Αντίστροφα μετρά ο χρόνος για την υποβολή αιτήσεων για τον τρίτο κύκλο του "Εξοικονομώ ΙΙ", ο οποίος ονομάζεται πλέον "Εξοικονομώ- Αυτονομώ". Το υπουργείο ανακοίνωσε τις ημερομηνίες για τον Γ’ κύκλο του ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΙΙ, ο οποίος ονομάζεται πλέον ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ – ΑΥΤΟΝΟΜΩ, ανά περιφέρεια, ενώ για τις παρεμβάσεις σε πολυκατοικίες έχει δοθεί ξεχωριστή ημερομηνία στις αρχές Δεκεμβρίου.

Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» έχουν μόνο φυσικά πρόσωπα με εμπράγματο δικαίωμα (πλήρους κυριότητας / επικαρπίας / ψιλής κυριότητας) σε επιλέξιμη κατοικία και εφόσον πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια ενίσχυσης. Η επιχορήγηση του Προγράμματος θα δοθεί με βάση τα εισοδηματικά κριτήρια του φορολογικού έτους 2019 (εκκαθαρισμένες δηλώσεις φορολογίας).

:

1. Αν η κατοικία για την οποία γίνεται η αίτηση κατά το φορολογικό έτος 2019, ενοικιάζεται/διατίθεται για βραχυχρόνια μίσθωση ή είναι κενή, ή έχει αποκτηθεί πρόσφατα, τότε δικαίωμα στο πρόγραμμα έχουν μόνο ο πλήρης κύριος ή ο επικαρπωτής.

2. Σε περίπτωση ύπαρξης πολλών δικαιούχων εμπράγματων δικαιωμάτων σε επιλέξιμη κατοικία, η αίτηση υποβάλλεται από έναν εκ των δικαιούχων, μετά από συναίνεση των υπολοίπων.

Ποια ακίνητα μπορούν να μπουν στο πρόγραμμα

Η επιλεξιμότητα των δαπανών του Προγράμματος λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2023. Επιλέξιμες κατοικίες είναι η μονοκατοικία, η πολυκατοικία καθώς και το μεμονωμένο διαμέρισμα. Μία κατοικία, προκειμένου να κριθεί επιλέξιμη, πρέπει να πληροί τις ακόλουθες γενικές προϋποθέσεις:

- Χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε1) του προσώπου που τη χρησιμοποιεί.

- Υφίσταται νόμιμα.

- Έχει καταταχθεί βάσει του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) που έχει εκδοθεί μετά την 26.11.2017 σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Γ.

- Δεν έχει κριθεί κατεδαφιστέα.

ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΑΙΤΗΣΗ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΤΥΠΟΣ “Α” Υποβάλλεται από τον εκπρόσωπο της πολυκατοικίας και συνδέεται με επιμέρους αιτήσεις μεμονωμένων διαμερισμάτων που περιλαμβάνουν μη κοινόχρηστες ενεργειακές παρεμβάσεις αναβάθμισης αυτών. Βασικές απαιτήσεις για την συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι:

- Η πολυκατοικία να έχει εκδώσει ΑΦΜ και να διαθέτει αριθμό τραπεζικού λογαριασμού - Με απόφαση γενικής συνέλευσης γίνεται η υποβολή αίτησης από εκπρόσωπο καθώς και επιμέρους αιτήσεις από τους ιδιοκτήτες των διαμερισμάτων.

- Έκδοση ΠΕΑ που αφορά συνολικά στο τμήμα του κτηρίου που χρησιμοποιείται ως κατοικία.

ΑΙΤΗΣΗ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΤΥΠΟΣ “Β” (Νέα κατηγορία) Υποβάλλεται από τον εκπρόσωπο της πολυκατοικίας και περιλαμβάνει μόνο αυτοτελείς παρεμβάσεις αναβάθμισης των κοινόχρηστων χώρων της πολυκατοικίας, χωρίς δηλαδή να συμπεριλαμβάνονται παρεμβάσεις στα διαμερίσματα. Βασικές απαιτήσεις για την συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι:

- Η πολυκατοικία να έχει εκδώσει ΑΦΜ και να διαθέτει αριθμό τραπεζικού λογαριασμού - Με απόφαση γενικής συνέλευσης γίνεται η υποβολή αίτησης από εκπρόσωπο καθώς και επιμέρους αιτήσεις από τους ιδιοκτήτες των διαμερισμάτων.

