Οι τιμές των κατοικιών στις ΗΠΑ αυξήθηκαν τον Ιούλιο για έκτο συνεχόμενο μήνα σε μια ακόμα ένδειξη διατηρήσιμης ανάκαμψης της αγοράς ακινήτων έξι χρόνια μετά το σπάσιμο της «φούσκας»: Ο δείκτης S&P/Case Shiller αυξήθηκε κατά 0,4% τον Ιούλιο σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και κατά 1,6% σε ετήσια βάση, με τους αναλυτές να εκτιμούν ότι ο κλάδος μπορεί να δώσει ισχυρότερη ώιθηση στην οικονομική δραστηριότητα το 2013. Θετικά μηνύματα έστειλε και το άλμα του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης Conference Board στο 70,3 τον Σεπτέμβριο (από 61,3 τον Αύγουστο) σε υψηλό επταμήνου, με τους Αμερικανούς να εμφανίζονται πιο αισιόδοξοι για την αγορά εργασίας και την πορεία των εισοδημάτων τους.

Δεκάδες οικόπεδα - φιλέτα πάνω στο κύμα, που είχαν απαλλοτριωθεί και είναι πλέον χαρακτηρισμένα στο νέο ρυθμιστικό ως χώροι πρασίνου, περνούν στα χέρια των παλιών τους ιδιοκτητών και σε ένα από αυτά ήδη μπήκαν μπουλντόζες με αποτέλεσμα να είναι άμεσος ο κίνδυνος να κτιστεί όλο το θαλάσσιο μέτωπο στην παραλιακή ζώνη της Καλαμαριάς, στην περιοχή Καραμπουρνάκι. Τα οικόπεδα, οι ιδιοκτήτες των οποίων ουδέποτε αποζημιώθηκαν και πλέον έχουν δικαστικές αποφάσεις με τις οποίες ακυρώνεται η δήμευσή τους, υπολογίζονται σε 50 και καλύπτουν μια μεγάλη έκταση μεταξύ του Ναυτικού Ομίλου και του Κυβερνείου, δηλαδή σε μια περιοχή όπου η γη είναι πανάκριβη, ακόμη και σε καιρό κρίσης. Είχαν παραχωρηθεί σε πρόσφυγες της μικρασιατικής καταστροφής το 1912 και πλέον βάση των δικαστικών αποφάσεων παραδίδονται στους κληρονόμους τους, προς ανέγερση πολυτελών οικοδομών. Το βέβαιο είναι ότι το κακό δεν πρόκειται να σταματήσει, αφού οι εκτάσεις που έχουν απαλλοτριωθεί, χωρίς να έχουν αποζημιωθεί μέχρι σήμερα οι ιδιοκτήτες τους, ανέρχονται σε περίπου 250 στρέμματα στον συγκεκριμένο δήμο. Το κόστος της αποζημίωσης των δικαιούχων εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 150 εκατ. ευρώ, χρήματα τα οποία είναι αδύνατον να καταβάλει ο δήμος Καλαμαριάς. Είναι χαρακτηριστικό ότι το προσεχές διάστημα θα πρέπει να δοθεί δικαστική μάχη για άλλα τέσσερα τέτοια οικόπεδα συνολικής έκτασης 10 στρεμμάτων στο Καραμπουρνάκι, 37 στρεμμάτων στην οδό Μακροχωρίου, 40 στρεμμάτων στην οδό Πόντου και για έκταση 60 στρεμμάτων στο πρώην στρατόπεδο Κόδρα! Ο Δήμος Καλαμαριάς, που άφησε το θέμα να σέρνεται επί χρόνια, τώρα καλεί απεγνωσμένα τους ιδιοκτήτες των οικοπέδων σε συναντήσεις για να εξευρεθεί κάποια συμβιβαστική λύση. Εκείνοι, όμως, έχοντας στα χέρια τους τις δικαστικές αποφάσεις, δεν εμφανίζονται και δεν κρύβουν την πρόθεσή τους να οικοδομήσουν όλη την παραλιακή. Είναι βέβαιο ότι αν άμεσα δεν υπάρξει κάποια διαφορετική εξέλιξη, το προσεχές διάστημα θα πληθαίνουν τόσο οι μπουλντόζες στα περίπου 50 οικόπεδα που χάνει ο δήμος όσο και οι αντιδράσεις των κατοίκων, που δηλώνουν αποφασισμένοι να υπερασπιστούν το θαλάσσιο μέτωπο και τους λίγους ελεύθερους χώρους που έχουν απομείνει, σε μια περιοχή όπου το πράσινο είναι είδος προς εξαφάνιση. Συνδέουν δε τη δικαστική απόφαση και την επιτάχυνση των εργασιών από τους ιδιοκτήτες με την κυβερνητική απόφαση ιδιωτικοποίησης της Μαρίνας της Αρετσούς.

