Πλήρη καθίζηση έχουν υποστεί οι επενδύσεις σε κατοικίες εξαιτίας της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας και της παντελούς έλλειψης ενδιαφέροντος για αγορά ακινήτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι η σωρευτική μεταβολή επενδύσεων εμφανίζει «βουτιά» έως 88%, στο διάστημα 2008-2014. Η Ελλάδα καταγράφει τη μεγαλύτερη κάμψη σε επενδύσεις κατοικιών μεταξύ άλλων κρατών, με την Κύπρο, την Πορτογαλία και την Ισπανία, δηλαδή χώρες που βρέθηκαν σε καθεστώς μνημονίου, να βρίσκονται στις αμέσως επόμενες θέσεις, με αρνητικό πρόσημο 73%, 57% και 49% αντίστοιχα. Η σκληρή πραγματικότητα των επενδύσεων σε νέες κατοικίες αποτυπώνεται στην πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ, που διενεργήθηκε για λογαριασμό του ΣΕΠΑΚ, από όπου διαπιστώνεται ότι το 2014 οι συνολικές επενδύσεις ανήλθαν σε 2,2 δισ. ευρώ, από 24,6 δισ. ευρώ που ανέρχονταν το 2007, εμφανίζοντας μείωση άνω του 91%. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι επενδύσεις σε νέες κατοικίες αντιστοιχούν στο 24% των συνολικών επενδύσεων την περίοδο 2009-2014, έναντι περίπου 40% την περίοδο 2000-2008. Η απόδοση που προσφέρουν τα ακίνητα κρίνεται ως μία εξαιρετικά κρίσιμη παράμετρος για την εξέλιξη του τομέα των κατασκευών καθώς επηρεάζει τόσο την απόφαση επένδυσης σε νέες κατασκευές (άρα έχει άμεσες επιδράσεις στην κατασκευαστική δραστηριότητα, αλλά και ευρύτερες μακροοικονομικές συνέπειες), όσο και την χρηματοοικονομικής φύσης απόφαση επένδυσης σε παλαιότερα ακίνητα. Μάλιστα, η απόδοση υπολογίζεται ως το ποσοστό των ετήσιων εσόδων (π.χ. από ενοίκια, πραγματικά ή τεκμαρτά) προς την τιμή του ακινήτου (συν το όποιο κεφαλαιακό κέρδος ή ζημία).

Η Αθήνα, στην καταρχήν συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου στα πλαίσια του Eurogroup, δεσμεύτηκε πως οι ελληνικές αρχές, «δεν θα καταργήσουν ιδιωτικοποιήσεις που έχουν ολοκληρωθεί», «στην περίπτωση που ο διαγωνισμός έχει προκηρυχθεί η κυβέρνηση θα σεβαστεί τη διαδικασία, σύμφωνα με την νομοθεσία» και, τέλος, πως «θα επανεξετάσουν τις ιδιωτικοποιήσεις που δεν έχουν προκηρυχτεί, αποσκοπώντας στη βελτίωση των όρων έτσι ώστε να βελτιστοποιηθούν τα μακροπρόθεσμα οφέλη του Δημοσίου». Στην κατηγορία των ιδιωτικοποιήσεων που έχουν ολοκληρωθεί ή που ο διαγωνισμός έχει προκηρυχθεί εμπίπτουν και το Ελληνικό, ο ΔΕΣΦΑ, το Αμοιβαίο Ιπποδρομιακό Στοίχημα που ανακοινώθηκε και επίσημα από το ΤΑΙΠΕΔ πως προχωρά, τα Περιφερειακά Αεροδρόμια και ορισμένα ακίνητα που έχουν κατοχυρωθεί μέσα από την διαδικασία ηλεκτρονικών πλειστηριασμών. Όπως και οι διαγωνισμοί που έχουν ήδη προκηρυχθεί και η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί πως θα σεβαστεί τη διαδικασία και ως εκ τούτου αναμένονται από τους επενδυτές άμεσες ενέργειες της ελληνικής πλευράς, είναι αυτοί για την καταστατική πλειοψηφία του ΟΛΘ όπως και για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ και την ΕΕΣΣΤΥ αλλά και το Θριάσιο. Ακόμα σε εξέλιξη (τυπικά αλά όχι ουσιαστικά) βρίσκονταν προκηρυγμένοι διαγωνισμοί για τις μαρίνες Πύλου και ΣΕΦ όπως και ορισμένα ακίνητα. Πρώτη προτεραιότητα με βάση τα όσα έγιναν γνωστά από το Πεκίνο και την Αθήνα είναι η πώληση ποσοστού του ΟΛΠ, η ολοκλήρωση της συναλλαγής για τα περιφερειακά αεροδρόμια και το Αμοιβαίο Ιπποδρομιακό Στοίχημα. Όμως οι πρώτες ενδείξεις ότι θα γίνουν παρεμβάσεις στους όρους κάποιων εκ των διαγωνισμών αυτών είναι γεγονός. Ήδη κατά πληροφορίες συζητείται το ενδεχόμενο να μην