Real Estate News NETWORK: SOCIALOPINION.GR | INVESTNEWS.GR | PARATIRITIS.GR | PREMIUM.PARATIRITIS.GR

realestatenews.gr

Γιατί η Τρόικα ενδιαφέρεται για τη γη και τα ακίνητα;

Τετάρτη, 03 Σεπτέμβριος 2025 18:58

Του Κωστή Χατζημιχάλη*

Τα Mνημόνια και η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που μας έχουν επιβληθεί κρατούν ψηλά στην επικαιρότητα το ξεπούλημα της δημόσιας γης και των ακινήτων, ως λύση στο δημόσιο χρέος. Σύμφωνα με τους αναλυτές της Τρόικας, στην Ελλάδα υπάρχει «καθυστερημένη κινητικότητα» των αξιών γης σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη και απαιτείται «ομαλοποίηση» της «ελληνικής εξαίρεσης». Να ακολουθήσει δηλαδή η γη και τα ακίνητα αυτό που έχει γίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη: συγκεντροποίηση της γης και περιορισμός της μικροϊδιοκτησίας, ένας «αναγκαστικός καπιταλιστικός εκσυγχρονισμός», κατά τους μνημονιακούς. Είμαστε λοιπόν μάρτυρες μιας πρωτοφανούς επίθεσης σε πολλά επίπεδα, επίδικο της οποίας είναι μια από τις κατεξοχήν εκφάνσεις των κοινών, η γη και, σε ένα άλλο επίπεδο, το κτιριακό απόθεμα, κυρίως δημόσια κτίρια, εμπορικά ακίνητα και κατοικίες. Κατακτήσεις γενεών, υλικές, θεσμικές αλλά και συμβολικές, χάνονται σε λίγο χρόνο, μέσω της υφαρπαγής της γης, της δημόσιας περιουσίας και της μικροϊδιοκτησίας. Η κούρσα επενδύσεων σε γη στον παγκόσμιο Νότο Οι πόλεις, ως γη, ακίνητα και υποδομές, ήταν πάντα υποδοχείς επενδύσεων πλεονάζοντος κεφαλαίου και μέσω της αστικοποίησης βασικός πυλώνας στις διαδικασίες συσσώρευσης κεφαλαίου. Η πτώση του μέσου ποσοστού κέρδους στις βιομηχανικές επενδύσεις στον παγκόσμιο Βορρά και η δημιουργία νέων χρηματιστηριακών προϊόντων οδήγησε, μετά τη δεκαετία του 1990 και κυρίως μετά το 2000, σε μια κούρσα επενδύσεων σε γη στον παγκόσμιο Νότο μέσω υφαρπαγής και σε εκτεταμένο real estate παντού.

Τα νέα άυλα προϊόντα που δημιουργήθηκαν επιτρέπουν από τη μια ενυπόθηκο δανεισμό και από την άλλη δανεισμό και πωλήσεις με βάση μελλοντικά έσοδα μέσω τιτλοποιήσεων. Τη δημιουργία, με άλλα λόγια, πλασματικών αξιών και πλασματικού κεφαλαίου. Αυτές οι χρηματικές καινοτομίες εφαρμόστηκαν πρώτα στις ΗΠΑ από τη δεκαετία του 1980 και δεν περιορίστηκαν μόνο στους «μεγάλους» παίκτες, αλλά διαχύθηκαν στα μεσοαστικά και στα εργατικά στρώματα με επισφαλή εισοδήματα. Αποτέλεσμα, η αδυναμία αποπληρωμής των δανείων, η απότομη κάμψη της ζήτησης, η υπερχρέωση των νοικοκυριών και των εργολάβων.

Η αλληλεξάρτηση των περιφερειακών με τις κεντρικές τράπεζες, αλλά και πιστωτικών ιδρυμάτων και επενδυτικών χαρτοφυλακίων εντός και εκτός των ΗΠΑ, δεν άργησε να μεταφέρει την κρίση και στην Ευρώπη, με τα γνωστά αποτελέσματα. Για πολύ καιρό η διαδικασία αυτή δεν προσέλκυε το αναλυτικό ενδιαφέρον και κυρίως δεν προβλημάτιζε πολιτικά την Αριστερά στον παγκόσμιο Βορρά. Η φούσκα των ακινήτων στις ΗΠΑ το 2007-8, η χρηματοπιστωτική κρίση που ενεργοποίησε με τα εκατομμύρια αστέγων και άνεργων και στη συνέχεια η διασπορά της παγκοσμίως, φώτισε ξανά τη σημασία της γης, των ακινήτων και της γαιοπροσόδου. Η κρίση των ενυπόθηκων δανείων στις ΗΠΑ και η μεταφορά της μέσω των νέων χρηματιστικών προϊόντων σε όλο τον κόσμο αποτελεί μια ενδιαφέρουσα εφαρμογή της έννοιας του «τοπικο-παγκόσμιου» (glocalisation): άμεση σύνδεση τοπικών χαρακτηριστικών, στην περίπτωσή μας η ίδια η γη, με τις παγκόσμιες τάσεις-ροές και αντίστροφα. Και για την Αριστερά υπογράμμισε τη σημασία της κατανόησης των διαδικασιών αστικοποίησης με τις διαδικασίες συσσώρευσης κεφαλαίου και με τους καθημερινούς αγώνες στη πόλη. Η γη, ο χώρος και ειδικά οι πόλεις δεν αποτελούν κάποιο εξωτερικό περιβάλλον», μια δευτερεύουσα αντίθεση στην υπόθεση της ριζικής κοινωνικής αλλαγής. Αποτελούν κρίσιμες κοινωνικές σχέσεις και οι αντιφάσεις που παράγουν οδηγούν σε κοινωνικές συγκρούσεις με απρόβλεπτες συνέπειες.

Αλλά γιατί έχουν σήμερα τόση σημασία η γη και τα ακίνητα για την Τρόικα; Πέρα από την προφανή απάντηση κάλυψης του δημόσιου χρέους υπάρχουν, κατά τη γνώμη μου, δυο ακόμη γενικότερες συνθήκες. Η πρώτη αφορά τις διεθνείς τάσεις και η δεύτερη τις ελληνικές ιδιαιτερότητες. Ας τις δούμε σύντομα. Η παγκόσμια σκηνή: κερδοσκοπικές επενδύσεις σε γη και ακίνητα Στην Ελλάδα, η συγκυρία της κρίσης και το ειδικό καθεστώς των Μνημονίων συμπίπτει, δυστυχώς, με τη νέα παγκόσμια τάση επενδύσεων κερδοσκοπικών κεφαλαίων στη γη και σε ακίνητα. Από στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας αλλά και προοδευτικών πρωτοβουλιών όπως το Land Deal Politics Initiative (www.iss.nl/Ldpi), προκύπτει ότι μετά το 2007 κεφάλαια κάθε είδους (ιδιωτικά, κρατικά, hedge funds, venture capital) εισέρχονται μαζικά στην αγορά γης και στο real estate, αναζητώντας εκτάσεις, εμπορικά ακίνητα και προνομιακές θέσεις για υψηλών προδιαγραφών κατοικίες που μελλοντικά θα είναι σπάνιες, δηλαδή αναζητώντας μονοπωλιακή γαιοπρόσοδο.

Ενώ παλαιότερα οι σίγουρες επενδύσεις ήταν σε μετοχές κερδοφόρων μεγάλων βιομηχανιών, σήμερα αναζητούν καταφύγιο στη γη και στα ακίνητα. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, στο διάστημα 2007-2012 (δεν υπάρχουν πιο πρόσφατα στοιχεία) από το σύνολο των παγκόσμιων επενδύσεων κεφαλαίων λίγο πάνω από τις μισές κατευθύνονται στη γη και σε ακίνητα. Στη γη κατευθύνονται σε περιοχές όπως η Αφρική, η Λατινική Αμερική αλλά και η Ευρώπη, κυρίως στις πρώην χώρες του «υπαρκτού σοσιαλισμού». Στον τομέα των ακίνητων οι επενδύσεις κατευθύνονται σε ώριμες αγορές, π.χ. Λονδίνο, Παρίσι, Νέα Υόρκη και στις λεγόμενες αναδυόμενες, όπως οι πόλεις των Εμιράτων του Περσικού Κόλπου, οι παράκτιες πόλεις της Κίνας, οι μεγαλουπόλεις της Ινδίας και της Λατινικής Αμερικής. Οι περισσότερες χώρες-στόχοι είναι διψασμένες για επενδύσεις κάθε είδους, και η γη τους ήταν ένας αναξιοποίητος πόρος εδώ και δεκαετίες. Σε αυτό συμβάλλουν πέντε σύγχρονες παγκόσμιες τάσεις. Πρώτον, η εκτιμωμένη παγκόσμια διατροφική ανασφάλεια και η άνοδος των τιμών των τροφίμων που έχει προκαλέσει εκτεταμένες επενδύσεις σε μεγάλες εκτάσεις για μελλοντική παραγωγή τροφής. Δεύτερον, η παγκόσμια ενεργειακή ανασφάλεια και η αναζήτηση σπάνιων μεταλλευμάτων που έχει οδηγήσει από τη μια πλευρά σε εξορυκτική φρενίτιδα σε στεριά και θάλασσα, και από την άλλη στην αναζήτηση μεγάλων εκτάσεων για εγκατάσταση ΑΠΕ (ανεμογεννητριών και ηλιακών συλλεκτών) κοντά σε μεγάλους καταναλωτές, καθώς και εκτάσεων για καλλιέργεια βιοκαύσιμων, διαδικασίες γνωστές και ως «πράσινη υφαρπαγή» (green grabbing). Τρίτον, η αναζήτηση μεγάλων εκτάσεων για ειδικού τύπου mega-projects, όπως αναπτυξιακοί διάδρομοι κάθε είδους, από τρένα μεγάλης ταχύτητας μέχρι αγωγούς πετρελαίου, νέα μεγάλα λιμάνια για κοντέινερ, εκτάσεις για ειδικές οικονομικές ζώνες και φυσικά μεγάλης κλίμακας real estate στις πόλεις. Στην κατηγορία αυτή μπορεί να ενταχθεί και η δημιουργία μεγάλων, ολοκληρωμένων τουριστικών μονάδων με παραθεριστικό real estate, γκολφ. Η τέταρτη εξέλιξη, που αποτελεί την προϋπόθεση για να κινητοποιηθούν οι προηγούμενες τάσεις, είναι η δημιουργία νέων χρηματοπιστωτικών εργαλείων από τις επενδυτικές τράπεζες, ικανών να περιορίζουν το ρίσκο των επενδύσεων. Τέλος, οι αναδυόμενες παγκόσμιες ρυθμίσεις, κανόνες και κίνητρα που παρέχονται από τη διεθνή κοινότητα (κυρίως την Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ), για να προβαίνουν οι κερδοσκόποι σε παρόμοιες επενδύσεις μεγάλης κλίμακας σε γη, δεδομένων των μεγάλων διαφορών στα καθεστώτα ιδιοκτησίας και φορολογίας της γης.

