Η «ατμομηχανή» της ελληνικής οικονομίας ξέμεινε από …καύσιμα . Οι επενδύσεις σε κατοικίες από το 2007 μέχρι σήμερα έχουν μειωθεί περισσότερο από 80% σε σύγκριση με το 2007 και βρίσκονται πλέον στα επίπεδα της δεκαετίας του ΄60. Σύμφωνα με στοιχεία που έχει στην διάθεση του το realestatenews.gr, από το 2007 μέχρι και σήμερα έχει καταγραφεί κατακόρυφη πτώση της αγοράς κατοικίας με αποτέλεσμα οι κατασκευές νέων σπιτιών (επενδύσεις σε κατοικίες) να έχουν υποχωρήσει:

-Το 2007, -8,6%

-Το 2008, -29,1%

-Το 2009, -21,7%

-Το 2010 , -18,6%.

Πρόκειται για μία πρωτοφανή εξέλιξη για την ελληνική οικονομία καθώς οι επενδύσεις στην κατοικία επηρεάζουν την απασχόληση, την βιομηχανική παραγωγή αλλά και τον όγκο πωλήσεων σε κλάδους κλειδιά του εμπορίου. Ενδεικτικό θα πρέπει να θεωρηθεί το γεγονός ότι:

- ο αριθμός των ανέργων στο κλάδο των κατασκευών ξεπερνά τους 100.000 εργαζόμενους,

-η παραγωγή τσιμέντου βρίσκεται στα επίπεδα της δεκαετίας του ΄60 ,

-ο όγκος των πωλήσεων των καταστημάτων επίπλων και ηλεκτρικών συσκευών μόνο σε ένα χρόνο κατέγραψε πτώση στα επίπεδα του 23% περίπου , καθώς οι δαπάνες των νοικοκυριών για τα συγκεκριμένα προϊόντα έχουν μειωθεί 28% περίπου. Σημειώνεται ότι ο συγκεκριμένος κλάδος εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από την πορεία της αγοράς κατοικίας (νέες και υφιστάμενες).

Η κρίση στην οικοδομή επηρεάζει και μία σειρά άλλων επιχειρήσεων που συναρτώνται άμεσα από αυτή. Για παράδειγμα, τα τελευταία δύο χρόνια 1.000 περίπου οικοδομικές επιχειρήσεις έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους ενώ οι περισσότερες υπολειτουργούν. Επίσης , άγνωστος παραμένει ο ς αριθμός των μεσιτών που έχουν αποχωρήσει από τον κλάδο αν και φήμες φέρουν , ότι περισσότερες από 400 σε ολόκληρη την Ελλάδα , έχουν αναστείλει την δραστηριότητα τους.

Από την άλλη πλευρά και οι δημοσιονομικές επιπτώσεις είναι σημαντικές αφού πέραν από τον μειωμένο ΦΠΑ –λόγω της μείωσης των πωλήσεων οικοδομικών υλικών, ειδών εξοπλισμού κ.α.- υπάρχει και το θέμα των εισπράξεων των εισφορών στα ασφαλιστικά ταμεία αλλά και του φόρου εισοδήματος τόσο από τις επιχειρήσεις όσο και από τους επαγγελματίες που απασχολούνται στον κλάδο της οικοδομής. Ο πλέον ασφαλής δείκτης για να καταγραφούν οι εξελίξεις αυτές είναι οι οικοδομικές άδειες που εκδίδονται οι οποίες το 2009 ήταν μειωμένες 26,5% σε σύγκριση με το 2008 , ενώ το 2010 ο αντίστοιχος ρυθμός πτώσης ήταν 23,7% . Πρέπει να σημειωθεί ότι για το 2011 (στοιχεία διμήνου) η μείωση των οικοδομικών αδειών προσεγγίζει το 60% σε σύγκριση με το αντίστοιχο δίμηνο της προηγούμενης χρονιάς.

