Οι τιμές των διαμερισμάτων (σε ονομαστικούς όρους) το β΄ τρίμηνο του 2011 εκτιμάται ότι ήταν κατά μέσο όρο μειωμένες κατά 4,5% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2010. Πιο αναλυτικά, η μείωση των τιμών το β΄ τρίμηνο του 2011 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2010 ήταν μεγαλύτερη για τα “παλαιά” διαμερίσματα (ηλικίας άνω των 5 ετών: -5,5%) από ό,τι για τα ”νέα” (ηλικίας έως 5 ετών: -3,0%). Η μεγαλύτερη μείωση των τιμών για τα παλαιά διαμερίσματα έναντι των νέων φαίνεται να αντανακλά τη σχετικά μεγαλύτερη «ανθεκτικότητα» των τιμών των νεόδμητων διαμερισμάτων, τα οποία κατά κανόνα διατίθενται προς πώληση από τους κατασκευαστές.

Από την ανάλυση των στοιχείων κατά γεωγραφική περιοχή προκύπτει ότι οι τιμές των διαμερισμάτων το β΄ τρίμηνο του 2011 ήταν μειωμένες σε σύγκριση με το β΄ τρίμηνο του 2010 κατά 6,7% στην Αθήνα, 4,7% στη Θεσσαλονίκη, 3,5% στις άλλες μεγάλες πόλεις και 1,0% στις λοιπές περιοχές της χώρας. Για το σύνολο του 2010, με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία, η μείωση των τιμών στις ίδιες περιοχές σε σχέση με το 2009 ήταν 3,2%, 7,4%, 5,3% και 5,8% αντίστοιχα. Αυτά τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι η μείωση των τιμών των διαμερισμάτων το 2010 ήταν μεγαλύτερη στη Θεσσαλονίκη και τις λοιπές περιοχές, οι οποίες περιλαμβάνουν δευτερεύουσες ή εξοχικές κατοικίες.

Οι συναλλαγές-εκτιμήσεις επί οικιστικών ακινήτων που πραγματοποιήθηκαν με τη διαμεσολάβηση του τραπεζικού συστήματος για οποιοδήποτε λόγο (χρηματοδότηση για αγορά, εγγραφή εξασφάλισης για μη στεγαστικά δάνεια, μεταφορά οφειλών πελατών από μια τράπεζα σε άλλη κ.λπ.) έφθασαν το β΄ τρίμηνο του 2011 τις 11,4 χιλιάδες, έναντι 12,4 χιλιάδων το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο. Σε σύγκριση με το β΄ τρίμηνο του 2010, οι συναλλαγές-εκτιμήσεις το β΄ τρίμηνο του 2011 ήταν μειωμένες κατά 39,1%. Σε ολόκληρο το 2010 ο αριθμός έφθασε τις 74,4 χιλιάδες (αναθεωρημένα στοιχεία), καταγράφοντας μικρή μείωση κατά 0,3% έναντι του προηγούμενου έτους (2009: 74,6 χιλιάδες), ενώ το 2009 η αντίστοιχη μείωση ήταν 35,7% (2008: 116,0 χιλιάδες). Ο όγκος των οικιστικών ακινήτων που αφορούσαν οι συναλλαγές-εκτιμήσεις (με βάση το σύνολο των τετραγωνικών μέτρων) ήταν το β΄ τρίμηνο του 2011 μειωμένος κατά 36,3% σε σύγκριση με το β΄ τρίμηνο του 2010, ενώ ολόκληρο το 2010 ο όγκος των συναλλαγών με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία μειώθηκε με μέσο ετήσιο ρυθμό 0,2%, έναντι 38,9% το 2009.

Τέλος, η αξία των οικιστικών ακινήτων τα οποία αφορούσαν οι συναλλαγές-εκτιμήσεις που πραγματοποιήθηκαν με τη διαμεσολάβηση των πιστωτικών ιδρυμάτων ήταν το β΄ τρίμηνο του 2011 μειωμένη κατά 34,6% έναντι του αντίστοιχου τριμήνου του 2010. Η μέση ετήσια μείωση το 2010 ήταν 6,3% , έναντι 40,0% το 2009.