Ελληνικές ιδιαιτερότητες: ποιοτικά χαρακτηριστικά, ένταξη στην ΕΕ, μεγάλη κρατική ιδιοκτησία και Μνημόνια Αν τα παραπάνω σας φαίνονται οικεία, είναι γιατί τα έχουμε δει να συμβαίνουν μπροστά στα μάτια μας – κι αυτό μας οδηγεί στις ελληνικές ιδιαιτερότητες. Από τις Σκουριές της Χαλκιδικής, την ΑΟΖ σε Ιόνιο και Αιγαίο και το αεροδρόμιο του Ελληνικού μέχρι τη Στοά Μοδιάνο στη Θεσσαλονίκη, τη Μονή Τοπλού στη Σητεία, τους αγωγούς φυσικού αερίου, τα εκατοντάδες φωτοβολταϊκά πάρκα σε όλη την Ελλάδα και τις ανεμογεννήτριες στα νησιά – όλα αυτά είναι μερικές ενδείξεις της εφαρμογής των παγκόσμιων τάσεων, οι οποίες διευκολύνονται, αν όχι επιβάλλονται, από το ειδικό καθεστώς των Μνημονίων.

Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν οι τεράστιες εκτάσεις που διαθέτουν άλλες περιοχές και το ενδιαφέρον για την υφαρπαγή της γης και των ακινήτων οφείλεται σε δύο κυρίως λόγους. Πρώτον, στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της γης και των ακινήτων. Το σύνολο της ελληνικής επικράτειας αποτελεί μια οιονεί μονοπωλιακή θέση ως προς τα γεωπολιτικά δεδομένα και τη φυσική εγγύτητα στις ευρωπαϊκές αγορές· άρα, ο κάτοχος ή εκείνος που την ελέγχει απολαμβάνει ένα είδος μονοπωλιακής γαιοπροσόδου. Οι μεγάλοι ιδιοκτήτες γης και ακινήτων στην Ελλάδα είναι το κράτος, οι δήμοι, η Εκκλησία και τα μοναστήρια: αυτοί θα αποτελέσουν τους πρώτους στόχους της υφαρπαγής. Σε αυτούς περιλαμβάνονται ο στρατός με μεγάλες ιδιοκτησίες, οι οργανισμοί κοινής ωφέλειας (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΟΣΕ κλπ) και τα ΝΠΔΔ (πανεπιστήμια, νοσοκομεία). Μια απλή ανάγνωση του εφαρμοστικού νόμου και η διεθνής εμπειρία τιτλοποίησης γης και ακινήτων που θα εφαρμόσει το ΤΑΙΠΕΔ, φτάνει για να καταλάβουμε τι μας περιμένει. Αυτοί είναι οι λόγοι που θέλουν οι Κινέζοι τα λιμάνια και τα αεροδρόμια· Ρώσοι και Τσετσένοι τους αναπτυξιακούς διαδρόμους για να περάσουν οι αγωγοί πετρελαίου και υγραερίου· Ισπανοί, Δανοί και Γερμανοί μεγάλες εκτάσεις για την εγκατάσταση πάρκων με ΑΠΕ για παραγωγή ηλεκτρισμού και μεταφορά του στη Μεσευρώπη· Γάλλοι, Ολλανδοί και Γερμανοί παραγωγική γη για ειδικές βιολογικές καλλιέργειες· Καναδοί, Ρώσοι και άλλα διεθνή κονσόρτια διεκδικούν το υπέδαφος, κυρίως για χρυσό και φυσικό αέριο· και, τέλος, επενδυτές κάθε είδους και εθνικότητας (ανάμεσα τους και ελληνικές τράπεζες και ιδιώτες) ενδιαφέρονται για εμπορικά και «ειδικού σκοπού» ακίνητα. Μια ειδική ομάδα χαρακτηριστικών γης στην Ελλάδα αφορά τα ιστορικά μνημεία, το τοπίο, το μεγάλο μήκος ακτών και νησιών, τον σχετικά υψηλό δείκτη φυσικής αξίας και τέλος τη φήμη της ως μεσογειακού προορισμού που διατηρεί αυθεντικότητα και δεν έχει υποστεί τις μη αναστρέψιμες καταστροφές αντίστοιχων προορισμών στην Ισπανία και Ιταλία. Αυτά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά έχουν προσελκύσει μεγάλες τουριστικές επενδύσεις και real estate παραθεριστικών κατοικιών, οι οποίες αναζητούν άθικτες παραθαλάσσιες εκτάσεις κοντά στις πλούσιες χώρες της Ε.Ε. και τη Ρωσία. Ο δεύτερος λόγος είναι πολιτικός και κοινωνικός, με τρεις αιχμές: το ότι τα ελληνικά εδάφη βρίσκονται εντός Ε.Ε./ευρωζώνης, το μέγεθος της κρατικής περιουσίας και το ειδικό καθεστώς των Μνημονίων που έχει επιβληθεί από το 2010. Αυτό δίνει στα ελληνικά εδάφη μια θεσμική ιδιαιτερότητα, θεωρητικά ελκυστική σε επενδύσεις, η οποία συνίσταται στη συστηματική εξασθένιση της πολιτικής ανεξαρτησίας, στην υποβάθμιση της δημοκρατίας και στην κατάργηση της συνταγματικής τάξης.

