Η χρήση των ακινήτων του Δημοσίου ως έμμεση εγγύηση για χορήγηση νέου δανείου από την Ευρωζώνη είναι ένα από τα σενάρια που εξετάζονται για τη μερική κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού των επομένων ετών. Οι εναλλακτικές που διερευνά το οικονομικό επιτελείο σε συνεργασία με την Ευρωζώνη είναι πολλές, ωστόσο, η δημόσια ακίνητη περιουσία θα είναι όπως όλα δείχνουν ένα από τα βασικά εργαλεία για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας από το 2014 έως το 2015, δεδομένης της απροθυμίας πολλών ευρωπαϊκών κρατών να χορηγήσουν ένα τρίτο πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα, αλλά και τη δυσκολία της Αθήνας να δεχθεί ένα νέο Μνημόνιο, το οποίο θα συνοδεύει τυχόν νέα χρηματοδότηση, όπως έχουν ξεκαθαρίσει αξιωματούχοι της Ευρωζώνης. Ο υπουργός Οικονομικών σημείωσε πως το χρηματοδοτικό κενό θα μπορούσε να καλυφθεί, μεταξύ άλλων, και μέσω της αξιοποίησης των δημοσίων ακινήτων.

Τα ακίνητα που δεν έχουν εισφερθεί στο Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ) για να τα πουλήσει, θα μεταβιβαστούν σε ένα όχημα ειδικού σκοπού. Αυτό θα εκδώσει τίτλους με εγγύηση την ακίνητη περιουσία. Από κει και πέρα οι εναλλακτικές είναι αρκετές. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομικών, ένα ενδεχόμενο που εξετάζεται είναι οι τίτλοι από την τιτλοποίηση ακίνητης περιουσίας να δοθούν ως «ενέχυρο» στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) για το νέο δάνειο που θα χρειαστεί η Ελλάδα. Αυτή η πρόταση έχει κάποια θετικά στοιχεία και αρκετά αρνητικά κυρίως για την Ελλάδα.

Μια άλλη εναλλακτική είναι να μην γίνει τιτλοποίηση, δηλαδή το όχημα ειδικού σκοπού να μην εκδώσει ομόλογα με εγγύηση τα ακίνητα, αλλά να πουλήσει στην αγορά μέρος του μετοχικού κεφαλαίου του. Από τα έσοδα από την αποκρατικοποίηση ένα μέρος θα διατεθεί για την αξιοποίηση των ακινήτων και ένα άλλο για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού.

Απο την άλλη πλευρά εμπόδιο είναι ότι , τα καλύτερα ακίνητα έχουν ήδη εισφερθεί στο ΤΑΙΠΕΔ, το οποίο αρνείται να τα επιστρέψει, καθώς και το ίδιο προσπαθεί να επιτύχει τους ποσοτικούς στόχους των εσόδων από αποκρατικοποιήσεις. Οσα έχουν απομείνει έχουν διάφορα προβλήματα (πολλά είναι καταπατημένα, για άλλα δεν υπάρχει σαφές πλαίσιο αξιοποίησης κ.λπ.). Προκειμένου να ξεπεραστεί αυτό το πρόβλημα η κυβέρνηση προωθεί πολεοδομικές και άλλες ρυθμίσεις που θα αυξήσουν την αξία των ακινήτων που θα μεταβιβαστούν στο όχημα ειδικού σκοπού. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι το τελευταίο διάστημα έχει σταματήσει η μεταβίβαση ακινήτων στο ΤΑΙΠΕΔ.

Με τα νεύρα των ιδιοκτητών ακινήτων συνεχίζει να παίζει το υπουργείο Οικονομικών. Από τη μία διοχετεύει στον Τύπο το σύνολο των συντελεστών και τον τρόπο υπολογισμού του φόρου σε κτίσματα και οικόπεδα, στέλνει non paper με κλίμακες και τον τρόπο υπολογισμού των αγροτεμαχίων, στέλνει νέα ενημέρωση με διορθώσεις επί του non paper, που επιφέρει αύξηση του φόρου ακόμα και 20% στα αγροτεμάχια και τα οικόπεδα και μετά με ανακοινώσεις ζητεί προσοχή από τον κόσμο και τους δημοσιογράφους για το πώς θα αντιμετωπίζουν «τις σχετικές πληροφορίες και τους πίνακες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας». Οπως όλα δείχνουν, το υπουργείο Οικονομικών προσπαθεί να περιορίσει τις αντιδράσεις που έχουν προκληθεί από το νέο φόρο που ετοιμάζει σε συνεργασία με την τρόικα. Οι αντιδράσεις έχουν να κάνουν κυρίως με το υπέρογκο βάρος που καλούνται να σηκώσουν οι ιδιοκτήτες οικοπέδων με οποιασδήποτε μορφής κτίσμα μέσα σε αυτό, οι ιδιοκτήτες μικρών μονοκατοικιών και όσοι έχουν ακίνητα σε εκτός σχεδίου περιοχές. Οι πρώτοι υπολογισμοί δείχνουν ότι ο φόρος σε πολλές περιπτώσεις μπορεί ακόμα και να εξαπλασιαστεί σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο, καθώς μπορεί τα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα με το νέο τρόπο υπολογισμού του φόρου να βγαίνουν κερδισμένα, όμως για όσους έχουν στην ιδιοκτησία τους ακόμα ένα σπίτι ή ένα οικόπεδο, ο λογαριασμός βγαίνει ιδιαίτερα φουσκωμένος.