Πτώση που πλησιάζει το 60% σημείωσαν οι μεταβιβάσεις ακινήτων στο δωδεκάμηνο Ιουνίου 2010-Ιουνίου 2011. Η κατάσταση που επικρατεί στην αγορά είναι πολύ χειρότερη από εκείνη που παρουσιάζει η κεντρική τράπεζα. Συγκεκριμένα , σε επίσημη ανακοίνωση της σχετικά με τις μεταβιβάσεις ακινήτων αναφέρει:

«Οι συναλλαγές-εκτιμήσεις επί οικιστικών ακινήτων που πραγματοποιήθηκαν με τη διαμεσολάβηση του τραπεζικού συστήματος για οποιοδήποτε λόγο (χρηματοδότηση για αγορά, εγγραφή εξασφάλισης για μη στεγαστικά δάνεια, μεταφορά οφειλών πελατών από μια τράπεζα σε άλλη κ.λπ.) έφθασαν το β΄ τρίμηνο του 2011 τις 11,4 χιλιάδες, έναντι 12,4 χιλιάδων το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο. Σε σύγκριση με το β΄ τρίμηνο του 2010, οι συναλλαγές-εκτιμήσεις το β΄ τρίμηνο του 2011 ήταν μειωμένες κατά 39,1%. Σε ολόκληρο το 2010 ο αριθμός έφθασε τις 74,4 χιλιάδες (αναθεωρημένα στοιχεία), καταγράφοντας μικρή μείωση κατά 0,3% έναντι του προηγούμενου έτους (2009: 74,6 χιλιάδες), ενώ το 2009 η αντίστοιχη μείωση ήταν 35,7% (2008: 116,0 χιλιάδες).».

Τα στοιχεία αυτά, δίνουν όμως μία ωραιοποιημένη εικόνα της αγοράς καθώς στην πραγματικότητα οι εκτιμήσεις που έχουν γίνει από τις τράπεζες και οι οποίες αφορούν αποκλειστικά σε αγορές είναι πολύ λιγότερες από εκείνες που αναφέρονται στα επίσημα στοιχεία. Σύμφωνα με πληροφορίες ο συντριπτικός όγκος των εκτιμήσεων –άνω του 70%-αφορά σε αναχρηματοδοτήσεις ήδη υφιστάμενων δανείων. Αυτό σημαίνει ότι ο αριθμός των 11.000 μεταβιβάσεων είναι σημαντικά μικρότερος και σε καμία περίπτωση δεν ξεπερνά τις 4.000 κατοικίες.

Η μεσαία τάξη απομακρύνεται από την αγορά κατοικίας. Σύμφωνα με στοιχεία , που αφορούν στην πορεία της αγοράς κατοικίας στο τελευταίο δωδεκάμηνο, τα σπίτια που απευθύνονταν στην μεσαία τάξη δηλαδή εκείνα που η αξία τους κινείται από 250.000 ευρώ μέχρι 400.000 ευρώ ουσιαστικά είναι εκείνα που έχουν δεχτεί το μεγαλύτερο πλήγμα από την ύφεση καθώς στη συντριπτική του πλειοψηφία παραμένουν στα αζήτητα. Αντίθετα , οι περισσότερες συναλλαγές αφορούν είτε πρώτη κατοικία με μέσο κόστος απόκτησης τις 150.000 ευρώ είτε πολύ ακριβά ακίνητα με μέσο κόστος απόκτησης που ξεπερνά τις 600.000 ευρώ. Στην πραγματικότητα, η αγορά κατοικίας πλέον κινείται με δύο «ταχύτητες» .

