Ενας αιώνας κερδοσκοπίας χρέους

του

Παρατηρητή

Αν διαβάσει κανείς τη ελληνική ιστορία θα διαπιστώσει ότι η χώρα έχει πέσει πολλές φορές θύμα της «διεθνούς» των τοκογλύφων. Ελληνες και ξένοι κερδοσκόποι, αφού κέρδισαν ιλιγγιώδη ποσά από το ελληνικό χρέος στην συνέχεια οδηγούσαν τη χώρα σε οικονομικό αδιέξοδο και σε πιστωτικό αποκλεισμό. Εκτιμάται ότι η Ελλάδα κατά τη διάρκεια της σύγχρονης εποχής ήταν σε πιστωτική καραντίνα για περίπου 90 χρόνια

Η πρώτη καταγεγραμμένη αθέτηση πληρωμών χρέους στην ελληνική ιστορία συνέβη στον τέταρτο αιώνα π.Χ., όταν 13 πόλεις –κράτη πήραν δάνειο από το Ναό της Δήλου. Οι περισσότεροι από τους οφειλέτες δεν πλήρωσαν . Συνολικά εκτιμάται ότι δεν εξοφλήθηκε το 80% των υποχρεώσεων.

Στην σύγχρονη ελληνική ιστορία , το πρώτο επεισόδιο αθέτησης της υποχρέωσης πληρωμής χρέους συνέβη κατά την περίοδο του πολέμου ανεξαρτησίας, και το τελευταίο ήταν κατά τη διάρκεια της Μεγάλη Ύφεση στις αρχές του 1930. Το 1824 , η κυβέρνηση της επαναστατημένης Ελλάδας προσπάθησε να κλείσει ένα δάνειο £ 472.000 από το Χρηματιστήριο του Λονδίνου. Το ποσό υπερκαλύφθηκε καθώς οι αγοραστές ήταν υποχρεωμένοι να καταθέσουν μόνο το 10% της τιμής αγοράς με την υπόσχεση να καταβάλουν το υπόλοιπο την πάροδο του χρόνου. Ένα πρόσθετο δάνειο των £ 1.100.000 κλείστηκε το 1825. Το ατυχές γεγονός για τα δύο αυτά δάνεια ήταν ότι οι κερδοσκόποι και οι μεσάζοντες στο Λονδίνο «εφαγαν» τα λεφτά πριν ακόμα φτάσουν στην Ελλάδα Οι τόκοι δεν καταβλήθηκαν ποτέ στους κατόχους ομολόγων και η αξία τους έπεσε κατακόρυφα και έφτασε να είναι ένα κλάσμα του ονομαστικής αξίας. Το 1878 , καθώς οι τόκοι έτρεχαν η Ελλάδα τα δάνεια αυτά είχαν φτάσει στο ιλλιγιώδες ποσό των 10.000.000 λιρών.

Το 1832, εκδόθηκε ένα άλλο δάνειο, ύψους 60.000.000 δραχμών. Το δάνειο που οργάνωσε η γαλλική, ρωσική κυβέρνηση προορίζονταν για οικοδόμηση του ελληνικού κράτους. Παρόλα αυτά τα κεφάλαια σπαταλήθηκαν για την τη συντήρηση του Όθωνα. Η Ελλάδα εξυπηρετούσε το δάνειο μέχρι το 1843, όταν η τότε κυβέρνηση σταμάτησε τις πληρωμές. Μετά από αυτό , η Ελλάδα ήταν αποκλεισμένη από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές για δεκαετίες. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου , η κυβέρνηση δανειζόνταν μέσω της Εθνικής Τραπέζης η οποία παρείχε κεφάλαια με επιτόκια που ήταν δύο φορές υψηλότερα απο το διεθνές επιτόκιο δανεισμού.

Μετά η ελληνική κυβέρνηση άρχισε να εξυπηρετεί της δανειακές της υποχρεώσεις και το 1878, η παγκόσμια κεφαλαιαγορά άνοιξε και πάλι για την Ελλάδα και, οι δανειστές ήταν ιδιαίτερα πρόθυμοι να της παρέχουν κεφάλαια. Ο δανεισμός αυξήθηκε σε μη βιώσιμα επίπεδα και η κυβέρνηση ανέστειλε τις πληρωμές του εξωτερικού χρέους το 1893. Το 1898, η εξωτερική πίεση οδήγησε την Ελλάδα να αποδεχθεί τη δημιουργία της Διεθνούς Επιτροπής για την ελληνική διαχείριση του χρέους. Η επιτροπή αυτή παρακολουθούσε την οικονομική πολιτική της χώρας, καθώς και τα συστήματα συλλογής και διαχείρισης των φορολογικών εσόδων.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, πολλές χώρες δήλωσαν αδυναμία πληρωμής των υποχρεώσεων που απέρεαν από τα κρατικά ομόλογα χρέους που είχαν εκδόσει . Αυτό ήταν απότοκο της μεγάλης ύφεσης του 1929. Μία από τις χώρες αυτές ήταν και η Ελλάδα η οποία το 1932 σταμάτησε να εξυπηρετεί το εξωτερικό της χρεος και μπήκε σε χρηματοοικονομική «καραντίνα» από τις διεθνείς χρηματαγορές. Η καραντίνα διήρκεσε μέχρι το 1964