«Tαυτότητα» του κτηρίου, που θα περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία, από την αρχική οικοδομική άδεια ώς τις αλλαγές που γίνονται στη διάρκεια της ζωής κάθε οικοδομής πρέπει να εφαρμοστεί και στα παλαιά κτίρια επιησμαίνει το ΤΕΕ. Κορυφαία του στελέχη θεωρούν ότι «είναι αναγκαίο να επεκταθεί και στις υπάρχουσες οικοδομές, για να προστατεύσει τη ζωή των ενοίκων, αλλά και να διασφαλίσει την ασφάλεια των κτηρίων, που σήμερα δεν έχει κερδίσει την απαιτούμενη προσοχή» . Οπως επισημαίνουν "υπάρχουν κίνδυνοι σε οικοδομές που κατασκευάστηκαν πριν από το 1980. Αναφέρουν χαρακτηριστικά την έλλειψη γείωσης, που θα εξαλείψει φαινόμενα ηλεκτροπληξίας, αλλά και τους πύλινους σωλήνες αποχέτευσης, που με την πάροδο του χρόνου διαβρώνονται και απειλούν τα θεμέλια της οικοδομής. Αποκαλύπτει ότι ακόμη και για τους σεισμούς του 1999 δεν υπάρχουν αρχεία για τις «κίτρινες» και «κόκκινες» οικοδομές και είναι υπαρκτοί οι κίνδυνοι να παραπλανηθούν αγοραστές σε περιπτώσεις που οι αποκαταστάσεις των ζημιών δεν έχουν γίνει με το σωστό τρόπο.

Το πλήρες κείμενο του νόμου για τα αυθαίρετα έχει ως εξής

Άρθρο 23

Απαγόρευση εμπράγματων δικαιοπραξιών σε ακίνητα με αυθαίρετες κατασκευές ή αυθαίρετες αλλαγές χρήσης

1. Από 1.1.2012 και εφεξής απαγορεύεται και είναι απολύτως άκυρη η μεταβίβαση ή η σύσταση εμπράγματου δικαιώματος σε ακίνητο, στο οποίο έχει εκτελεστεί αυθαίρετη κατασκευή ή αλλαγή χρήσης, όπως ειδικότερα ορίζεται στα άρθρα 5 παράγραφος 2 του ν.1577/1985 (Α’ 210) και 22 παράγραφος 3 του ν.2831/2000 (Α’ 140).

2. Από τις διατάξεις της προηγουμένης παραγράφου εξαιρούνται τα ακίνητα, στα οποία έχουν εκτελεστεί αυθαίρετες κατασκευές ή έχουν εγκατασταθεί αυθαίρετες χρήσεις:

α) των οποίων έχει ανασταλεί η κατεδάφιση, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 15, 16, 17, 20 και 21 του ν.1337/1983 (Α’ 33), όπως ισχύουν, ή

β) για τις οποίες έχει περατωθεί η διαδικασία διατήρησης κατά τις διατάξεις του ν.3843/2010 (Α’ 62) και για το χρονικό διάστημα που προβλέπεται στην περίπτωση α) της παραγράφου 1 του άρθρου 5 του ίδιου νόμου ή

γ) για τις οποίες έχει περατωθεί η διαδικασία καταβολής του ενιαίου ειδικού προστίμου διατήρησης, όπως προβλέπεται στην παράγραφο 6 του επόμενου άρθρου και για το χρονικό διάστημα που προβλέπεται στον παρόντα νόμο.

3. Δεν υπάγεται στις εξαιρέσεις της προηγούμενης παραγράφου η μεταβίβαση ακινήτου, ή σύσταση εμπράγματου δικαιώματος σε ακίνητο στο οποίο έχει εκτελεστεί αυθαίρετη κατασκευή, ή έχει εγκατασταθεί αυθαίρετη χρήση, αν: α) το ακίνητο βρίσκεται: αα) σε εγκεκριμένο κοινόχρηστο χώρο της πόλης, ββ) στη ζώνη ασφαλείας των διεθνών, εθνικών, επαρχιακών ή δημοτικών ή κοινοτικών οδών κατά τη νομοθεσία περί μέτρων για την ασφάλεια της υπεραστικής συγκοινωνίας, γγ) σε δημόσιο κτήμα, δδ) σε δασική ή αναδασωτέα έκταση, στον αιγιαλό ή τη ζώνη παραλίας εε) σε κηρυγμένο αρχαιολογικό ή ιστορικό χώρο, στον οποίο απαγορεύεται η ιδιωτική δόμηση ή σε παραδοσιακό οικισμό στ) σε παραδοσιακό οικισμό ή σε κηρυγμένο ως διατηρητέο κτίριο ζζ) σε ρέμα ή σε βιότοπο ή β) η αυθαίρετη κατασκευή ή αλλαγή χρήσης έχει εκτελεστεί ή εγκατασταθεί σε κτίριο που είναι αρχαίο ή νεώτερο μνημείο, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3028/2002 (Α’ 153).

4. Σε κάθε δικαιοπραξία εν ζωή που συντάσσεται μετά την 1.1.2012 και έχει ως αντικείμενο τη μεταβίβαση ή τη σύσταση εμπραγμάτου δικαιώματος σε ακίνητο, εκτός από τα επισυναπτόμενα που προβλέπονται στην παράγραφο 12 του άρθρου 17 του ν.1337/1983, επισυνάπτεται υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη και βεβαίωση μηχανικού, με την οποία βεβαιώνεται ότι στο ακίνητο δεν έχουν εκτελεστεί αυθαίρετες κατασκευές και δεν έχουν εγκατασταθεί χρήσεις χωρίς άδεια, ή ότι οι εκτελεσμένες αυθαίρετες κατασκευές ή οι εγκατεστημένες αυθαίρετες χρήσεις, εμπίπτουν σε μια από τις εξαιρέσεις της παραγράφου 2 και δεν υπάγονται σε καμία από τις περιπτώσεις της παραγράφου 3. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθορίζεται ο τύπος και το ειδικότερο περιεχόμενο της βεβαίωσης του προηγούμενου εδαφίου, μπορεί να προβλέπεται ότι η παραπάνω υπεύθυνη δήλωση και βεβαίωση μηχανικού αντικαθίστανται με την «Ταυτότητα Κτιρίου» κατά τις διατάξεις του άρθρου 3 του ν. 3843/2010 ( Α΄62) μετά την έναρξη τήρησής της και ρυθμίζεται κάθε αναγκαίο ζήτημα για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου.

5. Οι συμβολαιογράφοι που συντάσσουν συμβόλαια, οι δικαιοπρακτούντες, οι μεσίτες που μεσολαβούν, οι δικηγόροι που παρίστανται σε τέτοια συμβόλαια, οι υποθηκοφύλακες ή οι προϊστάμενοι των κτηματολογικών γραφείων που μεταγράφουν αυτά, εφόσον δεν έχει επισυναφθεί η βεβαίωση της προηγούμενης παραγράφου, καθώς και οι μηχανικοί που χορήγησαν ανακριβή βεβαίωση, τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον έξι μηνών και χρηματική ποινή από 30.000 μέχρι 100.000 ευρώ, ανάλογα με την αξία της αυθαίρετης κατασκευής. Αν η ανακρίβεια της βεβαίωσης δεν οφείλεται σε δόλο ή βαριά αμέλεια, ο μηχανικός τιμωρείται με ποινή φυλάκισης μέχρι ένα χρόνο ή χρηματική ποινή από 5.000 μέχρι 15.000 ευρώ. Σε περίπτωση απλών υπερβάσεων άδειας κατασκευής μπορεί να επιβληθεί ποινή μειωμένη.

6. Στους μηχανικούς της προηγούμενης παραγράφου, ανεξάρτητα από την ποινική τους δίωξη, επιβάλλεται προσωρινή ή οριστική απαγόρευση άσκησης του επαγγέλματος από το αρμόδιο πειθαρχικό όργανο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, ρυθμίζεται η διαδικασία επιβολής της διοικητικής ποινής και κάθε αναγκαίο ζήτημα για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής.