Η μία αφορά σε νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα που με την αγορά λύνουν το στεγαστικό τους πρόβλημα και η άλλη ταχύτητα αφορά σε αγοραστές με υψηλά εισοδήματα που εκμεταλλεύονται την ρευστότητα ή την πρόσβαση σε ρευστότητα που διαθέτουν. Αντίθετα, τα μεσαία εισοδήματα απέχουν από την αγορά και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι από την μία πλευρά έχουν πληγεί άμεσα από την κρίση και από την άλλη δεν έχουν δυνατότητα πρόσβασης στο τραπεζικό σύστημα για να χρηματοδοτήσουν την αγορά. Η «αποχή» της μεσαίας τάξης από την αγορά κατοικίας –και ακινήτων γενικότερα – είναι η βασική αιτία της μεγάλης πτώσης των συναλλαγών η οποία την τελευταία διετία ξεπερνά το 60% .

Η απομάκρυνση της μεσαίας τάξης από την αγορά οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Ο βασικός παράγοντας είναι η δραστική μείωση του εισοδήματος η οποία οφείλεται είτε σε περικοπές των αποδοχών είτε σε μείωση των δραστηριοτήτων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Δεν θα πρέπει επίσης να υποτιμηθεί και το περιβάλλον ανασφάλειας που επικρατεί . Παράλληλα, η αδυναμία χρηματοδότησης επηρεάζει με δύο τρόπους την αγορά. Από την μία πλευρά όσοι δεν έχουν ρευστότητα προκειμένου να χρηματοδοτήσουν την αγορά αντιμετωπίζουν την άρνηση των τραπεζών να χορηγήσουν στεγαστικό δάνειο. Απο την άλλη πλευρά, ακόμα και εκείνοι που έχουν ρευστότητα προτιμούν να την διατηρήσουν προκειμένου να αντιμετωπίσουν πιθανές ανάγκες που θα προκύψουν στο μέλλον. Τέλος δεν θα πρέπει να υποτιμάται και η επίπτωση που έχει η εφαρμογή των τεκμηρίων κατοικίας που αποτελεί σήμερα το σημαντικότερο αντικίνητρο για την ανάκαμψη της αγοράς κύριας και δευτερεύουσας κατοικίας . Η μεσαία τάξη , επηρεάζεται από το σύνολο σχεδόν των παραγόντων που προαναφέρθηκε και η απομάκρυνση της από την αγορά κατοικίας είναι όχι μόνο κατανοητή αλλά και αναμενόμενη. Τέλος ένα στοιχείο ιδιαίτερα ανησυχητικό για το μέλλον είναι ότι σταδιακά η κατοικία απαλείφεται από το επενδυτικό γλωσσάρι της μεσαίας τάξης λόγω των προβλημάτων ρευστοποίησης και της υψηλής φορολογικής επιβάρυνσης που περιορίζει τις καθαρές αποδόσεις.

Οι τιμές των διαμερισμάτων (σε ονομαστικούς όρους) το β΄ τρίμηνο του 2011 εκτιμάται ότι ήταν κατά μέσο όρο μειωμένες κατά 4,5% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2010. Πιο αναλυτικά, η μείωση των τιμών το β΄ τρίμηνο του 2011 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2010 ήταν μεγαλύτερη για τα “παλαιά” διαμερίσματα (ηλικίας άνω των 5 ετών: -5,5%) από ό,τι για τα ”νέα” (ηλικίας έως 5 ετών: -3,0%). Η μεγαλύτερη μείωση των τιμών για τα παλαιά διαμερίσματα έναντι των νέων φαίνεται να αντανακλά τη σχετικά μεγαλύτερη «ανθεκτικότητα» των τιμών των νεόδμητων διαμερισμάτων, τα οποία κατά κανόνα διατίθενται προς πώληση από τους κατασκευαστές. Από την ανάλυση των στοιχείων κατά γεωγραφική περιοχή προκύπτει ότι οι τιμές των διαμερισμάτων το β΄ τρίμηνο του 2011 ήταν μειωμένες σε σύγκριση με το β΄ τρίμηνο του 2010 κατά 6,7% στην Αθήνα, 4,7% στη Θεσσαλονίκη, 3,5% στις άλλες μεγάλες πόλεις και 1,0% στις λοιπές περιοχές της χώρας.