Και τα αυθαίρετα ακίνητα που δεν καλύπτονται από τον νόμο Καλαφάτη, όσα χτίστηκαν δηλαδή μετά τον Ιούλιο του 2011 μπορούν να νομιμοποιηθούν με βάση νέο σχέδιο νόμου που έρχεται το επόμενο διάστημα. Σύμφωνα με το δημοσίευμα της εφημερίδας Ελεύθερος Τύπος όσες κατασκευές τηρούν τις πολεοδομικές διατάξεις, του σήμερα ή του χρόνου κατά τον οποίο χτίστηκαν να εκδώσουν ή να αναθεωρήσουν την άδεια δόμησης. Με το ίδιο νομοσχέδιο θα δίδεται η δυνατότητα να αποκτήσουν νόμιμη άδεια τα τυφλά οικόπεδα, με την προϋπόθεση να μην μπορούν μέσω τακτοποίησης να αποκτήσουν “πρόσωπο” σε οδό. Παράλληλα μπορούν να κερδίσουν ως και 1 μέτρο σε ύψος τα ακίνητα που θα χρησιμοποιήσουν ως χώρο στάθμευσης το ισόγειο. Αρκεί να χρησιμοποιείται ως χώρος στάθμευσης τουλάχιστον το 50% του χώρου.

Επιπλέον κόστος θα φέρει εφεξής η διαδικασία νομιμοποίησης αυθαιρέτων κτισμάτων, μετά τους πρόσφατους σεισμούς στο νησί της Κεφαλονιάς. Ειδικότερα, σχετική υπουργική απόφαση προβλέπει ότι κατά την υποβολή αίτησης τακτοποίησης αυθαιρέτου και ανάλογα με το είδος του κτιρίου, θα απαιτείται πλέον και μελέτη στατικής επάρκειας. Ειδικότερα, «δελτίο δομικής τρωτότητας του φέροντος οργανισμού» θα απαιτείται για κάθε αυθαίρετη κατασκευή ή αλλαγή χρήσης που έχει εκτελεστεί ή εγκατασταθεί σε κτίρια με επικρατούσα χρήση κατοικίας, τουριστικά καταλύματα ή κτίρια, καθώς και για μεμονωμένες αυθαίρετες κατασκευές με τις παραπάνω χρήσεις. Αντίστοιχα, «μελέτη στατικής επάρκειας» θα απαιτείται για κτίρια συνάθροισης κοινού, περίθαλψης, κοινωνικής πρόνοιας, εκπαίδευσης, πολιτιστικών λειτουργιών, ξενοδοχεία και λοιπές τουριστικές εγκαταστάσεις, θρησκευτικούς χώρους, εμπορικά καταστήματα, τράπεζες, κοινωφελείς οργανισμούς, δημόσιες υπηρεσίες και σε κτίρια βιομηχανικής ή βιοτεχνικής χρήσης, καθώς και σε μεμονωμένες αυθαίρετες κατασκευές με τις παραπάνω χρήσεις.