Άρθρο 24

Δικαιολογητικά , διαδικασία υπαγωγής και ενιαίο ειδικό πρόστιμο αυθαίρετης κατασκευής ή αυθαίρετης αλλαγής χρήσης

1. Επιτρέπεται μετά την καταβολή ενιαίου ειδικού προστίμου, το ύψος και η διαδικασία καταβολής του οποίου καθορίζεται στο παρόν άρθρο, ανάλογα με την κατηγορία και το είδος του αυθαιρέτου, η διατήρηση κτιρίων, που έχουν κατασκευαστεί και χρήσεων, που έχουν εγκατασταθεί, μέχρι την 28.4.2010 και έχουν ανεγερθεί καθ’ υπέρβαση είτε της οικοδομικής άδειας, είτε των όρων ή περιορισμών δόμησης του ακινήτου, είτε χωρίς οικοδομική άδεια, εφόσον η χρήση τους δεν απαγορεύεται από τις πολεοδομικές διατάξεις για τις χρήσεις γης που ισχύουν στην περιοχή του ακινήτου και εφόσον το ακίνητο, η αυθαίρετη κατασκευή ή η αυθαίρετη αλλαγή χρήσης δεν εμπίπτουν στις περιπτώσεις της παραγράφου 3 του προηγούμενου άρθρου ως εξής : Α) για σαράντα (40) χρόνια σε περιοχές εντός σχεδίου πόλεως ή εντός ορίων οικισμών καθώς και στις περιπτώσεις που το αυθαίρετο κτίσμα, ανεξάρτητα από τη θέση που βρίσκεται συνιστά κύρια και μοναδική κατοικία και εφόσον ο ιδιοκτήτης ή ο σύζυγος ή οποιοδήποτε από τα ανήλικα τέκνα αυτού δεν έχει δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή επικαρπίας ή οίκησης σε κατοικία ή σε ιδανικό μερίδιο αυτής που πληροί τις στεγαστικές ανάγκες της οικογένειάς του ή δικαίωμα πλήρους κυριότητας σε οικόπεδο οικοδομήσιμο ή σε ιδανικό μερίδιο οικοπέδου στο οποίο αντιστοιχεί εμβαδόν κτίσματος που πληροί τις στεγαστικές του ανάγκες και βρίσκονται σε δημοτικό ή κοινοτικό διαμέρισμα με πληθυσμό άνω των τριών χιλιάδων (3.000). Β) για είκοσι (20) χρόνια σε περιοχές εκτός σχεδίου πόλεως ή εκτός ορίων οικισμών. Της καταβολής του παραπάνω ενιαίου ειδικού προστίμου εξαιρούνται οι χώροι για τους οποίους τηρήθηκε η διαδικασία των άρθρων 5 και 6 του ν.3843/2010 (Α’ 62).

2. Ο ιδιοκτήτης ή ο συνιδιοκτήτης του ακινήτου στο οποίο έχει εκτελεστεί η αυθαίρετη κατασκευή ή έχει εγκατασταθεί αυθαίρετη χρήση ή ο νομίμως εξουσιοδοτημένος εκπρόσωπος, υποβάλλει στην αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία φάκελο, στον οποίο περιλαμβάνονται τα εξής: α. Αίτηση β. Υπεύθυνη δήλωση Ν.1599/86 (εις διπλούν) στην οποία περιλαμβάνονται τα ατομικά στοιχεία, ο αριθμός φορολογικού μητρώου (Α.Φ.Μ.), η δημόσια οικονομική υπηρεσία (Δ.Ο.Υ.) φορολογίας του ιδιοκτήτη, ο αριθμός και το έτος της οικοδομικής άδειας όπου υπάρχει, το εμβαδόν και η χρήση της κατασκευής που εμπίπτει στη ρύθμιση της παραγράφου 1, η ημερομηνία ολοκλήρωσης της κατασκευής ή εγκατάστασης της χρήσης σε αυτό καθώς και εάν πρόκειται για ακίνητο κύριας και μοναδικής κατοικίας της παραγράφου 1Α, πρώτης κατοικίας, άλλης κατοικίας ή ακίνητο άλλης χρήσης. Η δήλωση συνοδεύεται από τεχνική έκθεση που συμπληρώνεται από αρμόδιο μηχανικό. Στην έκθεση αυτή περιλαμβάνεται η περιγραφή της κατασκευής ή της αυθαίρετης χρήσης, το εμβαδόν αυτής και η χρήση της καθώς και δήλωση για το αν πρόκειται για κατασκευή πρόχειρα κατασκευασμένη (όπως στεγάσεις και επικαλύψεις από λαμαρίνα, σανίδες) από ευτελή υλικά (πρόχειρη κατασκευή). Στην τεχνική έκθεση επισυνάπτονται φωτογραφίες της κατασκευής από όλες τις απόψεις, αντίγραφα του στελέχους, του τοπογραφικού διαγράμματος της αδείας και της κάτοψης του ορόφου, όπου εμφαίνεται η αυθαίρετη κατασκευή για την οποία ζητείται η υπαγωγή στις ρυθμίσεις του παρόντος. Στις περιπτώσεις που δεν έχει εκδοθεί οποιαδήποτε οικοδομική άδεια ή αυτή δεν είναι δυνατό να ανευρεθεί επισυνάπτονται όλα τα παραπάνω στοιχεία πλην του στελέχους, που αποτυπώνουν την κατάσταση του ακινήτου. Επιπλέον, υποβάλλεται απόσπασμα ρυμοτομικού ή απόσπασμα χάρτη με προσδιορισμό της θέσης του ακινήτου σε εξαρτημένο τοπογραφικό διάγραμμα, «φύλλο καταγραφής αυθαίρετης κατασκευής», σύμφωνα με το παράρτημα του παρόντος και σε κάθε περίπτωση, δήλωση αρμόδιου μηχανικού περί στατικής επάρκειας, η οποία θα βασίζεται σε ταχύ οπτικό έλεγχο, που στην περίπτωση κτιρίων χωρίς άδεια θα δηλώνει την ύπαρξη ή μη φέροντα οργανισμού καθώς και τυχόν εμφανείς βλάβες του. γ. Παράβολο/αποδεικτικό είσπραξης υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου ύψους 500 ευρώ για κατασκευή/χρήση μέχρι 75τ.μ ή για κτίριο κύριας και μοναδικής κατοικίας μέχρι 120τμ, 1000 ευρώ για κτίριο/χρήση μέχρι 1.000 τ.μ., και 2.000 ευρώ για κτίριο/χρήση μεγαλύτερη των 1.000 τ.μ., επί ποινή απαραδέκτου, για κάθε αυτοτελή ιδιοκτησία, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν επιστρέφεται, αλλά συμψηφίζεται με το πρόστιμο που προβλέπεται στο παρόν άρθρο. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής καθορίζεται η διαδικασία είσπραξης των ανωτέρω ποσών και η δυνατότητα κατάθεσής τους σε συμβεβλημένες τράπεζες. δ) έντυπο υπολογισμού του ειδικού προστίμου της δηλούμενης κατασκευής, όπως ορίζεται στην παράγραφο 6. Τα παραπάνω δικαιολογητικά υποβάλλονται με πλήρη ευθύνη του ιδιοκτήτη και του μηχανικού του.

3. Η υποβολή των παραπάνω δικαιολογητικών γίνεται είτε απευθείας είτε με συστημένη επιστολή στην αρμόδια Πολεοδομική Υπηρεσία ή στο ΚΕΠ του Δήμου το αργότερο μέχρι 31.12.2011. Η αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία διαπιστώνει μόνο την πληρότητα των παραπάνω δικαιολογητικών. Στην περίπτωση απευθείας υποβολής των δικαιολογητικών ο έλεγχος μόνο της πληρότητας του φακέλου γίνεται κατά την υποβολή της αίτησης και ενημερώνεται ο ενδιαφερόμενος για τυχόν ελλείψεις με επισημείωση στο αντίγραφο της αίτησης. Στην περίπτωση διαβίβασης μέσω ΚΕΠ ή με συστημένη επιστολή ο έλεγχος μόνο της πληρότητας, γίνεται εντός τριάντα (30) ημερών από την παραλαβή τους, εντός των οποίων ενημερώνεται εγγράφως ο αιτών για τις τυχόν ελλείψεις. Και στις δύο περιπτώσεις εφόσον υπάρχουν ελλείψεις ο αιτών εντός δεκαπέντε (15) ημερών προσκομίζει στην πολεοδομική υπηρεσία τα στοιχεία που ζητήθηκαν, ελέγχεται η πληρότητα του φακέλου και βεβαιώνεται η πληρότητα στο αντίγραφο της αίτησης του δηλούντος με την ημερομηνία κατάθεσης.