- Έκδοση ΠΕΑ που αφορά συνολικά στο τμήμα του κτηρίου που χρησιμοποιείται ως κατοικία.

- Αφορά μόνο κοινόχρηστες παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης και αυτονόμησης.

Κίνητρα Εξοικονομώ- Αυτονομώ

Στη νέα προσέγγιση του προγράμματος ενισχύεται ο προσανατολισμός στο επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, δηλαδή στην εξοικονομούμενη ενέργεια, ήτοι:

- Αναβάθμιση υποχρεωτικά κατά τουλάχιστον 3 ενεργειακές κατηγορίες

- Ενεργειακό premium στην επιχορήγηση (10% extra) όταν οι παρεμβάσεις οδηγούν σε σημαντική μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης σε ενεργοβόρες κατοικίες. Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός συνολικών παρεμβάσεων είναι:

- 50.000€ ανά επιλέξιμη κατοικία ή - 100.000€ ανά ΑΦΜ ωφελούμενου δικαιούχου (για περισσότερες κατοικίες)

- 80.000€ ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός κοινόχρηστων παρεμβάσεων σε πολυκατοικίες

Αυξημένες κατά 2,5% ήταν οι δαπάνες των ελληνικών νοικοκυριών το 2019 σε σχέση με το 2018, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ωστόσο ο οικογενειακός προϋπολογισμός παραμένει δραματικά συρρικνωμένος σε σύγκριση με τα προμνημονιακά χρόνια. Η μέση ετήσια οικογενειακή δαπάνη είναι μειωμένη κατά 24,4% σε σχέση με το 2010 και κατά 30,3% σε σχέση με το 2008, έχοντας απολέσει ποσό ισοδύναμο με έναν βασικό μισθό (-642 ευρώ τον μήνα).

Tο φτωχότερο 20% του πληθυσμού ξοδεύει πάνω από τα μισά χρήματα για τη στοιχειώδη επιβίωση (54,9% πηγαίνουν σε διατροφή και στέγαση), ενώ το 20% των πλουσιότερων δαπανά λιγότερο από το ένα τέταρτο των χρημάτων του για τα ίδια αγαθά (24,9%). Αντίστοιχα το «ευ ζην» παραμένει προνόμιο του «5ου πεντημόριου», όπως ονομάζονται στη γλώσσα της στατιστικής τα οικονομικά ρετιρέ, τα οποία ξοδεύουν το διπλάσιο ποσοστό του προϋπολογισμού σε πολιτισμό και αναψυχή, ξενοδοχεία και εστιατόρια σε σχέση με το «1ο πεντημόριο» των φτωχότερων (19,5% έναντι 9,5%).

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ο κίνδυνος φτώχειας απειλεί το 17,1% του πληθυσμού της χώρας, ποσοστό που μειώνεται στο 12,2% όταν στις συνολικές καταναλωτικές δαπάνες προστεθούν αγαθά και υπηρεσίες που αποκτήθηκαν με άλλο τρόπο πλην της αγοράς (π.χ. από ιδιοπαραγόμενα αγαθά, δωρεάν παροχές από εργοδότη, κράτος, άλλα νοικοκυριά, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις κ.λπ). Με άλλα λόγια, το λάδι από το χωριό, το χαρτζιλίκι από τη σύνταξη του παππού, οι περίφημες «κοινωνικές μεταβιβάσεις», δηλαδή τα προνοιακά επιδόματα, ακόμα και οι φιλανθρωπίες, συγκρατούν έστω οριακά τον οικογενειακό προϋπολογισμό για τα φτωχότερα στρώματα.

Το κατώφλι της φτώχειας ορίζεται στο 60% της διάμεσης ισοδύναμης δαπάνης από αγορές και διαφοροποιείται από την απόλυτη φτώχεια, δηλαδή την αδυναμία κάλυψης βασικών αναγκών.

Σε πραγματικούς όρους, σημειώνει η ΕΛΣΤΑΤ, η μέση ετήσια δαπάνη των νοικοκυριών αυξήθηκε κατά 1,7% ή 291,96 ευρώ, αν λάβουμε υπόψη την επίδραση του πληθωρισμού. Το μεγαλύτερο μερίδιο δαπανών του μέσου προϋπολογισμού εξακολουθεί να αφορά τα είδη διατροφής και μη οινοπνευματώδη ποτά (20%), τη στέγαση (14%) και τις μεταφορές (13,4%), χωρίς σημαντικές διαφορές από το 2018.

