Καμία νομιμοποίηση για τα κτίσματα που κατασκευάστηκαν μετά τις 28 Ιουλίου 2011 προβλέπει ο νέος νόμος για τα αυθαίρετα που έρχεται στη βουλή στις αρχές Απριλίου.Ο νέος νόμος θα ισχύσει μέχρι και το καλοκαιρι του 2019 και προβλέπει έκπτωση 20% επί των προστίμων σε όσους υποβάλουν δήλωση ως το τέλος του έτους.Για την επιβολή των προστίμων θα υπολογίζονται στο εξής οι νέες (χαμηλότερες) αντικειμενικές αξίες - Θα καταβάλλεται το 60% για όσα χτίστηκαν από το 1983 έως το 1993 - Για υπόγεια, σοφίτες κ.λπ. θα καταβάλλεται το 30% του προστίμου που αναλογεί, έναντι 50%Εντός των ημερών επίσης, αναμένεται η υπουργική απόφαση για επιστροφές χρημάτων σε όσους ολοκλήρωσαν την τακτοποίηση αυθαιρέτων και δικαιούνται έκπτωση που δεν υπολογίστηκε.Πρόκειται για 30.000 άτομα περίπου, με αναπηρία, τρίτεκνους, πολύτεκνους, μακροχρόνια άνεργους, παλλινοστούντες.

