Μπορεί , οι ανακοινώσεις των επιχειρήσεων που διαχειρίζονται εμπορικά κέντρα να πανηγυρίζουν για τις αντοχές (;) στην κρίση . Μπορεί τους τελευταίους δύο μήνες να προστίθενται δύο ακόμα νέα, αλλά το μέλλον των εμπορικών κέντρων δεν είναι τόσο ευοίωνο όσο θέλουν να πιστεύουν .

Η ραγδαία άνοδος των online λιανικών στα τέλη της δεκαετίας του '90 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ήταν το πρώτο καμπανάκι για τις επερχόμενες αλλαγές, Το δεύτερο ήταν η ύφεση και το τρίτο –που δεν έχει ακόμα εμφανιστεί- η υπερπροσφορά. Τα σημάδια αυτά δεν είναι ακόμα αισθητά στην ελληνική αγορά αλλά, στις ΗΠΑ, που θεωρείται ως «μητέρα» των εμπορικών κέντρων, ήδη πολλά εμπορικά κέντρα έκλεισαν και άλλα είναι «φαντάσματα» λόγω των άδειων καταστημάτων. Ο αριθμός των εμπορικών κέντρων αυξήθηκε από 88.143 σε 97.105 την περίοδο 2000 – 2005.Δηλαδή κτίζονταν περί τα 2.000 εμπορικά κέντρα το χρόνο Μεταξύ του 2008 και 2009, αντιθέτως, ότι ο αριθμός των νέων εμπορικών κέντρων αυξάνονταν κατά 800 καθώς η ανάπτυξη τους επιβραδύνθηκε σημαντικά.

Όπως επισημαίνουν , οι αναλυτές αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, δεν αναπτύσσονται νέες περιοχές λόγω της κρίσης στην αγορά στέγη , ενώ οι ήδη υφιστάμενες αγορές έχουν καλυφθεί εμπορικά, με αποτέλεσμα να θεωρούνται κορεσμένες. Και φυσικά , κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει την ύφεση. Σύμφωνα με τους ειδικούς , τα εμπορικά κέντρα που θα βρεθούν στην δίνη των αλλαγών είναι εκείνα που βρίσκονται σε λιγότερο εύπορες περιοχές . Αντίθετα εκείνα που απευθύνονται σε οικονομικά εύρωστους καταναλωτές είναι λιγότερο εκτεθειμένα , αφού η πολυτέλεια πάντα …επιβιώνει. Παράλληλα, και οι αλυσίδες ένδυσης, υπόδησης και καταναλωτικών αγαθών , σταδιακά θα αρχίσουν να περιορίζουν την παρουσία τους στα εμπορικά κέντρα καθώς επενδύουν στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα αποχωρήσουν από τα εμπορικά κέντρα αλλά σίγουρα θα είναι περισσότερο επιλεκτικές στην επιλογή σημείων πώλησης.

Μία , διέξοδος σύμφωνα με τους αμερικάνους αναλυτές , μπορεί να είναι η αλλαγή στόχων με την μετατροπή ορόφων σε γραφειακούς χώρους ή και χώρους κατοικίας αλλά και η μίσθωση χώρων σε άλλες δραστηριότητες όπως πχ σε επιχειρήσεις αγροτικών προϊόντων. Επομένως ,η επόμενη μέρα για τα εμπορικά κέντρα , δεν θα εκφράζεται με την λέξη «εξαφάνιση» , αλλά με την λέξη «αναμόρφωση».

Καμία ανάκαμψη των τιμών των ακινήτων τουλάχιστον για τα επόμενα δύο - τρία χρόνια προβλέπει η διοίκηση της Eurobank Properties ΑΕΑΑΠ, καθώς ο υφιστάμενος καθοδικός κύκλος της αγοράς, στενά συνυφασμένος με την οικονομική κρίση, δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Αντιθέτως, «σε βάθος χρόνου αναμένουμε επιδείνωση», επισήμαιναν χαρακτηριστικά.

Οι εκτιμήσεις αυτές αφορούν στα επαγγελματικά ακίνητα, εκεί όπου τα πολυτελή και σύγχρονα κτίρια γραφείων, εξακολουθούν να εμφανίζουν σημαντικές «αντοχές» στην κρίση, με αποτέλεσμα η μείωση των αξιών τους να περιορίζεται σε μονοψήφιο ποσοστό. Οι επενδυτές αντιμετωπίζουν σήμερα ένα σοβαρό δίλημμα, καθώς από την μία πλευρά, οι τιμές υποχωρούν σταθερά και υπάρχουν αρκετά ακίνητα που χαρακτηρίζονται φθηνά, αλλά από την άλλη πλευρά, η υφιστάμενη μίσθωσή τους θεωρείται επισφαλής, ιδίως όσο διατηρείται η τάση της επαναδιαπραγμάτευσης ενοικίων προς τα κάτω που ζητούν οι επιχειρήσεις/μισθωτές. Προς το παρόν, οι τιμές έχουν υποχωρήσει σημαντικά (άνω του 20% κατά μέσον όρο) μόνο στα παλιά επαγγελματικά ακίνητα, που βρίσκονται σε δευτερεύουσες τοποθεσίες. Ωστόσο, η ζήτηση για τέτοια ακίνητα είναι από χαμηλή έως ανύπαρκτη. Ως εκ τούτου, οι εισηγμένες επενδυτικές εταιρείες ακινήτων έχουν πραγματοποιήσει ελάχιστες κινήσεις την τελευταία διετία στην εγχώρια αγορά, εκτιμώντας ότι οι συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές, ιδίως από τη στιγμή που και τα ενοίκια υποχωρούν.