4. Η μη τήρηση των προθεσμιών ενεργείας εκ μέρους της πολεοδομικής υπηρεσίας δεν στερεί στον αιτούντα το δικαίωμα υπαγωγής του στην ρύθμιση αυτή και παρατείνονται αναλόγως οι σχετικές προθεσμίες.

5. Οι δηλώσεις καταχωρίζονται σε ειδικό ηλεκτρονικό αρχείο της οικείας πολεοδομικής υπηρεσίας ή σε ειδικό βιβλίο. Ο αύξων αριθμός της καταχώρισης με την ημερομηνία κατάθεσης εγγράφεται επισημειωματικά επί του αντιγράφου της αίτησης, το οποίο επιστρέφεται στον αιτούντα. Στο ειδικό ηλεκτρονικό αρχείο ή το ειδικό βιβλίο καταχωρίζονται κατά την εφαρμογή της διαδικασίας που προβλέπεται στο παρόν, όλα τα στοιχεία που περιέχονται στη δήλωση, το καταβληθέν παράβολο, οι ελλείψεις, η ημερομηνία κατάθεσης των στοιχείων, καθώς και το ενιαίο ειδικό πρόστιμο που ορίζεται στην παράγραφο 6.

6. α. Ο ιδιοκτήτης της αυθαίρετης κατασκευής ή χρήσης που δηλώνεται σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους καταβάλλει ειδικό πρόστιμο, το οποίο υπολογίζεται με βάση το εμβαδόν της επί την τιμή ζώνης, που ισχύει στην περιοχή του ακινήτου, ανεξαρτήτως της χρήσης αυτού, σύμφωνα με το σύστημα αντικειμενικών αξιών του Υπουργείου Οικονομικών κατά το χρόνο υποβολής της σχετικής αίτησης υπαγωγής στη ρύθμιση επί το συντελεστή 15 % και επί τους συντελεστές που ορίζονται στον πίνακα του παραρτήματος του παρόντος ανάλογα με την κατηγορία και το είδος του αυθαιρέτου (Τετραγωνικά μέτρα Χ 15% Χ τιμή ζώνης Χ συντελεστές τετραγωνιδίων). Για την εύρεση του προστίμου κάθε κατηγορίας και είδους κατασκευής ή χρήσης που ορίζεται στον πίνακα προστίθενται τα εμβαδά όλων των δηλούμενων εμβαδών της κατηγορίας και του είδους αυτού για κάθε αυτοτελή ιδιοκτησία. β. Ειδικά για αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση καθ’ υπέρβαση οικοδομικής αδείας, συνολικής επιφάνειας μέχρι είκοσι (20) τμ και εφόσον το μέγεθος αυτό δεν υπερβαίνει το ποσοστό 20% της επιτρεπόμενης επιφανείας και βρίσκεται εντός οικοδομήσιμου τμήματος του οικοπέδου, καθώς και για υπέρβαση ύψους που δεν υπερβαίνει το ποσοστό 20% του επιτρεπόμενου βάσει της οικοδομικής άδειας μετρούμενο από τη στάθμη του περιβάλλοντα χώρου που ορίζεται στην άδεια αυτή, το πρόστιμο καθορίζεται σε ποσόν χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ για ακίνητα σε εκτός σχεδίου περιοχές, σε δύο χιλιάδες (2.000) ευρώ για ακίνητα που βρίσκονται σε εντός σχεδίου και εντός οικισμών περιοχές με τιμή ζώνης έως δύο χιλιάδες (2.000) ευρώ και σε τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ για περιοχές με τιμή ζώνης μεγαλύτερη από δύο χιλιάδες ευρώ (2.000) ευρώ. Το πρόστιμο αυτό καταβάλλεται σύμφωνα με την περίπτωση (γ) της παραγράφου 8. γ. Το πρόστιμο της παραπάνω περίπτωσης μειωμένο κατά το ήμισυ οφείλεται για κατασκευές και χρήσεις που ανεγέρθησαν με βάση οικοδομική άδεια και υπήχθησαν στις περί αυθαιρέτων διατάξεις μετά από ακύρωση ή ανάκληση της άδειας αυτής καθώς και για πρόχειρες κατασκευές μέχρι είκοσι (20) τετραγωνικά μέτρα, που ανεγέρθηκαν πριν την 1/1/1983. Το πρόστιμο αυτό καταβάλλεται σύμφωνα με την περίπτωση (γ) της παραγράφου 8. δ. Στην περίπτωση που η αυθαίρετη κατασκευή ή η αυθαίρετη χρήση αφορά κτίριο, που χρησιμοποιείται και λειτουργεί ως βιομηχανική, βιοτεχνική εγκατάσταση, ξενοδοχείο, αποθήκη ή άλλη παραγωγική μονάδα, εφόσον έχει υπαχθεί σε ειδικές διατάξεις, που επιτρέπουν τη λειτουργία του μετά την καταβολή προστίμου ή άλλου τέλους ή εισφοράς, το παραπάνω ειδικό πρόστιμο διατήρησης καταβάλλεται μειωμένο κατά το ποσό του προστίμου ή τέλους ή εισφοράς, που έχει καταβληθεί σε εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων.

7. Στην περίπτωση που δεν έχει καθοριστεί τιμή ζώνης σύμφωνα με το σύστημα των αντικειμενικών αξιών του Υπουργείου Οικονομικών στην περιοχή του ακινήτου, καθώς και στις περιοχές εκτός σχεδίου πόλης και εκτός ορίων οικισμών, για τον υπολογισμό της αξίας των κτισμάτων λαμβάνεται υπόψη η ελάχιστη τιμή ζώνης που ισχύει στο Δήμο και εάν δεν έχει καθοριστεί σε αυτόν, η ελάχιστη τιμή ζώνης που ισχύει στην περιφερειακή ενότητα, όπου βρίσκεται το ακίνητο.

8. α. Το ενιαίο ειδικό πρόστιμο υπολογίζεται από το μηχανικό σε έντυπο ειδικής ηλεκτρονικής εφαρμογής του ΤΕΕ ή του ΥΠΕΚΑ, θεωρείται προσωρινά από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία και επιδίδεται άμεσα ή αποστέλλεται στον αιτούντα εντός τριάντα (30) ημερών από τη διαπίστωση της πληρότητας του φακέλου και χρησιμοποιείται ως δικαιολογητικό πληρωμής του παραπάνω προστίμου. Μέχρι την εξόφληση του ποσού του ενιαίου ειδικού προστίμου το έντυπο αυτό θεωρείται οριστικά από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία μετά από έλεγχο της ορθότητας του ύψους του προστίμου. β. Το πρόστιμο καταβάλλεται εντός είκοσι τεσσάρων (24) μηνών για τα ακίνητα κατοικίας και εντός τριάντα έξι (36) μηνών για τα ακίνητα άλλης χρήσης από την έναρξη ισχύος του νόμου, ολόκληρη ή τμηματικά σε οκτώ (8) και δεκατέσσερις (14) ισόποσες δόσεις αντίστοιχα, εκ των οποίων η πρώτη δόση καταβάλλεται εντός προθεσμίας οχτώ (8) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου. Σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής κατά τον χρόνο καταβολής της πρώτης δόσης παρέχεται έκπτωση 20%. γ. Σε περίπτωση καθυστέρησης καταβολής των παραπάνω δόσεων επιβάλλεται προσαύξηση 1 % για κάθε μήνα καθυστέρησης. Η ίδια προσαύξηση επιβάλλεται σε περίπτωση καθυστέρησης καταβολής των δόσεων των προστίμων, που επιβάλλονται δυνάμει των διατάξεων του ν. 3843/2010, μόνο για τις καθυστερούμενες μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος δόσεις. δ. Για αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις των περιπτώσεων (β) και (γ) της παραγράφου 6 το πρόστιμο καταβάλλεται εφάπαξ, χωρίς έκπτωση και μέχρι 31.12.2011. Σε περίπτωση παρέλευσης της παραπάνω προθεσμίας το ποσό του ενιαίου ειδικού προστίμου προσαυξάνεται σε ποσοστό 3% για κάθε μήνα καθυστέρησης. ε. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής καθορίζεται η διαδικασία κατάθεσης και απόδοσης του ειδικού προστίμου και κάθε σχετική λεπτομέρεια.

