Νέο εμπορικό κέντρο στον Κηφισσό; Το ερώτημα αυτό προκύπτει απο ερώτηση που κατατέθηκε στην Βουλή. Το βιομηχανικό συγκρότημα της Κλωστοϋφαντουργίας Μουζάκη είναι ενταγμένο σε περιοχή χαρακτηρισμένη ως ΒΙΟΠΑ από το ΓΠΣ του Δήμου Αθηναίων. Ειδικότερα, οι όμορες εκτάσεις των βιομηχανικών συγκροτημάτων Μουζάκη και Λαναρά περιλαμβάνονται εντός της περιοχής που ορίζεται ως Βιοτεχνικό Κέντρο Αθηνών (ΚΥΑ 53962/28-8-1978 υπουργείων Βιομηχανίας – Ενέργειας και Δημοσίων Έργων, ΠΔ ΦΕΚ 639/Δ/10-11-1978).

Μολονότι με βάση το ως άνω ισχύον θεσμικό πλαίσιο, στην περιοχή δεν επιτρέπονται οι χρήσεις «Πολυχώρων Εμπορίου – Ψυχαγωγίας», το βιομηχανικό συγκρότημα Μουζάκη αγοράζεται από την εταιρεία ARTUME ΤΟ 2008 (που αντιπροσωπεύει την επενδυτική εταιρεία επιχειρηματικών κεφαλαίων Macquarie Global Property Advisors / MGPA και ελέγχεται από τον χρηματοοικονομικό όμιλο Macquarie Group), η οποία δραστηριοποιείται στην εκμετάλλευση ακινήτων για αυτή ακριβώς τη χρήση. Ακολουθεί μια σειρά κινήσεων της ARTUME αρχικά προσβάλλοντας τις επιβεβλημένες απαλλοτριώσεις για διαπλάτυνση της Παρακηφίσιας οδού (αίτημα που υποβλήθηκε στις 8/5/2008 και έγινε εν τέλει δεκτό από το Τριμελές Πρωτοδικείο το 2010 παρά την αντίθετη εισήγηση του Τμήματος Α’ της Δ/νσης Πολεοδομικού Σχεδιασμού του τ. ΥΠΕΧΩΔΕ), και ζητώντας την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου ώστε να προσαρμόζεται αυτό στην αρχιτεκτονική μελέτη που είχε ήδη εκπονήσει. Στη συνέχεια αιτούμενη την κατεδάφιση των βιομηχανικών εγκαταστάσεων για τις οποίες ο Δ. Αθηναίων είχε ζητήσει να κηρυχθούν διατηρητέες από κοινού με τις εγκαταστάσεις Λαναρά – Κύρτση, παράλληλα συζητώντας με το τ. ΥΠΕΧΩΔΕ επί μελέτης Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης για χωροθέτηση συγκροτήματος Πολυχώρου Εμπορίου – Ψυχαγωγίας, μιας μη επιτρεπόμενης χρήσης δηλαδή, Ενόσω, το τ. Τμήμα Παραδοσιακών Οικισμών του ΥΠΕΚΑ με την από 30-9-2010 αιτιολογική έκθεση ζητά την άμεση δημοσίευση του χαρακτηρισμού των συγκροτημάτων Μουζάκη και Λαναρά ως διατηρητέων, η εταιρεία, αφενός υποβάλλει ένσταση κατά της αιτιολογικής έκθεσης, αφετέρου κατεδαφίζει τον κεντρικό πυρήνα του συγκροτήματος με οικοδομική άδεια που εκδόθηκε από την Πολεοδομία του Δ. Αθηναίων, κατεδάφιση που έμεινε αρχικά ημιτελής με παρέμβαση της Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων Αττικής από την οποία δεν είχε ζητηθεί η αναγκαία άδεια και ολοκληρώθηκε στη συνέχεια, σε άγνωστες συνθήκες νομιμότητας ως προς τις απαιτήσεις του ΥΠΠΟ.