Ο λογαριασμός της Εφορίας για τους μικροϊδιοκτήτες θα έρθει το 2014 παραφουσκωμένος (έως 3.500 φορές επάνω), καθώς για πρώτη φορά θα κληθούν να πληρώσουν φόρο για μη ηλεκτροδοτούμενα κτήρια, αγροτεμάχια εκτός σχεδίου αλλά και το ακάλυπτο από το κτίσμα οικόπεδο.  Σύμφωνα με το νέο φόρο, η επιβάρυνση για αγροτεμάχια χωρίς κτίσμα θα είναι ιδιαίτερα χαμηλή, αλλά σε συνδυασμό με ένα σπίτι και ένα εξοχικό τα φορολογικά βάρη θα είναι αβάσταχτα για ακόμα μία χρονιά.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1 Για αγροτεμάχιο στα Γρεβενά 35 στρεμμάτων, με πρόσβαση σε δρόμο και απόσταση από τη θάλασσα πάνω από 800 μέτρα, η αξία ανά στρέμμα είναι 1,26 ευρώ και ο ιδιοκτήτης θα κληθεί να πληρώσει συνολικό φόρο 44,10 ευρώ.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 2 Αντίστοιχα για αγροτεμάχιο στη Σίφνο 4 στρεμμάτων με απόσταση από τη θάλασσα μεταξύ 500 και 800 μέτρων και πρόσβαση σε δρόμο, ο φόρος ανά στρέμμα είναι 2,27 ευρώ και ο ιδιοκτήτης θα πληρώσει 9,07 ευρώ συνολικό φόρο. Αντίθετα, βαθιά το χέρι στην τσέπη πρέπει να βάλουν ιδιοκτήτες που έχουν στην κατοχή τους μικρές μονοκατοικίες καθώς θα πληρώσουν και για το κτίσμα αλλά και για το οικόπεδο.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3 Για μονοκατοικία 80 τετραγωνικών μέτρων παλαιότητας 8 ετών, η οποία βρίσκεται σε οικόπεδο 400 τετραγωνικών μέτρων σε περιοχή με τιμή ζώνης 1.800 ευρώ ανά τ.μ. με αξία 250 ευρώ ανά τ.μ., ο φόρος θα ανέλθει σε 432 ευρώ για την κατοικία και σε 320 ευρώ για το ακάλυπτο τμήμα του οικοπέδου, δηλαδή συνολικός φόρος 752 ευρώ. Ο ίδιος ιδιοκτήτης όμως έως σήμερα πλήρωνε για το χαράτσι μέσω της ΔΕΗ 489,60 ευρώ. Δηλαδή με το νέο φόρο θα πρέπει να πληρώσει επιπλέον 262,40 ευρώ.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 4 Αντίστοιχα, ιδιοκτήτης αγροτεμαχίου 50 στρεμμάτων, το οποίο έχει ελάχιστη βασική αξία 1,10 ευρώ/τ.μ., απέχει πάνω από 650 μέτρα από τη θάλασσα, έχει πρόσοψη σε επαρχιακή οδό και έχει δενδροκαλλιέργειες, θα πληρώσει στην εφορία 405 ευρώ το 2014. Ο ίδιος ιδιοκτήτης για το σπίτι του 100 τ.μ. στον δεύτερο όροφο ηλικίας 5 ετών με τιμή ζώνης 3.500 ευρώ ανά τ.μ. θα πληρώσει μειωμένο φόρο 1.162,8 ευρώ, ενώ πέρσι είχε πληρώσει 1.224 ευρώ. Ωστόσο ο φόρος που θα κληθεί να πληρώσει συνολικά για το αγροτεμάχιο και το σπίτι θα είναι 1.567,8 ευρώ, δηλαδή θα πληρώσει επιπλέον 343 ευρώ.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 5 Η επιβάρυνση ενός φορολογουμένου με διαμέρισμα 100 τετραγωνικών μέτρων, 2ου ορόφου και παλαιότητας 15 ετών, το οποίο βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 1.750 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, θα ανέλθει σε 471,24 ευρώ, ενώ μέχρι σήμερα πλήρωνε 561 ευρώ. Ωστόσο αν ο ίδιος ιδιοκτήτης έχει στην κατοχή του εξοχική κατοικία 80 τ.μ. παλαιότητας 25 ετών, η οποία βρίσκεται σε περιοχή με τιμή ζώνης 1.250 ευρώ σε οικόπεδο 400 μέτρων, θα πληρώσει φέτος για οικόπεδο και σπίτι 550 ευρώ, ενώ μέχρι σήμερα πλήρωνε μόνο για το σπίτι 294 ευρώ. Δηλαδή συνολικά ο νέος ενιαίος φόρος θα του στοιχίσει 166 ευρώ επιπλέον.