Επειδή οι μεγάλοι ιδιοκτήτες γης και ακινήτων στην Ελλάδα είναι το κράτος και οργανισμοί που εποπτεύονται από αυτό, οι θεσμικές και αντισυνταγματικές εκτροπές είναι απαραίτητες για την είσοδο αυτών των ακινήτων στη αγορά, κάτι που δεν μπορεί να συμβεί το ίδιο εύκολα με τις ιδιωτικές περιουσίες. Εδώ, νομίζω, έχει σημασία η πιθανή έναρξη των πλειστηριασμών κατοικιών: εκτός από την κοινωνική αναταραχή που θα προκαλέσει και τις έντονες αντιδράσεις των ελληνικών τραπεζών (για τα οποία η Τρόικα αδιαφορεί), θα προκαλέσει άμεση κατάρρευση των τιμών στην αγορά ακινήτων, άρα και των δημόσιων ή των ΝΠΔΔ, δημιουργώντας μεγάλες ευκαιρίες σε εκείνους που περιμένουν να τα υφαρπάξουν.

Γιατί οι μελλοντικοί επενδυτές δεν ενδιαφέρονται για τις χιλιάδες μικροϊδιοκτησίες που θα χαθούν, αλλά:

α) για τις μεγάλες δημόσιες εκτάσεις και τα μεγάλα ακίνητα του δημοσίου, των ΝΠΠΔ και των οργανισμών κοινής ωφέλειας, τα οποία θα χάσουν σημαντικό τμήμα της αξίας τους και

β) για την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων επειδή οι περισσότεροι στόχοι περιλαμβάνουν σημαντικά τμήματα ακίνητης περιουσίας (ΟΣΕ, λιμάνια, αεροδρόμια κ.ά.). Στην ίδια κατεύθυνση βρίσκονται και οι αλλαγές που προτείνονται στη φορολογία των ακινήτων, της αγροτικής γης και των εκτός σχεδίου ιδιοκτησιών. Αν υλοποιηθούν οι εξαγγελίες, είναι πιθανό να έχουμε στο μέλλον μαζικές πωλήσεις από μικροϊδιοκτήτες που θα αδυνατούν να πληρώσουν τους φόρους ακινήτων και των αγροτικών εκτάσεων που προέρχονται από κληρονομιές, με αποτέλεσμα την συγκεντροποίηση της ιδιοκτησίας της γης, και ως εκ τούτου και της γαιοπροσόδου σε όφελος εκείνων που έχουν σήμερα και αύριο ρευστό. Σε αυτό αποβλέπει ο ενιαίος φόρος ακινήτων και η σχεδιαζόμενη σημαντική μείωση του φόρου μεταβιβάσεων. Τα παραπάνω έχουν μετατρέψει την Ελλάδα σε περιοχή που ισχύει ένα ιδιάζων «καθεστώς μόνιμης εξαίρεσης», όπως θα έλεγε ο Αγκάμπεν, ή μια «κατάτμηση σε ζώνες (zonage)», όπως γράφει ο Μπαντιού, αλλά αυτό δεν συμβαίνει χωρίς κοινωνικές αντιστάσεις. Αποτελούν πολιτικές συνθήκες οι οποίες, αλλάζοντας ή περιορίζοντας το θεσμικό πλαίσιο, δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για την υφαρπαγή της γης. Οι παραπάνω θεσμικές εκτροπές, που αλλού θα απαιτούσαν στρατιωτική βία, στην Ελλάδα εφαρμόζονται με τη βία τις συστηματικής εξασθένισης των ρυθμιστικών μηχανισμών της δημοκρατίας.