διατεθεί το 67,7% του ΟΛΠ αλλά μικρότερο ποσοστό ενώ παρεμβάσεις, τουλάχιστον κατά τα εκάστοτε λεγόμενα κυβερνητικών αξιωματούχων, αναμένονται και σε άλλους διαγωνισμούς. Παρεμβάσεις έχουν προαναγγελθεί έτσι εμμέσως και για το Ελληνικό όπου πλειοδότης έχει αναδειχθεί σχήμα υπό την Lamda Development του ομίλου Λάτση με προσφορά 915 εκατ. ευρώ. Ο νέος πρόεδρος του ΤΑΙΠΕΔ Στέργιος Πιτσιόρλας στην Βουλή προ δυο εβδομάδων δήλωσε ότι το Ελληνικό έχει «προβλήματα» και πως η διαδικασία αξιοποίησής του είναι τόσο διάτρητη που δεν μπορεί να υλοποιηθεί παραπέμποντας σε αναμόρφωσή της.

Σημαντικές πιέσεις στην προστιθέμενη αξία και συνεισφορά του ευρύτερου τομέα των κατασκευών στο AEΠ και συρρίκνωση του ανθρώπινου δυναμικού άνω του 51% καταγράφονται στην τελευταία μελέτη του Iδρύματος Oικονομικών και Bιομηχανικών Eρευνών (IOBE) . H υπερφορολόγηση και η πολυνομία αποτελούν τους κύριους παράγοντες απαξίωσης του κλάδου και των ακινήτων. O κλάδος των κατασκευών στην ελληνική οικονομία εξακολουθεί να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο, παρά την ισχυρή αρνητική επίδραση (μείωση έως και 80%) .Η προστιθέμενη αξία του ευρύτερου τομέα των Kατασκευών διαμορφώθηκε σε 8,1 δισ. ευρώ το 2013 (περίπου 4% του AEΠ) από 22,5 δισ. (11% του AEΠ) το 2006. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της μελέτης, σημαντική ήταν η επίπτωση της απαξίωσης του κλάδου και στην απασχόληση, η οποία περιλαμβάνει πλήθος ειδικοτήτων και επαγγελμάτων και μειώθηκε το 2013 σε 287 χιλ. άτομα (8,7% της συνολικής απασχόλησης) από 589 χιλ. άτομα το 2008 (13% της συνολικής απασχόλησης). Eίναι επίσης χαρακτηριστικό ότι περισσότερο από το 30% της ύφεσης από το 2008 έως το 2013 συνδέεται με την πτώση των επενδύσεων στις κατασκευές. Παρά την τεράστια πτώση της κατασκευαστικής δραστηριότητας, η συνεισφορά του κλάδου στην ελληνική οικονομία παραμένει σημαντική, όπως τονίζει η έκθεση. Λαμβάνοντας υπόψη και τις πολλαπλασιαστικές επιδράσεις του στην ευρύτερη οικονομία της χώρας, εκτιμάται ότι ο κλάδος το 2013 συνεισέφερε το 11% του AEΠ και υποστήριξε άλλες 440,6 χιλ. θέσεις εργασίας στην υπόλοιπη οικονομία. Eτσι, για κάθε θέση που δημιουργείται στον κλάδο των κατασκευών στηρίζονται συνολικά τρεις θέσεις εργασίας σε όλη την οικονομία. Aξίζει να σημειωθεί ότι με βάση στοιχεία του 2013, για κάθε 1 ευρώ που δαπανάται στον τομέα των κατασκευών, προστίθενται 1,8 ευρώ στο AEΠ της χώρας, και τα 0,4 ευρώ καταλήγουν στα ταμεία του κράτους. Aντίστοιχα για κάθε 1 εκατ. ευρώ αξία που παράγουν οι κατασκευές, δημιουργούνται 39 θέσεις εργασίας στην ευρύτερη οικονομία, εκ των οποίων οι 13 θέσεις δημιουργούνται στον κλάδο κατασκευών. Oι αρνητικοί ρυθμοί μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας την περίοδο 2008-2013, η εκτίναξη του ποσοστού ανεργίας και η κατακόρυφη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος οδήγησαν σε περιστολή των επενδύσεων, αναβολή επιχειρηματικών επενδυτικών σχεδίων, αποεπένδυση και κατάρρευση της αγοράς ακινήτων και της κατασκευαστικής δραστηριότητας. Eτσι, η πρόθεση αγοράς κατοικίας από το 2012 έχει εξασθενήσει δραματικά, ενώ οι συνθήκες χρηματοδότησης των κατασκευαστικών έργων επιδεινώθηκαν. Παράλληλα, σύμφωνα με την έκθεση, οι πόροι του Προγράμματος Δημοσίων Eπενδύσεων μειώθηκαν σημαντικά, η στεγαστική πίστη έχει συρρικνωθεί και τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων σε πραγματικούς όρους κινούνται ανοδικά λόγω του αποπληθωρισμού.

