Σε τουλάχιστον 25 περιοχές οι ιδιοκτήτες είδαν την περιουσία τους να αυξάνεται σημαντικά αφού τα εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ πήραν φωτιά.

Όπως αναφέρει η εφημερίδα Εθνος, φορολογούμενος στις Αρχάνες της Κρήτης είδε στο εκκαθαριστικό του πως έχει σπίτι και μάλιστα παραθαλάσσιο 120 τ.μ. ενώ δεν είχε, ενώ άλλος, στις Γούβες Ηρακλείου έψαχνε, αλλά δεν έβρισκε το σπίτι, για το οποίο είχε πληρώσει και χαράτσι!

Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα που δείχνουν το αλαλούμ που επικρατεία με τον ΕΝΦΙΑ και τις δυσκολίες που έχει η κυβέρνηση προκειμένου να βρει λύσεις για δίκαιη φορολόγηση.

- Για οικόπεδο ένα στρέμμα στους Γόμους Τρικάλων, υπολογίστηκε αντικειμενική αξία 72 ευρώ το τ.μ, όταν η τιμή που είχε καθοριστεί για τον ΦΑΠ του 2013 στην ίδια περιοχή ήταν 4 ευρώ το τ.μ. (αύξηση 1.700%).

- Στο μεταλλικό του Κιλκίς, στάβλος 150 τ.μ. σε αγροτεμάχιο 4 στρεμμάτων με βάση τον ΕΝΦΙΑ έχει αντικειμενική αξία 228.000 ευρώ ενώ μονοκατοικία 75 τ.μ σε οικόπεδο 950 τ.μ έχει αντικειμενική αξία 148.000 ευρώ καθώς υπολογίστηκε με βάση τη Δ' ζώνη του Κιλκίς.

Το οικονομικό επιτελείο τρέχει τώρα να διορθώσει τα λάθη σε 4.000 οικισμούς με την ελπίδα τα νέα εκκαθαριστικά να έχουν "ανέβει" στο Taxisnet μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου και τότε να "ανοίξει" ξανά και η εφαρμογή για όσους θέλουν να διορθώσουν τα Ε9 τους.

Όσοι ιδιοκτήτες ακινήτων είχαν ξεχάσει να δηλώσουν κάποιο ακίνητο και το κάνουν το Σεπτέμβριο, θα γίνει νέα εκκαθάριση μέχρι το τέλος καταβολής των δόσεων προκειμένου να γίνει συμψηφισμός. Δηλαδή θα ξεκινήσουν να πληρώνουν κανονικά και μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία θα έχει γίνει νέα και η διαφορά του φόρου θα συμψηφιστεί με επόμενες δόσεις του ΕΝΦΙΑ του 2014.

Εξοντώνει την αγορά ακινήτων η υπέρμετρη φορολόγηση, τονίζει η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank,επισημαίνοντας ότι καταστρέφει παράλληλα τη φορολογική συνείδηση, αφού οδηγεί συχνά σε διακοπή των πληρωμών από τους καλοπροαίρετους φορολογούμενους.

Ο τομέας που καθυστερεί περισσότερο την ανάκαμψη της οικονομίας έως σήμερα είναι η αγορά ακινήτων, καθώς η τεράστια πτώση της δραστηριότητας το 2013 και το πρώτο εξάμηνο του 2014 οφείλεται κατά το κύριο μέρος της στην ανεξέλεγκτη και εξαιρετικά επώδυνη φορολογική επιβάρυνση των ακινήτων, η οποία έχει συντελέσει τόσο στην πλήρη διακοπή των συναλλαγών στην αγορά αυτή όσο και στη μεγάλη πτώση των επενδύσεων και των τιμών των ακινήτων, επισημαίνεται σε ανάλυση της τράπεζας.

Οι εξελίξεις αυτές είχαν εξαιρετικά δυσμενείς επιπτώσεις, όχι μόνο στον τομέα των κατασκευών, του οποίου η δραστηριότητα έχει σχεδόν εκμηδενιστεί με ανάλογη μείωση της απασχόλησης, αλλά και στους κλάδους της βιομηχανίας που σχετίζονται με την οικοδομή και επίσης στο χρηματοοικονομικό σύστημα της χώρας. Αγοραστές δεν εισέρχονται στην αγορά παρά τη μεγάλη πτώση των τιμών, λόγω και της υπερφορολόγησης των ακινήτων. Ακόμη και αν κάποιος φορολογούμενος επεδίωκε να πουλήσει στην αγορά κάποια από τα ακίνητά του, για να πληρώσει τις υπέρμετρα διογκωμένες φορολογικές του υποχρεώσεις από αυτά τα ακίνητα, δεν έχει τη δυνατότητα να το κάνει, διότι η ίδια η φορολογία των ακινήτων το 2013 και στις αρχές του 2014 κάνει απαγορευτική κάθε προσπάθεια συναλλαγής σε αυτή την αγορά.