Οι πολίτες δεν βρίσκονται πλέον αντιμέτωποι με πολιτικούς εκπροσώπους κλασικού δημοκρατικού τύπου, αλλά, όπως γράφει ο Μπαντιού με ένα είδος τοπικής ψευτο-κρατικής κάλυψης των κυρίαρχων διαδικασιών καταλήστευσης» (Η Εποχή, 12.5.2013). Θα τελειώσω παραφράζοντας τον Σ. Ζίζεκ. Παλιά η Αριστερά ήξερε τι να κάνει με τη γη και τα ακίνητα: περίμενε πότε θα έλθει στην εξουσία για να καταργήσει την ατομική ιδιοκτησία. Σήμερα δεν ξέρει ακόμη τι να κάνει, αλλά δεν μπορεί να περιμένει. Τουλάχιστον ας προσπαθήσει, ας προσπαθήσουμε, να σταματήσουμε με κάθε μέσο την υφαρπαγή που βιώνουμε, και κυρίως αυτή που επέρχεται.

*Ο Κωστής Χατζημιχάλης είναι ομότιμος καθηγητής (Τμήμα Γεωγραφίας, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από κακόβουλη χρήση. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε την Javascript για να τη δείτε. )

ΠΗΓΗ : ΑΥΓΗ

Τρίζει το MALL

Τετάρτη, 03 Σεπτέμβριος 2025 18:58

Συνταγματικά προβλήματα στις πολεοδομικές ρυθμίσεις που είχαν γίνει στην περιοχή του Αμαρουσίου όπου έγιναν κατασκευές ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, εντόπισε η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, γεγονός που θίγει τη νομιμότητα του κτιριακού συγκροτήματος «Mall». Το ανώτατο δικαστήριο έκρινε αντισυνταγματικές και ανίσχυρες τις διατάξεις του νόμου 3207/03 στο μέτρο που επέτρεψαν στο επίμαχο οικοδομικό τετράγωνο ένα συντελεστή δόμησης υπερδιπλάσιο από το μέσο συντελεστή που πρόβλεπε το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) της περιοχής, χωρίς να προκύπτει ότι εξετάστηκαν με επιστημονική μελέτη αναλυτικά οι συνέπειες που μπορεί να δημιουργούνται στο αστικό περιβάλλον. Νομικοί κύκλοι σημείωναν, πάντως, ότι η ακυρωτική απόφαση του ΣτΕ δεν σημαίνει ότι η πολιτεία πρέπει να προχωρήσει σε διαδικασίες χαρακτηρισμού εγκαταστάσεων ως αυθαίρετων και κατεδαφιστέων, καθώς αφήνεται ανοικτή η δυνατότητα υποβολής μίας νέας επιστημονικά τεκμηριωμένης Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που να καλύπτει τα έως τώρα κενά και να αιτιολογεί γιατί εγκρίθηκε ένας τόσο αυξημένος συντελεστής δόμησης. Η Ολομέλεια ΣτΕ δέχθηκε ότι οι μεταβολές των όρων δόμησης του ν. 3207/03, δεν επέφεραν κατ' αρχήν ανεπίτρεπτη μεταβολή του πολεοδομικού καθεστώτος της περιοχής, ενόψει του νέου προορισμού της ως υπερτοπικού πόλου. Εκρινε, όμως ότι για το επίμαχο τετράγωνο με τον υπερδιπλάσιο συντελεστή δόμησης δεν υπάρχει επιστημονική μελέτη που να αντιμετωπίζει το ζήτημα της οικιστικής επιβάρυνσης σε σχέση με το σύνολο της περιοχής και των συνεπειών στο αστικό περιβάλλον. Παράλληλα κρίθηκε ότι δεν υπάρχουν τα αντίστοιχα στοιχεία περιβαλλοντικών επιπτώσεων που αξιώνει και η κοινοτική οδηγία 85/337 ΕΟΚ, με αποτέλεσμα οι διατάξεις του ν. 3207/03 να είναι και γι' αυτό τον λόγο ανίσχυρες. Την αίτηση ακύρωσης είχαν υποβάλει κάτοικοι της περιοχής το 2004 (είχε προηγηθεί άλλη απόφαση της Ολομέλειας ΣτΕ που ακύρωνε τις αμέσως προηγούμενες ρυθμίσεις του 2002) και η υπόθεση παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια αφού το Ε΄ τμήμα έθεσε πρώτα διάφορα συνταγματικά ζητήματα

Φωνάζουν και οι ...τραπεζίτες

Τετάρτη, 03 Σεπτέμβριος 2025 18:58

Νέες βόμβες κατά του φόρου στην ακίνητη περιουσία που επιβαρύνει κυρίως του συνεπείς φορολογούμενους, εξαπολύει η Alpha Bank στο τελευταίο Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων. Μάλιστα η τράπεζα αναφέρει ότι ουσιαστικά πρέπει ο φόρος να επανασχεδιαστεί και να επανέλθει σε σωστή βάση.

Οπως αναφέρουν οι αναλυτές, κινδυνεύει η οικονομική ανάκαμψη σε περίπτωση που δεν «πάρει μπροστά» η κτηματαγορά με σοβαρό κίνδυνο εκτροχιασμού.

«Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, η φορολογική επιβάρυνση των πολιτών, και κυρίως των συνεπών φορολογουμένων, έχει καταστεί επαχθής", υπογραμμίζει η Alpha Bank και προσθέτει:

"Σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη , η φορολογία του κεφαλαίου στην Ελλάδα διαμορφώνεται στο 7,3% του ΑΕΠ έναντι 6,7% του μέσου κοινοτικού όρου, με τα 2/3 των εσόδων να προέρχονται από την φορολογία του εισοδήματος που προκύπτει από την εκμετάλλευση του κεφαλαίου και το 1/3 από την φορολογία κατοχής του κεφαλαίου. Οι Έλληνες πληρώνουν 4,9% του ΑΕΠ σε φόρους στο εισόδημα από κεφάλαιο και 2,4% σε φόρους στην κατοχή του κεφαλαίου, όταν στην ΕΕ των 28 τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 4,7% και 1,9% (Διάγραμμα 1,2).

Στην Ελλάδα, όμως, τα νοικοκυριά ειδικότερα (διότι ένα μέρος των φόρων αυτών πληρώνεται από τις επιχειρήσεις και τους αυτοαπασχολούμενους) πληρώνουν υπερδιπλάσιους φόρους στο κεφάλαιο απ' ότι στην μέση κοινοτική χώρα, 1,4% του ΑΕΠ στην Ελλάδα έναντι 0,6% του ΑΕΠ στην ΕΕ των 28 Μάλιστα, στα νοικοκυριά η Ελλάδα το 2012 είχε την δεύτερη υψηλότερη φορολόγηση του εισοδήματος στο κεφάλαιο, που αυξήθηκε μάλιστα κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια, από 0,9% του ΑΕΠ πριν την κρίση σε 1,2% το 2011 και 1,4% το 2012.

Όσον αφορά ειδικότερα την φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας, η Ελλάδα έχει την 5η υψηλότερη επαναλαμβανόμενη φορολογία (ΕΝΦΙΑ, ΦΑΠ κλπ.), με φορολογικά έσοδα ισοδύναμα του 1.4% του ΑΕΠ του 2012, από 0.4% πριν την κρίση. Το σύνολο των επιβαρύνσεων από την ακίνητη περιουσία ανέρχεται στο 2,1% του ΑΕΠ, όταν προστίθενται τα φορολογικά έσοδα από μεταβιβάσεις, συναλλαγές κ.λ.π.

Και δεν είναι μόνο η φορολογία στο κεφάλαιο που έχει αυξηθεί. Οι φόροι στο εισόδημα από εργασία που πληρώνονται από τους εργαζομένους (σε αντιδιαστολή αυτών που πληρώνονται από εργοδότες ή μη απασχολούμενους), έχουν αυξηθεί από 6,1% του ΑΕΠ το 2011 σε 7,8% του ΑΕΠ το 2012. Λαμβανομένων υπόψη όλων των ανωτέρω, τα νοικοκυριά έχουν όντως επωμισθεί μεγάλο φορολογικό βάρος τα τελευταία χρόνια. Συνεπώς, οι σχεδιαζόμενες από την Κυβέρνηση φοροελαφρύνσεις είναι επιθυμητές, αρκεί βεβαίως, να μην οδηγήσουν σε ένα φορολογικό σύστημα συρραφής ρυθμίσεων χωρίς αναπτυξιακή στόχευση και εσωτερική συνοχή. Πρέπει, αντιθέτως, να διαμορφώνουν ένα φορολογικό σύστημα με όσο το δυνατόν ουδέτερη επίπτωση στα κίνητρα για εργασία, οικονομική δραστηριότητα και αποταμίευση.

 

 