9. Τα παραστατικά εξόφλησης του ειδικού προστίμου προσκομίζονται στην πολεοδομική υπηρεσία, η οποία τα καταχωρίζει σε ιδιαίτερη στήλη στο ειδικό ηλεκτρονικό αρχείο ή ειδικό βιβλίο που προβλέπεται στην παράγραφο 5. Η καταχώριση επέχει θέση βεβαίωσης για την περαίωση της διαδικασίας καταβολής του ενιαίου ειδικού προστίμου της δηλούμενης κατασκευής ή χρήσης για τη χρονική προθεσμία, που ορίζεται στον παρόντα νόμο, σημειώνεται δε και στο αντίγραφο της αίτησης που έχει χορηγηθεί στο δηλούντα. Ειδικά για τις πρόχειρες κατασκευές απαιτείται επιπλέον για τη διατήρησή τους η υποβολή αρχιτεκτονικής μελέτης για τη μορφολογική και αισθητική ένταξή τους ως προς το σύνολο του κτιρίου και του κτιστού περιβάλλοντός του. Η αρχιτεκτονική μελέτη εγκρίνεται από την αρμόδια Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου και πρέπει να υλοποιηθεί έως την παρέλευση της προθεσμίας καταβολής της τελευταίας δόσης.

10. Μετά την υποβολή όλων των δικαιολογητικών που προβλέπονται στις προηγούμενες παραγράφους αναστέλλεται η επιβολή προστίμων και κάθε διαδικασία επιβολής κυρώσεων, που αφορούν τις κατασκευές ή χρήσεις που προβλέπονται στην παράγραφο 1 για τις οποίες υποβλήθηκαν τα δικαιολογητικά μέχρι την παρέλευση της προθεσμίας εξόφλησης των προστίμων. Επιτρέπεται η σύνδεση των κτιρίων αυτών με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας μετά την καταβολή τουλάχιστον της πρώτης δόσης του ενιαίου ειδικού προστίμου.

11. Για τις κατασκευές ή τις χρήσεις για τις οποίες υποβάλλεται δήλωση υπαγωγής στις ρυθμίσεις του παρόντος άρθρου, δεν επιβάλλονται πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης ούτε άλλες κυρώσεις, εφόσον εξοφληθούν εμπροθέσμως όλες οι δόσεις καταβολής του ενιαίου ειδικού προστίμου και για όσο χρονικό διάστημα ορίζεται στον παρόντα νόμο, που υπολογίζεται από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου. Μετά την ολοσχερή εξόφληση του ενιαίου ειδικού προστίμου, επιτρέπεται για το ίδιο χρονικό διάστημα, κατ’ εξαίρεση, η μεταβίβαση ή η σύσταση εμπράγματου δικαιώματος στο ακίνητο στο οποίο έχει εκτελεστεί η αυθαίρετη κατασκευή ή έχει εγκατασταθεί αυθαίρετη χρήση, σύμφωνα και με την παράγραφο 2 περίπτωση γ του άρθρου 23. Τα παραπάνω ισχύουν για τις ίδιες κατασκευές ή χρήσεις και για εκκρεμείς σε οποιοδήποτε στάδιο και διαδικασία σχετικές υποθέσεις. Τυχόν ήδη καταβληθέντα ποσά σχετικών προστίμων δεν αναζητούνται ενώ τυχόν ανείσπρακτα βεβαιωθέντα ποσά σχετικών προστίμων διαγράφονται.

12. Η εξόφληση του ενιαίου ειδικού προστίμου για την αλλαγή της χρήσης δεν συνεπάγεται απαλλαγή αυτών από άλλες απαιτούμενες εγκρίσεις ή όρους που αφορούν τη λειτουργία της συγκεκριμένης χρήσης. Η έκδοση ή αναθεώρηση οικοδομικής άδειας κατά τις ισχύουσες διατάξεις σε δηλούμενο κτίριο ή τμήμα αυτού, μπορεί να τηρείται μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας εξόφλησης του ενιαίου ειδικού προστίμου χωρίς να επιβάλλεται άλλο πρόστιμο.

13. Μετά την 1.1.2012 και ανά τρίμηνο, οι πολεοδομικές υπηρεσίες αποστέλλουν χωρίς καθυστέρηση σε ηλεκτρονική μορφή στο Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής συγκεντρωτικά στοιχεία ανά δήμο για το σύνολο των δηλώσεων που υποβλήθηκαν, τη συνολική επιφάνεια των κατασκευών ή χρήσεων που διατηρούνται, τα συνολικά ποσά των προστίμων, καθώς και ακριβή αντίγραφα του ηλεκτρονικού αρχείου ή ειδικού βιβλίου όπου καταχωρήθηκαν οι σχετικές δηλώσεις.

14. Στα συμβολαιογραφικά έγγραφα κάθε δικαιοπραξίας μεταβίβασης ακινήτων, στα οποία υπάρχουν κατασκευές ή χρήσεις που έχουν υπαχθεί στις ρυθμίσεις του παρόντος άρθρου, γίνεται ειδική μνεία για την υπαγωγή των κατασκευών ή χρήσεων στις ρυθμίσεις αυτές κατά την απεικόνισή τους σημειώνεται η υπαγωγή αυτή και πέραν των όσων ορίζονται στην παράγραφο 5 του άρθρου 23, επισυνάπτεται η βεβαίωση της καταχώρισης που προβλέπεται στην παράγραφο 5.

15. Δικογραφίες που αφορούν αδικήματα, με τις περί αυθαιρέτων διατάξεις, εφόσον επ’ αυτών δεν έχει εκδοθεί αμετάκλητη απόφαση, τίθενται στο αρχείο με πράξη του αρμοδίου Οργάνου μετά από αίτηση του ενδιαφερομένου και βεβαίωση της αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας ότι, η αυθαίρετη κατασκευή δηλώθηκε και εξοφλήθηκε το ειδικό πρόστιμο κατά τις διατάξεις του παρόντος άρθρου.

16. Η εξόφληση του ενιαίου ειδικού προστίμου για τις κατασκευές ή τις χρήσεις που δηλώνονται, δεν κωλύει καθ’ οιονδήποτε τρόπο τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Αν το ακίνητο ενταχθεί στον πολεοδομικό σχεδιασμό, το ενιαίο ειδικό πρόστιμο δεν επιστρέφεται ούτε συμψηφίζεται με υποχρεώσεις εισφοράς σε χρήμα που προβλέπονται από τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις.

17. Στις περιπτώσεις κατασκευών οι οποίες έχουν ενταχθεί στις ρυθμίσεις του παρόντος άρθρου και έχει περαιωθεί η σχετική διαδικασία, σύμφωνα με όσα ορίζονται στην παράγραφο 5, μπορεί να επιτρέπεται η εκτέλεση εργασιών επισκευής που αποβλέπουν στην υγιεινή, τη χρήση, την αισθητική βελτίωση-αποκατάσταση και τη συνήθη συντήρησή τους, ύστερα από τη χορήγηση της σχετικής άδειας από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία, εφόσον οι εργασίες για τις οποίες ζητείται η εκτέλεση δεν επαυξάνουν το κτίσμα σε ύψος ή επιφάνεια, δεν το ανακαινίζουν ριζικά ή δεν ενισχύουν ή αντικαθιστούν στοιχεία του φέροντος οργανισμού. Για την έκδοση των αδειών αυτών υποβάλλονται στις αρμόδιες πολεοδομικές υπηρεσίες δικαιολογητικά που καθορίζονται με αποφάσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.

18. Για τα ακίνητα που διατηρούνται με βάση τις διατάξεις του παρόντος νόμου δεν οφείλονται αναδρομικά ασφαλιστικές εισφορές και οποιοσδήποτε φόρος καθώς και οποιασδήποτε μορφής τέλη και πρόστιμα. Τυχόν ήδη καταβληθέντες φόροι, τέλη και πρόστιμα δεν αναζητούνται.

19. Για την ηλεκτρονική διεκπεραίωση της ανωτέρω διαδικασίας εν όλω ή εν μέρει μπορεί να ανατεθεί στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, με κάλυψη των αναγκαίων λειτουργικών του εξόδων από το Πράσινο Ταμείο, η ανάπτυξη και η αρχική διαχείριση του αντίστοιχου πληροφοριακού συστήματος. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού μπορεί να θεσπίζεται διαφορετική διαδικασία για την υποβολή αιτήσεων υπαγωγής στην ρύθμιση του παρόντος και την καταβολή του ειδικού προστίμου διατήρησης, με τη χρήση ηλεκτρονικών τεχνολογιών, την απευθείας υποβολή των απαραίτητων δικαιολογητικών στις αρμόδιες υπηρεσίες και την απευθείας έκδοση των πράξεων υπολογισμού των προστίμων και διατήρησης.