Τουλάχιστον δύο-τρία χρόνια ακόμη προβλέπουν φορείς της αγοράς ότι θα διαρκέσει η πτωτική πορεία της αγοράς κατοικίας. Σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του διευθύνοντος συμβούλου της ΑΓΕΤ Ηρακλής, Πιερ Ντελαπλάνκ, η ζήτηση στην αγορά κατοικίας πιθανώς να καταγράψει κάποια ουσιαστική βελτίωση αρχής γενομένης από το 2016, ή ακόμα και το 2017, καθώς θα εξακολουθήσουν έως τότε να ισχύουν αρκετοί παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στην ανάκαμψη της αγοράς.

Κατά τον ίδιο, το ασταθές φορολογικό πλαίσιο, η αρνητική ψυχολογία που έχει διαμορφωθεί, η έλλειψη τραπεζικής χρηματοδότησης, όπως επίσης και η σημαντική μείωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, συνθέτουν ένα λίαν αρνητικό «μείγμα» στην αγορά ακινήτων, εμποδίζοντας την εκδήλωση ζήτησης. «Είναι πλέον πολύ δυσκολότερη η απόκτηση κατοικίας στην Ελλάδα, κάτι που θα συνεχίσει να ισχύει και τα προσεχή χρόνια», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Ντελαπλάνκ στην «Κ», στο πλαίσιο σχετικής εκδήλωσης για την παρουσίαση ενός νέου προϊόντος τσιμέντου με την επωνυμία «Ενισχυμένο». Πρόκειται για μία καινοτομία του ελληνικού κέντρου ερευνών της Lafarge, το οποίο θα παράγεται στο εργοστάσιο του Βόλου και θα εξάγεται σε άλλες χώρες, με κύριο χαρακτηριστικό τη μεγαλύτερη αντοχή του, π.χ. σε παραθαλάσσια περιβάλλοντα, όπου οι απαιτήσεις είναι αυξημένες.

Σύμφωνα με τον κ. Ντελαπλάνκ, από το 2016-2017 και μετά, οι συνθήκες στην ελληνική αγορά ακινήτων προβλέπεται να έχουν καταγράψει σημαντική βελτίωση, επιτρέποντας μεγαλύτερη αισιοδοξία. Εως τότε «το απόθεμα των απούλητων κατοικιών θα έχει μειωθεί, η οικονομία της χώρας θα είναι πιο σταθερή και θα έχει βελτιωθεί η πρόσβαση σε τραπεζική χρηματοδότηση», τόνισε ο επικεφαλής της ΑΓΕΤ Ηρακλής.

Δεδομένου πάντως ότι ο όμιλος διαθέτει και σημαντική ακίνητη περιουσία, είναι σαφές ότι εν μέσω κρίσης στην κτηματαγορά, οι όποιες προσπάθειες αξιοποίησης/πώλησης ακινήτων είναι άκαιρες. Πάντως, μεταξύ των ακινήτων για τα οποία εξετάζεται σε μεταγενέστερο έστω χρόνο η περίπτωση πώλησης, περιλαμβάνονται και οι εγκαταστάσεις του πρώην, πλέον, εργοστασίου του ομίλου στη Χαλκίδα. Κατά τον κ. Ντελαπλάνκ, η ύπαρξη λιμανιού και η γενικότερη τοποθεσία του ακινήτου θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από κάποιον επενδυτή που επιθυμεί να προχωρήσει σε τουριστική αξιοποίηση. Αντίστοιχα, όπως σημειώνει, ένα ακόμα ακίνητο που πιθανότατα θα αξιοποιηθεί με τον έναν ή τον άλλο τρόπο είναι εκείνο της Δραπετσώνας. Πρόκειται για τμήμα της συνολικής έκτασης, όπου περιλαμβάνονται επίσης οικόπεδα της πρώην Βιομηχανίας Λιπασμάτων, της Εθνικής Τράπεζας και του ΟΛΠ, που μπορεί να αποτελέσει μέρος μιας ευρύτερης ανάπλασης της περιοχής.

Ξεπερνούν τις 10.000 τα διατηρητέα κτίρια στην Ελλάδα, τα οποία όμως παρότι εντάσσονται σε ένα καθεστώς προστασίας θεωρητικά, η Πολιτεία δεν έχει κάνει σχεδόν τίποτα για να τα προστατεύσει στην πράξη. Καθώς το πρόβλημα αυτό είναι τόσο παλιό, όσο και η διαδικασία ανακήρυξης των διατηρητέων, μια πρόταση του υπουργείου Περιβάλλοντος για μεγάλη μείωση του ΕΝΦΙΑ που πληρώνουν τα διατηρητέα έρχεται να ταράξει τα... στάσιμα νερά.

