Πολλές θα είναι οι επικείμενες αλλαγές στον τρόπο φορολόγησης των ακινήτων από το νέο έτος, όπως τουλάχιστον προκύπτει από τις αρχικές προθέσεις του οικονομικού επιτελείου, σε μία προσπάθεια να υπάρξει ελάφρυνση των πιο αδύναμων οικονομικά στρωμάτων, χωρίς όμως να περιοριστούν τα κρατικά έσοδα. Αυτό σημαίνει επί της ουσίας ότι η υψηλή φορολογία θα διατηρηθεί, απλώς θα κατανεμηθεί με πιο δίκαιο τρόπο. Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε προ ολίγων ημερών η κυβέρνηση, η σημαντικότερη παρέμβαση αφορά στο ειδικό τέλος των ακινήτων, που συνεισφέρει και το μεγαλύτερο ποσοστό στα φορολογικά έσοδα. Από το 2013, το ειδικό τέλος ηλεκτροδοτούμενων επιφανειών θα ενοποιηθεί με τον Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας και τον ΦΑΠ, ώστε να προκύψει ένας νέος και ενιαίος προοδευτικός φόρος ακινήτων. Ταυτόχρονα, το φετινό ειδικό τέλος ακινήτων δεν πρόκειται τελικά να αποσυνδεθεί από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ, παρά τις εναλλακτικές προτάσεις που εξετάστηκαν, καθώς κρίθηκαν χρονοβόρες και περίπλοκες. Ετσι, το οικονομικό επιτελείο ανησυχεί ιδιαίτερα σχετικά με τη συμμόρφωση των φορολογουμένων, ιδίως αν συνυπολογιστεί και η μεγάλη επιβάρυνση που έχουν υποστεί οι περισσότεροι από τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος. Πάντως, παρά τη σημαντική καθυστέρηση, το ειδικό τέλος του 2012 θα καταβληθεί σε πέντε διμηνιαίες δόσεις, με την πρώτη εξ αυτών να αποστέλλεται, εκτός απροόπτου, έως τις αρχές Αυγούστου.

Επιπλέον, σε μια προσπάθεια περαιτέρω τόνωσης των εσόδων, θα υπάρξει επέκταση της εφαρμογής του συστήματος των αντικειμενικών αξιών, όπου αυτές δεν υφίστανται σήμερα. Προς το παρόν, πάντως, δεν γίνεται λόγος για αναπροσαρμογή τους, ώστε να εξομοιωθούν με τις εμπορικές αξίες, παρότι το μέτρο αυτό προβλέπεται στο δεύτερο Μνημόνιο και έπρεπε να έχει ήδη τεθεί σε ισχύ. Μία ακόμα μεταβολή ενδέχεται να είναι η επανεξέταση του συντελεστή του φόρου μεταβίβασης ακινήτων, που σήμερα είναι από τους υψηλότερους πανευρωπαϊκά, καθώς κυμαίνεται από 8% (για τα πρώτα 20.000 ευρώ) έως και 10% (για το άνω των 20.000 ευρώ φορολογητέο ποσό). Απώτερος στόχος είναι η μείωση του φόρου μεταβίβασης. Τέλος, θα εξεταστεί και η επαναφορά του φόρου υπεραξίας για ποσά άνω κάποιου ορίου, που θα επιβάλλεται κατά τη μεταπώληση κάποιου ακινήτου, εφόσον προκύπτει ταμειακό κέρδος για τον πωλητή, δηλαδή εφόσον η τιμή πώλησης είναι υψηλότερη από την τιμή κτήσης. Βέβαια, η απόδοση του συγκεκριμένου φόρου ελέγχεται, καθώς οι τιμές καταγράφουν σταθερή πτώση την τελευταία τριετία.

Σήμερα, οι φοροαπαλλαγές στα ακίνητα κοστίζουν στον κρατικό προϋπολογισμό 795,4 εκατ. ευρώ, ποσό που επιδιώκει να μειώσει το υπουργείο Οικονομικών. Πρόκειται για φοροαπαλλαγές για την απόκτηση πρώτης κατοικίας, τις κληρονομιές, τις γονικές παροχές, τις δωρεές και τις μεταβιβάσεις ακινήτων. Από το ποσό αυτό, η απαλλαγή της πρώτης κατοικίας κοστίζει στο Δημόσιο 205,19 εκατ. ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό, τα σενάρια που επεξεργάζονται στο υπουργείο Οικονομικών είναι τρία:

1. Η μείωση του αφορολόγητου ορίου για την απόκτηση πρώτης κατοικίας. Σήμερα το όριο είναι 200.000 για τον άγαμο, 250.000 ευρώ για τον έγγαμο και αυξάνεται κατά 25.000 ευρώ για καθένα από τα δυο πρώτα παιδιά και 30.000 ευρώ για καθένα από τα επόμενα.

