Πάνω από 200.000 ακίνητα «αγνώστου ιδιοκτήτη» σε 112 περιοχές της χώρας θα αρχίσουν να περνούν σταδιακά από την 1η Αυγούστου και έως το τέλος του 2016 στην κυριότητα του ελληνικού Δημοσίου. Πρόκειται για ιδιοκτησίες οι οποίες βρίσκονται σε δήμους που είχαν ενταχθεί στα δύο πρώτα προγράμματα κτηματογράφησης της περιόδου 1996-98, αλλά οι ιδιοκτήτες τους για άγνωστους λόγους δεν υπέβαλαν δηλώσεις. Η εφαρμογή του μέτρου, εκτός απροόπτου, θα ξεκινήσει από το Πολύκαστρο και το Πευκόδασος Κιλκίς, όπου το 2003 ιδρύθηκε το πρώτο κτηματολογικό γραφείο της χώρας. Στις δύο οικιστικές ενότητες έχουν καταγραφεί περίπου 10.000 δικαιώματα και τα «αγνώστου ιδιοκτήτη» αρχικά ήταν 1.500, αλλά με την ενημέρωση που ακολούθησε μειώθηκαν σε 1.000.Τα αδήλωτα αποτελούν κατά μέσο όρο το 3% του συνόλου, αλλά στην πραγματικότητα το 2% ανήκει στο Δημόσιο, το οποίο με βάση τον τότε ισχύοντα νόμο δεν όφειλε να υποβάλει δηλώσεις ιδιοκτησίας. Το υπόλοιπο 1% χαρακτηρίζεται ιδιωτική περιουσία και εκτιμάται ότι ανήκει κυρίως σε άτομα που πέθαναν, χωρίς κληρονόμους. Ελάχιστες είναι οι περιπτώσεις ιδιοκτητών που από άποψη ή αμέλεια δεν υπέβαλαν δήλωση, δεδομένου ότι στα πρώτα προγράμματα οι ιδιοκτήτες δεν όφειλαν να πληρώσουν «κτηματόσημο» 35 ευρώ, που θεσμοθετήθηκε το 2005. Από το σύνολο των αδήλωτων ακινήτων υπολογίζεται ότι τα 160.000 είναι οικόπεδα και αγροτεμάχια, ενώ τα υπόλοιπα 40.000 κτίρια, διαμερίσματα και καταστήματα.

Η Διεθνής Αμνηστία παρεμβαίνει στο θέμα των κατασχέσεων κατοικιών, όχι μόνο για την Ισπανία αλλά και για οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο. Η εκστρατεία "Μια πόρτα, μια ιστορία" στιγματίζει τις εξώσεις εξαιτίας ανείσπρακτων οφειλών προς τις τράπεζες, οι οποίες πολλαπλασιάστηκαν μετά το σκάσιμο της φούσκας των ακινήτων το 2008 και το ξέσπασμα της κρίσης. Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, το 2014 κατάσχονταν σε καθημερινή βάση 95 ακίνητα από οφειλέτες που δεν μπορούσαν πλέον να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους. Πολλοί απ' αυτούς, αν όχι οι περισσότεροι, ήταν άνθρωποι που είχαν χάσει τις δουλειές τους, είχαν κατρακυλήσει στη φτώχεια και είχαν πνιγεί στον βούρκο της κρίσης που η λιτότητα έκανε ακόμα πιο αδηφάγο. Οι εξώσεις συνεχίζονται... "κανονικά" και σήμερα παρά την πολυδιαφημιζόμενη "θριαμβευτική" επάνοδο της Ισπανίας στην ανάπτυξη, την ίδια ώρα βεβαίως που η ανεργία έχει κολλήσει στο κόκκινο και πλήττει ακόμη πάνω από το 25% του ενεργού εργατικού δυναμικού. Με βάση την έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, από το 2008 μέχρι σήμερα έχουν γίνει 600.000 