. Έτσι, αφού πρώτα περιφρόνησε τη γνωμοδότηση της Επιστημονικής Επιτροπής της Βουλής στις 30.7.2013 επί του νομοσχεδίου τότε για την αντισυνταγματικότητα των διατάξεων περί τακτοποίησης αυθαίρετων κατασκευών και παράνομων χρήσεων, τώρα προκαλεί ισχυριζόμενο ότι "η ηγεσία του ΥΠΕΚΑ είχε από νωρίς διαγνώσει τα προβλήματα του νόμου 4014/2011". Όμως η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, η οποία δημοσιεύτηκε την Παρασκευή, δεν επαναδιατυπώνει μόνο την πάγια νομολογία του, βάσει της οποίας ο κανόνας μετά την 31.1.1983 είναι η κατεδάφιση των αυθαίρετων κατασκευών αφού το άρθρο 24 του Συντάγματος επιτάσσει πως η οικιστική ανάπτυξη πρέπει να γίνεται με πολεοδομικά κριτήρια ώστε να διασφαλίζονται καλύτεροι όροι διαβίωσης και η λειτουργικότητα των οικισμών. Προχωρά πολύ περισσότερο. Καθιστά σαφές πως ο εισπρακτικός χαρακτήρας των ρυθμίσεων και μόνον δεν μπορεί να θεμελιώσει λόγο δημοσίου συμφέροντος που να δικαιολογεί τόσο δυσμενή για το περιβάλλον ρύθμιση. Συνθλίβει μέχρι εξαφανίσεως την καραμέλα περί "περιβαλλοντικού ισοζυγίου" (η διοχέτευση των πόρων από τα ειδικά πρόστιμα για δημιουργία χώρων πρασίνου κ.ά.). Σημειώνει χαρακτηριστικά ότι οι δυσμενείς περιβαλλοντικές συνέπειες από την εφαρμογή της ρύθμισης δεν αναιρούνται από το «πράσινο ισοζύγιο», αφού οι πόροι του Πράσινου Ταμείου έχουν μειωθεί δραστικά.

Τα σημεία αυτά της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου προδιαγράφουν την αντισυνταγματικότητα του νόμου 4178/2013, για τον οποίο έχει ήδη κατατεθεί αίτηση ακύρωσης. Το ΥΠΕΚΑ, σε δισέλιδη ανακοίνωσή του, προσποιείται ότι δεν το αφορά η απόφαση του ΣτΕ, ισχυριζόμενο ότι "ο νόμος 4178/2013, που ήδη εφαρμόζεται, κινείται στο πλαίσιο της νομολογίας του ΣτΕ. Αντιμετωπίζει τελείως διαφορετικά, με πολεοδομικά χαρακτηριστικά, τα προ του 1983 ακίνητα σε σχέση με τα αυθαίρετα που κατασκευάστηκαν μετά το 1983 ώς τον Ιούλιο του 2011"... Παρότι στο Πράσινο Ταμείο, με τα απανωτά ριφιφί, απομένει μόνον το 2,5% από τα ετήσια έσοδά του, το ΥΠΕΚΑ, για να θολώσει τα νερά, αναφέρει "στον νόμο 4178/2013 δεν προβλέπεται συγκεκριμένο ποσοστό του ειδικού προστίμου το οποίο θα κατευθύνεται σε δράσεις περιβαλλοντικού ισοζυγίου μέσω Πράσινου Ταμείου (όπως στον Ν.4014/2011), αλλά αυτό το ποσοστό θα ορίζεται κλιμακωτά, βάσει του αριθμού των δηλώσεων υπαγωγής, με Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργών ΠΕΚΑ και Οικονομικών".