Ριζικές αλλαγές και ενοποίηση σε ενιαία βάση δεδομένων, με μεγαλύτερη δυνατότητα ελέγχου, ταυτοποίησης και αντιστοιχίας της αυθαίρετης δόμησης, επιχειρεί να εισαγάγει ο νέος νόμος που αντικαθιστά από την ερχόμενη άνοιξη τον ισχύοντα 4178. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, επεξεργάζεται τις τελικές λεπτομέρειες του νέου νόμου, δίδοντας παράλληλα παράταση στην καταληκτική ημερομηνία υπαγωγής του τρέχοντα, έως την 8η Μαΐου. Και με τον νέο νόμο που βρίσκεται στα σκαριά «κόκκινη γραμμή» εξακολουθεί να αποτελεί η τακτοποίηση αυθαιρέτων που έχουν κατασκευαστεί προ του 2011, με κύκλους του υπουργείου Περιβάλλοντος να επισημαίνουν ότι «ο νόμος όταν ψηφιστεί θα εφαρμοστεί άμεσα και θα έχει τη σύμφωνη γνώμη και των φορέων και της κοινωνίας». Μάλιστα, όπως εκτιμούν, αναμένεται μεγάλος αριθμός εντάξεων, καθώς εκτιμάται ότι το ποσοστό που έχει υποβληθεί έως σήμερα είναι σχετικά χαμηλό. Στόχος του είναι να ελαφρύνει και τον γραφειοκρατικό φόρτο, εξαιρώντας όσα θεωρούνται σήμερα περιττά στη δήλωση, λαμβάνοντας υπόψη τα περίπου 2.000 σχόλια και παρατηρήσεις που έχουν ήδη κατατεθεί στη δημόσια διαβούλευση. Στόχος του υπουργείου είναι να ληφθούν υπόψη όλες οι ουσιαστικές διεργασίες που προκύπτουν από τον συνεχιζόμενο διάλογο και την επεξεργασία με επιστημονικούς και κοινωνικούς φορείς. Στο μέτωπο αυτό, βασική προτεραιότητα καθίσταται πλέον η σύνταξη και ολοκλήρωση του Κτηματολογίου, με την θέσπιση ενός ενιαίου φορέα. Προτεραιότητα του ΥΠΕΝ αποτελεί το Κτηματολόγιο, η πορεία του οποίου βρίσκεται υπό συζήτηση με την Παγκόσμια Τράπεζα, η οποία έχει αναλάβει τη μελέτη και έχει προσληφθεί από την Κομισιόν. ύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών του υπουργείου, παρόλο που στις ρυθμίσεις του υφιστάμενου νόμου (4178) έχουν ενταχθεί πάνω από 1 εκατομμύριο κτίσματα, με το ποσοστό που αντιπροσωπεύουν να θεωρείται πολύ μικρό. Στο φιλόδοξο σχέδιο της νομιμοποίησης περιλαμβάνονται περίπου 3,5 εκατομμύρια κτίσματα με πολεοδομικές παραβάσεις, παρόλο που το υπουργείο υποστηρίζει ότι δεν υπάρχουν ασφαλή στοιχεία. Ωστόσο εκτιμήσεις της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας υπολογίζουν ότι από το σύνολο των οικοδομών (περίπου 6,5 εκατ.) τα 2,5 εκατομμύρια ανήκουν στα προ του 1975. Απομένουν 3,5 εκατ. εάν αφαιρέσουμε και το 1 εκατομμύρια δηλώσεων που έχουν υπαχθεί στους δύο τελευταίους νόμους (4014, 4178) χωρίς να υπολογίζονται και οι 800.000 τακτοποιημένοι ημιυπαίθριοι. Ωστόσο, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Τεχνικού Επιμελητηρίου, σημαντικά είναι και τα έσοδα του Δημοσίου από την τακτοποίηση αυθαιρέτων και την πληρωμή των προστίμων. Έτσι, το Δημόσιο είχε εισπράξει 1,6 δισ. ευρώ από τα περίπου 2,2 δισ. στα οποία υπολογίζονταν τα έσοδα από τις 860.000 δηλώσεις που είχαν υποβληθεί έως τον περασμένο Ιούνιο. Γεγονός είναι, πάντως, ότι εν αναμονή του νέου νόμου, ο οποίος όπως είχε παρουσιαστεί ήταν ευνοϊκότερος ως προς το ύψος των προστίμων και τον αριθμό των δόσεων, η διαδικασία υποβολής αιτήσεων έχει «παγώσει», καθώς πολλοί είναι οι ιδιοκτήτες που δεν έχουν σπεύσει να υπαχθούν στη ρύθμιση του ισχύοντος νόμου ή δεν έχουν αποπληρώσει όλες τις δόσεις προσβλέποντας σε κάποιον ευνοϊκότερο συμψηφισμό. Ταυτόχρονα, δεν αποκλείεται να υπάρξει και επανεξέταση του άρθρου 64, το οποίο είχε ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων καθώς προέβλεπε μεταξύ άλλων την απαραίτητη υποβολή βεβαίωσης μηχανικού σε κάθε περίπτωση αποδοχής κληρονομιάς ή γονικής παροχής αλλά και χορήγησης αδειών ίδρυσης και λειτουργίας κάθε είδους επαγγελματικής δραστηριότητας και επαγγελματικής εγκατάστασης.

Nέο θεσμικό πλαίσιο, με βασικό στόχο την καταγραφή όλων των ιδιοκτησιών με πολεοδομικές παρανομίες, ετοιμάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος και οι προτάσεις του θα έχουν πολλές διαφοροποιήσεις σε σχέση με το νομοσχέδιο για τα αυθαίρετα που είχε τεθεί σε διαβούλευση το περασμένο φθινόπωρο.

Υπολογίζεται ότι έχουν ενταχθεί στο σύστημα περίπου ένα εκατομμύριο ιδιοκτησίες και τα βεβαιωθέντα πρόστιμα υπερβαίνουν τα τρία δισ. ευρώ, από τα οποία έχει ήδη καταβληθεί άνω του 1,7 δισ., ποσό που υπερβαίνει τα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ!

Από την πλευρά του αρμόδιου υπουργού Γιώργου Σταθάκη επισημαίνεται ότι στο πλαίσιο του διαλόγου είχαν υποβληθεί περίπου 2.000 προτάσεις, ενώ συνεχίζεται ο διάλογος με τους άμεσα ενδιαφερόμενους φορείς και δεν αποκλείεται το τελικό νομοσχέδιο που θα υποβληθεί στη Βουλή να έχει σημαντικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με το αρχικό.