Το πάγωμα των μεταβιβάσεων

Τετάρτη, 03 Σεπτέμβριος 2025 18:58

Στην βαθιά κατάψυξη παραμένει για τέταρτο συνεχόμενο μήνα η κτηματαγορά καθώς παρά τις αλλαγές στη νομοθεσία για τον υπολογισμό του φόρου υπεραξίας ακόμη δεν έχει γίνει ούτε μια μεταβίβαση. Ο λόγος; Δεν έχει εκδοθεί η προβλεπόμενη από το νόμο νέα υπουργική απόφαση για τον τρόπο εφαρμογής του φόρου υπεραξίας μετά τις αλλαγές που έγιναν! Οι συμβολαιογράφοι εξακολουθούν να δηλώνουν αδυναμία πραγματοποίησης μεταβιβάσεων καθώς χωρίς τη διευθέτηση κρίσιμων λεπτομερειών αναφορικά με τον τρόπο υπολογισμού του φόρου υπεραξίας οι σχετικές δηλώσεις δεν μπορούν να συμπληρωθούν ενώ δεν μπορεί να υπολογιστεί και ο ακριβής φόρος. Στις 7 Απριλίου δημοσιεύτηκε στο φύλλο εφημερίδας της κυβέρνησης το πολυνομοσχέδιο το οποίο περιελάμβανε και τις διατάξεις για τη «διόρθωση» του τρόπου υπολογισμού του φόρου υπεραξίας καθώς και για τη διευθέτηση πολλών ειδικών περιπτώσεων όπως είναι η πώληση ακινήτων που αποκτήθηκαν με χρησικτησία, αντιπαροχή ή αποκτήθηκαν μετά από οικοδόμηση με αυτεπιστασία του ιδιοκτήτη. Παρά τη δημοσίευση του νόμου, ωστόσο, οι συμβολαιογράφοι εξέδωσαν ανακοίνωση τονίζοντας ότι είναι παντελώς αδύνατη η πραγματοποίηση μεταβιβάσεων διότι δεν έχει εκδοθεί η σχετική υπουργική απόφαση που προβλέπεται από το νόμο. Η υπουργική απόφαση θα περιλαμβάνει κρίσιμες ρυθμίσεις, όπως το ποσοστό αποπληθωρισμού της τιμής κτήσης ενός ακινήτου όπως προβλέπεται από το νόμο. Το αποτέλεσμα είναι να μην έχει πραγματοποιηθεί καμία μεταβίβαση όχι μόνο για τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2014 που τέθηκε σε ισχύ ο φόρος υπεραξίας στα ακίνητα, αλλά τουλάχιστον από τον Νοέμβριο του 2013. Και αυτό διότι οι αγοραστές πάγωσαν τις αγορές ακινήτων περιμένοντας τα τεθεί σε ισχύ ο μειωμένος συντελεστής υπολογισμού του φόρου μεταβίβασης (μειώθηκε από 8-10% σε 3%). Το πάγωμα των μεταβιβάσεων ακινήτων έχει προκαλέσει σημαντικό πλήγμα στην οικονομία καθώς εκτός από τους Έλληνες, υπάρχουν και ξένοι επενδυτές οι οποίοι έχουν αποφασίσει να τοποθετήσουν κεφάλαια στην ελληνική αγορά ακινήτων αγοράζοντας επαγγελματικά ακίνητα ή κατοικίες σε τουριστικές περιοχές.

Τι αλλάζει στην Αθήνα

Τετάρτη, 03 Σεπτέμβριος 2025 18:58

Σχέδια αναπλάσεων, αλλαγές χρήσεων γης, προώθηση της επιχειρηματικότητας και μείωση της παραβατικότητας στο κέντρο της Αθήνας αποτελούν μερικά από τα δεκάδες μέτρα που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο Ολοκληρωμένης Αστικής Παρέμβασης (ΣΟΑΠ), της κοινής υπουργικής απόφασης (ΚΥΑ), που στόχο έχει την αναβάθμιση της πρωτεύουσας.

Περιοχές όπως το Εμπορικό Τρίγωνο - Κουμουνδούρου - Ψυρρή, Πλατεία Βάθης - Μεταξουργείο - Κεραμεικός, Μουσείο - Πανεπιστημίου, Πλατεία Βικτωρίας - Πλατεία Αττικής - Άγιος Παύλος θα απολαμβάνουν στο μέλλον μια σειρά φορολογικών κινήτρων για επιχειρηματίες, ελεύθερους επαγγελματίες και ιδιώτες που επιστρέφουν στο κέντρο της πόλης. Το ΣΟΑΠ αποτελεί ένα σύνθετο πρόγραμμα δράσεων, δεσμεύοντας μια σειρά υπηρεσιών ως προς τις απαραίτητες ενέργειες υλοποίησής του. Προσεγγίζει ολοκληρωμένα την ανάπτυξη της πόλης και προβλέπει, πέραν των πολεοδομικών παρεμβάσεων, δράσεις οικονομικού, κοινωνικού και περιβαλλοντικού χαρακτήρα, ενώ οι παρεμβάσεις θα χρηματοδοτηθούν από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους και θα έχουν ορίζοντα υλοποίησης έως το 2021.

 

Στις περιβαλλοντικές προεκτάσεις, ο ΣΟΑΠ δίνει έμφαση στην απόκτηση νέων ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων, καθώς και στη συντήρηση, αναβάθμιση και επέκταση των υπαρχόντων, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης του δικτύου των πεζοδρόμων, της αισθητικής αναβάθμισης του αστικού εξοπλισμού, καθώς και της λειτουργικής συναρμογής με τα οδικά Μαζικά Μέσα Μεταφορών και άλλα δίκτυα της πόλης. Δίνει έμφαση στην ομαλή και ποιοτική διαχείριση της καθημερινότητας, όπως σε θέματα καθαριότητας, φωτισμού, αδέσποτων ζώων, μη ρυπογόνα Μαζικά Μέσα Μεταφορών στην πόλη, δηλαδή την κίνηση πεζή και το ποδήλατο.

Για την ανάσταση της επιχειρηματικής δραστηριότητας προτείνεται μεταξύ άλλων να ενταχθεί ειδικά το κέντρο της Αθήνας στις υποβαθμισμένες και φτωχές περιοχές της χώρας ώστε να έχει μεγαλύτερη χρηματοδότηση από τα κοινοτικά κονδύλια. Σχεδιάζονται, επίσης, απαλλαγές από ορισμένες κατηγορίες δημοτικών τελών, υπό προϋποθέσεις, για ειδικές κατηγορίες επιχειρήσεων σε κλάδους με έντονα προβλήματα. Σύμφωνα με το ΣΟΑΠ, προωθείται μελέτη για την παροχή κινήτρων δημιουργίας θυλάκων επιχειρηματικότητας εντός του κέντρου της Αθήνας. Οι επιχειρηματίες που θα επιστρέφουν στη συγκεκριμένη περιοχή θα δύνανται να αιτηθούν τροποποιήσεις χρήσης γης, υπαγωγή στα ειδικά κίνητρα και ενισχύσεις που θα καθοριστούν, ενώ σε εξαιρετικές περιπτώσεις προτείνεται ακόμα και παραχώρηση ακινήτων του Δήμου, κατόπιν απόφασης του δημοτικού συμβουλίου.

