Απειλή για το λεμονοδάσος του Πόρου

Την παρέμβαση της Πολιτείας για τη διάσωση και προστασία του ιστορικού Λεμονοδασους του Πόρου ζήτησε με επιστολή του ο Νομάρχης Πειραιά Γιάννης Μίχας από την Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κα Αικατερίνη Μπατζέλη.
Όπως επισημαίνει στην επιστολή του ο Νομάρχης Πειραιά πρόσφατα διαπιστώθηκε σε λεμονόδενδρα αγροτεμαχίου της περιοχής, μετά από δειγματοληψία των γεωπόνων της Διεύθυνσης Γεωργίας της Νομαρχίας Πειραιά και την έκδοση των εργαστηριακών αποτελεσμάτων του Μπενάκειου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου, η φυτονόσος «τριστέτσα» (Citrus tristeza virus).
Ο ιός της «Τριστέτσας» προκάλεσε την ερήμωση των πορτοκαλεώνων της Βραζιλίας και Αργεντινής κατά τη δεκαετία του 1930, ενώ πριν από μερικά χρόνια είχε επιφέρει τεράστιες ζημιές στην παραγωγή εσπεριδοειδών της Ισπανίας.
Σύμφωνα με την φυτοϋγειονομική νομοθεσία (ΚΥΑ 665/2006) θα πρέπει να γίνει άμεση εφαρμογή των μέτρων για τον περιορισμό και την εξάλειψη του επιβλαβούς ιού. Τα μέτρα προβλέπουν, όταν το ποσοστό των μολυσμένων φυτών σε ένα αγροτεμάχιο, μετά από επίσημη δειγματοληψία και εργαστηριακό έλεγχο είναι μεγαλύτερο του 10%, εκρίζωση και καταστροφή (δια της καύσης) των μολυσμένων δένδρων και όλων όσων βρίσκονται σε ακτίνα 15 μέτρων από αυτά, με ευθύνη του ιδιοκτήτη ή του κατόχου τους και υπό την εποπτεία της Υπηρεσίας Γεωργίας της οικείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Σε περίπτωση δε που η νόσος διαπιστωθεί ότι έχει επεκταθεί και σε άλλα αγροτεμάχια - πράγμα πιθανό - θα πρέπει να εφαρμοστεί η ίδια μεθοδολογία για την αντιμετώπισή της.
Η ιδιαίτερα αρνητική αυτή εξέλιξη, όπως υπογραμμίζει ο Νομάρχης Πειραιά, μπορεί να επιφέρει μη αναστρέψιμες εξελίξεις σε βάρος της φυσιογνωμίας της περιοχής. Και αυτό διότι την ίδια στιγμή που η παραγωγική δραστηριότητα λόγω της πτώσης της εμπορικής αξίας του προϊόντος και των αθρόων εισαγωγών από τρίτες χώρες έχει μειωθεί - σύμφωνα με τις τελευταίες απογραφές του Τοπικού Οργανισμού Εγγείων Βελτιώσεων Λεμονοδάσους, το 2008 ποτίστηκαν 10.000 δένδρα και το 2009 12.000 - στην περιοχή αναπτύσσονται έντονες οικιστικές πιέσεις.
Η ολική εκρίζωση των δένδρων για την αντιμετώπιση της φυτονόσου θα αποτελούσε επομένως μια πρώτης τάξεως «ευκαιρία» για την οικοπεδοποίηση της περιοχής, αφού συν τοις άλλοις οι λιγοστοί παραγωγοί που ασχολούνται με τη φροντίδα και καλλιέργειά της αδυνατούν να αναλάβουν το υψηλό κόστος επαναφύτευσής της.
Και έτσι ό, τι δεν είχε καταφέρει πριν από περίπου 150 χρόνια (το 1873) μια άλλη καταστροφική φυτονόσος η «κομμίωση», αφού την τότε εκρίζωση ακολούθησε επιτυχημένη προσπάθεια επαναφύτευσης με την παρέμβαση των τοπικών αρχών, κινδυνεύει να πετύχει σήμερα η «τριστέτσα», εάν δεν υπάρξει παρέμβαση του ανθρώπινου παράγοντα.
Προκειμένου να αποφευχθεί μια τέτοια δυσμενής εξέλιξη ο κ. Μίχας πρότεινε το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να αποφασίσει να δοθεί οικονομικό κίνητρο (προβλέπεται από τη νομοθεσία) στους ιδιοκτήτες των εκτάσεων που εμφανίζεται η φυτονόσος, προκειμένου να προχωρήσουν στην υποχρεωτική επαναφύτευση των δένδρων.
Επιπρόσθετα στην επιστολή του ο Νομάρχης Πειραιά επισημαίνει ότι στο Λεμονοδάσος υπάρχουν ισχυρές προϋποθέσεις ώστε να αποτελέσει εκ νέου αναπτυξιακό παράγοντα για την ευρύτερη περιοχή, τόσο μέσω της παραγωγικής δραστηριότητας όσο και μέσω της προώθησης του τουρισμού και εναλλακτικών μορφών, όπως ο αγροτουρισμός.
Το Λεμονοδάσος του Πόρου των 600 περίπου στρεμμάτων και των 20.000 λεμονοδένδρων φέρει μακρά ιστορία που ξεκινά από τα μέσα του 18ου αιώνα, οπότε και εντοπίζεται η φύτευση των πρώτων δένδρων (το 1840 ολοκληρώθηκε η φύτευση οπότε και πήρε την σημερινή του ονομασία).
Σήμα κατατεθέν της ευρύτερης περιοχής αποτελούσε για δεκαετίες ολόκληρες, πηγή πλούτου για τον Πόρο, πηγή έμπνευσης για συγγραφείς και άλλους καλλιτέχνες, ενώ η ευρύτερη περιοχή έχει χαρακτηριστεί με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Επιστημών, το 1979, «τοπίο εξαίρετου φυσικού κάλλους …» (ΦΕΚ Β’ 849/14-6-1979).
Σήμερα, σύμφωνα με τους γεωπόνους, επειδή για λόγους μη ικανοποιητικής οικονομικής απόδοσης, οι καλλιεργητικές εργασίες περιορίζονται μόνο στα απολύτως απαραίτητα και δεν περιλαμβάνουν λιπάνσεις και επεμβάσεις φυτοπροστασίας με φυτοφάρμακα, αποτελεί ένα σημαντικό δείγμα ισορροπημένης καλλιεργημένης έκτασης.