Άρθρο 25

Μέτρα για τη βελτίωση του οικιστικού περιβάλλοντος Το ενιαίο ειδικό πρόστιμο που εισπράττεται κατά το προηγούμενο άρθρο αποδίδεται υπέρ του Πράσινου Ταμείου, κατατίθεται σε ειδικό κωδικό που ονομάζεται «Περιβαλλοντικό Ισοζύγιο» και διατίθεται στο πλαίσιο των στόχων και των αρχών του Μεσοπρόθεσμού Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής ιδίως για την κατεδάφιση αυθαιρέτων, καθώς και για την εξισορρόπηση του ελλείμματος γης και την αύξηση των κοινόχρηστων και ελεύθερων χώρων στους Ο.Τ.Α. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού καθορίζεται η διαδικασία και τα ποσοστά διάθεσης του παραπάνω ποσού και οι δικαιούχοι τους καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος.

Άρθρο 26

Ρυθμίσεις για παράταση της προθεσμίας διατήρησης 1) Στην περίπτωση β της παραγράφου 1 του άρθρου 24 η προθεσμία διατήρησης παρατείνεται κατά είκοσι (20) χρόνια εφόσον : α) ολοκληρωθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός και ο καθορισμός των χρήσεων γης και των όρων και περιορισμών δόμησης της περιοχής και η διατηρούμενο κατασκευή ή χρήση εναρμονίζεται με αυτόν, ή β) εντός του χρόνου της περ. β) της παραγράφου 1 ο ιδιοκτήτης: ι) είτε έχει, είτε αποκτήσει, όμορο ή τμήμα όμορου άρτιου και οικοδομήσιμου γηπέδου ή όμορου οικοπέδου ή γήπεδο ή οικόπεδο ή τμήμα τους ευρισκόμενο στην εδαφική περιφέρεια του Δήμου της αυθαίρετης κατασκευής, έκτασης τουλάχιστον ίσης με τη διαφορά μεταξύ της προβλεπόμενης αρτιότητας και της έκτασης του ακινήτου, όπου βρίσκεται (παραπληρωματικό ακίνητο), με την προϋπόθεση ότι στο παραπληρωματικό ακίνητο θα αποκλειστεί η δυνατότητα δόμησης. Για την πλήρωση της παραπάνω προϋπόθεσης ο ιδιοκτήτης υποβάλλει σχετική συμβολαιογραφική δήλωση στην πολεοδομική υπηρεσία, η οποία μεταγράφεται στο Υποθηκοφυλακείο και καταχωρίζεται στο κτηματολόγιο. Η παραπάνω δήλωση δεσμεύει κάθε πρόσωπο, που αποκτά εμπράγματο δικαίωμα στο παραπληρωματικό ακίνητο. Το παραπληρωματικό ακίνητο δεν μπορεί να αξιοποιηθεί σύμφωνα με το εδ. α΄ για την πλήρωση της αρτιότητας άλλου μη άρτιου ακινήτου, στο οποίο έχει κατασκευαστεί μη νόμιμο κτίσμα ή ιι) καταβάλει ειδικό πρόστιμο το ύψος του οποίου υπολογίζεται με βάση εμβαδόν ίσο με τη διαφορά μεταξύ της προβλεπόμενης αρτιότητας και της έκτασης του ακινήτου, όπου βρίσκεται, επί την τιμή ζώνης που ισχύει στην περιοχή του κτίσματος και σύμφωνα με το σύστημα αντικειμενικών αξιών του Υπουργείου Οικονομικών, και το οποίο κατατίθεται σε ειδικό κωδικό του Πράσινου Ταμείου με την ονομασία «Περιβαλλοντικό Ισοζύγιο». Για την καταβολή, απόδοση και διάθεση του ποσού των προστίμων του προηγούμενου εδαφίου εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις των ά. 24 και 25. ιιι) είτε έχει, είτε αποκτήσει, τμήμα όμορου άρτιου και οικοδομήσιμου γηπέδου ή οικοπέδου ή γήπεδο ή οικόπεδο ή τμήμα τους ευρισκόμενο στην εδαφική περιφέρεια του Δήμου της αυθαίρετης κατασκευής μικρότερο του υπό ιι) αναφερόμενου, το οποίο δεν καλύπτει την υπολειπόμενη αρτιότητα και καταβάλει και ειδικό πρόστιμο για την επιπλέον υπολειπόμενη αρτιότητα, σύμφωνα με τα οριζόμενα υπό ιιι). 2. Μόνο για την εφαρμογή των διατάξεων των παραπάνω εδαφίων επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση η κατάτμηση αρτίων και οικοδομήσιμων ακινήτων σε μη άρτιο και μη οικοδομήσιμο ακίνητο, το οποίο χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τη συμπλήρωση της υπολειπόμενης αρτιότητας. 3.Η εφαρμογή των διατάξεων της περ. β της παραγράφου 1 δεν απαλλάσσει τον ιδιοκτήτη από την υποχρέωση καταβολής του ενιαίου ειδικού προστίμου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 24. 4. Στην περίπτωση κατασκευών, χώρων ή χρήσεων που βρίσκονται σε κτίρια τα οποία έχουν υπαχθεί στις διατάξεις του ν. 3843/2010, εφόσον υπάρχει υπέρβαση ύψους που δεν υπερβαίνει το ποσοστό 20% του επιτρεπόμενου βάσει της οικοδομικής άδειας μετρούμενο από τη στάθμη του περιβάλλοντα χώρου που ορίζεται στην άδεια αυτή, αυτές διατηρούνται χωρίς την καταβολή προστίμου για το χρονικό διάστημα, που ορίζουν οι διατάξεις του ν. 3843/2010. 5. Στην περίπτωση κατασκευών ή χρήσεων για τις οποίες μπορεί να εκδοθεί οικοδομική άδεια εφόσον καταβληθεί το παράβολο της περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 24 έως 31/12/2011 και εκδοθεί οικοδομική άδεια εντός τριών ετών από την καταβολή του παραβόλου εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρ. 11 του άρθρου 25.

Άρθρο 27

Πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης μη δηλούμενων κατασκευών/ χρήσεων

1. Αν δεν υποβληθεί δήλωση ή αν δεν περατωθεί εμπρόθεσμα η διαδικασία καταβολής του ενιαίου ειδικού προστίμου, σύμφωνα με την παράγραφο 8 του άρθρου 24, εφαρμόζονται οι ισχύουσες περί αυθαιρέτων διατάξεις για την κατεδάφιση της αυθαίρετης κατασκευής ή την επαναφορά της χρήσης που προβλέπεται από την οικοδομική άδεια, τα δε πρόστιμα που επιβάλλονται υπολογίζονται ως εξής: α. Πρόστιμο ανέγερσης σε ποσοστό 30% επί της αξίας του αυθαιρέτου, όπως αυτή υπολογίζεται με βάση την επιφάνεια του αυθαιρέτου επί την τιμή ζώνης που ισχύει στην περιοχή του ακινήτου, σύμφωνα με το σύστημα αντικειμενικών αξιών του Υπουργείου Οικονομικών κατά το χρόνο διαπίστωσης της παράβασης. β. Πρόστιμο διατήρησης σε ποσοστό 5% επί της αξίας του αυθαιρέτου, όπως αυτή υπολογίζεται με βάση την επιφάνεια του αυθαιρέτου επί την τιμή ζώνης που ισχύει στην περιοχή του ακινήτου, σύμφωνα με το σύστημα αντικειμενικών αξιών του Υπουργείου Οικονομικών κατά το χρόνο διαπίστωσης της παράβασης, το οποίο επιβάλλεται για κάθε έτος διατήρησης του κτιρίου από την ανέγερσή του ή την εγκατάσταση της χρήσης μέχρι την κατεδάφιση των κατασκευών και την επαναφορά της χρήσης ή την έκδοση ή αναθεώρηση οικοδομικής αδείας.

2. Ποσοστό, που καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής των παραπάνω προστίμων, αποδίδεται στο Πράσινο Ταμείο.