Δύο είναι οι βασικοί στόχοι της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος:

◼ Να μειωθούν σημαντικά τα παράβολα και τα πρόστιμα ώστε να καταγραφούν όλες οι πολεοδομικές παρανομίες που υπάρχουν σε οικοδομές, με την προϋπόθεση ότι έχουν γίνει πριν από τον Σεπτέμβριο του 2011, μια «κόκκινη γραμμή» που δεν προβλέπεται να αλλάξει λόγω της κάθετης θέσης του ΣτΕ.

Με βάση ορισμένους υπολογισμούς λιγότερο από το 10% από τα 5,5 εκατ. κτίρια της χώρας έχουν εφαρμόσει τους όρους δόμησης που αναφέρονται στην οικοδομική τους άδεια!Στις υπόλοιπες υπάρχουν μικρής ή και μεγάλης κλίμακας παραβάσεις.

◼ Να κλείσει το «παραθυράκι» για διαιώνιση των παραβάσεων μέσω κληρονομιάς.

Το περίφημο άρθρο 64 του προηγούμενου νομοσχεδίου επέβαλε την επισύναψη βεβαίωσης τακτοποίησης των αυθαιρεσιών και για την αποδοχή των κληρονομιών. Η συγκεκριμένη διάταξη συνάντησε έντονες αντιδράσεις και αναμένεται να αναδιατυπωθεί.

Τρίμηνη παράταση στη ρύθμιση για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων δίνει το υπουργείο Περιβάλλοντος. Σύμφωνα με το υπουργείο, η τέταρτη κατά σειρά παράταση είναι απαραίτητη, προκειμένου να ολοκληρωθεί η επεξεργασία του νέου πλαισίου για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων. Το νέο πλαίσιο για τη δόμηση και τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων (το πέμπτο σε διάστημα επτά ετών) δόθηκε σε διαβούλευση τον προηγούμενο Σεπτέμβριο. Η συμμετοχή στη δημόσια συζήτηση ήταν μεγάλη – καταγράφηκαν 2.300 σχόλια για τα 111 άρθρα του σχεδίου νόμου. Παράλληλα, το σχέδιο εστάλη σε φορείς και επιστημονικούς συλλόγους για την τοποθέτησή τους, διαδικασία που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Δεν έλειψαν και οι αντιδράσεις για συγκεκριμένα άρθρα, όπως για την πρόβλεψη να επεκταθεί και στις κληρονομιές η υποχρέωση πιστοποίησης από μηχανικό (περί της ύπαρξης ή μη αυθαίρετης κατασκευής). Σύμφωνα με πληροφορίες, η επεξεργασία των σχολίων και προτάσεων που κατατέθηκαν στη διαβούλευση βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Επιπλέον, ο υπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Σταθάκης ζήτησε χρόνο να ενημερωθεί και επελέγη να δοθεί παράταση έως τις 8 Μαΐου. Πρόκειται για την τέταρτη παράταση στον ν. 4178/13, η ισχύς του οποίου «έληγε» τον Φεβρουάριο του 2015. Η πρώτη παράταση, διάρκειας ενός έτους, δόθηκε τον Δεκέμβριο του 2014, για να ακολουθήσει δεύτερη, οκτάμηνη παράταση τον Φεβρουάριο του 2016 και τρίτη τον Οκτώβριο του ίδιου έτους. Να σημειωθεί ότι η προηγούμενη ρύθμιση για τα αυθαίρετα (ο νόμος 4014/11, που κρίθηκε αντισυνταγματικός) παρατάθηκε έξι(!) φορές. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος, το νέο σχέδιο νόμου θα πρέπει να αναμένεται στα μέσα της άνοιξης.