Ο Αρειος Πάγος για τα αυθαίρετα

Ο Αρειος Πάγος, αν και δέχεται ότι είναι στην κυριαρχική κρίση των δικαστηρίων να επιβάλλουν ελεύθερα ποινές φυλάκισης ή χρηματικές ποινές, ωστόσο κρίνει ότι είναι υποχρεωμένα να αιτιολογούν την απόφαση για το ύψος τους, σε συνάρτηση με τα παραπάνω κριτήρια. Σε αντίθετη περίπτωση, εάν δηλαδή δεν υπάρχει αιτιολογία, η απόφαση για την επιμέτρηση είναι άκυρη. Σύμφωνα με τη νομοθεσία (1337/83), οι ιδιοκτήτες ή εντολείς κατασκευής αυθαιρέτων, οι μηχανικοί που συντάσσουν τη μελέτη ή έχουν την επίβλεψη του έργου και οι εργολάβοι κατασκευής τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 6 μηνών ή με χρηματική ποινή από 1.467 μέχρι 14.673 ευρώ.

Οπως επισημαίνουν οι ανώτατοι δικαστές, τα δικαστήρια οφείλουν κατά τη διαδικασία επιμέτρησης των ποινών για αυθαίρετες κατασκευές να τις αιτιολογούν, προσδιορίζοντας την αξία του αυθαιρέτου, αν υποβαθμίζει ή όχι και σε ποιο βαθμό το φυσικό ή πολιτιστικό περιβάλλον. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο Αρειος Πάγος αναίρεσε απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών, που καταδίκασε σε φυλάκιση 2 μηνών με τριετή αναστολή ιδιοκτήτρια αυθαίρετης κατασκευής. Ναι μεν δέχτηκε ότι η απόφαση για την ενοχή της είναι ορθή, έκρινε όμως ότι το τμήμα του σκεπτικού της που αναφέρεται στην ποινή, δεν περιέχει καμία αιτιολογία ως προς την αξία του αυθαιρέτου και τη βλάβη που προκάλεσε στο περιβάλλον και κατά συνέπεια είναι άκυρη.

Με άλλη απόφασή του, το ανώτατο δικαστήριο έκρινε ότι αυτός που με πρόθεση προκαλεί ζημιές σε αυθαίρετο, διαπράττει το αδίκημα της φθοράς ξένης περιουσίας, που επισύρει ποινή φυλάκισης και υποχρεούται να αποζημιώσει τους ιδιοκτήτες του. Είναι αδιάφορο εάν αργότερα το αυθαίρετο κατεδαφίστηκε. Η υπόθεση αφορούσε ιδιοκτήτρια, η οποία κατέστρεψε μεταλλική υδρορροή γειτονικού της διαμερίσματος, με το επιχείρημα ότι έχει νόμιμο δικαίωμα να το κάνει, διότι η υδρορροή είχε τοποθετηθεί σε αυθαίρετη επέκταση του ακινήτου. Οι δικαστές αποφάνθηκαν ότι με βάση το νόμο έχει τη δυνατότητα να απαγορεύσει την κατασκευή ή τη διατήρηση αυθαίρετων εγκαταστάσεων, αλλά μόνο μέσω της δικαστικής οδού και όχι αυθαίρετα. *