3. Η αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία ελέγχει δειγματοληπτικά ποσοστό τουλάχιστον 5 % των δηλώσεων που υποβλήθηκαν, προκειμένου να διαπιστωθεί αν τα στοιχεία των δηλώσεων που αφορούν την περιγραφή της κατασκευής, το εμβαδόν και τη χρήση της είναι αληθή και ακριβή. Σε περίπτωση ψευδούς ή ανακριβούς δήλωσης των στοιχείων αυτών, εφαρμόζονται οι ισχύουσες περί αυθαιρέτων διατάξεις και επιβάλλονται τα πρόστιμα του παρόντος άρθρου. Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας που προβλέπεται στο άρθρο 24, η Ειδική Υπηρεσία Επιθεώρησης και Κατεδάφισης (ΕΥΕΚΑ), όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 28, διενεργεί έλεγχο επίσης σε ποσοστό τουλάχιστον 5% σύμφωνα με τα οριζόμενα παραπάνω

4. Τα πρόστιμα, τα οποία επιβάλλονται σε περίπτωση αυθαίρετων κατασκευών και χρήσεων και για τα οποία είτε δεν έχει ασκηθεί διοικητική προσφυγή είτε έχει ασκηθεί και έχει απορριφθεί, αποστέλλονται εντός αποκλειστικής προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από τους υπαλλήλους της αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας στην αρμόδια ΔΟΥ για βεβαίωση και είσπραξη. Υπάλληλος που παραβιάζει τις υποχρεώσεις των παραπάνω διατάξεων τιμωρείται με παρακράτηση αποδοχών από δεκαπέντε (15) ημέρες έως τρεις (3) μήνες. Η πειθαρχική δίωξη ασκείται εντός αποκλειστικής προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών. Με την ίδια ποινή τιμωρείται ο πειθαρχικώς προϊστάμενος που παραλείπει να ασκήσει την πειθαρχική δίωξη κατά του ευθυνόμενου υπαλλήλου κατά τα προηγούμενα εδάφια.

Άρθρο 28

Ειδική Υπηρεσία Κατεδαφίσεων 1. Όλα τα μη νόμιμα κτίσματα, τα οποία δεν θα υπαχθούν στις διατάξεις του παρόντος, είναι κατεδαφιστέα. 2. Η Ειδική Υπηρεσία Κατεδαφίσεων (ΕΥΚ), που συστάθηκε με το νόμο 3818/2010 μετονομάζεται σε Ειδική Υπηρεσία Επιθεώρησης & Κατεδάφισης Αυθαιρέτων (ΕΥΕΚΑ) και υπάγεται απευθείας στο Γενικό Επιθεωρητή της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ), που έχει συσταθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 9 παρ. 4, 5, 6 και 7 του Ν 2947/2001 (ΦΕΚ Α’228) και του Π.Δ. 165/2003 (ΦΕΚ Α’ 137). 3. Η ΕΥΚΑ έχει τις εξής αρμοδιότητες : α) τον εντοπισμό και τον έλεγχο αυθαίρετων επεμβάσεων και κατασκευών β) την έκδοση και την εκτέλεση πράξεων καθαίρεσης και κατεδάφισης γ) τη μέριμνα για την ορθή διάθεση των οικοδομικών αποβλήτων (μπάζων) και την αποκατάσταση 4. Η ΕΥΚΑ συντάσσει σε κάθε περίπτωση εντοπισμού αυθαίρετων επεμβάσεων ή κατασκευών Έκθεση Αυτοψίας και Πρωτόκολλο κατεδάφισης, τα οποία επιδίδονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (νόμος 2717/1999) στον ιδιοκτήτη του αυθαιρέτου και σε οποιονδήποτε άλλο έχει εμπράγματο δικαίωμα σε αυτό. Η ΕΥΚΑ, εκτελεί τα πρωτόκολλα κατεδάφισης με δικά της μηχανικά μέσα ή με μέσα ιδιωτικών επιχειρήσεων, μετά από σύναψη σχετικών συμβάσεων. Για το σκοπό αυτό τηρείται σε κάθε αποκεντρωμένη Διοίκηση μητρώο, στο οποίο εγγράφονται οι ιδιωτικές επιχειρήσεις, που έχουν τη δυνατότητα να εκτελέσουν πρωτόκολλα κατεδάφισης. Το μητρώο αυτό διαβιβάζεται στις κατά τόπους αστυνομικές αρχές. Σε κάθε περίπτωση αδυναμίας εκτέλεσης των Πρωτοκόλλων Κατεδάφισης λόγω της άρνησης των ιδιωτικών επιχειρήσεων να συνάψουν τις σχετικές συμβάσεις η ΕΥΕΚΑ ενημερώνει πάραυτα τις αρμόδιες και τις οικείες Αστυνομικές Αρχές, οι οποίες και θα αναλαμβάνουν την κίνηση της διαδικασίας πολιτικής επιστράτευσης του ν.δ. 17/1974. Με απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ επιβάλλεται και πρόστιμο ύψους από 6.000 έως 10.000 ευρώ στις παραπάνω επιχειρήσεις. Η ΕΥΕΚΑ μπορεί επίσης να προβεί σε κατεδάφιση με ελεγχόμενη χρήση εκρηκτικών μετά από σύναψη σχετικών συμβάσεων με εξειδικευμένες εταιρείες. Οι Αστυνομικές Αρχές οφείλουν να παράσχουν τη συνδρομή τους για την πραγματοποίηση της κατεδάφισης, εφόσον τους ζητηθεί. Ανάλογη υποχρέωση έχουν και οι λοιπές κρατικές αρχές όπως και οι ΟΤΑ, κυρίως με τη διάθεση μηχανικών μέσων και προσωπικού. Στη περίπτωση που κατά την αυτοψία της ΕΥΕΚΑ ή των άλλων αρμόδιων Υπηρεσιών βρεθούν εργαζόμενοι να εκτελούν οιαδήποτε εργασία κατασκευής αυθαίρετου ή άλλης παράνομης επέμβασης, για αυτούς ακολουθείται αυτόφωρη διαδικασία και γίνεται σχετική αναγγελία στον ασφαλιστικό τους φορέα. Στην περίπτωση που βρεθούν μηχανικά μέσα ή άλλα υλικά (ξυλότυπος, μεταλλότυπος) κατάσχονται. Η ΕΥΕΚΑ συνεργάζεται με τον ΟΚΧΕ και την εταιρεία «Κτηματολόγιο Α.Ε.» για την ανάθεση τηλεπισκόπησης της χώρας, η οποία διενεργείται έως τις 31/8/2011, για πληρέστερο εντοπισμό αυθαίρετων επεμβάσεων και κατασκευών,. Επίσης συνεργάζεται με τους παραπάνω φορείς για την ανάθεση περιοδικών τηλεπισκοπήσεων δειγματοληπτικά σε περιοχές της χώρας που επιλέγονται. 5. Ο κύριος κτίσματος που κρίνεται ως κατεδαφιστέο, βαρύνεται με τη δαπάνη κατεδάφισης και αποκατάστασης του περιβάλλοντος χώρου. Το ποσό της παραπάνω δαπάνης καταλογίζεται με απόφαση της ΕΥΚΑ και βεβαιώνεται και εισπράττεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων.».

Ποια είναι η σχέση των νέων προστίμων με αυτά που ίσχυαν μετά το 2003 καθώς και με το ειδικό πρόστιμο των υμιυπαίθριων;

Τα πρόστιμα μετά το 2003, ήταν εξαιρετικά υψηλά και είχαν σαν στόχο την αποτροπή της αυθαίρετης δόμησης. Προφανώς δεν λειτούργησαν και συνήθως δημιούργησαν σοβαρά προβλήματα με την εφαρμογή τους. Ήταν ενιαία για όλη την Ελλάδα και υπολογίζονταν με τον πολλαπλασιασμό της τιμής ζώνης (ΤΖ) Χ (Ε) την επιφάνεια του αυθαιρέτου για την ανέγερση (είτε ήταν παντελώς αυθαίρετο είτε ήταν καθ' υπέρβαση της οικοδομικής άδειας). Επιπλέον υπήρχε πρόστιμο 50% αυτού του ποσού για την διατήρηση του αυθαίρετου για κάθε έτος, και μάλιστα προσαυξανόμενο κατά 2%. Διπλασιασμός προστίμου για ευαίσθητες περιοχές (δάση, παραλίες, ρέματα κλπ.). Τα νέα πρόστιμα είναι πολύ μικρότερα σε σχέση με αυτά, και αρκετά αυστηρά, λαμβάνουν όμως υπόψη και τη σημερινή οικονομική συγκυρία. Όσον αφορά στη σχέση τους με τα πρόστιμα των υμιυπαίθριων είναι γενικά 20%-30% υψηλότερα στις περισσότερες περιπτώσεις, με εξαίρεση τα αυθαίρετα που είναι μοναδική κατοικία και τα αυθαίρετα που στεγάζουν παραγωγικές δραστηριότητες, όπου εκεί υπάρχουν μειώσεις. Επιπλέον, για πρώτη φορά λαμβάνονται υπόψη μια σειρά από παράγοντες, όπως το είδος της επιβάρυνσης που προκαλεί το αυθαίρετο στο αστικό και φυσικό περιβάλλον και στα γειτονικά του κτίσματα, σε μια προσπάθεια αξιολόγησης της επίπτωσης και του ύψους του προστίμου.

