Στην 33η θέση επί συνόλου 97 αγορών κατατάσσει την ελληνική αγορά ακινήτων διετής έρευνα της Jones Lang LaSalle που εξετάζει τη διαφάνεια στον τρόπο λειτουργίας της κάθε κτηματαγοράς, δείγμα των σημαντικών βημάτων που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια όσον αφορά την παροχή επαρκούς και αξιόπιστης πληροφόρησης σχετικά με την εικόνα και την πορεία της κτηματαγοράς. Με βάση τα παραπάνω, η Ελλάδα κατατάσσεται στην κατηγορία «ημιδιαφάνειας» (semitransparent), ενώ με λίγα βήματα θα μπορούσε εύκολα να θεωρηθεί πλήρως διαφανής αγορά, συγκριτικά με τις υπόλοιπες χώρες. Τα βήματα αυτά θα πρέπει να είναι η βελτίωση του πολεοδομικού πλαισίου, η ταχύτερη πρόοδος και ολοκλήρωση του Κτηματολογίου και βέβαια η κατάρτιση ενός εύχρηστου, αξιόπιστου, απλού και σταθερού φορολογικού πλαισίου. Οπως άλλωστε αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έρευνα, όσο πιο διαφανής είναι μια αγορά τόσο περισσότερα επενδυτικά κεφάλαια μπορεί να προσελκύσει, στοιχείο κρίσιμο για τη βελτίωση των οικονομικών συνθηκών στην Ελλάδα. Ο πιο υψηλός δείκτης διαφάνειας της ελληνικής αγοράς αφορά τη διαδικασία των αγοραπωλησιών, ενώ υστέρηση καταγράφεται στα θεμελιώδη στοιχεία της αγοράς, εξέλιξη μάλλον φυσιολογική, αν λάβει κανείς υπόψη του τις συνέπειες που έχει προκαλέσει στην κτηματαγορά η οικονομική κρίση και ο πέμπτος διαδοχικός χρόνος ύφεσης. Σχετικά χαμηλή είναι και η βαθμολογία της χώρας (αν και υψηλότερη σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια) σε ό,τι αφορά το νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς, που επιδέχεται πολλές βελτιώσεις.

Σε παγκόσμιο επίπεδο πάντως, την τελευταία διετία καταγράφεται σαφής βελτίωση του δείκτη διαφάνειας, καθώς ήταν ελάχιστες οι χώρες όπου υπήρξε επιδείνωση της διαφάνειας, με χαρακτηριστικότερη περίπτωση την Αίγυπτο, που βέβαια δικαιολογείται δεδομένων των πολιτικών συνθηκών. Οι τελευταίες θέσεις καταλαμβάνονται από χώρες της Αφρικής και συγκεκριμένα το Σουδάν, που βρίσκεται στο τέλος της σχετικής λίστας, ακολουθούμενο από τη Νιγηρία και την Ανγκόλα. Στον αντίποδα, στην κορυφή, ως η πιο διαφανής αγορά ακινήτων, τοποθετείται εκείνη των ΗΠΑ, ακολουθούμενη από τη Βρετανία, την Αυστραλία, την Ολλανδία και τη Νέα Ζηλανδία, η οποία συμπληρώνει την πρώτη πεντάδα. Παρά την εισροή δισ. ευρώ στην αγορά ακινήτων της Γερμανίας, ιδίως από τα μέσα του 2010 και μετά, όταν δηλαδή επιδεινώθηκε η κρίση χρέους στην Ευρωζώνη, η γερμανική αγορά βρίσκεται στη 12η θέση, πέντε θέσεις πιο κάτω από την 7η στην κατάταξη Γαλλία. Λίγο πιο κάτω, στη 15η και 16η θέση βρίσκονται η Ιρλανδία και η Ισπανία αντίστοιχα, ενώ Ιταλία και Πορτογαλία κατατάσσονται στην 20ή και 28η θέση αντιστοίχως.

Στην ίδια κατηγορία διαφάνειας με την Ελλάδα (ημιδιαφάνεια) βρίσκονται χώρες όπως η γειτονική Τουρκία (31η θέση), η οποία κατέγραψε σημαντική βελτίωση την τελευταία διετία, κυρίως μέσω του ανοίγματος των συνόρων της για τους ξένους αγοραστές, έστω κι αν εξακολουθούν να υφίστανται περιορισμοί στην αγορά και κατοχή ακινήτων από υπηκόους τρίτων χωρών. Μία θέση πάνω από την Ελλάδα βρίσκονται τα μεγάλα αστικά κέντρα της Κίνας και ακριβώς από κάτω η αγορά του Ισραήλ. Οσον αφορά τις κοντινές προς την Ελλάδα χώρες, η μεν Ρουμανία εντοπίζεται στην 40ή θέση, η δε Βουλγαρία στην 57η θέση, αμφότερες στην κατηγορία ημιδιαφάνειας. Αναμφίβολα, εντύπωση προκαλεί και η υψηλότερη θέση της ελληνικής αγοράς σε σχέση με εκείνη του Ντουμπάι, που βρίσκεται στην 47η θέση, παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια το εν λόγω εμιράτο έχει εξελιχθεί σε πόλο έλξης επενδυτών και έχει αναπτύξει ακίνητα σημεία-αναφοράς στο παγκόσμιο στερέωμα, όπως ο πύργος Burj Khalifah, που είναι το υψηλότερο (προς το παρόν) κτίριο παγκοσμίως.

