Τα σενάρια για τα αυθαίρετα

Την τελική πρόταση του υπουργείου Οικονομικών σχετικά με την «τακτοποίηση» των αυθαιρέτων, περιμένει το υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής προκειμένου να δώσει τη δική του θέση πάνω στο θέμα. Η ηγεσία του ΥΠΕΚΑ κρατά κλειστά τα χαρτιά της, ωστόσο οι συζητήσεις, όπως είναι φυσικό, έχουν ξεκινήσει μεταξύ των στελεχών του υπουργείου. Προβληματισμός επικρατεί για το αν θα πρέπει να υπάρξει νομοθετική ρύθμιση για την «τακτοποίηση» και περαίωση των αυθαιρέτων ή αρκεί η έκδοση μίας υπουργικής απόφασης για τη μείωση των προστίμων. Στην περίπτωση αυτή διατηρείται η υπάρχουσα νομοθεσία και καταργούνται ή τροποποιούνται οι υπουργικές αποφάσεις που εκδόθηκαν κατ' εφαρμογή της. Στελέχη του υπουργείου Περιβάλλοντος θεωρούν πως ο νόμος 3212/ 2003 είναι ένας αρκετά δίκαιος νόμος καθώς για πρώτη φορά διαβαθμίζονται τα αυθαίρετα ανάλογα με το μέγεθος της παράβασης, ενώ για πρώτη φορά επίσης το ύψος των προστίμων ανέγερσης και διατήρησης συνδέεται με το σύστημα των αντικειμενικών αξιών. Ο νόμος επέβαλλε τη μηχανογράφηση των αυθαιρέτων και καθόριζε πως τα πρόστιμα θα αποδίδονταν στο ειδικό ταμείο ΕΤΕΡΠΣ (το σημερινό Πράσινο Ταμείο). Το μεγάλο πρόβλημα του 3212 ήταν ο καθορισμός, με την υπουργική απόφαση 9732/ 2004, ιδιαίτερα υψηλών προστίμων ανέγερσης και διατήρησης αυθαιρέτου, τα οποία κρίνονται δυσβάστακτα. Πρέπει να αναφερθεί πως πριν από το 2004 τα πρόστιμα για τα αυθαίρετα κρίνονται απολύτως άδικα, καθώς δεν διαφοροποιούνταν ούτε ανάλογα με την περιοχή ούτε με τη χρήση ούτε με το είδος της παρανομίας. Η τιμή βάσης για τον υπολογισμό του προστίμου ήταν 58 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο για την κατοικία, όπως και για τα κτίρια διοίκησης ή τα γραφεία (για ξενοδοχεία ήταν 88 ευρώ / τετραγωνικό μέτρο, για αγροτικές αποθήκες 14 ευρώ και για βιομηχανίες 29 ευρώ / τετραγωνικό μέτρο). Προβλεπόταν έκπτωση της τάξης του 50% στην περίπτωση που ο πολίτης αυτοβούλως προσερχόταν για να νομιμοποιήσει το αυθαίρετό του, ενώ σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής του προστίμου η έκπτωση έφθανε το 80% για το υπόλοιπο ποσό. Δινόταν επίσης η δυνατότητα εξόφλησης σε 36 δόσεις του εναπομείναντος ελάχιστου ποσού του αρχικού προστίμου! Το σκηνικό αυτό άλλαξε δραστικά μετά το 2004. Οι πολεοδομίες όμως έδειξαν απρόθυμες να καταλογίσουν και να εισπράξουν τα τσουχτερά πρόστιμα. Οι διαδικασίες πιστοποίησης των αυθαιρέτων συνήθως δεν ολοκληρώνονταν αφού προέκυπταν από καταγγελίες, αόριστες τις περισσότερες φορές. Το θολό τοπίο που χαρακτηρίζει το θέμα της αυθαίρετης δόμησης οδηγεί τους γνώστες του θέματος στη θέση πως απαιτείται νέα νομοθετική ρύθμιση, απλή και σαφής, για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Σε αυτήν θα περιλαμβάνεται και η συγκρότηση βιώσιμου και αποτελεσματικού μηχανισμού ελέγχου προκειμένου να μπει ένα τέλος στις πρακτικές του παρελθόντος. Πρόστιμα τριών ταχυτήτων  Πρόστιμα τριών ταχυτήτων για τα αυθαίρετα προωθεί το υπουργείο Οικονομικών, με στόχο να μπουν στα ταμεία του κράτους έσοδα 1,5-2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Τα πρόστιμα θα διαβαθμίζονται ανάλογα με τη χρήση του ακινήτου, την αξία του και ανάλογα με το αν ανήκει σε οργανωμένο οικισμό που κτίστηκε αυθαίρετα - συνήθως σε χαρακτηρισμένες δασικές εκτάσεις. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Εθνους», η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να χαμηλώσει τα πρόστιμα πρωτίστως στις περιπτώσεις των αυθαίρετων οικισμών πρώτης κατοικίας. Θεωρείται χρονίζον πρόβλημα που δεν επιτρέπεται να διαιωνιστεί περαιτέρω. Θα επιδιωχθεί, λοιπόν, μία νομοθετική παρέμβαση κατά προτεραιότητα στις περιπτώσεις αυτές, με «λογικά» πρόστιμα. Αντίθετα, οικοδομές πολλών εκατομμυρίων, ειδικά μέσα σε δάση ή πάνω στον αιγιαλό, δεν μπορούν να τύχουν ευνοϊκών ρυθμίσεων, αναφέρουν παράγοντες του οικονομικού επιτελείου. Τα πρόστιμα θα θεωρούνται δημόσιο έσοδο, θα εισπράττονται από τις ΔΟΥ και θα καταγράφονται. Με τον τρόπο αυτό απαλλάσσονται από τον κίνδυνο ενδεχόμενης κατεδάφισης.