Η ΕΛΕΤΑΕΝ για την προστασία της βιοποικιλότητας

Τις θέσεις της για το νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής αναφορικά με την προστασία της βιοποικιλότητας κατέθεσε η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας.
Σύμφωνα με την ΕΛΕΤΑΕΝ:
Α. Το σχέδιο διατηρεί τις βασικές επιλογές του μοντέλου του ν.1650/1986, παρεμβαίνει μάλλον σημειακά σε αυτό και δεν αξιοποιεί πλήρως την γνώση και την επιστημονική πρόοδο που έχει επιτευχθεί όλα αυτά τα έτη ώστε να το αναθεωρήσει με άριστο τρόπο. Έτσι, το σχέδιο νόμου προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ οριζόντιων περιορισμών και προβλέψεων για μελλοντική εξειδίκευσή τους στα σχέδια διαχείρισης.
Β. Με το νέο σχέδιο νόμου επέρχονται δύο ουσιαστικές αλλαγές:
1) Τίθεται ένα σαφώς πιο αυστηρό και περιοριστικό πλαίσιο για τις περιοχές που χαρακτηρίζονται ως προστατευόμενες,
2) Γενικά γίνεται πιο απλή η διαδικασία χαρακτηρισμού τους και καθορισμού όρων και προϋποθέσεων άσκησης δραστηριοτήτων.
Αυτοί οι δύο άξονες αποτελούν τη κεντρική φιλοσοφία του σχεδίου.
Γ. Το σχέδιο νόμου θα έπρεπε να περιέχει με σαφήνεια τους πυλώνες για μια ολοκληρωμένη στρατηγική προστασίας της βιοποικιλότητας. Μια τέτοια στρατηγική πρέπει να περιέχει:
• σαφή ιεράρχηση των απειλών της βιοποικιλότητας,
• σαφή στοχοθέτηση για την προστασία της,
• τοποθέτηση της εθνικής στρατηγικής σε πλανητικό και ευρωπαϊκό επίπεδο και
• κριτήρια επιλογής μέσων και πολιτικών προστασίας. Τα κριτήρια αυτά πρέπει να αφορούν εξ ίσου πολιτικές περιοριστικής προστασίας και πολιτικές ενεργητικής διαχείρισης.
Είναι σαφές ότι η χάραξη μιας τέτοιας ολοκληρωμένης στρατηγικής θα αναδείκνυε τον κομβικό ρόλο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην αντιμετώπιση της βασικής απειλής για τη βιοποικιλότητα που είναι η κλιματική αλλαγή.
Δ. Είναι ευδιάκριτη, θετική και πολιτικά ορθή η προσπάθεια του σχεδίου να μην ενταχθούν οι Α.Π.Ε. στην περιοριστική κεντρική φιλοσοφία. Ο τρόπος όμως με τον οποίο υλοποιείται στο κείμενο αυτή η θετική πολιτική επιλογή, ίσως εγείρει ζητήματα νομικής συνέπειας, διότι οδηγεί στην εύλογη απορία γιατί οι Α.Π.Ε. πρέπει να έχουν αυτή την αντιμετώπιση. Το σχέδιο νόμου πρέπει να απαντά με θάρρος αυτό το γιατί: η προώθηση των Α.Π.Ε. επιβάλλεται για επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος και η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής με Α.Π.Ε. (και ΕΞ.Ε.) είναι πρωταρχικής σημασίας για το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα.
Στην κατάσταση που έχει φθάσει ο πλανήτης, δεν αρκεί να μιλάμε για Αιολική Ενέργεια με σεβασμό στο περιβάλλον. Πρέπει να απαιτούμε «Σεβασμό στο Περιβάλλον με Αιολική Ενέργεια».
Λαμβάνοντας υπόψη τον σχετικό έντονο διάλογο που πραγματοποιήθηκε κατά τη διαβούλευση για το νέο νόμο Α.Π.Ε., η ΕΛΕΤΑΕΝ θεωρεί ότι ένα πλαίσιο που θα μπορούσε να γίνει δεκτό είναι:
1. οι ήδη θεσμοθετημένες περιοχές απολύτου προστασίας και προστασίας της φύσης (κατηγορίες 1 και 2) είναι ζώνες αποκλεισμού για όλα τα Α.Π.Ε., (χωρίς να προηγηθεί εκτίμηση των επιπτώσεων των έργων), με βάση την ασφαλώς πιθανολογούμενη υπόθεση ότι το ελληνικό κράτος έχει κατά προτεραιότητα θεσμοθετήσει ως τέτοιες τις πραγματικά πολύ σημαντικές περιοχές,
2. από τώρα και στο εξής, οι περιοχές που θεσμοθετούνται ως περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης (κατηγορία 1) θα είναι ζώνες αποκλεισμού για όλες τις τεχνολογίες και τα μεγέθη Α.Π.Ε., εκτός εάν ένα συγκεκριμένο έργο έχει λάβει από το κράτος θετική προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίμηση και αξιολόγηση,
3. από τώρα και στο εξής, οι περιοχές που θεσμοθετούνται ως περιοχές προστασίας της φύσης (κατηγορία 2) θα μπορεί να είναι ζώνες αποκλεισμού για τις τεχνολογίες και τα μεγέθη Α.Π.Ε. που τεκμηριώνονται στα πλαίσια της εκπόνησης και έγκρισης της ΕΠΜ, η οποία θα πρέπει να εκπονείται με τη συμμετοχή των κατάλληλων ειδικών επιστημόνων.
Μέσω του ανωτέρω πλαισίου κατοχυρώνεται, κατά το δυνατόν, η ουσία της πολιτικής βούλησης της ηγεσίας του ΥΠΕΚΑ, όπως αυτή δηλώθηκε κατά τη συζήτηση του σχεδίου νόμου για τις Α.Π.Ε. στη Βουλή, ότι από εδώ και στο εξής οι προστατευόμενες περιοχές θα κατηγοριοποιούνται με βάση τα πραγματικά ουσιαστικά προστατευτέα αντικείμενα που διαθέτουν και δεν θα ονοματοδοτούνται άκριτα τεράστιες εκτάσεις ως απόλυτης ή απλής προστασίας παρόλο που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος.