Ρύθμιση που θα δώσει οριστικούς τίτλους ιδιοκτησίας σε δεκάδες χιλιάδες πολίτες που έχουν στην κατοχή τους ανταλλάξιμες ή καταπατημένες εκτάσεις και ακίνητατου Δημοσίου ετοιμάζει το υπουργείο Οικονομικών.

Πρόκειται για μόνιμη ρύθμιση, η οποία θα ενεργοποιείται αυτόματα σε κάθε περιοχή όπου θα ολοκληρώνεται το θεσμικό πλαίσιο προστασίας του περιβάλλοντος, όπως είναι οι δασικοί χάρτες και η χάραξη του αιγιαλού.

Η ρύθμιση αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή το αργότερο έως τέλος Μαρτίου, όταν θα έχουν ολοκληρωθεί η διαβούλευση των συναρμοδίων υπουργείων αλλά και το έργο της σχετικής επιτροπής που έχει συσταθεί στο υπουργείο Οικονομικών από τον περασμένο Ιούνιο.

Σύμφωνα με τις αρμόδιες πηγές, τα βασικά χαρακτηριστικά της ρύθμισης για τις καταπατημένες αναταλλάξιμες εκτάσεις της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου θα είναι τα εξής:

-Θα είναι μόνιμου χαρακτήρα, δηλαδή, όπως αναφέρθηκε, θα μπορούν να κάνουν χρήση τους ανά πάσα στιγμή οι ενδιαφερόμενοι πολίτες, αρκεί να πληρούνται συγκεκριμένες περιβαλλοντικές και οικιστικές προϋποθέσεις

- Θα αφορά μόνο περιοχές οι οποίες είναι ενταγμένες στο σχέδιο πόλης και σε καμιά περίπτωση δεν πρόκειται να δοθούν τίτλοι ιδιοκτησίας για εκτός σχεδίου εκτάσεις.

Όπως εξηγούν αρμόδιες πηγές , δεν μπορεί να γίνει ουσιαστικός υπολογισμός αξίας ακινήτου το οποίο δεν βρίσκεται σε περιοχές όπου έχουν ολοκληρωθεί ο αστικός σχεδιασμός και οι υποδομές .” Δεν πρόκειται να δώσουμε τίτλους σε περιοχές που σήμερα έχουν χαμηλή εμπορική αξία και στο μέλλον, λόγω ένταξης στο σχέδιο πόλης, αξία αυτή να εκτοξευτεί” λέει αρμόδιος κυβερνητικός παράγοντας.

-Για να ισχύσει η ρύθμιση σε μια περιοχή , θα πρέπει εκτός από την ένταξη της στο σχέδιο πόλης, αν έχουν ολοκληρωθεί η χάραξη του αιγιαλού, η κτηματογράφηση, ένταξη στο αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας και οι δασικοί χάρτες.

- Βάση υπολογισμού του τιμήματος που θα πρέπει να καταβάλει ο ιδιοκτήτης θα είναι η αντικειμενική αξία και συγκεκριμένα, θα είναι μέρος αυτής

- Με την καταβολή του τιμήματος ο ενδιαφερόμενος πολίτης θα αποκτά αυτόματα καθαρούς και οριστικούς τίτλους ιδιοκτησίας και θα έχε το δικαίωμα να προχωρήσει σε κάθε μορφής μεταβίβαση, όπως είναι η πώληση και η γονική παροχή. Η ρύθμιση πρόκειται να τακτοποιήσει κατά κύριο λόγο τις υποθέσεις ανταλλάξιμων εκτάσεων που κατέχουν σήμερα περίπου 3000 πολίτες. Οι ανταλλάξιμες εκτάσεις προέρχονται κυρίως από τις περιουσίες που κατείχαν Τούρκοι οι οποίοι, στο πλαίσιο της ανταλλαγής πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, μετεγκαταστάθηκαν οριστικά στη γείτονα χώρα.