Στη συνέχεια, κι ενώ ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας έχει ολοκληρώσει από το καλοκαίρι του 2011 και έχει θέσει σε δημόσια διαβούλευση πρόταση σχεδίου νόμου για το νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αττικής (ΡΣΑ), βάσει της οποίας προωθείται στρατηγικό πρόγραμμα ανάπλασης από κοινού της περιοχής του αρχαιολογικού χώρου και του ΒΙΟΠΑ, η εταιρεία δια του τ. αναπληρωτή υπουργού Ν. Σηφουνάκη προωθεί τον Δεκέμβριο του 2011 στον ΟΡΣΑ αίτημα «τοπικής τροποποίησης του ΓΠΣ» προκειμένου για την αλλαγή των χρήσεων γης, τροποποίηση που δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί εφόσον δεν έχει ξεκινήσει και δημοσιευτεί η κατά νόμο διαδικασία. Λίγους μήνες αργότερα ωστόσο, η κατ’ εξαίρεση τοπική τροποποίηση γίνεται εφικτή πριν την εκκίνηση της διαδικασίας χάρη στο άρθρο 50 του πολυ-νόμου 4042/2012 (ΦΕΚ 24/Α/13-2-2012). Εν μέσω της πρόσφατης προεκλογικής περιόδου, ο Οργανισμός Αθήνας υπό νέα διοίκηση, συζητά την τοπική τροποποίηση βάσει εισήγησης εναρμονισμένης με το αίτημα της εταιρείας, επικαλούμενος ένα ΡΣΑ που ακόμα και σήμερα επεξεργάζεται εν κρυπτώ και παραλείποντας τις αναφορές στην πρόταση ΡΣΑ που είχε ολοκληρωθεί και τεθεί έως τότε σε διαβούλευση. Χάρη στις έγκαιρες αντιδράσεις της Επιτροπής Κατοίκων Ακαδημίας Πλάτωνα και του Εμπορικού Συλλόγου Περιστερίου, η διαδικασία αυτή προσωρινά σταμάτησε.

Τέλος, η πλειοψηφία στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής του Δ. Αθηναίων, απέρριψε στις 11/9/2012 τις εναλλακτικές προτάσεις της αρμόδιας για την τροποποίηση του σχεδίου πόλης υπηρεσίας του Δήμου και προέκριναν την σχετική πρόταση της ίδιας της εταιρείας, όπως αυτή είχε υιοθετηθεί και διαβιβαστεί μέσω του ΥΠΕΚΑ. Το όλο χρονικό της υπόθεσης μέχρι σήμερα καθώς και οι χειρισμοί από πλευράς της ARTUME σε συνεργασία με επιμέρους υπηρεσιακούς φορείς και πολιτικό προσωπικό, συνιστά κατάφωρη και συστηματική παραβίαση της νομιμότητας μέσω της σταδιακής δημιουργίας αναπόδραστων τετελεσμένων (όπως η κατεδάφιση του προτεινόμενου ως διατηρητέου βιομηχανικού συγκροτήματος) και προσχεδιασμένων πρωθύστερων (όπως η εξασφάλιση της άρσης απαλλοτριώσεων και απόπειρα –μέχρι στιγμής- εξασφάλισης της «κατάλληλης» ρυμοτομικής γραμμής βάσει του εταιρικού σχεδίου μελλοντικής ανάπτυξης).

Επιπλέον όλων αυτών και στη συγκυρία της κρίσης, υπάρχει δεδηλωμένη η αντίρρηση και αντίδραση του εμπορικού κόσμου της ευρύτερης περιοχής σε μια επένδυση που προβλέπει 53.000 τ.μ. ενοικιαζόμενων εμπορικών χώρων. Είναι και φαίνεται έωλη η εκτίμηση ότι το «αναπτυξιακό» αυτό έργο θα δημιουργήσει 1600 νέες θέσεις εργασίας. Αφενός γιατί για την εκτίμηση αυτή δεν έχει κατατεθεί καμιά σχετική μελέτη, αφετέρου γιατί στην όποια εκτίμηση δεν σταθμίζεται το υπερπολλαπλάσιο κόστος σε χαμένες θέσεις εργασίας στον ήδη βάναυσα πληττόμενο εμπορικό κόσμο της ευρύτερης περιοχής, που δεν αναμένεται να αντέξει έναν ανταγωνισμό αυτής της κλίμακας. Το περιεχόμενο της ανάπτυξης ως εμπορικού πολυχώρου εμπορίου και αναψυχής σε επαφή με έναν από τους σημαντικότερους χώρους πολιτισμού της Αθήνας όπως είναι η Ακαδημία Πλάτωνος, θέτει εξίσου σοβαρά ερωτήματα συμβατότητας σ’ αυτή την παράξενη γειτνίαση.

Η προοπτική περαιτέρω ανάπλασης και ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου της Ακαδημίας Πλάτωνος μέσω και της εκεί χωροθέτησης του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών, μπορεί να εκτιμάται ως θετικός συντελεστής για την εμπορικότητα του εγχειρήματος της ARTUME, δεν μπορεί ωστόσο παρά να ελέγχεται αρνητικά ως προς τις επιπτώσεις ενός γιγάντιου εμπορικού πολυχώρου στο χαρακτήρα και τις προοπτικές της ανάπλασης αυτού του τόσο σημαντικού πολιτιστικού και μνημειακού χώρου. Στην ερώτηση που κατατέθηκε στην Βουλή τίθενταιτα εξής ερωτήματα:

1. Πώς τεκμηριώνεται η ορθότητα της τροποποίησης του σχεδίου πόλης στο υπόψη γήπεδο, όσον αφορά την κατοχύρωση του ισοδύναμου των κοινόχρηστων χωρών;

