Τα σενάρια που διερευνώνται απο το υπουργείο Οικονομικών κινούνται στο πλαίσιο της ρύθμισης που έγινε πέρυσι για τους ημιυπαίθριους. Δηλαδή, θα γίνει «τακτοποίηση» και όχι «νομιμοποίηση». Μόνο που τα γνωστά εξοντωτικά ισχύοντα πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης, τα οποία επιβάλλονται μετά το 2003 βάσει του νόμου Τρίτση, θα περιοριστούν σημαντικά, προκειμένου να υπάρξει προσέλευση ιδιοκτητών. Σήμερα τα πρόστιμα ανέγερσης φτάνουν στο 30% της αντικειμενικής αξίας του αυθαιρέτου και διατήρησης στο 5% επίσης της αντικειμενικής. Η προσέλκυση ιδιοκτητών θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο αν το πρόστιμο ανέγερσης περιοριστεί πολύ κάτω από το 50%, επισημαίνουν αρμόδιοι παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών, τονίζοντας ότι δεν τίθεται ζήτημα επιβολής προστίμου διατήρησης. Ενώ συζητείται να υπάρξει ειδική μέριμνα για αυθαίρετα που αποτελούν πρώτη κατοικία, καθώς και κλιμάκωση των προστίμων ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση και το οικογενειακό εισόδημα. Η εξόφληση δε του προστίμου θα γίνει σε δόσεις, καθώς και πάλι το ποσό θα είναι υψηλό, οπότε πρέπει να υπάρξει διευκόλυνση στην αποπληρωμή του. Το υπουργείο Οικονομικών δεν συζητάει σε καμία περίπτωση τακτοποίηση αυθαιρέτων σε δάση, αιγιαλό, παραλία, ρέματα και αρχαιολογικούς χώρους.

Αν προσπαθήσει κανείς να περιγράψει με λίγες λέξεις την σημερινή εικόνα της αγοράς ακινήτων αρκεί μία φράση «τέλος εποχής». Τα στοιχεία που αφορούν τόσο στην αγορά κατοικίας όσο και στην αγορά επαγγελματικών ακινήτων οδηγούν σε ένα συμπέρασμα : όταν περάσει η κρίση το επόμενο σημείο ισορροπίας που θα επιτευχθεί στην κτηματαγορά δεν θα έχει καμία σχέση με την εικόνα των τελευταίων 50 ετών. Η διαπίστωση αυτή δεν εντοπίζεται μόνο στα πραγματικά της δεδομένα (προσφορά , ζήτηση, τιμές επιμέρους αγορές κ.α) αλλά και στους παίκτες που δραστηριοποιούνται σε αυτή. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις η επόμενη μέρα της αγοράς θα χαρακτηρίζεται από την συγκέντρωση . Ήδη στην αγορά επαγγελματικών ακινήτων αυτό γίνεται είναι κάτι παραπάνω από φανερό. Η εμπορική δραστηριότητα περιορίζεται σε συγκεκριμένα σημεία όπου τα οι διαθέσιμοι χώροι είναι πλέον περιορισμένοι . Στα σημεία αυτά ο ρόλος των ισχυρών παικτών του εμπορίου είναι κυρίαρχος και δεν αμφισβητείται πλέον από κανένα. Παράλληλα ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το γεγονός της ανάπτυξης νέων εμπορικών σημείων γύρω από τα εμπορικά κέντρα. Η άλλη όψη του νομίσματος είναι ο θάνατος των συνοικιακών αγορών αλλά και των παράπλευρων οδών όπου δραστηριοποιούνται μικρομεσαίες επιχειρήσεις κατά κύριο λόγο. Ανάλογη είναι και η εικόνα που τείνει να διαμορφωθεί και στην αγορά γραφειακών χώρων . Η διαφορά στην περίπτωση αυτή είναι η σχεδόν ολιγοπωλιακή οργάνωση της προσφοράς και η ανάπτυξη περιοχών με βάση κατά κύριο λόγο της διαθεσιμότητα γης. Αν και το φαινόμενο αυτό δεν είναι ακόμα ορατό εντούτοις η συρρίκνωση των παραδοσιακών περιοχών της αγοράς γραφειακών χώρων και η κατασκευή χώρων γραφείων σε περιοχές οι οποίες πριν από λίγα μόλις χρόνια δεν περιλαμβάνονταν στο «χάρτη» της αγοράς (Λ. Αθηνών, σταθμοί μετρό κ.α) είναι μία ασφαλής ένδειξη για τις νέες τάσεις που επικρατούν στην συγκεκριμένη αγορά. Στην αγορά κατοικίας οι εξελίξεις σίγουρα είναι πιο βραδείς σε σύγκριση με τα επαγγελματικά ακίνητα αλλά είναι δεδομένο ότι και στην περίπτωση οι ανακατατάξεις έχουν δρομολογηθεί. Το πρώτο στοιχείο που χαρακτηρίζει την αγορά είναι ο κορεσμός πολλών τοπικών αγορών και η ανάπτυξη νέων. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι οι περιοχές στις οποίες βασίσθηκε η έκρηξη της προσφοράς ακινήτων στην διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας βρίσκονται πλέον στα όρια τους αφού η έλλειψη ελεύθερης γης θα έχει ως συνέπεια η δραστηριότητα στα επόμενα χρόνια να εστιάζεται στην αγορά των μεταχειρισμένων. Παράλληλα , οι έντονες και βίαιες αλλαγές (εθνογραφικές και οικονομικές) που έχουν καταγραφεί στα περισσότερα αστικά κέντρα της χώρας έχουν οδηγήσει πολλές συνοικίες σε καθεστώς γκετοποίησης. Φυσικά οι περιοχές αυτές ήδη είναι εκτός αγοράς. Οι εξελίξεις αυτές επηρεάζουν και την επιχειρηματική δραστηριότητα του κλάδου όπου αναμένονται βίαιες ανακατατάξεις που θα έχουν και αυτές τα χαρακτηριστικά της συγκέντρωσης. Αν και αυτή την στιγμή δεν είναι ορατό ένα θα πρέπει να θεωρείται σίγουρο :οι "μεγάλοι των κατασκευών θα διεκδικήσουν μερίδιο στη πίττα της αγοράς κατοικίας και η αλλαγή πλεύσης της οικονομικής πολιτικής είναι μία εξέλιξη που τους ευνοεί. Μία τέτοια εξέλιξη θα έχει άμεση επίπτωση και στην μορφή του προϊόντος αφού το πιθανότερο είναι πλέον οι πολυκατοικίες να δώσουν τη θέση τους στην μεγάλες αναπτύξεις άκρα της πόλης όπου υπάρχει ακόμα ελεύθερη γη.