Η επένδυση, που προωθεί ο όμιλος Minoan Group εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες, και περιλαμβάνει την κατασκευή ξενοδοχείων και τουριστικών χωριών σε έκταση 22.000 στρεμμάτων στο Κάβο Σίδερο του νομού Λασιθίου, είναι η πρώτη από τα σχέδια που είχαν ενταχθεί στο «fast track» που παίρνει το «πράσινο φως» από το ΣτΕ. Η ανάπτυξη περιλαμβάνει τη δημιουργία πέντε ξενοδοχείων συνολικής δυναμικότητας 1.936 κλινών, ενός γηπέδου γκολφ 18 οπών καθώς και βοηθητικών υποδομών. Το σχέδιο «Ίτανος Γαία» προωθείται από την βρετανική εταιρεία «Loyalward Ltd.», θυγατρική του τουριστικού ομίλου Minoan Group Plc, οι μετοχές του οποίου διαπραγματεύονται στην εναλλακτική αγορά (AIM) του Χρηματιστηρίου του Λονδίνου. Με την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου (απαιτείται ο τελευταίος γύρος υπογραφών για να ολοκληρωθούν οι εγκρίσεις…) πρόκειται να δημιουργηθούν 1.200 άμεσες θέσεις εργασίας ενώ το τουριστικό θέρετρο θα λειτουργεί σε 12μηνη βάση. Η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε πως «εφόσον, δηλαδή, τόσο από την Σ.Μ.Π.Ε. (σ.σ. μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων) όσο και από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι έχουν μελετηθεί οι επιπτώσεις της εφαρμογής του σχεδίου στους οικοτόπους προτεραιότητας, οι οποίες είτε έχουν αξιολογηθεί ως θετικές είτε, στην περίπτωση που δεν είναι θετικές, έχουν συμπεριληφθεί στο σχέδιο διατάγματος προβλέψεις για την ελαχιστοποίησή τους, το σχέδιο αυτό, το οποίο, άλλωστε, προβλέπει ότι η ζώνη Β΄ όπου εντοπίζονται οι οικότοποι προτεραιότητας, παραμένει, κατά βάση, αδόμητη, προτείνεται και από την άποψη αυτή νομίμως». Στην απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου αναφέρεται, επίσης, πως «τούτο δε ισχύει πολύ περισσότερο, εάν ληφθεί υπόψη ότι, σε περίπτωση μη θεσμοθέτησης του σχεδίου, η έκταση που ρυθμίζεται από αυτό θα παραμείνει εκτός σχεδιασμού, με συνέπεια να εξακολουθεί να εφαρμόζεται επ’ αυτής το καθεστώς της εκτός σχεδίου δόμησης (καθώς και το υφιστάμενο ΣΧΟΟΑΠ, προβλέπον μεγαλύτερο συντελεστή δομήσεως) εν σχέσει προς το οποίο θα πρέπει να συγκρίνεται και να αξιολογείται ο εκάστοτε μελετώμενος σχεδιασμός, άρα και το προτεινόμενο ΕΣΧΑΣΕ. Εν όψει των ανωτέρω, το σχέδιο διατάγματος προτείνεται νομίμως». Σύμφωνα με πληροφορίες, στο στάδιο της τελικής έγκρισης από το ΣτΕ βρίσκεται και το ΕΣΧΑΣΕ για μια ακόμα τουριστική επένδυση του «fast track» που προωθείται από την επενδυτική εταιρεία Dolphin Capital Investors στην Αργολίδα.

ΠΗΓΗ: Euro2day