Έχει οριστικοποιηθεί ο τρόπος υπολογισμού των προστίμων;

Θα οριστικοποιηθεί τις επόμενες ημέρες, με τη συνδρομή Ομάδας Εργασίας ειδικών, που θα εξειδικεύσει τις προτάσεις.

Τι γίνεται με όσους είχαν ενταχθεί σε παλαιότερη ρύθμιση, μπορούν να ενταχθούν στη νέα ρύθμιση;

Όλα τα προ του 1955 κτίρια θεωρούνται νομίμως υφιστάμενα.  Όσοι εντάχθηκαν στη “ρύθμιση Τρίτση” του ν. 1337/83 και υπέβαλαν και για τις δύο φάσεις Α' και Β', σύμφωνα με το ΓΟΚ ( Άρθρο 23 παρ. 1) δεν υπάρχει λόγος να υπαχθούν στην παρούσα ρύθμιση, και είναι κατά κανόνα καταγραμμένοι από τα αρμόδια πολεοδομικά γραφεία. - Τα αυθαίρετα μετά το 1955 και προ του 1983 τα οποία ΔΕΝ εντάχθηκαν στην παραπάνω ρύθμιση (και στις 2 φάσεις), πρέπει να ενταχθούν στην παρούσα. Εφόσον προκύπτει από την περιουσιακή κατάσταση του ιδιοκτήτη (Ε9) ότι ανήκουν σε αυτό το χρονικό διάστημα, τότε το πρόστιμο μειώνεται σημαντικά.

Τι συμβαίνει αν κάποιος πληρώνει ήδη πρόστιμα, γιατί έχει κριθεί αυθαίρετος παλαιότερα;

Εντάσσεται στη ρύθμιση και σταματά να πληρώνει το παλαιό πρόστιμο. Συνήθως, τα καταβληθέντα πρόστιμα δεν αναζητούνται, λόγω όμως του υπερβολικού ύψους αυτών των προστίμων, θα διευκρινιστεί τις επόμενες μέρες, αν στην παρούσα ρύθμιση θα συμψηφίζονται με τα νέα πρόστιμα.

Κάποιος που είχε ένα αυθαίρετο και ήθελε να το γκρεμίσει, έπρεπε πρώτα να το “νομιμοποιήσει” και μετά να το γκρεμίσει. Υπάρχει κάποια μέριμνα για αυτούς;

Δεν ίσχυε. Αν δήλωνες το αυθαίρετο μόνος σου, έβγαζες άδεια κατεδάφισης, χωρίς να έχει ελεχθεί η νομιμότητα, και το κατεδάφιζες. Αν είχε προηγηθεί η καταγγελία, έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί η έκθεση αυτοψίας και να γίνει οριστική η κατεδάφιση. Προβλέπεται  ότι με απλή άδεια κατεδάφισης, θα μπορούν τα αυθαίρετα να κατεδαφίζονται και στη συνέχεια, αν πραγματοποιήθηκε η κατεδάφιση θα ελέγχεται με τη διαδικασία ταυτότητας του κτιρίου που ήδη προβλέπει ο νόμος.

Υμιυπαίθριοι διαμερισμάτων, που δεν εντάχθηκαν στη ρύθμιση, μπορούν να μπουν σε αυτό το νόμο;

Όταν τρέχουν δύο ρυθμίσεις παράλληλα, δεν μπορεί να συγχέονται δύο νόμοi, οπότε οι υμιυπαίθριοι πρέπει να ενταχθούν στο νόμο 3843/2010.

Με τους οικισμούς οι οποίοι θεωρούνταν δάση κι έχουν χαρακτηριστεί με τους νέους δασικούς χάρτες δάσος και είναι εκτός οικισμού, εντάσσονται στην ρύθμιση;

Όχι, τα αυθαίρετα σε δασικές και αναδασωτέες περιοχές, αιγιαλούς, ρέματα κλπ, δεν εντάσσονται στην ρύθμιση. Όταν δεν υπάρχει μέσα στα δικαιολογητικά απαίτηση απόδειξης ότι δεν βρίσκεται το ακίνητο σε δασική περιοχή, πώς διασφαλίζεται ότι θα ελεχθούν οι παραβάτες; Η ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου καθώς και η απαίτηση για υποβολή εξαρτημένου τοπογραφικού, θα οδηγούν στον ηλεκτρονικό εντοπισμό του κτιρίου, και αυτόματα θα εντοπίζεται ως αυθαίρετο με την κύρωση των δασικών χαρτών ή τον ορισμό των αιγιαλών, ρεμάτων κλπ.

Αμοιβές μηχανικών, θα οριστούν εξαρχής ή στη συνέχεια;

Στη χώρα μας,, από τις αρχές Ιουλίου, ο προσδιορισμός του ύψους των αμοιβών καθώς και των ελάχιστων αμοιβών έχει καταργηθεί.

Τα εντός σχεδίου αυθαίρετα μπορούν να τακτοποιηθούν για 40 χρόνια. Τα εκτός σχεδίου μπορούν να τακτοποιηθούν για 40 χρόνια μόνο αν είναι πρώτη κατοικία - και με την προϋπόθεση ότι ο ιδιοκτήτης ή η/ο σύζυγος και τα ανήλικα παιδιά δεν έχουν δικαίωμα σε άλλο ακίνητο. Η τακτοποίηση για τα εκτός σχεδίου ακίνητα γίνεται σε πρώτη φάση για 20 χρόνια. Ωστόσο, εάν ολοκληρωθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός, καθοριστούν χρήσεις - και το διατηρούμενο κτίσμα εντάσσεται στον σχεδιασμό - τότε το αυθαίρετο μπορεί να διατηρηθεί για επιπλέον 20 χρόνια. Αυτά προβλέπονται στο σχέδιο νόμου για τη ρύθμιση των αυθαιρέτων που κατατέθηκε χθες το βράδυ στη Βουλή.

Ο υπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Παπακωνσταντινου έχει ήδη δηλώσει στη Βουλή ότι είναι ανοιχτός σε ενδεχόμενες αλλαγές και ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις διατάξεις και το ύψος της επιβολής των προστίμων. Στόχος του ΥΠΕΚΑ είναι το νομοσχέδιο να έχει ψηφιστεί έως τις 28 Αυγούστου. Σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του ΥΠΕΚΑ, εάν πρόκειται για αυθαίρετες κατασκευές που έχουν ανεγερθεί σε μη άρτια και μη οικοδομήσιμα οικόπεδα, η διατήρησή τους μπορεί να γίνει για επιπλέον 20 χρόνια (σύνολο 40) μόνο όταν ο ιδιοκτήτης αγοράσει την υπόλοιπη έκταση που χρειάζεται από όμορο οικόπεδο ή πληρώσει στον δήμο την αξία της επιπλέον έκτασης ή κάνει τον συνδυασμό των δύο επιλογών.