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που αναρωτιούνται για το μυστικό της επιτυχίας που εξασφαλίζει σίγουρες αποδόσεις στις επενδύσεις σε ακίνητα. Σύμφωνα με τους ειδικούς μόνο η γνώση της αγοράς και κυρίως της ζήτησης εξασφαλίζει με το μεγαλύτερο βαθμό βεβαιότητας υπεραξίες. Από τα στοιχεία έρευνας προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα σχετικά με τη πορεία της αγοράς:

1.Ο βαθμός συγκέντρωσης της αγοράς χρόνο με το χρόνο αυξάνεται με θεαματικούς ρυθμούς. Ενδεικτικό είναι το γεγονός σε 15 μεγάλες περιφέρειες της χώρας πραγματοποιείται σήμερα το 80% της αξίας των συναλλαγών (από 72% που ήταν το 2003). Φυσικά στις μεγάλες αυτές περιφέρειες καταγράφονται μεταβολές και μετακίνηση του ενδιαφέροντος.

2. Η Αθήνα εξακολουθεί να είναι το βαρόμετρο της αγοράς. Στη ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας πραγματοποιείται το 40% περίπου της αξίας των ετήσιων συναλλαγών.

3.Η Ανατολική Αττική έχει αρχίσει να συρρικνώνεται με ταυτόχρονη αύξηση των αδιάθερων κατοικιών

4. Η αγορά της Δυτικής Αττικής καταγράφει τις περισσότερες περιοχές με τις μεγαλύτερες μειώσεις τιμών.

5. Θεαματική μείωση των συναλλαγών έχει καταγραφεί στην αγορά της Θεσσαλονίκης .

6. Το ειδικό βάρος της αγοράς ακινήτων σε μεγάλες πόλεις της περιφέρειας αυξάνεται Πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις αυτές έχουν οι πόλεις της Λάρισας , της Πάτρας καθώς και η ευρύτερη περιοχή της Κορίνθου.

Τα διαμερίσματα άνω των 100 τετραγωνικών μέτρων που βρίσκονται σε περιοχές με υψηλές αντικειμενικές αξίες έχουν καταγράψει την χρονιά που πέρασαν την μεγαλύτερη πτώση των πωλήσεων και των τιμών . Αντίθετα στα μικρότερα διαμερίσματα η πτώση της ζήτησης και της εμπορικότητας ήταν σημαντικά μικρότερη. Πρέπει να σημειωθεί ότι σε περιόδους κρίσης η εμπορικότητα των ακινήτων είναι το στοιχείο εκείνο που περιορίζει τον επενδυτικό κίνδυνο αφού έχει περισσότερες πιθανότητες μεταβίβασης σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Σύμφωνα με πρόσφατες μετρήσεις οι αγορές κατοικιων-διαμερισμάτων που το εμβαδόν τους ξεπερνά τα 175 τετραγωνικά μέτρα δεν ξεπερνούσε το 15% των συνολικών αγορών. Αυτή είναι η αιτία που η υποχώρηση των τιμών για τα συγκεκριμένα ακίνητα ξεπερνά σε πολλές περιπτώσεις και το 25%, επηρεάζοντας έτσι την συνολική εικόνα της αγοράς. Για τους επόμενους μήνες του 2011 εκτιμάται ότι η τάση αυτή θα επιδεινωθεί ενώ διατυπώνεται η πρόβλεψη ότι η αύξηση των αντικειμενικών αξιών θα είναι η χαριστική βολή στην ζήτηση για τα συγκεκριμένα ακίνητα καθώς οι φορολογικές επιβαρύνσεις που θα προκύψουν θα είναι σημαντικές. Η τάση αυτή που διαμορφώνεται εκτιμάται ότι θα προκαλέσει σημαντικά προβλήματα στην αγορά ακριβών περιοχών όπου οι νέες κατοικίες που παραμένουν αδιάθετες στη συντριπτική τους πλειοψηφία έχουν εμβαδόν άνω των 1150 τετραγωνικών μέτρων.