Την υπουργική απόφαση για το δελτίο δομικής τρωτότητας και τη μελέτη στατικής επάρκειας αυθαιρέτων υπέγραψε ο υπουργός Αναπληρωτής ΠΕΚΑ, Στ. Καλαφάτης, στο πλαίσιο εφαρμογής του ν. 4178/2013 «Αντιμετώπιση της Αυθαίρετης Δόμησης − Περιβαλλοντικό Ισοζύγιο και άλλες διατάξεις.» (ΦΕΚ 174 Α’). Στον νόμο (άρθρο 11 παράγραφος 8) προβλέπεται ειδική ρύθμιση στο διενεργούμενο στατικό έλεγχο των παραβάσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια των κατασκευών. Από το νόμο απαιτείται, εκτός των άλλων δικαιολογητικών, η υποβολή είτε «Δελτίου δομικής τρωτότητας του φέροντος οργανισμού» είτε μελέτη στατικής επάρκειας, ανάλογα με το είδος του κτηρίου. Ειδικότερα, δελτίο δομικής τρωτότητας του φέροντος οργανισμού απαιτείται για κάθε αυθαίρετη κατασκευή ή αλλαγή χρήσης που έχει εκτελεστεί ή εγκατασταθεί σε κτίρια με επικρατούσα χρήση κατοικίας, τουριστικά καταλύματα ή κτίρια, καθώς και για μεμονωμένες αυθαίρετες κατασκευές με τις παραπάνω χρήσεις. Μελέτη στατικής επάρκειας απαιτείται για κάθε αυθαίρετη κατασκευή ή αλλαγή χρήσης που έχει εκτελεστεί ή εγκατασταθεί σε κτίρια ειδικής χρήσης, όπως, ενδεικτικά, κτίρια συνάθροισης κοινού, περίθαλψης, κοινωνικής πρόνοιας, εκπαίδευσης, πολιτιστικών λειτουργιών, ξενοδοχεία και λοιπές τουριστικές εγκαταστάσεις, θρησκευτικούς χώρους, εμπορικά καταστήματα, τράπεζες, κοινωφελείς οργανισμούς, δημόσιων υπηρεσιών και σε κτίρια βιομηχανικής ή βιοτεχνικής χρήσης, καθώς και σε μεμονωμένες αυθαίρετες κατασκευές με τις παραπάνω χρήσεις. Με την Υπουργική Απόφαση καλύπτεται η ανάγκη παροχής οδηγιών εφαρμογής της παρ. 8 του άρθρου 11 του ν. 4178/13, προς τους μηχανικούς, για την υποβολή στοιχείων στο πληροφοριακό σύστημα του νόμου για την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης και την υπαγωγή αυθαίρετης κατασκευής ή αλλαγής χρήσης στη ρύθμιση του ν. 4178/13. Συγκεκριμένα με την υπουργική απόφαση δίδεται ο ορισμός της «Δομικής Τρωτότητας» για την εφαρμογή των προβλέψεων του νόμου, θεσμοθετείται το πρότυπο Δελτίο Δομικής Τρωτότητας που κατατίθεται από τον μηχανικό στο πληροφοριακό σύστημα και δίδονται λεπτομερείς οδηγίες συμπλήρωσης. Τα στοιχεία του ΔΕ.ΔΟ.Τ.Α. (ΔΕλτίο ΔΟμικής Τρωτότητας Αυθαιρέτου) κατανέμονται σε οκτώ (8) Ενότητες, που περιλαμβάνουν συνολικώς 40 πεδία, ενώ το έντυπο θα συνοδεύεται και από αναλυτική Τεχνική Έκθεση, με φωτογραφίες. Οι οκτώ ενότητες στοιχείων είναι:

Α: Ταυτότητα του κτιρίου

Β: Γενικά σεισμολογικά και εδαφικά στοιχεία

Γ: Δομικός τύπος του κτιρίου

Δ: Γενικά τεχνικά στοιχεία του κτιρίου

Ε: Στοιχεία γενικής τρωτότητας έναντι σεισμού

ΣΤ: Στοιχεία «πρόσθετης» τρωτότητας

Ζ: Ενδεχόμενη τρωτότητα έναντι άλλων αιτίων, και

Η: Τελική Βαθμολόγηση (Δομική) και Κατάταξη Κτιρίου. Επιπλέον με την υπουργική απόφαση καθορίζονται οι χρήσεις υψηλής διακινδύνευσης για τις οποίες απαιτείται μελέτη στατικής επάρκειας. Σε κάθε περίπτωση στη μελέτη στατικής επάρκειας του κτιρίου επισημαίνονται και τυχόν απαιτούμενες εργασίες ενίσχυσης του φορέα από τον έλεγχο.

Οι αυθαίρετες κατασκευές και οι αυθαίρετες χρήσεις για τις οποίες απαιτείται μελέτη στατικής επάρκειας καταχωρίζονται σε 2 κατηγορίες υψηλής διακινδύνευσης:

Α. Στην Κατηγορία Ι: Υπάγονται αυθαίρετες αλλαγές χρήσης, αυθαίρετα κτίρια ή αυθαίρετες κατασκευές σε κτίρια, των οποίων η λειτουργία είναι ζωτικής σημασίας για την Πολιτική Προστασία, τόσο κατά τη διάρκεια του σεισμού, όσο και μετά από αυτόν και έχουν τις εξής χρήσεις: i. Παραγωγής – Διανομής Ενέργειας, Ύδρευσης, Τηλεπικοινωνιών. Δεν υπάγονται κτίρια ή τμήματα κτιρίων για τα οποία, βάση της επικρατούσας χρήσης τους, απαιτείται μόνο δελτίο δομικής τρωτότητας και τα οποία περιλαμβάνουν ή έχουν τοποθετημένα στα δώματα τους ή στον ακάλυπτο χώρου τους, φωτοβολταϊκά ή υποσταθμούς επιχειρήσεων ηλεκτρισμού ή κεραίες κινητής τηλεφωνίας και ραδιοεπικοινωνίας ii. Περίθαλψης (όπως νοσοκομεία, κέντρα υγείας, αγροτικά – περιφερειακά ιατρεία, υγειονομικοί σταθμοί, κλινικές) iii. Πυροσβεστικών Σταθμών iv. Δημόσιων Επιτελικών Υπηρεσιών (όπως υπουργεία, διοικητήρια, δημαρχεία, αστυνομικά τμήματα, γραφεία στρατιωτικών υπηρεσιών κλπ) v. Σταθμών μετεπιβίβασης Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (αεροδρόμια, ελικοδρόμια, σιδηροδρομικοί σταθμοί, σταθμοί λεωφορείων λιμένων κλπ). Σε περίπτωση που η αυθαίρετη κατασκευή ή αλλαγή χρήσης έχει εκτελεστεί ή εγκατασταθεί σε κτίρια της Κατηγορίας αυτής (Ι) εκπονείται από αρμόδιο μηχανικό μελέτη στατικής επάρκειας στο σύνολο του κτιρίου σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.