Οι αγροτικές εκτάσεις που κατείχαν στην Ελλάδα δόθηκα σε Έλληνες που ήρθαν από τη Μικρά Ασία. Ήταν αγροτικές εκτάσεις μαζί με οικόπεδα για την οικοδόμηση κατοικιών και τη στέγαση τους. Παράλληλα, χωρίς τίτλους ιδιοκτησίας έχουν μείνει και ορισμένοι προσφυγικοί οικισμοί που δημιουργήθηκαν μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Η ρύθμιση που ετοιμάζεται θα “ πατήσει “ σε μεγάλο βαθμό πάνω σε προσχέδιο νόμου που είχε βγάλει σε δημόσια διαβούλευση το υπουργείο Οικονομικών στα τέλη του 2014 , πριν από τις εθνικές εκλογές του Ιανουαρίου 2015. Βασικά σημεία εκείνου του σχεδίου ήταν:

-Εξαίρεση νέων καταπατητών που θα αντιμετωπίζονταν πιο αυστηρά , πιθανότατα με τσουχτερά πρόστιμα ή ακόμη και αποβολή τους από το ακίνητο , ανάλογα με το μέγεθος της αυθαιρεσίας καθώς και με βάση κοινωνικά κριτήρια.

Μπορούσαν να εξαγορασθούν:

1. Αστικά Ακίνητα. Για οικισμούς κάτω των 2000 κατοίκων, έκταση μέχρι 5 στρέμματα. Για περιοχές που βρίσκονταν μέσα σε σχέδιο πόλης ή για οικισμούς που προϋφίσταντο του έτους 1923 , έκταση ίση με το ελάχιστο εμβαδόν άρτιου, κατά κανόνα ή παρέκκλιση και οικοδομήσιμου οικοπέδου κατά το οικείο σχέδιο πόλεως.

2. Αγροτικά ακίνητα. Θα μπορούσε να εξαγορασθεί ενιαία έκταση μέχρι 10 στρέμματα και μέχρι 20 στρέμματα συνολικά.

Ως τίμημα εξαγοράς οριζόταν η χαμηλότερη τιμή ζώνης του δημοτικού διαμερίσματος στο οποίο βρισκόταν το ακίνητο.

Η ρύθμιση για τα ανταλλάξιμα και τα καταπατημένα ακίνητα του Δημοσίου έχουν εξαγγελθεί αρκετές φορές στο παρελθόν , αλλά έχει παραμείνει σε επίπεδο προθέσεων . Ο λόγος είναι ότι συναντά πολλά προβλήματα συνταγματικότητας , καθώς δεν είναι εύκολη νομικά η παραχώρηση κρατικής περιουσίας. Οι διατάξεις της ρύθμισης θα πρέπει , όπως σημειώνουν αρμόδιες πηγές να είναι πολύ προσεκτικά διατυπωμένες , προκειμένου να προκύπτει ξεκάθαρα ότι πρόκειται για ακίνητα στα οποία εκ των πραγμάτων το Δημόσιο έχει αποτελέσει ιδιοκτησιακά δικαιώματα

Πάνω από 10 χιλιάδες μνημεία μεταβιβάζονται στο Υπερταμείο, όπως καταγγέλλει ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων.Oι εφορίες δεν ήξεραν τίποτα, ενημερώθηκαν από τα δημοσιεύματα και ελέγξανε το ΦΕΚ για να βεβαιωθούν ότι όντως ισχύει η μεταβίβαση διότι .   κάτι τέτοιο θα σήμαινε πως το ελληνικό δημόσιο θα έχει την κυριότητα ενός μουσείου αλλά οι δανειστές τη διαχείριση. δηλαδή θα μπορούν να αποφασίζουν για ζητήματα όπως π.χ. τα εισιτήρια.

«Την άμεση εξαίρεση μεταβίβασης της κυριότητας και διαχείρισης των μνημείων των Χανίων και άλλων περιοχών της χώρας που περιλαμβάνονται στον μακρύ κατάλογο των 10.119 ακινήτων προς μεταβίβαση στην ΕΤΑΔ ΑΕ (Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου ΑΕ)», καθώς και «την ενημέρωση των αρμόδιων υπηρεσιακών μονάδων και των κατά τόπους Περιφερειακών Υπηρεσιών σχετικά με τα ακίνητα που έχουν συμπεριληφθεί στον κατάλογο της ΕΤΑΔ ΑΕ», ζητάει από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και την κυβέρνηση ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ).