ΠΗΓΗ: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Για αβάσταχτη και άδικη φορολόγηση των αγροτεμαχίων, καθώς και για άνιση επιβάρυνση της μεσαίας και μικρής ακίνητης περιουσίας κατηγορεί η αντιπολίτευση, αλλά και βουλευτές της συμπολίτευσης το υπουργείο Οικονομικών μετά τη δημοσιοποίηση του σχεδίου που μελετά για τον νέο τρόπο φορολόγησης των ακινήτων από το 2014. «Η νέα φορολογία είναι ακόμη υπό επεξεργασία», απαντά το ΥΠΟΙΚ, διαβεβαιώνει ότι ο στόχος του είναι η δίκαιη κατανομή του φορολογικού βάρους, ενώ συνιστά οι πληροφορίες και οι πίνακες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας να «αντιμετωπίζονται με τη δέουσα προσοχή». Ειδικότερα, το υπουργείο Οικονομικών αναφέρει στην ανακοίνωσή του ότι «η διεύρυνση της φορολογικής βάσης και η δίκαιη κατανομή του φορολογικού βάρους στους φορολογούμενους αποτελούν το βασικό γνώμονα στο σχεδιασμό του νέου φόρου στα ακίνητα, ο οποίος αντικαθιστά τους παλαιούς φόρους». «Η νέα φορολογία είναι ακόμη υπό επεξεργασία, το δε σχέδιο νόμου θα οριστικοποιηθεί μετά τη διαβούλευση με τα κόμματα της κυβέρνησης και τη δημόσια διαβούλευση. Ως εκ τούτου οι σχετικές πληροφορίες και οι πίνακες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τη δέουσα προσοχή» τονίζει ακόμη το υπουργείο.

Στην απουσία αφορολόγητου ορίου και προοδευτικότητας στον νέο τρόπο φορολόγησης εστιάζει η ΔΗΜΑΡ. «Ο ενιαίος φόρος ακίνητης περιουσίας, όπως ανακοινώθηκε από το υπουργείο Οικονομικών, δεν περιλαμβάνει αφορολόγητο όριο και δεν διαπνέεται από ισχυρή προοδευτικότητα» επισημαίνει σε ανακοίνωσή της η ΔΗΜΑΡ. «Ευνοεί σκανδαλωδώς τους ιδιοκτήτες μεγάλης ακίνητης περιουσίας, επιβαρύνει δυσανάλογα τα μεσαία στρώματα και θα δημιουργήσει νέα χρέη προς την εφορία, λόγω της αδυναμίας των πολιτών να ανταποκριθούν» τονίζει ακόμη.

Για ανισότητα στη φορολόγηση και υπερβολική επιβάρυνση, τόσο στους αγρότες που καλλιεργούν τα αγροτεμάχια, όσο και στους κατόχους αγροτεμαχίων που είναι αναξιοποίητα, κάνουν λόγο 17 βουλευτές της ΝΔ, με ερώτηση που κατέθεσαν προς τους υπουργούς Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα και Αγροτικής Ανάπτυξης Αθανάσιο Τσαυτάρη. Αφορμή της ερώτησης, την οποία υπογράφει πρώτος ο βουλευτής Πέλλας Ιορδάνης Τζαμτζής, ήταν δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία το υπουργείο Οικονομικών δίνει προς διαβούλευση το τελικό σχέδιο για τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων του 2014 και τους συντελεστές, με βάση τους οποίους θα φορολογηθούν τα αγροτεμάχια και τα εκτός σχεδίου οικόπεδα και κατοικίες, όπου ορίζεται ως βασικός συντελεστής φορολόγησης 1,5 ευρώ ανά στρέμμα. Οι βουλευτές, κάνουν λόγο για αιτιολογημένες ενστάσεις τους και καλούν τους υπουργούς να απαντήσεων «τι προτίθενται να πράξουν ώστε να μην επιβαρυνθούν οι αγρότες με αβάσταχτες και άδικες φορολογίες».

