Εξη προτάσεις για να σωθούν οι λίμνες

Με βάση την αξιολόγηση της κατάστασης των λιμνών στην Ελλάδα, η Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής κατέθεσε τις προτάσεις της προς τους αρμόδιους φορείς. Όπως αναφέρει ο Πρόεδρος της Επιτροπής Κώστας Καρτάλης «για τις περισσότερες λίμνες της χώρας δεν υπάρχουν στοιχεία ως προς την κατάστασή τους. Για όσες υπάρχουν στοιχεία, προκύπτει ότι η κατάστασή τους είναι μέτρια. Το βασικό είναι να οριοθετηθούν οι λίμνες και να οριστεί μια απόσταση από τις όχθες ως απόλυτης προστασίας. Ποιότητα λιμνών στην Ελλάδα

1. Σύμφωνα με το άρθρο 5 της Οδηγίας 2000/60, έχουν οριστεί 50 λίμνες σημαντικού μεγέθους στην Ελλάδα (σημειώνεται ότι η Οδηγία θέτει ένα κατώτερο όριο μεγέθους κάτω από το οποίο δεν είναι υποχρεωμένη καμία χώρα να ορίσει υδάτινα σώματα).

2. Από τις 50 λίμνες, οι 24 είναι φυσικές και οι 26 τεχνητές. Στο δίκτυο NATURA 2000, έχουν ενταχθεί 26 λίμνες.

3. Σε ότι αφορά στην ταξινόμηση της οικολογικής κατάστασης των λιμνών (με βάση το βιολογικό ποιοτικό στοιχείο του φυτοπλαγκτόν), προκύπτει ότι για 32 λίμνες η κατάσταση είναι άγνωστη, ενώ από τις υπόλοιπες 18 λίμνες, οι 16 ευρίσκονται σε μέτρια, ελλιπή ή κακή κατάσταση.

4. Λίμνες με ευαισθησία ως προς τον ευτροφισμό είναι οι: Βεγορίτιδα, Βιστωνίδα, Βόλβη, Δοϊράνη, Ζάζαρη, Καστοριάς, Λαγκαδά, Λυσιμαχία, Κερκίνη, Παμβώτιδα, Παραλίμνη, Πετρών, Υλίκη και Χειμαδίτιδα.

5 Ως γενική διαπίστωση ισχύει ότι οι ορεινές τεχνητές λίμνες της ΔΕΗ και οι λίμνες που χρησιμοποιούνται για πόσιμο νερό, είναι γενικότερα σε καλύτερη κατάσταση από ότι οι πεδινές φυσικές λίμνες οι οποίες δέχονται μεγάλες πιέσεις.

6. Οι πιέσεις στις λίμνες προέρχονται από τη γεωργία (υπεράντληση, αλόγιστη χρήση λιπασμάτων), από τις αλλαγές χρήσης γης στη λεκάνη απορροής των υγροτόπων και των λιμνών, από τη διάθεση ανεπεξέργαστων λυμάτων κ.α.

7. Καταγράφεται συχνά ανοχή στη λήψη των αναγκαίων μέτρων για παραβατικές συμπεριφορές ιδιωτών ή και τοπικών φορέων, με αποτέλεσμα να παγιώνονται πιέσεις στο φυσικό περιβάλλον.

Προτάσεις

1. Για την προστασία των λιμνών προτείνεται η οριοθέτησή τους κατά απόλυτη προτεραιότητα και σε 2η φάση ο καθορισμός ζώνης άμεσης προστασίας, η οποία δεν πρέπει να είναι μικρότερη από τα 100m πλάτος.

2. Η ποιοτική κατάσταση των υδατικών πόρων θα πρέπει να επαναξιολογηθεί στα πλαίσια της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, ώστε πέρα από τις κλασικές φυσικοχημικές παραμέτρους να διερευνηθεί η οικολογική κατάσταση των επιφανειακών και υπογείων υδάτων ως προς βιολογικές παραμέτρους και τις ουσίες προτεραιότητας.

3.Η αξιολόγηση της ποιοτικής κατάστασης θα πρέπει να υποστηριχθεί από ένα ενιαίο και πυκνό δίκτυο παρακολούθησης που θα λειτουργεί υπό την αιγίδα του ΥΠΕΚΑ. Στο δίκτυο αυτό θα συνδέονται επιμέρους δίκτυα που λειτουργούν σε τοπική κλίμακα ή δίκτυα/μετρητικοί σταθμοί που ενεργοποιούνται για περιορισμένο χρονικό διάστημα στα πλαίσια ερευνητικών προγραμμάτων. . Η ορθολογική λειτουργία ενός τέτοιου δικτύου επιβάλλει την τυποποίηση των μεθοδολογιών λήψης και επεξεργασίας των µετρήσεων, την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών (τηλεµετρία, τηλεπισκόπηση), τη διοικητική αναδιάρθρωση της στελέχωσης των υδρολογικών υπηρεσιών των διαφόρων φορέων και την εκπαίδευση του προσωπικού τους, ειδικότερα αυτού των χαµηλότερων βαθµίδων (παρατηρητές, υδροµετρητές).

4.Για τη διατήρηση αλλά και αναβάθµιση της ποιότητας των υδάτων είναι απαραίτητη η λήψη µέτρων για τον έλεγχο της ρύπανσης των νερών στην πηγή (αστικά και βιοµηχανικά απόβλητα). Προτείνεται:

α) η ενίσχυση των περιβαλλοντικών ελέγχων,

β) η διατήρηση μητρώου περιβαλλοντικών παραβάσεων με ανάρτηση τους στο διαδίκτυο,

γ) η μείωση του φορολογικού βάρους των φορέων της μεταποίησης που εκσυγχρονίζουν τις περιβαλλοντικές υποδομές τους (διαχείριση λυμάτων και απορριμμάτων) και περιορίζουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα,

δ) η υποχρεωτική συνάρτηση αναπτυξιακών επιδοτήσεων με την υιοθέτηση τεχνολογιών και τεχνικών για τη μείωση της ρύπανσης στην πηγή.

ε) η ασφάλιση των φορέων έναντι του κινδύνου περιβαλλοντικής ζημίας.

5. Για την εφαρμογή της Οδηγίας για την Περιβαλλοντική Ευθύνη, είναι αναγκαία η κατάρτιση μελετών υποβάθρου για την κατάσταση των επιφανειακών και υπογείων υδάτων για το σύνολο της επικράτειας. Οι μελέτες αυτές θα επιτρέψουν τη σύγκριση της κατάστασης κάθε υδατικού αποδέκτη πριν και μετά την ανθρωπογενή επέμβαση.

6. Προτείνονται επίσης η παύση υδροληψίας με απευθείας άντληση παρά μόνο από προκαθορισμένα και εγκεκριμένα σημεία άντλησης, η δημιουργία υποχρεωτικά στεγανών βόθρων ή δικτύου αποχέτευσης ή και μεταφοράς σε βιολογικούς καθαρισμούς των αστικών αποβλήτων χωριών ή και μικρών πόλεων, έτσι ώστε να καταργηθούν οι απορροφητικοί βόθροι τουλάχιστον στους οικισμούς που άπτονται του ποταμού/λίμνης ή βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη από τα 500m από αυτόν και την απαγόρευση διάτρησης γεωτρήσεων σε απόσταση τουλάχιστον 200m από τον ποταμό/λίμνη με παράλληλη πρόβλεψη για τη στεγάνωση των αδειοδοτημένων αρδευτικών γεωτρήσεων.