Σε σχετική ανακοίνωση αναφέρει ότι «ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων τονίζει για μία ακόμη φορά ότι τα μνημεία προστατεύονται από το Σύνταγμα και αποτελούν de facto ακίνητη περιουσία του Δημοσίου, εκτός κάθε συναλλαγής» καταγγέλλοντας «την επιχειρούμενη εκχώρηση της διαχείρισης όλων των μνημείων, αρχαίων και νεώτερων, τα οποία περιλαμβάνονται στην υπ’ αριθμ. ΥΠΟΙΚ 0004586 ΕΞ 2018 «Μεταβίβαση, κατ’ άρθρα 196 παρ. 6 και 209 του Ν. 4389/2016, ακινήτων στην Ανώνυμη Εταιρεία με την επωνυμία Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε. (ΕΤ.Α.Δ. Α.Ε.)», σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 86/18.06.2018 Απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής (ΦΕΚ 2320/ 19-6-2018/ Τεύχος Β’)».

Όπως σημειώνει ο ΣΕΑ, «το πρωτοφανές αυτό γεγονός έγινε γνωστό με αφορμή τη δημοσιοποίηση καταλόγου των μνημείων που υπάγονται στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων. Διαπιστώθηκε ότι σ’ αυτόν περιλαμβάνονται μεγάλα τμήματα της ανατολικής τάφρου των Ενετικών οχυρώσεων, η τάφρος του Βυζαντινού τείχους, η νότια τάφρος των Ενετικών οχυρώσεων, ακίνητα στα οποία έχουν έλθει στο φως σημαντικά μινωικά αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, συγκροτήματα ενετικών νεωρίων, ο προμαχώνας Μοnigo, o Ενετικός προμαχώνας Lando, το φρούριο Φιρκά και το τούρκικο χαμάμ (ακίνητα απαλλοτριωμένα για αρχαιολογικούς σκοπούς από το ΥΠΠΟΑ ή και ακίνητα στα οποία έχουν επίσης πραγματοποιηθεί εργασίες ανάδειξης και αποκατάστασης). Περιλαμβάνονται ακόμη και τα Αρχαιολογικά Μουσεία (!), τόσο το στεγαζόμενο στον ναό του Αγίου Φραγκίσκου αλλά και το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο και άλλα όπως το Εθνικό Μουσείο Ελευθέριος Βενιζέλος ή το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης».

«Η κίνηση αυτή είναι πρωτοφανής για τα έως σήμερα δεδομένα της διαχείρισης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και πρόκειται δικαιολογημένα να ξεσηκώσει θύελλες αντιδράσεων σε τοπικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο» συμπληρώνει ο ΣΕΑ, διευκρινίζοντας ότι «η εξαίρεση των μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, σύμφωνα με το άρθρο 196, παράγρ. 4 του Ν. 4389/2016, αποτελεί προσχηματική δικαιολογία, δεδομένου ότι αναιρείται από την αμέσως επόμενη παράγραφο, την παράγραφο 5 του ίδιου άρθρου, σύμφωνα με την οποία τα εξαιρούμενα ακίνητα παραμένουν στη διαχείριση της ΕΤΑΔ ΑΕ, μάλιστα με την «επιφύλαξη υφιστάμενου δικαιώματος οποιουδήποτε νομικού προσώπου εκτός του Ελληνικού Δημοσίου». Η νομή, χρήση και διαχείριση λοιπόν των σημαντικότερων μνημείων των Χανίων δεν θα ανήκει στο υπουργείο Πολιτισμού και τις Περιφερειακές Υπηρεσίες του, κατά παράβαση του πνεύματος του άρθρου 24 του Συντάγματος».

«Τα μνημεία και οι αρχαιότητες είναι αντικείμενα εκτός συναλλαγής, αμεταβίβαστα, ακατάσχετα, αναπαλλοτρίωτα», επισημαίνει ο ΣΕΑ, υποστηρίζοντας ότι «κάθε απόπειρα μεταβίβασης αυτών προς διαχείριση από τρίτους μάς βρίσκει αντίθετους», κάτι που «αποτελεί πάγια θέση του Συλλόγου μας και γι’ αυτό θα αγωνιστούμε με κάθε νόμιμο μέσον, προκειμένου να διατηρηθεί ο χαρακτήρας των αρχαιοτήτων ως δημόσιου κοινωνικού αγαθού».

«Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων δεν θα επιτρέψει την παραχώρηση αρχαιολογικών χώρων και μνημείων ως εγγύηση δανείου του δημοσίου χρέους για έναν ολόκληρο αιώνα, με άγνωστη εν τέλει έκβαση. Η απαράδεκτη αυτή ενέργεια, αν και συντελείται σε καιρό ειρήνης, μπορεί να παραλληλιστεί μόνο με τους βανδαλισμούς μνημείων και τη λεηλασία αρχαιοτήτων στα πέτρινα χρόνια της κατοχής ή τις αρπαγές αρχαιοτήτων κατά τον 19ο αιώνα. Αποτελεί ύστατο σημείο συνταγματικής εκτροπής που μάλιστα λαμβάνει χώρα την ίδια στιγμή που θα περιμέναμε συντονισμένες ενέργειες για την επιστροφή των κλεμμένων αρχαιοτήτων και τις νόμιμες αποζημιώσεις για την καταστροφή τους σε καιρό πολέμου» υπογραμμίζει ο ΣΕΑ.

«Καμπανάκι» για τα ακίνητα χιλιάδων ιδιοκτητών κρούουν οι οδηγίες του υπουργείου Οικονομικών ενόψει της οριστικοποίησης του Εθνικού Κτηματολογίου. Και αυτό γιατί όσοι δεν τα έχουν δηλώσει και τα ακίνητα καταγραφούν ως «αγνώστου ιδιοκτήτη», θα τα χάσουν και θα περάσουν στον έλεγχο του Δημοσίου. Συγκεκριμένα, με την ισχύουσα νομοθεσία περί Εθνικού Κτηματολογίου, τα ακίνητα που δεν έχουν εγγραφεί ως ανήκοντα σε ορισμένο πρόσωπο και φέρονται ως ακίνητα «αγνώστου ιδιοκτήτη», θεωρείται ότι ανήκουν στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου μόλις καταστεί οριστική η πρώτη εγγραφή. Στην περίπτωση αυτή δημιουργείται υπέρ του Δημοσίου αμάχητο τεκμήριο, ωστόσο υπάρχει η δυνατότητα αμφισβήτησης από τον ιδιώτη με αγωγή εντός συγκεκριμένης προθεσμίας. Όταν εκδικαστεί αμετάκλητα η αγωγή περί του ακινήτου, τότε αναλόγως της απόφασης περνά στον έλεγχο του Δημοσίου ή στα χέρια του ιδιώτη.

Αιτία «πολέμου» για πολλές πολυκατοικίες αποτελούν οι βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων, τύπου Airbnb, καθώς όλο και περισσότεροι ιδιοκτήτες ακινήτων κάνουν χρήση του κανονισμού προκειμένου να αποτρέψουν αυτού του είδους τη δραστηριότητα. Οπως αναφέρει η εφημερίδα «Εθνος» σε πολλές πολυκατοικίες σε όλη τη χώρα, μήλον της Εριδος τείνουν να γίνουν οι ξένοι τουρίστες που μπαινοβγαίνουν στο διπλανό διαμέρισμα. Σύμφωνα με πληροφορίες ολοένα και περισσότεροι ιδιοκτήτες αναγκάζονται να πάψουν να μισθώνουν το ακίνητό τους μέσω Airbnb. Κι αυτό επειδή τμήμα των υπόλοιπων ενοίκων κάνει χρήση του κανονισμού με στόχο να θωρακίσει την πολυκατοικία από την αμερικανική τεχνολογική εφαρμογή που έχει, ιδίως σε τουριστικές περιοχές, οδηγήσει σε αύξηση τις τιμές και τα ενοίκια. Εάν δηλαδή ο κανονισμός δεν προβλέπει τη βραχυπρόθεσμη ενοικίαση ή την επαγγελματική εκμετάλλευση των διαμερισμάτων, τότε η μίσθωση αυτού του τύπου, είναι - όπως επισημαίνεται στο δημοσίευμα- οριακά νομότυπη. Την ίδια στιγμή το «μπλόκο» στο Airbnb μέσω αλλαγής του κανονισμού τείνει να λάβει μεγαλύτερες διαστάσεις σε επαγγελματικά κτίρια όπου επιχειρείται η αλλαγή χρήσης σε κατοικία με στόχο την βραχυπρόθεσμη ενοικίαση. Πάντως το υπολογίσιμο κόστος της δικαστικής προσφυγής και της επιβολής ασφαλιστικών μέτρων έχει αποτρέψει μέχρι σήμερα αυτού του είδους οι υποθέσεις να φθάσουν στις δικαστικές αίθουσες.