2. Η αύξηση των συντελεστών και της κλίμακας φορολογίας της μεταβίβασης ακινήτων. Σήμερα ο φόρος μεταβίβασης υπολογίζεται με συντελεστή 8% μέχρι τα πρώτα 20.000 ευρώ της αξίας του ακινήτου και για την υπερβάλλουσα αξία ο συντελεστής αυξάνεται στο 10%. Εξετάζεται η καθιέρωση συντελεστών κλιμακωτά από 5% μέχρι και 20%.

3. Η μείωση του αφορολόγητου ορίου για τις γονικές παροχές και τις κληρονομιές (σύζυγοι, τέκνα, εγγονοί). Για τους συγγενείς πρώτου βαθμού το αφορολόγητο ανέρχεται στις 150.000 ευρώ και οι επόμενες 150.000 ευρώ φορολογούνται με συντελεστή 1%.

Μέτρα για την αύξηση των φορολογικών εσόδων θέτει σε εφαρμογή το αμέσως επόμενο διάστημα το υπουργείο Οικονομικών. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται νέα ρύθμιση για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές των φορολογούμενων και των επιχειρήσεων προς το δημόσιο και η έναρξη συνοπτικών ελέγχων για τις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες που έχουν εκρεμμείς φορολογικές υποθέσεις. Παράλληλα εντός της ερχόμενης εβδομάδος το υπουργείο Οικονομικών αναμένεται να προωθήσει τη ρύθμιση για την καταβολή σε έως 10 μηνιαίες δόσεις του φόρου των εκκαθαριστικών σημειωμάτων προκειμένου να διευκολυνθούν οι φορολογούμενοι στην εξόφλησή του και να εξασφαλισθεί η είσπραξη των εσόδων αυτών στα ταμεία του κράτους. Ειδικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο Οικονομικών μελετά νέα ρύθμιση που θα προβλέπει την δυνατότητα εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων χρεών προς το δημόσιο που έχουν οι φορολογούμενοι και οι επιχειρήσεις σε έως και 60 δόσεις.

Με τη νέα ρύθμιση αυξάνεται σημαντικά ο αριθμός των δόσεων σε σχέση με την προηγούμενη ( 24 δόσεις) ενώ τα όρια για την υπαγωγή σ΄ αυτήν αναμένεται να παραμείνουν τα 10.000 ευρώ για οφειλές από φυσικά πρόσωπα και τα 75.000 ευρώ για οφειλές επιχειρήσεων. Η ρύθμιση θα προβλέπει μάλιστα την απαλλαγή ως και του 100% των προσαυξήσεων εκπρόθεσμης καταβολής αλλά μόνο στην περίπτωση που ο οφειλέτης εξοφλήσει το αρχικό κεφάλαιο της οφειλής. Σε ότι αφορά τη ρύθμιση για την καταβολή σε πολλές δόσεις του φόρου των εκκαθαριστικών σημειωμάτων εκτιμάται ότι θα προβλέπει τη δυνατότητα υπαγωγής σε αυτήν φορολογούμενων με οικογενειακό εισόδημα έως 100.000 ευρώ. Σύμφωνα με το σενάριο αυτό φορολογούμενοι με υψηλότερα εισοδήματα θα εξοφλήσουν κανονικά το φόρο σε τρεις διμηνιαίες δόσεις που προβλέπει το ισχύον καθεστώς.

Οδηγό με απαντήσεις στα συνηθέστερα ερωτήματα των φορολογούμενων για τη φορολογία κληρονομιών, γονικών παροχών, μεταβιβάσεων ακινήτων, φόρου ακίνητης περιουσίας εξέδωσε το υπουργείο Οικονομικών. Στον οδηγό περιλαμβάνονται επίσης ερωτήσεις - απαντήσεις και για θέματα που αφορούν τις ληξιπρόθεσμες οφειλές, τη δυνατότητα ρύθμισής τους καθώς και τις περιπτώσεις που επιβάλλονται αναγκαστικά μέτρα είσπραξης.