Για παράδειγμα, ένας ιδιοκτήτης αυθαιρέτου ο οποίος το έχτισε σε 2 στρέμματα, ενώ θα έπρεπε να το χτίσει σε 4 που απαιτούνται συνήθως για την εκτός σχεδίου δόμηση, για να μπορεί να υπαχθεί στη ρύθμιση θα πρέπει είτε να αγοράσει την υπόλοιπη έκταση από όμορο οικόπεδο ή να πληρώσει στον δήμο την αξία των 2 επιπλέον στρεμμάτων. Τα χρήματα θα πηγαίνουν στο Πράσινο Ταμείο για τη δημιουργία ελεύθερων χώρων και χώρων πρασίνου. Στις νέες ρυθμίσεις δεν υπάρχει - όπως αρχικά διέρρεε από το ΥΠΕΚΑ - διαχωρισμός των αυθαιρέτων σε δυο κατηγορίες: σε αυτά που χτίστηκαν πριν από το 2003 και σε αυτά χτίστηκαν μετά. Και απ' ότι φαίνεται - αν δεν αλλάξει κάτι - από τα νέα μέτρα ευνοούνται ιδιαίτερα οι ιδιοκτήτες των ακινήτων που χτίστηκαν μετά το 2003, για τα οποία τα πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης σήμερα είναι παρά πολύ υψηλά. Από την τακτοποίηση εξαιρούνται τα αυθαίρετα που έχουν ανεγερθεί μετά τις 28 Απριλίου 2010.

Από την 1η Ιανουαρίου 2012 κανένα ακίνητο δεν μπορεί να μεταβιβαστεί χωρίς την υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη και του μηχανικού ότι δεν υπάρχει αυθαίρετη κατασκευή στο ακίνητο. Γι' αυτόν τον λόγο, οι συμβολαιογράφοι - που συντάσσουν συμβόλαια - οι μεσίτες, οι δικηγόροι που παρίσταται, οι υποθηκοφύλακες που μεταγράφουν, καθώς και οι μηχανικοί που συλληφθούν να χορηγούν ανακριβή βεβαίωση τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 6 μηνών και χρηματική ποινή από 30.000 έως 100.000 ευρώ, ανάλογα με την αξία της αυθαίρετης κατασκευής. Αν η ανακρίβεια δεν οφείλεται σε δόλο ή βαριά αμέλεια, ο μηχανικός τιμωρείται με ποινή φυλάκισης μέχρι έναν χρόνο ή χρηματική ποινή από 5.000 έως 15.000 ευρώ. Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου που κατατέθηκε χθες, ο ιδιοκτήτης του αυθαιρέτου για να ενταχθεί στις ρυθμίσεις θα πρέπει να καταβάλει πρόστιμο το οποίο υπολογίζεται: με βάση το εμβαδόν επί της τιμής ζώνης που ισχύει στην περιοχή του ακινήτου κατά τον χρόνο υποβολής της σχετικής αίτησης - επί τον συντελεστή 15% και επί τους συντελεστές τετραγωνιδίων (που καθορίζονται από την κατηγορία και το είδος του αυθαιρέτου). Από το ΥΠΕΚΑ αναμένεται μέσα στο επόμενο διάστημα να δοθούν κι άλλα παραδείγματα, που καλύπτουν όλο το φάσμα των αυθαιρέτων.

Τα πρόστιμα καταβάλλονται εντός 24 μηνών για τα ακίνητα κατοικίας και εντός 36 μηνών για τα ακίνητα άλλης χρήσης - από την έναρξη της ισχύος του νόμου -, μπορεί να καταβληθούν εφάπαξ (με έκπτωση 20%) ή τμηματικά σε 8 και 14 ισόποσες δόσεις εκ των οποίων η πρώτη δόση καταβάλλεται μέσα σε οκτώ μήνες. Σε περίπτωση καθυστέρησης της καταβολής των δόσεων επιβάλλεται προσαύξηση 1% για κάθε μήνα καθυστέρησης.

Με την καταβολή της 1ης δόσης μπορεί να γίνει η σύνδεση των αυθαιρέτων με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας. Ειδικά για περιπτώσεις που η υπέρβαση της οικοδομικής άδειας είναι έως 20 τ.μ. και εφόσον το μέγεθος αυτό δεν υπερβαίνει το 20% της επιτρεπόμενης επιφάνειας, αλλά και για υπερβάσεις ύψους έως 20%, το πρόστιμο ορίζεται σε 1.500 ευρώ για εκτός σχεδίου περιοχές, σε 2.000 ευρώ για εντός σχεδίου περιοχές με τιμή ζώνης έως 2.000 ευρώ. Σε περιοχές με μεγαλύτερη τιμή ζώνης, το πρόστιμο είναι 3.000 ευρώ. Το πρόστιμο αυτό μειώνεται στο μισό για τις περιπτώσεις που ακυρώθηκε ή ανακλήθηκε η οικοδομική άδεια και για πρόχειρες κατασκευές που έγιναν πριν από την 1η Ιανουαρίου 1983.

Οσοι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων δεν ενταχθούν στη ρύθμιση θα πληρώσουν: πρόστιμο ανέγερσης σε ποσοστό 30% επί της αξίας τού αυθαιρέτου, όπως αυτή υπολογίζεται με βάση την επιφάνεια τού αυθαιρέτου επί την τιμή ζώνης που ισχύει στην περιοχή τού ακινήτου κατά τον χρόνο διαπίστωσης της παράβασης. Επίσης, θα καταβάλουν και πρόστιμο διατήρησης σε ποσοστό 5% επί της αξίας τού αυθαιρέτου το οποίο επιβάλλεται για κάθε χρόνο διατήρησης του ακινήτου από την ανέγερσή του - ή την εγκατάσταση της χρήσης - μέχρι την κατεδάφιση των κατασκευών και την επαναφορά της χρήσης.

Με ευθύνη του ιδιοκτήτη ή του νομίμου εκπροσώπου του υποβάλλεται στην πολεοδομία ή το ΚΕΠ μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2011 φάκελος με τα εξής δικαιολογητικά: αίτηση, υπεύθυνη δήλωση του Ν.1599/86 όπου περιλαμβάνεται: το ΑΦΜ, ο αριθμός και το έτος της οικοδομικής άδειας όπου υπάρχει, το εμβαδόν και η χρήση της κατασκευής, η ημερομηνία ολοκλήρωσης της κατασκευής ή εγκατάσταση της χρήσης σε αυτό κι αν πρόκειται για ακίνητο κύριας ή άλλης κατοικίας. Η δήλωση συνοδεύεται από τεχνική έκθεση που συμπληρώνεται από μηχανικό.

Οπου δεν έχει εκδοθεί οικοδομική άδεια - ή δεν μπορεί να βρεθεί -, επισυνάπτονται όλα τα προαναφερόμενα στοιχεία πλην του στελέχους που αποτυπώνουν την κατάσταση τού κτιρίου. Επιπλέον, υποβάλλεται απόσπασμα ρυμοτομικού ή χάρτη με προσδιορισμό της θέσης του ακινήτου σε τοπογραφικό διάγραμμα. Ακόμη απαιτείται το παράβολο - αποδεικτικό της είσπραξης υπέρ του Δημόσιου ύψους 500 ευρώ για κατασκευή έως 75 τ.μ. ή για κτίριο κύριας και μοναδικής κατοικίας μέχρι 120 τ.μ. Το παράβολο είναι 1.000 ευρώ για κτίριο / χρήση μέχρι 1.000 τ.μ. και 2.000 ευρώ για κτίριο / χρήση μεγαλύτερη των 1.000 τ.μ.

Οποιος δεν πληρώσει είναι αντιμέτωπος με τα πρόστιμα και την κατεδάφιση. Αυτός είναι και ο λόγος που δίνεται μεγάλο βάρος στην ενδυνάμωση της δυνατότητας κατεδάφισης. Ετσι, η Ειδική Υπηρεσία Κατεδάφισης (ΕΥΚ) υπάγεται απευθείας στον Γενικό Επιθεωρητή Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος και έχει αρμοδιότητες: τον εντοπισμό και τον έλεγχο των αυθαιρέτων, καθώς και την έκδοση και την εκτέλεση πράξεων κατεδάφισης και τη μέριμνα για την ορθή διάθεση των οικοδομικών αποβλήτων (μπάζα) με την αποκατάσταση. Η Ειδική Υπηρεσία Κατεδαφίσεων εκτελεί τα πρωτόκολλα κατεδάφισης με δικά της μηχανικά μέσα ή μέσα ιδιωτικών επιχειρήσεων έπειτα από σύναψη σχετικών συμβάσεων. Εάν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις αρνηθούν να συνάψουν συμβάσεις, η ΕΥΚ ενημερώνει τις αστυνομικές αρχές, οι οποίες και θα αναλάβουν την κίνηση της διαδικασίας μεμονωμένης πολιτικής επιστράτευσης.