Οι πωλητές σήμερα είναι κυρίως ιδιώτες με μεγάλα χρέη στις τράπεζες ή κατασκευαστές που καλούνται να πληρώσουν ΦΠΑ χιλιάδων ευρώ μετά την παρέλευση της πενταετίας από την ανέγερση της πολυκατοικίας. Στα συμβολαιογραφικά γραφεία, οι μόνες συναλλαγές που γίνονται αφορούν κληρονομιές και γονικές παροχές ενώ στα μεσιτικά γραφεία τα περισσότερα αιτήματα αφορούν σε πώληση κάποιου ακινήτου ή σε ενοικίασή του, αλλά σχεδόν ποτέ σε διερεύνηση της αγοράς κάποιου καλού σπιτιού. Ετσι, συνολικά το ενδιαφέρον για αγορές ακινήτων έχει υποχωρήσει από 70% έως και 90% σε ορισμένες περιοχές. Φαινόμενο που δείχνει ότι η αγορά βαδίζει ολοταχώς προς την κατάρρευση είναι το απόθεμα των απούλητων σπιτιών. Κάποιοι εκτιμούν ότι είναι σταθερά πάνω από 200.000 και δεν μειώνεται διότι στην αγορά «πέφτουν» και σπίτια τα οποία μέχρι σήμερα ήταν ενοικιασμένα. Όπως εξηγεί ειδικός της αγοράς «όλο και περισσότεροι Ελληνες επιστρέφουν στο πατρικό σπίτι ή αποφασίζουν να συγκατοικήσουν προκειμένου να μειωθούν τα έξοδα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μεγάλη αύξηση των άδειων σπιτιών τα οποία βγαίνουν στο... σφυρί αφού δεν προσφέρουν εισόδημα και επιβαρύνουν τον ιδιοκτήτη. Ετσι, το στοκ των προσφερόμενων ακινήτων μένει ψηλά και θα χρειαστούν πάνω από πέντε χρόνια για να φτάσουν σε φυσιολογικά επίπεδα. Μέχρι τότε θα βρίσκεται υπό κατάρρευση και η οικοδομή αφού οι εργολάβοι δεν προχωρούν σε ανεγέρσεις νέων ακινήτων.

Τους τελευταίους μήνες, όσο η ύφεση βαθαίνει και η ρευστότητα εξαφανίζεται από την αγορά, οι ιδιοκτήτες ακινήτων προς πώληση αλλά και οι κατασκευαστές αναγκάζονται να ρίξουν περισσότερο τις τιμές. Η πτώση των τιμών σε σχέση με το 2008 υπολογίζεται στο 25% έως 30%, με τα μεγαλύτερα ποσοστά να καταγράφονται στις λεγόμενες ακριβές περιοχές.Υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι τιμές φτάνουν να πέφτουν ακόμα και κάτω από το κόστος κατασκευής, κυρίως σε περιοχές εκτός της Αττικής καθώς και στις λεγόμενες ακριβές περιοχές - και αυτό λόγω της απουσίας αγοραστικού ενδιαφέροντος. Ωστόσο, η πτώση δεν είναι ανάλογη αυτής που αντιμετώπισε η αγορά ακίνητων σε χώρες όπως η Ισπανία, που επίσης βρίσκονται στη δίνη της οικονομικής κρίσης. Το χαρακτηριστικό της ελληνικής αγοράς είναι, ότι πάνω από το 90% των ελλήνων κατασκευαστών (συνολικά υπολογίζονται στις 12.000 επιχειρήσεις) είναι μικρομεσαίοι χωρίς προβλήματα τραπεζικού δανεισμού και με σχετικά μικρό αριθμό ακινήτων στην κατοχή τους (περίπου 8-9 ακίνητα ο καθένας). Αντίθετα στην Ισπανία η αγορά ακινήτων βασιζόταν σε μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες οι οποίες ήταν εκτεθειμένες σε τραπεζικό δανεισμό, με αποτέλεσμα η κρίση να επηρεάσει σε μεγαλύτερο βαθμό τις τιμές και η πτώση τους να είναι σημαντικά πιο έντονη.Πάντως, δεν λείπουν και στην Ελλάδα επιχειρήσεις του κλάδου των κατασκευών που λόγω της έκθεσής τους στον τραπεζικό δανεισμό έφτασαν ακόμη και στην πτώχευση, ή επιχειρηματιών που για να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους φτάνουν να ρίχνουν τις τιμές των ακίνητων τους ακόμα και πάνω από 50%. Ωστόσο αυτό αφορά μεμονωμένες περιπτώσεις.