Δύσκολοι καιροί για καταναλωτές
Τετάρτη, 27 Νοέμβριος 2024 13:46
Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της ιδιωτικής κατανάλωσης διαμορφώθηκε στο -7,1% το 2011 από -3,6% το 2010, με αποτέλεσμα μία σημαντική διόγκωση της σχετικής αρνητικής συνεισφοράς στον ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ (-5,3 από -2,6, αντίστοιχα). Χαρακτηριστική της συνολικά επιδεινούμενης πορείας της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά το έτος 2011, αλλά και της έλλειψης ενδείξεων για μία πιθανή ανάκαμψή της κατά τους δύο πρώτους μήνες του 2012, ήταν και η δυσμενής εξέλιξη του μηνιαίου δείκτη όγκου στο λιανικό εμπόριο. Για το σύνολο του 2011, τόσο ο γενικός δείκτης όσο και οι δείκτες στις κύριες κατηγορίες καταστημάτων σημείωσαν σημαντικούς αρνητικούς ρυθμούς μεταβολής ως προς το 2010, οι οποίοι σε όλες τις περιπτώσεις ξεπέρασαν τους αντίστοιχους ρυθμούς που είχαν καταγραφεί για το 2010 ως προς το 2009. Συγκεκριμένα, η πτώση του γενικού δείκτη ήταν της τάξεως του 10,2%, ενώ η υποχώρηση των δεικτών των καταστημάτων ειδών διατροφής, των καταστημάτων καυσίμων και λιπαντικών αυτοκινήτων και των λοιπών καταστημάτων διαμορφώθηκε στο 5,5%, 9,9% και 8,3%, αντίστοιχα.
Στις βασικότερες αιτίες βαθύτερης περιστολής των δαπανών για ιδιωτική κατανάλωση ανήκουν, σύμφωνα με το ΚΕΠΕ, οι συνθήκες που επικράτησαν στην αγορά εργασίας, τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής, αλλά και η ισχύουσα και ενισχυόμενη αβεβαιότητα. Η αυξανόμενη ανεργία, οι περικοπές σε μισθούς και συντάξεις και οι επιπλέον θεσμοθετημένες οικονομικές επιβαρύνσεις για τα νοικοκυριά, επέδρασαν ανασταλτικά τόσο στο διαθέσιμο εισόδημα όσο και τον πλούτο τους, ο οποίος εξακολούθησε να επηρεάζεται αρνητικά και από τις αρνητικές εξελίξεις στην αγορά των κατοικιών. Ταυτόχρονα, οι επιδεινούμενες συνθήκες αβεβαιότητας απέτρεψαν την ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης ακόμη και από εκείνα τα νοικοκυριά τα οποία δεν έχουν υποστεί τις μεγαλύτερες συνέπειες από την ύφεση.
Παράλληλα, δεδομένου του βαθμού έκθεσης των νοικοκυριών στον τραπεζικό δανεισμό, αλλά και των συνεχιζόμενων τάσεων συγκράτησής του από την πλευρά των τραπεζών, το κανάλι του δανεισμού δεν στάθηκε εφικτό να αποτελέσει παράγοντα ενίσχυσης της ιδιωτικής κατανάλωσης. Βραχυπρόθεσμα, η ιδιωτική κατανάλωση δεν εκτιμάται ότι θα επιδείξει σημάδια ανάκαμψης, δεδομένου του ότι δεν αναμένεται να αντιστραφούν οι ισχύουσες δυσμενείς συνθήκες που αφορούν στην αγορά εργασίας, την εξέλιξη των εισοδημάτων και την αβεβαιότητα αναφορικά με τη συνολική κατάσταση στην ελληνική οικονομία.
Αντιθέτως, η συσσωρευόμενη επίδραση θεσμοθετημένων μέτρων και επιβαρύνσεων στα εισοδήματα των νοικοκυριών και η συνεπαγόμενη σταδιακή συρρίκνωση αλλά και διαχρονική εξάντληση οικονομικών πόρων που είχαν στη διάθεσή τους ορισμένα νοικοκυριά, σε συνδυασμό και με τις προσδοκίες λήψης νέων μέτρων και την εντεινόμενη οικονομική και πολιτική αβεβαιότητα, εκτιμάται ότι θα εμποδίσουν την ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Η εκτίμηση αυτή συμβαδίζει και με τις βραχυπρόθεσμες προσδοκίες των καταναλωτών και εμπόρων λιανικής, οι οποίες αποτυπώνονται μέσω του δείκτη εμπιστοσύνης καταναλωτών και του δείκτη εμπιστοσύνης στο λιανικό εμπόριο, αντίστοιχα. Χαρακτηριστικό είναι ότι κατά το τετράμηνο Ιανουαρίου-Απριλίου 2012 οι εν λόγω δείκτες παρέμειναν σημαντικά αρνητικοί και κινήθηκαν σε ένα εύρος τιμών -79 έως -84 στην πρώτη και -34 έως -39 στη δεύτερη περίπτωση, μη παρέχοντας έτσι ενδείξεις βελτίωσης των προσδοκιών