Πιο «σπάταλα» είναι τα νοικοκυριά της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, που δαπανούν κατά μέσο όρο το 113,3% της μέσης δαπάνης της χώρας, πιο σφιχτούς προϋπολογισμούς έχουν τα νοικοκυριά της Στερεάς Ελλάδας (72,9% της μέσης δαπάνης). Τα νοικοκυριά της Αττικής έχουν επίσης μερίδιο συμμετοχής πάνω από τον μέσο όρο της επικράτειας (112,8%), ενώ η Κεντρική Μακεδονία κινείται οριακά κάτω από τον μέσο όρο (97,4%).

Οσον αφορά τα καταναλωτικά πρότυπα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ελλάδα οδεύει σταθερά στον δρόμο της βαλκανοποίησης, αφού μαζί με Αλβανία, Βουλγαρία και Σερβία είναι μία από τις τέσσερις χώρες με το σχετικά μεγαλύτερο μερίδιο των δαπανών του οικογενειακού προϋπολογισμού να αφορά είδη διατροφής. Επιπλέον, η Βουλγαρία και η Ελλάδα καταγράφουν τη μεγαλύτερη ιδιωτική δαπάνη για την υγεία σε σχέση με τον μέσο προϋπολογισμό των νοικοκυριών σε ευρωπαϊκό επίπεδο (7,7% και 7,1% αντίστοιχα).

Ημερομηνία λήξης έχουν όλα τα τακτοποιημένα αυθαίρετα με μεγάλες παραβάσεις(!). Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως τα τακτοποιημένα αυθαίρετα που ανήκουν στη λεγόμενη κατηγορία 5 (αυτά δηλαδή που δεν έχουν οικοδομική άδεια ή έχουν υπέρβαση -τουλάχιστον κατά 40% στην κάλυψη και στη δόμηση ή καθ' ύψος πάνω από 20%) θα ανήκουν στους ιδιοκτήτες τους (που πλήρωσαν ή έχουν προγραμματίσει να πληρώσουν το σχετικό πρόστιμο) για 30 χρόνια και μετά θα κατεδαφίζονται... Και με τα έως τώρα στοιχεία μιλάμε για να ένα πρόβλημα που αγγίζει πάνω από μισό εκατομμύριο ιδιοκτήτες (με τον πραγματικό αριθμό να είναι πολύ μεγαλύτερος). Κι αυτό διότι σήμερα, τα παντελώς αυθαίρετα κτίσματα που έχουν δηλωθεί ανέρχονται σύμφωνα με τα στοιχεία του Τεχνικού Επιμελητηρίου (ΤΕΕ) σε 557.470 (με τον συνολικό αριθμό των δηλώσεων κτιρίων με αυθαιρεσίες να ανέρχεται σε 1.642.000). Ετσι, αν στον προαναφερόμενο αριθμό προστεθεί και αυτός των παντελώς αυθαιρέτων που οι ιδιοκτήτες τους θέλουν να τα τακτοποιήσουν, φαίνεται το μέγεθος του προβλήματος.

Εναλλακτικές λύσεις για την επόμενη ημέρα της εκπνοής της υποχρεωτικής μείωσης ενοικίων κατά 40% σε εστίαση, τουρισμό, αθλητισμό, πολιτισμό, και μεταφορές αναζητεί το οικονομικό επιτελείο. Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας καλεί ιδιοκτήτες και ενοικιαστές να βρουν λύση ώστε τα ενοίκια να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες. Ένα από τα σενάρια που εξετάζει το ΥΠΟΙΚ είναι η κάλυψη μέρους της απώλειας που θα έχουν όσοι ιδιοκτήτες προχωρήσουν σε οικειοθελή μείωση του ενοικίου. Εξετάζεται επίσης η παράταση του ισχύοντος καθεστώτος με επέκταση και στο λιανεμπόριο. Οι αποφάσεις θα ληφθούν τις επόμενες ημέρες. Σε κάθε περίπτωση η σκέψη είναι να καλυφθεί κατά πρώτο λόγο η επαγγελματική στέγη. Οι υποχρεωτικές μειώσεις ενοικίων για τις κατοικίες έχουν καταργηθεί από τις 30 Ιουνίου. Σημειώνεται ότι οι ιδιοκτήτες που έχουν υπαχθεί στο υφιστάμενο καθεστώς βρίσκονται ακόμη σε αναμονή για να δουν με ποιο τρόπο θα συμψηφιστούν οι απώλειες τους.