2. Πώς τεκμηριώνεται από πλευράς ΟΡΣΑ η σκοπιμότητα τοπικής τροποποίησης του ΓΠΣ κατά παρέκκλιση του κανόνα του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου όσο και των σχετικών προβλέψεων του δημοσιοποιημένου - επικαιροποιημένου ΡΣΑ και δη στο πλαίσιο του προβλεπόμενου από το τελευταίο «προγράμματος πολεοδομικής αναβάθμισης στρατηγικού χαρακτήρα στην περιβάλλουσα τον αρχαιολογικό χώρο περιοχή ΒΙΟΠΑ»;

3. Πώς, τέλος, τεκμηριώνεται από πλευράς ΟΡΣΑ η σκοπιμότητα δημιουργίας ενός πολυχώρου εμπορίου – αναψυχής 53.000 τ.μ. σε γήπεδο ευρισκόμενο σε άμεση γειτνίαση με τον αρχαιολογικό χώρο της Ακαδημίας Πλάτωνος;

Τα υπουργεία βλέπουν πάλι κέντρο. Ηδη, η επικείμενη μετεγκατάσταση του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, στο κτίριο του πρώην Μινιόν, η οποία προβλέπεται να ολοκληρωθεί εντός του πρώτου τριμήνου του έτους, θα εξοικονομήσει επιπλέον 320.000 ευρώ μηνιαίως. Σήμερα, το ΥΠΕΚΑ καταβάλλει περί τα 6 εκατ. ευρώ ετησίως, ή 500.000 ευρώ μηνιαίως για μισθώματα σε 28 διαφορετικά κτίρια. Στο νέο κτίριο, όπου θα συστεγαστούν όλες οι υπηρεσίες του υπουργείου, το μηνιαίο ενοίκιο θα διαμορφώνεται σε 180.000 ευρώ. Στα 4.500 τ.μ. του Μινιόν θα εγκατασταθούν συνολικά 1.200 εργαζόμενοι. Νέα στέγη αναζητά όμως και το υπουργείο Τουρισμού, με τον σχετικό διαγωνισμό να τρέχει και να ολοκληρώνεται στις 21 Ιανουαρίου, όταν είναι η τελική προθεσμία για την κατάθεση προσφορών για την ενοικίαση νέου ακινήτου. Σήμερα, το υπουργείο μισθώνει το ακίνητο της οδού Αμαλίας, επιφάνειας 4.415 τ.μ., με μηνιαίο μίσθωμα 82.000 ευρώ, ενώ πριν από τις μειώσεις, το σχετικό ποσό ανερχόταν σε 130.000 ευρώ. Το υπουργείο αναζητά ένα ή περισσότερα κτίρια σε συγκρότημα κατά προτίμηση με δυνατότητα ενοποίησης ή γειτονικών κτιρίων, με στόχο την περαιτέρω μείωση του ποσού που καταβάλλει. Στο πλαίσιο αυτό, στόχος είναι η εξεύρεση ακινήτου της τάξεως των 4.500 τ.μ. για τη στέγαση της Κεντρικής Υπηρεσίας του υπουργείου, ή εναλλακτικά κτίριο 9.000 τ.μ. προκειμένου να στεγαστούν όλες οι υπηρεσίες του μαζί.