 

 

«Στα εγκαταλελειμμένα κτίρια του κέντρου συγκαταλέγεται μεγάλος αριθμός κτιρίων του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, που είτε παραμένουν κλειστά και αναξιοποίητα, είτε παρουσιάζουν συμπτώματα έντονης εγκατάλειψης και πολλές φορές καταλαμβάνονται από αστέγους, παράνομους μετανάστες και μετατρέπονται σε φυτώρια και καταφύγια παραβατικών ή αντικοινωνικών συμπεριφορών», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η ΚΥΑ, συνδέοντας το μεταναστευτικό ρεύμα με την αύξηση των παραβατικών συμπεριφορών στο κέντρο της πόλης και την εγκατάλειψη μεγάλου μέρους του κτιριακού αποθέματος.

«Η αδυναμία ανανέωσης και η συνεπαγόμενη υποβάθμιση του κτιριακού αποθέματος του κέντρου της Αθήνας οδήγησαν βαθμιαία στην εγκατάλειψη του κέντρου από τους γηγενείς κατοίκους του. Σύμφωνα με πρόσφατη καταμέτρηση της Περιφέρειας Αττικής τα εγκαταλελειμμένα κτίρια του κέντρου αριθμούν περίπου σε 400, στα οποία βρίσκουν καταφύγιο μετανάστες και τοξικομανείς», όπως επισημαίνει.

Όσον αφορά στις υγειονομικές προεκτάσεις αυτής της κατάστασης, η ΚΥΑ αναφέρει ότι «η υπερσυγκέντρωση ανθρώπων σε ετοιμόρροπα, εγκαταλελειμμένα κτίρια χωρίς στοιχειώδεις συνθήκες υγιεινής (ύδρευση - αποχέτευση), δημιουργούν ανθυγιεινές εστίες, που θέτουν σε άμεσο κίνδυνο την υγεία εκατομμυρίων κατοίκων της πρωτεύουσας μετά την απομάκρυνση των οικογενειών».

 

Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι σύμφωνα με την ΚΥΑ «σήμερα, ολόκληρες περιοχές, που αποτελούν ιστορικά ορόσημα και διαδρομές της Αθήνας, χαρακτηρίζονται από απαξίωση και εξαθλίωση. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την αύξηση της εγκληματικότητας / παραβατικότητας, του αριθμού των ανέργων, των αστέγων και των μεταναστών, έχει οδηγήσει σε «γκετοποίησή» τους και έχει αλλοιώσει τον κοινωνικό και πολιτισμικό τους χαρακτήρα. Πολλά από τα παραπάνω προβλήματα συνδέονται με την εκτός κλίμακας παρουσία αλλοδαπών, σε πολύ μεγάλο ποσοστό παράτυπων». Στο πλαίσιο των μέτρων για την αναβάθμιση του κέντρου της πρωτεύουσας που περιλαμβάνονται στη ΣΟΑΠ θα εξεταστεί η «πρόταση απομάκρυνσης χώρων φιλοξενίας, περίθαλψης και σίτισης αστέγων από το κέντρο της Αθήνας και διαμόρφωση γενικών και ειδικών κριτηρίων για τη χωροθέτηση χώρων φιλοξενίας, περίθαλψης και σίτισης αστέγων».

 

Στο ΣΟΑΠ προβλέπεται η ανάπλαση της Πλατείας Ομονοίας, του προαύλιου χώρου του Αρχαιολογικού Μουσείου, του χώρου μεταξύ Ακαδημίας Αθηνών και Πανεπιστημίου Αθηνών (Πλ. Κωστή Παλαμά) και του προαύλιου χώρου του Πνευματικού Κέντρου της Αθήνας.

Ακολουθούν οι πλατείες Αγίου Παντελεήμονα, Βικτωρίας, Βάθη, Αγίου Παύλου, Ακαδημίας Πλάτωνος, Εξαρχείων, Θεάτρου (και η Πλατεία Ξούθου), η Ανάπλαση της Πλατείας Αρχηγέτιδας και της μικρής πλατείας Θησείου απέναντι από τον σταθμό ΗΣΑΠ, η Πλατεία Μητροπόλεως και η Πλατεία Κολωνακίου.

Προβλέπεται, επίσης, η δημιουργία πλατειών σε μη απαλλοτριωμένους χώρους εντός της περιοχής του ΣΟΑΠ, όπως ο χώρος μεταξύ των οδών Ηπείρου, Μιχ. Βόδα και Ακακίου.

Περισσότερα Άρθρα...

pomidaani

nomisma_140x60​
baner-pontiki