κατασχέσεις ακινήτων στην Ισπανία. Από αυτές, στο διάστημα μεταξύ 2012 και ώς τα μέσα του '14, οι 100.000 αφορούσαν κύριες κατοικίες. "Στην Ισπανία η στέγη δεν αντιμετωπίζεται ως ανθρώπινο δικαίωμα, αλλά ως καταναλωτικό αγαθό. Εδώ βρίσκεται η βασική αιτία του προβλήματος" λέει ο διευθυντής του ισπανικού παραρτήματος της Διεθνούς Αμνηστίας Εστεμπάν Μπελτράν. Αυτή η αντιμετώπιση εξηγεί προφανώς τη σχεδόν παντελή εγκατάλειψη της πολιτικής κοινωνικής στέγης τα τελευταία χρόνια, που εμμέσως έχει πριμοδοτήσει τον ιδιωτικό τομέα και τον τραπεζικό δανεισμό, καθώς μάλιστα η Ισπανία συγκαταλέγεται μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών με το υψηλότερο ποσοστό ιδιοκατοίκησης, κοντά στο 77%. Ο συντάκτης της έκθεσης Κόλντο Κάσλα επισημαίνει πως οι πολιτικές των κυβερνήσεων στα χρόνια της κρίσης έχουν οδηγήσει τα προγράμματα κοινωνικής στέγης σε μεγάλη οπισθοδρόμηση. Είναι ενδεικτικό ότι οι σχετικές δαπάνες στους εθνικούς προϋπολογισμούς μειώθηκαν περισσότερο από 50% μεταξύ του 2009 και του 2014. Οι εργατικές κατοικίες στην Ισπανία αντιπροσωπεύουν μόλις το 1,1% του συνόλου των οικιστικών ακινήτων -λίγο μεγαλύτερο ποσοστό από αυτό της Ελλάδας-, έναντι 32% στην Ολλανδία, 23% στην Αυστρία, 18% στη Βρετανία και 17% στη Γαλλία. Την ίδια ώρα -κι αυτό είναι το πιο εξοργιστικό- η Ισπανία διαθέτει σχεδόν το 30% των κενών σπιτιών όλης της Ευρώπης! Η στέγη είναι εμπόριο φυσικά, πότε δεν έπαψε να είναι, αλλά μέσα στις συνθήκες της κρίσης οι καρχαρίες βγήκαν στη στεριά... Τα τελευταία χρόνια πολλά οικιστικά συγκροτήματα, ένα ποσοστό των οποίων "συμπεριλάμβανε" και εργατικές κατοικίες, συνήθως πολυκατοικίες στα περίχωρα της Μαδρίτης, της Βαλένθια, της Σεβίλλης, της Μάλαγα, της Μούρθια, βγήκαν στο σφυρί και αγοράστηκαν από ξένα επενδυτικά funds, ανάμεσά τους πολλά αμερικανικά. Με βάση τα στοιχεία της Διεθνούς Αμνηστίας, πρόκειται για σχεδόν 5.000 πολυκατοικίες στη Μαδρίτη, άλλες περίπου 400 στην Καταλωνία κ.ο.κ. Ένα από αυτά τα funds, η HIG Capital, αγόρασε πριν δύο χρόνια σχεδόν 500 ακίνητα σε όλη την Ισπανία έναντι 50 εκατομμυρίων ευρώ, από το ειδικό ταμείο που συνέστησε η ισπανική κυβέρνηση για να βγάλει στο σφυρί όλα τα αδιάθετα ακίνητα των χρεοκοπημένων τραπεζών. Το ίδιο χρονικό διάστημα, η περιφερειακή κυβέρνηση της Καταλωνίας πούλησε 13 δημόσια κτήρια στη, γαλλικών συμφερόντων, πολυεθνική επενδυτική τράπεζα AXA, με τη συμφωνία ότι αυτή θα τα εκμισθώνει σε κυβερνητικές υπηρεσίες. Με ποσοστό ετήσιας απόδοσης στο 9,45%, υπολογίζεται ότι σε λιγότερο από μια δεκαετία η ΑΧΑ θα είχε αποσβέσει την επένδυσή της από τα ενοίκια και μόνο...