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΩΝ – ΔΩΡΕΩΝ - ΓΟΝΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ

Κάθε κληρονομιά, δωρεά ή γονική παροχή υπόκειται σε φόρο. Υπόχρεος σε φόρο είναι ο κληρονόμος, ο δωρεοδόχος ή το τέκνο αντίστοιχα. Για πληροφορίες σχετικά με την υποβολή δηλώσεων φόρου κληρονομιών, δωρεών ή γονικών παροχών μπορείτε να απευθύνεστε στην αρμόδια ΔΟΥ. Αρμόδια ΔΟΥ για τις κληρονομιές είναι η ΔΟΥ του τόπου κατοικίας του κληρονομουμένου και για τις δωρεές και γονικές παροχές του τόπου κατοικίας του δωρητή ή γονέα.

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

Οι δηλώσεις φόρου μεταβίβασης υποβάλλονται πριν τη σύνταξη του συμβολαιογραφικού εγγράφου και ο φόρος καταβάλλεται εφάπαξ. Για την απόκτηση πρώτης κατοικίας, την αγορά γεωργοκτηνοτροφικών εκτάσεων από αγρότες και άλλες περιπτώσεις μεταβίβασης, χορηγείται απαλλαγή από το φόρο υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Για πληροφορίες σχετικά με τις απαλλαγές καθώς και για οποιοδήποτε ερώτημα μπορείτε να απευθύνεστε στη ΔΟΥ που ανήκει χωρικά το μεταβιβαζόμενο ακίνητο ή σε εκείνη στην οποία υποβάλλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος ο αγοραστής, εφόσον είναι δυσχερής η μετάβασή του στη ΔΟΥ του ακινήτου.

ΦΟΡΟΣ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ (ΦΑΠ)

Από το έτος 2010 επιβάλλεται φόρος στην ακίνητη περιουσία που βρίσκεται στην Ελλάδα και ανήκει σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους. Για τα φυσικά πρόσωπα η δήλωση φόρου ακίνητης περιουσίας (ΦΑΠ) δημιουργείται από το Υπουργείο Οικονομικών σύμφωνα με όσα αναγράφονται στις δηλώσεις Ε9 του φορολογουμένου. Ο προσδιορισμός του φόρου για το έτος 2010 γίνεται με κλιμακωτούς συντελεστές που κυμαίνονται από 0,1% έως 1,0%, ενώ για το έτος 2011 και επόμενα οι συντελεστές κυμαίνονται από 0,2% μέχρι 1,0%. Για τα έτη 2010, 2011 και 2012 φορολογητέα αξία περιουσίας μεγαλύτερη των 5.000.000,00 ευρώ φορολογείται με συντελεστή 2%. Για το έτος 2010 αξία περιουσίας ανά ιδιοκτήτη μέχρι 400.000 ευρώ δεν φορολογείται, ενώ για το έτος 2011 και έπειτα δε φορολογείται αξία περιουσίας μέχρι 200.000 ευρώ ανά ιδιοκτήτη. Ποσό φόρου μέχρι είκοσι επτά ευρώ δεν καταβάλλεται. Επί της συνολικής αξίας της ακίνητης περιουσίας των νομικών προσώπων επιβάλλεται φόρος με συντελεστές 1‰, 3‰ και 6‰ αναλόγως της κατηγορίας του νομικού προσώπου και της χρήσης του ακινήτου. Η αξία των ιδιοχρησιμοποιούμενων ακινήτων των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων για τα έτη 2010 έως 2012, φορολογείται με συντελεστή 0,33‰. Ο φόρος που αναλογεί στη συνολική αξία των κτισμάτων δεν μπορεί να είναι μικρότερος από ένα (1) ευρώ το τετραγωνικό μέτρο με εξαίρεση τα γεωργικά, κτηνοτροφικά, ημιτελή κτίσματα και τα ιδιοχρησιμοποιούμενα ακίνητα των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων. Πληροφορίες παρέχονται από τη Δ.Ο.Υ. φορολογίας εισοδήματος του υπόχρεου.

ΕΙΔΙΚΟΣ ΦΟΡΟΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

Από το έτος 2010 τα νομικά πρόσωπα και οι νομικές οντότητες που έχουν εμπράγματα δικαιώματα πλήρους ή ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας σε ακίνητα που βρίσκονται στην Ελλάδα καταβάλλουν ετήσιο ειδικό φόρο 15% επί της αξίας αυτών, εφόσον δεν εμπίπτουν στις προβλεπόμενες εξαιρέσεις. Πληροφορίες σχετικά με τις απαλλαγές παρέχονται από τη Δ.Ο.Υ. φορολογίας εισοδήματος του νομικού προσώπου.