Σε μείωση των συντελεστών του Ενιαίου Φόρου Ακινήτων προσανατολίζεται η κυβέρνηση, με στόχο να ελαφρυνθούν κυρίως οι ιδιοκτήτες των εντός σχεδίου οικοπέδων. Στη χθεσινή συνάντηση του πρωθυπουργού Αντ. Σαμαρά με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Ευ. Βενιζέλο συζητήθηκε το θέμα του ενιαίου φόρου ακινήτων και αμφότεροι συμφώνησαν ότι πρέπει να μπει φρένο στις επιβαρύνσεις των ιδιοκτητών ακινήτων με τον ενιαίο φόρο που σχεδιάζεται . Δηλαδή, ο φόρος που θα βεβαιωθεί θα πρέπει να μικρότερος από 4,15 δισ. ευρώ που προβλέπει το σχέδιο κατόπιν σχετικής εισηγήσεως της τρόικας. Μάλιστα, συμφώνησαν ότι οι όποιες μειώσεις (εφόσον υπάρξει θετική έκβαση στις συναντήσεις τρόικας και οικονομικού επιτελείου), θα αφορούν τη φορολόγηση των οικοπέδων.

Στο πλαίσιο αυτό τα στελέχη του υπουργείου προσπάθησαν να πείσουν τους πιστωτές μας ότι αύξηση της φορολογίας των ακινήτων θα έχει αντίθετο από το επιθυμητό αποτέλεσμα. Πάντως, τα τεχνικά κλιμάκια δεν δέχονται τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών που αφορούν τον δείκτη της εισπραξιμότητας. Υποστηρίζουν ότι προκειμένου να εισπραχθούν 2,9 δισ. ευρώ θα πρέπει να επιβληθούν φόροι ύψους 4,15 δισ. ευρώ. Θεωρούν, δηλαδή, ότι δεν θα πληρώσουν τον ενιαίο φόρο ακινήτων όλοι οι ιδιοκτήτες, με αποτέλεσμα να ανεβάζουν το ποσό που πρέπει να βεβαιωθεί στους υπόχρεους.

Ολα θα κριθούν από τις διαπραγματεύσεις με τους επικεφαλής της τρόικας σχετικά με τους τελικούς συντελεστές που θα συνοδεύουν τον ενιαίο φόρο ακινήτων το 2014. Μάλιστα στις εκθέσεις της σύστηνε στην κυβέρνηση να διατηρήσει το υφιστάμενο καθεστώς. Από την πλευρά της η κυβέρνηση δεν συζητά καθόλου ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Το οικονομικό επιτελείο θα επιχειρήσει λοιπόν την ερχόμενη εβδομάδα να πείσει τους πιστωτές μας ότι ο δείκτης εισπραξιμότητας του ενιαίου φόρου ακινήτων θα φθάσει στο 81,5% από 67% που εκτιμούσε η τρόικα στις εκθέσεις της. Στην περίπτωση που δεχθεί η τρόικα το νέο ποσοστό εισπραξιμότητας (80-81,5%) θα μειωθεί και το ποσό του φόρου που πρέπει να βεβαιωθεί από 4,15 δισ. ευρώ στα 3,5 δισ. ευρώ. Μία τέτοια εξέλιξη θα οδηγήσει στη μείωση κυρίως των συντελεστών για όσους κατέχουν οικόπεδα εντός σχεδίου οικοπέδων.

Τι προβλέπει το σχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για τα οικόπεδα εντός σχεδίου.

1. Για τα οικόπεδα εντός σχεδίου προβλέπονται στο σχέδιο του υπουργείου Οικονομικών 20 συντελεστές ανάλογα με τη μοναδιαία αξία του οικοπέδου. Για παράδειγμα, οικόπεδο εντός σχεδίου πόλεως ή οικισμού με μοναδιαία αξία 100 ευρώ το τ.μ. έχει συντελεστή 0,7 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο. Ο φόρος προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό των τετραγωνικών μέτρων επί τον συντελεστή φόρου. Σημειώνεται ότι οι ιδιοκτήτες οικοπέδων δεν πληρώνουν το ειδικό τέλος ακινήτων μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ και θα πληρώσουν για πρώτη φορά τον ΕΝΦΑ

2. Ο φόρος που επιβάλλεται επί των οικοπέδων υπολογίζεται βάσει της επιφανείας του και των χαρακτηριστικών του. Εφόσον υπάρχει κτίσμα εντός του οικοπέδου, η επιφάνεια που φορολογείται υπολογίζεται ως εξής:

α) Στα οικόπεδα που βρίσκονται εντός σχεδίου πόλης ή οικισμού, η επιφάνεια είναι αυτή που προκύπτει ως υπόλοιπο από τη μη χρήση του συντελεστή δόμησης και

β) Για οικόπεδα τα οποία βρίσκονται εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού, είναι αυτή που προκύπτει από την αφαίρεση της επιφάνειας του κτίσματος από τη συνολική επιφάνεια του γηπέδου.