Πεντακόσιες χιλιάδες ιδιοκτήτες κατοικιών που πήραν στεγαστικό δάνειο για να αγοράσουν ένα σπίτι χρωστούν έως και 8% περισσότερο από την σημερινή αξία του σπιτιού που αγόρασαν. Δηλαδή κάποιος που αγόρασε ένα σπίτι το 2008 , αξίας 100.000 ευρώ με ισόποσο στεγαστικό δάνειο , σήμερα που η  αξία του σπιτιού του  είναι  91.900 ευρώ  είναι λιγότερη απο το ποσό του δανείου  ακόμα και αν πουλούσε το σπίτι θα έπρεπε να βάλει απο την τσέπη του  επιπλέον 8.100 ευρώ !!!

Στην πραγματικότητα , πρόκειται για ιδιοκτήτες που δανείσθηκαν από τις τράπεζες από το 2006 μέχρι και το τέλος του 2009 για να αγοράσουν ένα σπίτι αλλά σήμερα χρωστούν σε αυτές περισσότερα από την αξία του σπιτιού τους. Πρόκειται , για ένα πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένο φαινόμενο , το οποίο αποτελεί «ωρολογιακή βόμβα» στα θεμέλια όχι μόνο της αγορά κατοικίας αλλά και  για το τραπεζικό σύστημα γενικότερα. ΚΑι αυτό διότι  σύμφωνα με την διεθνή εμπειρία , σε περιόδους κρίσης πολλοί από τους ιδιοκτήτες που η αξία του σπιτιού τους είναι χαμηλότερη από το ύψος του δανείου που έχουν πάρει , επιλέγουν να εγκαταλείψουν το σπίτι και να  σταματήσουν την πληρωμή των δόσεων του δανείου . Στις ΗΠΑ , που η πρακτική αυτή , είναι ιδιαίτερα διαδομένη η πρακτική αυτή αποτελεί τον εφιάλτη όχι μόνο των ιδιοκτητών αλλά και των τραπεζών . Πλέον εκεί , οι περίφημες γειτονιές «φαντάσματα» οφείλουν την ύπαρξη τους στο φαινόμενο αυτό.

Σύμφωνα με έρευνα , που πρόκειται να ανακοινωθεί τις επόμενες μέρες , οι μεγάλοι «χαμένοι» της κρίσης είναι εκείνοι που αγόρασαν σπίτι με στεγαστικό δάνειο μετά το 2006. Οι ιδιοκτήτες αυτοί έχουν ήδη γράψει σημαντικές απώλειες στον οικογενειακό τους πλούτο αφού η μείωση των τιμών κατοικιών είχε ως αποτέλεσμα οι ζημιές να είναι σήμερα τουλάχιστον :

-1 % (όσοι αγόρασαν το 2006)

-7,3% (όσοι αγόρασαν το 2007)

-8,3% (όσοι αγόρασαν το 2008)

-4,4% (όσοι αγόρασαν το 2009).

Στην πραγματικότητα, η «ψαλίδα» μεταξύ του ύψους του δανείου και της σημερινής εμπορικής αξίας του σπιτιού είναι πολύ μεγαλύτερη αφού όπως επισημαίνουν οι συντάκτες της έρευνας : «για τον υπολογισμό των διαφορών , έχουν ληφθεί υπόψη , οι μεταβολές που έχουν καταγραφεί στον πανελλαδικό μέσο όρο των τιμών κατοικιών δηλαδή στο γενικό δείκτη τιμών. Αυτό όμως δεν αποδίδει την πραγματικότητα αφού σε ορισμένες περιοχές η πτώση των τιμών είναι πολύ μεγαλύτερη από την μείωση που κατέγραψε ο γενικός δείκτης τιμών ακινήτων. Εκτιμάται , ότι σε ορισμένες περιοχές η διαφορά μεταξύ της τρέχουσας εμπορικής αξίας και της προσημείωσης που έχει εγγράψει η τράπεζα , μπορεί να είναι πάνω από 15%.» και καταλήγουν, ότι για τον "υπολογισμό των διαφορών έχει ληφθεί υπόψη ο γενικός δείκτης τιμών κατοικιών του Δεκεμβρίου 2010 και αυτό σημαίνει ότι η "ψαλίδα" έχει ανοίξει ακόμα περισσότερο".

Περισσότερα απο 5.000 στρέμματα παραθαλλάσιας γης σε Χαλκιδική ,Καμένα Βούρλα, Ρόδο , Ηλεία, Κρήτη κ.α περιλαμβάνονται στην λιστα ακινήτων που έχουν προς πώληση τα Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα (ΕΤΑ) . Πρόκειται :

1. Κάμπινγκ Καμένων Βούρλων Παραθαλάσσιο ακίνητο στη θέση Μύλοι Κονιαβίτη Καμένων Βούρλων, έκτασης 330 στρ.

2. Κάμπινγκ Παλιουρίου Παραλιακή έκταση 200 στρ. περίπου .

3. Γκολφ Αφάντου Παραλιακή έκταση 1.500 στρ., που βρίσκεται στην περιοχή Αφάντου.

4. Κτήμα Ζαχάρως Εκταση 125 στρεμμάτων .

5. Ξενία Καρτερού Εκταση και αιγιαλός με ξενοδοχειακή εγκατάσταση στο Ηράκλειο Κρήτης.

6. Ιαματική πηγή Κουνουπελίου

7. Κτήμα Τσαμπίκας Ρόδου Εκταση 1.400 στρ. μετά αιγιαλού.

8. Κτήμα Αλυκών Αναβύσσου Εκταση 1.202 στρ. .

9. Ολυμπιακό Ιππικό Κέντρο Μαρκοπούλου Οι εγκαταστάσεις είναι σε έκταση 940 στρεμμάτων.