Στην τελευταία πρόταση της κυβέρνησης προς τους πιστωτές, περιλαμβάνεται ονομαστικά η αξιοποίηση της πρώην έκτασης του αεροδρομίου στο Ελληνικό. Πρόκειται για ένα θέμα που μέχρι πρόσφατα αποτελούσε «ταμπού» στους κόλπους του κυβερνώντος κόμματος. Η προσθήκη του συγκεκριμένου περιουσιακού στοιχείου, αναμφίβολα αυξάνει τα προϋπολογιζόμενα έσοδα του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, αλλά δεν μπορεί να δικαιολογήσει τη διαφορά των 2,5 δισ. ευρώ. Το Ελληνικό μπορεί να έχει συμφωνηθεί στα 900 εκατ. ευρώ, αλλά στην τριετία δεν μπορεί να προσθέσει έσοδα πάνω από 300 εκατ. ευρώ, όσο δηλαδή είναι το ήδη συμφωνημένο τίμημα που θα προκαταβάλει ο ενδιαφερόμενος επενδυτής. Επομένως, είτε η κυβέρνηση θα πρέπει να αναζητήσει νέα περιουσιακά στοιχεία που θα προστεθούν στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων (π.χ. ακίνητα κ.λπ.), είτε προσδοκά από τα ίδια περιουσιακά στοιχεία του προγράμματος, περισσότερα έσοδα. Το τελευταίο θεωρείται μάλλον δύσκολος στόχος, δεδομένου οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές (π.χ. Fraport, Εmma Delta, Lamda Development, Jermyn κ.ά.), πέρα από το μακροοικονομικό ρίσκο, μέχρι σήμερα έχουν ν’ αντιμετωπίσουν και τις μεγάλες καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση των επενδύσεών τους.

Έως την κατάθεση της νομοθετικής ρύθμισης για την προστασία της πρώτης κατοικίας έχει διασφαλιστεί να μην πραγματοποιούνται πλειστηριασμοί, όσον αφορά τα στεγαστικά δάνεια, διαβεβαιώνει ο υπουργός Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού, Γιώργος Σταθάκης σε έγγραφό του που διαβιβάστηκε στη Βουλή. Ειδικότερα, όπως αναφέρει ο υπουργός, «η προστασία της πρώτης κατοικίας αποτελεί μέρος της συζήτησης που διεξάγεται ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και τους θεσμούς. Στο πλαίσιο αυτό έχει συσταθεί ομάδα εργασίας στην οποία συμμετέχουν η Τράπεζα της Ελλάδος, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, στελέχη του τραπεζικού τομέα, ανεξάρτητοι ειδικοί και αρμόδια κυβερνητικά στελέχη. Η ομάδα μελετά την κατάσταση και προετοιμάζει προτάσεις για μία ολοκληρωμένη στρατηγική διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων». Σε αυτό το σημείο, ο κ. Σταθάκης τονίζει ότι «βασικός στόχος της συμφωνίας όσον αφορά στο ζήτημα της πρώτης κατοικίας είναι η προστασία της με θεσμοθέτηση ισχυρών κοινωνικών κριτηρίων». Επίσης, διαβεβαιώνει ότι «μέχρι την ολοκλήρωση των εργασιών της ομάδας και την κατάθεση προς διαβούλευση της σχετικής νομοθετικής ρύθμισης, έχει διασφαλιστεί να μην πραγματοποιούνται πλειστηριασμοί όσον αφορά στα στεγαστικά δάνεια». Όπως προσθέτει, για εμπορικούς ή άλλους λόγους, όντως, γίνονται δικαστήρια στα οποία, όμως, εμπλέκεται το εμπορικό δίκαιο.