Β. Στην Κατηγορία ΙΙ: Υπάγονται αυθαίρετα κτίρια ή αυθαίρετες κατασκευές σε κτίρια με τις παρακάτω χρήσεις που η τυχόν κατάρρευση τους έχει μεγάλες συνέπειες: i. Εκπαίδευσης (όπως δημόσια και ιδιωτικά κτίρια προσχολικής, πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ερευνητικά κέντρα και κτίρια ειδικής εκπαίδευσης - φροντιστήρια, ΙΕΚ, ΚΕΚ, ωδεία, σχολές χορού κλπ) ii. Κοινωνικής Πρόνοιας (όπως βρεφοκομεία, παιδικοί και βρεφονηπιακοί σταθμοί, οίκοι ευγηρίας, οικοτροφεία, ορφανοτροφεία, ιδρύματα ατόμων με ειδικές ανάγκες, ιδρύματα χρόνιων πασχόντων, άσυλα). iii. Πολιτιστικές Εγκαταστάσεις (όπως βιβλιοθήκες, μουσεία, αίθουσες εκθέσεων κλπ). iv.. Συνάθροισης κοινού (όπως θέατρα, κινηματογράφοι, πολυκινηματογράφοι, αίθουσες συγκέντρωσης για κοινωνικές, οικονομικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, συνεδριακά κέντρα, κτίρια εκθέσεων) v. Καταστήματα εμπορίου (όπως ροφίμων, ένδυσης κλπ), καταστήματα παροχής προσωπικών υπηρεσιών (φαρμακεία, κουρεία, κομμωτήρια, αισθητικής περιποίησης, επιδιόρθωσης ενδυμάτων και υποδημάτων), καθώς επίσης και κέντρα διασκέδασης και αναψυχής, χώροι εστίασης (εστιατόρια, ταβέρνες κλπ), τράπεζες, εμπορικά κέντρα με πολλαπλές χρήσεις, πολυκαταστήματα, αγορές και υπεραγορές. vi. Αθλητικών εγκαταστάσεων (κλειστά γυμναστήρια, γήπεδα με κερκίδες και κλειστούς βοηθητικούς χώρους, γήπεδα ΠΑΕ, Ολυμπιακές αθλητικές εγκαταστάσεις). Δεν περιλαμβάνονται οι χώροι υγιεινής και αποδυτηρίων ανοικτών αθλητικών εγκαταστάσεων). viii. Θρησκευτικών Χώρων (όπως Ιεροί Ναοί, χώροι άλλων δογμάτων ή θρησκειών, άλλοι θρησκευτικοί χώροι εν γένει όπως αίθουσες κατηχητικού κλπ, Ιερές Μονές). ix. Δημόσιων υπηρεσιών (όπως γραφεία δημόσιων υπηρεσιών και υπηρεσιών ΟΤΑ Α΄ και Β΄ βαθμού, δικαστικά μέγαρα). x. Βιομηχανικών εγκαταστάσεων και επαγγελματικών εργαστηρίων. xi. Ξενοδοχείων και λοιπών τουριστικών εγκαταστάσεων.

Σε περίπτωση που η αυθαίρετη κατασκευή ή αλλαγή χρήσης έχει εκτελεστεί ή εγκατασταθεί σε κτήρια της Κατηγορίας αυτής (II) εκπονείται από αρμόδιο μηχανικό μελέτη στατικής επάρκειας στο σύνολο του κτιρίου σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Σε περίπτωση που υπάρχει άδεια οικοδομής, η μελέτη στατικής επάρκειας εκπονείται βάση της νομοθεσίας που ίσχυε κατά το χρόνο έκδοσης της άδειας οικοδομής. Στην απόφαση περιλαμβάνονται επίσης ορισμένες αποκλίσεις σύμφωνα με τις οποίες κάποια από τα κτήρια της δεύτερης κατηγορίας δύναται να απαλλαγούν από τη μελέτη στατικής επάρκειας αλλά σε αυτήν την περίπτωση υποβάλλεται υποχρεωτικά τεχνική έκθεση και δελτίο τρωτότητας.