Μέχρι τώρα, το αυξημένο κόστος συντήρησης και προστασίας των διατηρητέων κτιρίων βαρύνει αποκλειστικά τον ιδιοκτήτη τους. Οσοι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα (και ο αριθμός τους έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια) αδυνατούν να σηκώσουν το βάρος και συχνά αφήνουν τα κτίρια - στολίδια χωρίς φροντίδα. Μια βόλτα να κάνει κανείς σε γειτονιές της Αθήνας ή άλλων πόλεων με πολλά διατηρητέα θα δει αρκετά απ’ αυτά σε άθλια κατάσταση, με ρωγμές στη στέγη και διαλυμένα κουφώματα. Η πραγματικότητα αυτή όχι μόνο αντιστρέφει τον πραγματικό σκοπό ένταξης ενός κτιρίου στο θεσμικό πλαίσιο του «Διατηρητέου», που είναι η σωτηρία του, αλλά και δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους για τη δημόσια ασφάλεια, από πιθανές καταρρεύσεις στοιχείων του κτιρίου. Εξάλλου είναι γνωστό πως σχεδόν ο μόνος τρόπος να «απαλλαγεί» κάποιος από ένα διατηρητέο (αφού είναι πάρα πολύ δύσκολο να αποχαρακτηρισθεί) είναι να το αφήσει να οδηγηθεί σε άθλια κατάσταση, έτσι ώστε να αποφασιστεί η κατεδάφισή του μπροστά στον κίνδυνο κατάρρευσής του.

Η μέθοδος των φοροελαφρύνσεων για τους ιδιοκτήτες διατηρητέων έχει αναδειχθεί ως μία από τις πλέον πρόσφορες, αλλά δεν έχει προχωρήσει μέχρι τώρα. Στο πλαίσιο της συζήτησης για τη «διόρθωση» προβλημάτων που έχουν παρουσιαστεί στην εφαρμογή του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Γιάννης Μανιάτης εισηγήθηκε με επιστολή του προς τον υπουργό Οικονομικών Γκίκα Χαρδούβελη, συγκεκριμένα μέτρα για την ενίσχυση των ιδιοκτητών διατηρητέων. Ο υπουργός ΠΕΚΑ προτείνει μείωση του ΕΝΦΙΑ έως 50% για τα κτίρια τα οποία έχουν χαρακτηριστεί, εν όλω ή εν μέρει, ως διατηρητέα. Μάλιστα, στην περίπτωση κατά την οποία τα χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα κτίρια έχουν εγκαταλειφθεί και δεν χρησιμοποιούνται (π.χ. δεν ηλεκτροδοτούνται) ή έχουν κριθεί ως ετοιμόρροπα ή επικινδύνως ετοιμόρροπα από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, η μείωση δύναται να είναι έως 100%, εφόσον τα ανωτέρω κτίρια αποκατασταθούν και μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν.

Οπως επισημαίνει ο υπουργός ΠΕΚΑ, οι επιβαλλόμενοι περιορισμοί στα συγκεκριμένα κτίσματα πολλαπλασιάζουν το κόστος διατήρησης, συντήρησης, επισκευής και ανακαίνισής τους, σε σύγκριση με το αντίστοιχο κόστος των συμβατικών κτιρίων και μάλιστα αυτή η επιβάρυνση, που αφορά την Προστασία και τη Διατήρηση της Αρχιτεκτονικής και Πολιτιστικής μας Κληρονομιάς, έχει μετακυλιστεί εξ ολοκλήρου προς τους ιδιοκτήτες των ακινήτων.

Ο κ. Μανιάτης σημειώνει στην επιστολή του στον κ. Χαρδούβελη, πως «υπό κανονικές συνθήκες θα είχαμε χρέος ως Πολιτεία, να λάβουμε ειδικά πολλαπλά μέτρα στήριξης των ιδιοκτητών των κτιρίων παραδοσιακών οικισμών, ιστορικών οικιστικών συνόλων, ιστορικών τόπων, αρχαιολογικών χώρων, κ.α.».

Είναι χαρακτηριστικό πως μια σειρά φορείς, από το Τεχνικό Επιμελητήριο, τους Συλλόγους Αρχιτεκτόνων και την ICOMOS (Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Αρχαιολογικών Χώρων) έχουν θέσει αιτήματα για τη στήριξη των διατηρητέων. Ανάλογη παρέμβαση έγινε πρόσφατα και από τον Συνήγορο του Πολίτη.

«Στις σημερινές δύσκολες οικονομικές συνθήκες», αναφέρει ο κ. Μανιάτης, «θεωρώ ότι, ως πράξη αναγνώρισης των βαρών που υφίστανται τα παραπάνω ακίνητα, η Πολιτεία οφείλει να διατηρήσει και να επεκτείνει τα κατά το δυνατόν ευνοϊκότερα φορολογικά μέτρα τουλάχιστον για όλα τα “Διατηρητέα Κτίρια”, έχοντας την ευθύνη αφενός μεν για τη διατήρηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, αφετέρου δε για την προστασία των πολιτών». Οπως τονίζει ο κ. Μανιάτης «είναι προφανές ότι οι οποιεσδήποτε ρυθμίσεις θα αφορούν σε ιδιοκτήτες που αντικειμενικά αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και όχι όσους έχουν υψηλά εισοδήματα».