Σχεδόν στο μισό, σε σύγκριση με το 2010, αναμένεται να περιοριστούν φέτος τα ενοίκια που καταβάλλει το Δημόσιο για τη στέγαση των υπηρεσιών του, καθώς όλο και περισσότερα υπουργεία επιχειρούν τη συγκέντρωση των δραστηριοτήτων τους σε λιγότερα κτίρια. Συγκεκριμένα, σήμερα, το Δημόσιο έχει κατορθώσει να περιορίσει τις σχετικές δαπάνες κατά σχεδόν 4 εκατ. ευρώ μηνιαίως, καθώς για τα 2.353 κτίρια που νοικιάζει, καταβάλλει το ποσό των 6,81 εκατ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι σε ετήσια βάση, το κονδύλι δεν ξεπερνά τα 81,75 εκατ. ευρώ για τη στέγαση υπουργείων, ανεξάρτητων αρχών, αποκεντρωμένων διοικήσεων και την Προεδρία της Δημοκρατίας. Εφόσον μάλιστα ολοκληρωθούν με επιτυχία μια σειρά από επιπλέον περικοπές που σχεδιάζουν κάποια υπουργεία, αλλά και αφού υλοποιηθεί η συγχώνευση ΔΟΥ και αστυνομικών τμημάτων, εκτιμάται ότι το μηνιαίο κόστος των ενοικίων που θα καταβάλλει το Δημόσιο θα περιοριστεί ακόμα και κάτω από τα 6 εκατ. ευρώ, έναντι ποσού που προσέγγιζε τα 12 εκατ. ευρώ το 2010. Η πρώτη σοβαρή μείωση των ενοικίων επήλθε το 2011, όταν το Δημόσιο προχώρησε σε επαναδιαπραγμάτευση των μισθωτηρίων συμβολαίων με τους ιδιοκτήτες, με αποτέλεσμα να προκύψει μείωση της τάξεως των 2,13 εκατ. ευρώ μηνιαίως. Ετσι, το μηνιαίο έξοδο περιορίστηκε σε 8,95 εκατ. ευρώ, ή περίπου 107 εκατ. ευρώ ετησίως, έναντι πάνω από 130 εκατ. ευρώ που είχαν καταβληθεί το 2010. Η δεύτερη και σημαντικότερη εξοικονόμηση, ύψους 3,92 εκατ. ευρώ μηνιαίως, επήλθε τον Οκτώβριο του 2010, όταν τέθηκαν σε εφαρμογή οι διατάξεις του νόμου 4081/2012 για τα ενοίκια του Δημοσίου, ενώ επιπλέον 126.000 ευρώ μηνιαίως εξοικονομήθηκαν από την κατάργηση, συγχώνευση ή συστέγαση υπηρεσιών, όπως ΔΟΥ και αστυνομικά τμήματα. Ιδίως όσον αφορά τις ΔΟΥ, τα περιθώρια μείωσης του κόστους ενοικίασης είναι σημαντικά, καθώς μόνο στην Αττική υπολογίζεται ότι καταβάλλονται 675.000 ευρώ μηνιαίως. Βάσει του νέου νόμου, προβλέπονται μειώσεις από 10% έως 25% στα ενοίκια κτιρίων που νοικιάζουν οι δημόσιες υπηρεσίες. Ειδικότερα, για ενοίκια έως 1.000 ευρώ/μηνιαίως, η μείωση ορίζεται σε ποσοστό 10%, για ενοίκια από 1.001 ευρώ έως 2.000 ευρώ, η μείωση διαμορφώνεται σε 15%, για ενοίκια από 2.001 έως 3.000 ευρώ σε 20% και για όσα ξεπερνούν τα 3.000 ευρώ, ορίζεται ο ανώτατος συντελεστής μείωσης της τάξεως του 25%. Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι οι μειώσεις γίνονται προοδευτικά. Δηλαδή, αν για ένα κτίριο το ποσό της μίσθωσης είναι π.χ. 20.000 ευρώ μηνιαίως, δεν εφαρμόζεται στο εν λόγω ποσό ο συντελεστής μείωσης του 25%. Αντιθέτως, γίνεται μείωση 10% για τα πρώτα 1.000 ευρώ, 15% για τα επόμενα 1.000 ευρώ, ενώ ο ανώτατος συντελεστής του 25% εφαρμόζεται στο ποσό που υπολείπεται μετά τα 3.000 ευρώ, δηλαδή στις 17.000 ευρώ. Ετσι, σε μια τέτοια περίπτωση, η συνολική μείωση διαμορφώνεται σε 4.700 ευρώ, περιορίζοντας το τελικό ποσό από τις 20.000 ευρώ σε 15.300 ευρώ. Για την αλλαγή του μισθώματος δεν απαιτείται νέο τροποποιητικό συμβόλαιο του Δημοσίου με τον ιδιοκτήτη, ενώ τα νέα ενοίκια που διαμορφώνονται μετά τις περικοπές δεν μπορούν να αυξηθούν πριν από την 1η Ιανουαρίου του 2015.

O τουρκικός όμιλος Dogus ήρθε σε συμφωνία με τον όμιλο Κυριακούλη για την εξαγορά του 51% της εταιρείας MedMarinas η οποία διαχειρίζεται γνωστές μαρίνες στην Ελλάδα, όπως των Γουβιών στην Κέρκυρα, της Λευκάδας, ενώ διαθέτει ποσοστό και στη μαρίνα της Ζέας. Με την εξαγορά ο τουρκικός όμιλος αυξάνει το δυναμικό από 5.143 θέσεις σε 8.489 θέσεις σε μαρίνες σε Τουρκία, Κροατία και Ελλάδα. Ο όμιλος Dogus πρόσφατα ανακοίνωσε την ίδρυση κοινής εταιρείας με τη Lamda Development με στόχο τις επενδύσεις στον τουρισμό ενόψει των ιδιωτικοποιήσεων αρκετών κρατικών μαρινών. Ήδη, στην κοινή εταιρεία έχει εισφερθεί το 50% της Μαρίνας Φλοίσβου που διαχειρίζεται η Lamda ενώ θεωρείται βέβαιο πως αργότερα, στην κοινή εταιρεία θα εισφερθεί και το 51% της MedMarinas.