Τις επόμενες ημέρες τίθεται σε δημόσια διαβούλευση το Προεδρικό Διάταγμα για την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου, μέσω της οποίας θα μπορέσει το Κράτος να αποκτήσει πλήρη εικόνα του δομημένου χώρου, ώστε να προχωρά αποτελεσματικά ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός και να διασφαλίζεται ο πλήρης και διαρκής έλεγχος της ασφάλειας και νομιμότητας των κατασκευών. Το μέτρο της «ηλεκτρονικής ταυτότητας του κτηρίου» έχει θεσμοθετηθεί από το 2010, με το νόμο (3843/2010) για την τακτοποίηση των ημιυπαίθριων. Τώρα επισπεύδεται η εφαρμογή του, με την έκδοση του σχετικού εκτελεστικού Προεδρικού Διατάγματος από το υπουργείο Περιβάλλοντος

. Με την «ηλεκτρονική ταυτότητα», όπως εξηγούν από το υπουργείο Περιβάλλοντος, οι ιδιοκτήτες θα γνωρίζουν, πράγμα που σε πολλές περιπτώσεις δεν συμβαίνει σήμερα, ποιες παραβάσεις βαρύνουν τα κτήριά τους, ώστε να μη βρεθούν προ απροόπτου όταν θελήσουν για παράδειγμα να πουλήσουν ή να μεταβιβάσουν τα ακίνητά τους.

Στο σύστημα μπορούν να μπαίνουν είτε ο κάθε ιδιοκτήτης χωριστά (δηλαδή ανά οριζόντια ιδιοκτησία) είτε όλοι οι ιδιοκτήτες -για παράδειγμα μιας πολυκατοικίας- μαζί. Αξιοσημείωτο είναι ότι προβλέπονται δειγματοληπτικοί έλεγχοι. Μετά την ολοκλήρωση της ηλεκτρονικής καταγραφής οι έλεγχοι θα γίνονται ανά 10 χρόνια στις πολυκατοικίες, ανά 15 χρόνια σε επαγγελματικούς χώρους και σε καταστήματα, ενώ στους χώρους κοινωνικής συνάθροισης οι έλεγχοι θα γίνονται κάθε οκτώ χρόνια. Για όλους τους υπόλοιπους χώρους οι έλεγχοι θα γίνονται κάθε 15 χρόνια.

Για όλα τα κτήρια τηρείται υποχρεωτικά η «ταυτότητα κτηρίου», η οποία περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία:

α. την οικοδομική άδεια του κτηρίου, θεωρημένη από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία,

β. τα εγκεκριμένα σχέδια της οικοδομικής άδειας, θεωρημένα από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία,

γ. το πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης του κτηρίου ή τμημάτων αυτού,

δ. τα σχέδια κατόψεων, τα οποία αποτυπώνουν το κτήριο όπως κατασκευάσθηκε τελικώς, καθώς και την τυχόν αναγκαία ενημέρωση ή αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας κατά τις κείμενες διατάξεις,

ε. το έντυπο ελέγχου για την αρχιτεκτονική μελέτη του κτηρίου και του περιβάλλοντος χώρου αυτού,

στ. το έντυπο ελέγχου για τη στατική μελέτη του κτηρίου, ζ. το έντυπο ελέγχου για τις μελέτες ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων του κτηρίου,

η. το βίντεο, στο οποίο απεικονίζονται οι χώροι και οι εγκαταστάσεις του κτηρίου, όπου αναγράφεται η ημερομηνία λήψης του,

θ. τον πίνακα χιλιοστών και τη μελέτη κατανομής δαπανών του κτηρίου,

ι. πιστοποιητικό πληρότητας της ταυτότητας κτηρίου. Σε τρία βήματα

Σε πρώτη φάση θα καταγράφονται ηλεκτρονικά όλα τα έγγραφα και σχέδια που αφορούν το κτήριο. Στη συνέχεια, όλα τα στοιχεία θα αποστέλλονται σε μια ηλεκτρονική πλατφόρμα. Ειδικότερα:

1. Η δημιουργία της ταυτότητας κτηρίου αρχίζει με την ολοκλήρωση των εργασιών τοιχοποιίας για τα βασικά στοιχεία και συμπληρώνεται με τα υπόλοιπα στοιχεία σε είκοσι (20) ημέρες από την ημερομηνία θεώρησης της οικοδομικής άδειας για τη σύνδεση του κτηρίου με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας.

2. Το σχετικό βίντεο ανά κατηγορία μελέτης και εγκατάστασης αποστέλλεται από τον αρμόδιο μηχανικό στην οικεία πολεοδομική υπηρεσία και στο Ηλεκτρονικό Μητρώο του υπουργείου Περιβάλλοντος, εντός πέντε εργάσιμων ημερών από τη λήψη του μαζί με το σχετικό έντυπο ελέγχου.

3. Σε περίπτωση που οι αρμόδιες αρχές διαπιστώσουν μη νόμιμη συμπλήρωση της ταυτότητας κτηρίου, ο αρμόδιος ανά κατηγορία μηχανικός τιμωρείται με πειθαρχική ποινή της προσωρινής ή οριστικής στέρησης της άδειας άσκησης επαγγέλματος, ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης, η οποία επιβάλλεται από τα αρμόδια όργανα.