Τα ανωτέρω κτίρια δύναται να απαλλαγούν από τη μελέτη στατικής επάρκειας, αν έχει εφαρμοστεί, ως προς τις διαστάσεις του φορέα του φέροντος οργανισμού η εγκεκριμένη στατική μελέτη για το νόμιμο τμήμα του ακινήτου και συντρέχει μία από τις παρακάτω προϋποθέσεις: i. Το τελικό (μετά την όποια αυθαιρεσία) κτίριο είναι μονώροφο, δηλαδή υπάρχουν μόνο οι στάθμες θεμελίωσης, υπογείων, ισογείου και παταριού ή/και σοφίτας. ii. Το σύνολο των αυθαιρέτων κατασκευών ανά διηρημένη ιδιοκτησία ή ανεξάρτητο κτίριο είναι μικρότερο σε επιφάνεια από 20 τ.μ.. iii. Το σύνολο των αυθαιρέτων κατασκευών ανά διηρημένη ιδιοκτησία ή ανεξάρτητο κτίριο δεν επιφέρει αύξηση των κατακόρυφων φορτίων περισσότερο από το 10% από τα φορτία της μελέτης για την ιδιοκτησία αυτή ή το κτίριο αυτό. iv. Να υλοποιηθεί έλεγχος του συνολικού σεισμικού φορτίου (τέμνουσα βάσης) μετά την προσθήκη των αυθαιρέτων κατασκευών στο σύνολο του κτιρίου, από τον οποίο θα προκύπτει ότι αυτό δεν υπερβαίνει το 1,10 του αντίστοιχου σεισμικού φορτίου του υφιστάμενου κτιρίου χωρίς τις αυθαίρετες κατασκευές. v. Έχει εκδοθεί άδεια σεισμοπλήκτου και έχουν υλοποιηθεί ενισχύσεις μετά το 01.01.2000. vi. Tο αυθαίρετο τμήμα είναι στατικά ανεξάρτητο, ισόγειο και δεν αλλάζει τα ωφέλιμα φορτία. Για τις αυθαίρετες κατασκευές που απαλλάσσονται, κατά τα ανωτέρω, από τη μελέτη στατικής επάρκειας υποβάλλεται τεχνική έκθεση και δελτίο τρωτότητας που προβλέπεται στο άρθρο 1 της παρούσας. Για τις ανωτέρω περιπτώσεις iii και iv υποβάλλεται επιπλέον τεύχος υπολογισμών.

Αναθεωρούνται οι βασικές κατηγορίες χρήσεων γης ενσωματώνοντας όλες τις ρυθμίσεις που έχουν θεσμοθετηθεί με νόμο τα τελευταία 20 χρόνια. Επιπλέον εξορθολογίζεται η επιμέρους κατηγοριοποίηση ανά γενική χρήση γης. Καθιερώνονται οι Κωδικοί Αριθμοί Δραστηριότητας (ΚΑΔ) των επιχειρήσεων οι οποίοι παράλληλα συνδέονται με τις χρήσεις γης για κάθε περιοχή ώστε να εκλείψουν τα φαινόμενα επιμέρους ερμηνειών από διάφορες υπηρεσίες του Δημοσίου. Εφεξής οι δήμοι υποχρεούνται να ορίζουν τις περιοχές τους με ένα γενικό χαρακτηρισμό χρήσης γης (π.χ. αμιγής κατοικία, γενική κατοικία κ.λπ.), χωρίς όμως να παρέχεται η δυνατότητα εξαίρεσης κατά βούληση συγκεκριμένων δραστηριοτήτων που ανήκουν σε αυτές τις γενικές κατηγορίες. Με λίγα λόγια, με την έγκριση του σχεδίου πόλης λέει το ΥΠΕΚΑ ότι θα είναι γνωστό σε όλους ποια ακριβώς επιχειρηματική δραστηριότητα μπορεί να ασκηθεί σε κάθε οικοδομικό τετράγωνο. Οι δύο αυτές προβλέψεις αποτελούν σημαντική βελτίωση της υπάρχουσας νομοθεσίας και περιορίζουν εξαιρετικά τόσο την πιθανότητα αυθαιρεσίας της διοίκησης προς τον πολίτη όσο και τις εστίες διαφθοράς σε τοπικό επίπεδο.