Πρέπει να σημειωθεί ότι στην πραγματικότητα τα στοιχεία αυτά αντιπροσωπεύουν αριθμό αδειών και όχι όγκο και εμβαδόν , που δίνουν μία πιο ρεαλιστική εικόνα για την ένταση της κρίσης . Αν η αξιολόγηση γίνει με βάση τα δύο αυτά στοιχεία τότε οι επιπτώσεις είναι σημαντικά μεγαλύτερες.

Τα αυθαίρετα είναι μία υπόθεση με πορεία σχεδόν παράλληλη με εκείνης του μεταπολεμικού ελληνικού κράτους. Η αδυναμία –ή και η απροθυμία- του δημοσίου να έχει μία ολοκληρωμένη χωροταξική και πολεοδομική πολιτική σε συνδυασμό με την έκρηξη της ζήτησης για στέγης κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας ήταν οι καταλύτες που συνέβαλλαν στην έκρηξη των αυθαιρέτων. Είναι ίσως μοναδικό φαινόμενο για την Ευρώπη να δημιουργούνται μικρές πόλεις από αυθαίρετα κτίσματα λίγα χιλιόμετρα μακρυά από το κέντρο των πόλεων και το δημόσιο με καθυστέρηση δεκαετιών να εντάσσει τις περιοχές στο σχέδιο πόλης. Η πρώτη ουσιαστική παρέμβαση έγινε το 1983 , με το γνωστό σε όλους νόμο Τρίτση. Ο νόμος περιελάμβανε 3 φάσεις:

Α. Φάση: Εντός χρονικού διαστήματος 3 μηνών έπρεπε οι αυθαιρετούχοι να υποβάλλουν αίτηση (μαζί με παράβολο και φωτογραφίες), ώστε να έχουν δικαίωμα να συμμετάσχουν στις δύο επόμενες φάσεις.

Β. Φάση: Οι αυθαιρετούχοι υπέβαλλαν πλήρη σχέδια (τοπογραφικό, αρχιτεκτονικά, κτλ), δήλωση αντοχής και 10% του προστίμου που προέκυπτε, το οποίο ήταν σχετικά χαμηλό, με «αντάλλαγμα» τη σύνδεσή τους στα δίκτυα κοινής ωφέλειας και την αναστολή της κατεδάφισης τους.

Γ. Φάση: Μετά από την καταβολή του υπολοίπου του προστίμου και μόνο για τα αυθαίρετα που ήταν εντός σχεδίου, λαμβανόταν απόφαση νομάρχη για την οριστική εξαίρεση από κατεδάφιση.

Δέκα χρόνια μετά με το Ν.2218/94, με επιστολή στους νομάρχες στα πλαίσια του προαναφερθέντος Νόμου, ζητείται η διευκόλυνση για τους αυθαιρετούχους, οι οποίοι πάσχουν από ανίατη ασθένεια και οι οικίες τους χρειάζονται σύνδεση με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας. Η εφαρμογή του συγκεκριμένου μέτρου δεν ικανοποίησε τους στόχους του νομοθέτη, ενώ δεν καταγράφηκε κάποιο αυθαίρετο.

Δέκα χρόνια μετά (το 2003) εξαγγέλλεται η ηλεκτροδότηση των ως τότε υφιστάμενων αυθαιρέτων Η έκδοση της υπουργικής απόφασης καθυστερεί ένα χρόνο περίπου και εκδίδεται αρχές του 2004 (ΥΑ 9732) , με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μία «έκρηξη» μη-νόμιμων κατασκευών. Η διαδικασία προέβλεπε, ότι ο αυθαιρετούχος πήγαινε στο Δήμο με φωτογραφίες και οδοιπορικό, ο Δήμος εξέδιδε μια βεβαίωση, η οποία χρησιμοποιείτο για τη ΔΕΗ, η οποία έκανε τη σύνδεση. Επίσης, προβλεπόταν ότι με την ολοκλήρωση της διαδικασίας ηλεκτροδοτήσεων, οι Δήμοι όφειλαν να ενημερώσουν τις Πολεοδομίες, οι οποίες έπρεπε να κάνουν αυτοψία εντός 3ετίας για τη σύγκριση δηλωθέντων και πραγματικότητας. Το τελευταίο στάδιο πρακτικά δεν έγινε ποτέ.