Το μέλλον της οικοδομής

Διαβάζοντας τις εκτιμήσεις μεγάλων βιομηχανιών τσιμέντου και σκυροδέματος για τις προοπτικές που υπάρχουν σχετικά με την πορεία της οικοδομικής δραστηριότητας το συμπέρασμα που προκύπτει αβίαστα είναι ότι η ανάκαμψη της οικοδομής δεν πρόκειται να φανεί –στην καλύτερη περίπτωση-πριν το τέλος της επόμενης χρονιάς. Από την άλλη πλευρά η ανάγνωση των εξαμηνιαίων αποτελεσμάτων των τραπεζών επιβεβαιώνει ότι οι περισσότερες από αυτές καταγράφουν αρνητικούς ρυθμούς στις χορηγήσεις των στεγαστικών δανείων καθώς και στην χρηματοδότηση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στον τομέα των κατασκευών. Η επίσημη ερμηνεία από την πλευρά των τραπεζών είναι ότι ο κλάδος γενικότερα βρίσκεται σε κρίση . Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγει κανείς και από τα σχόλια των επιχειρήσεων εκείνων που το προϊόν τους απευθύνεται στο εμπόριο. Το μήνυμα και από αυτούς είναι σαφές: «προτεραιότητα να διαφυλαχθεί και να διασωθεί ότι υπάρχει. Οι νέες επενδύσεις μπορούν να περιμένουν μέχρι να αλλάξει το κλίμα στην οικονομία και στην αγορά γενικότερα». Τι σημαίνουν όλα αυτά ; Η απάντηση είναι απλή: ο παραγωγικός κλάδος της αγοράς ακινήτων βρίσκεται ήδη βουλιαγμένος σε μία βαθειά ύφεση τα αποτελέσματα της οποίας ,μέχρι στιγμής τουλάχιστον, δεν έχουν καταγραφεί στην πλήρη τους έκταση. Όσοι μάλιστα χαρακτηρίζουν τις διαπιστώσεις αυτές υπερβολικές δεν έχουν παρά να σκεφτούν ότι στην διάρκεια του τελευταίου εξαμήνου τουλάχιστον πέντε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς της κατασκευής και της ανάπτυξης βρέθηκαν στο χείλος του γκρεμού ενώ αυτοί που γνωρίζουν προειδοποιούν ότι όσα έχουμε δει μέχρι σήμερα είναι μόνο η αρχή αφού τα χειρότερα είναι πιθανόν μπροστά. Οι επιπτώσεις από την κατάσταση αυτή στην απασχόληση είναι αυτονόητες και πολλοί αναλυτές τις έχουν πολλές φορές επισημάνει. Αυτό όμως , που οι περισσότεροι φαίνεται ότι υποτιμούν είναι οι επιπτώσεις στην δομή και την οργάνωση της συγκεκριμένης αγοράς. Η επόμενη μέρα της κρίσης θα την βρει με υψηλότερους βαθμούς συγκέντρωσης από αυτούς που ισχύουν σήμερα τόσο στην αγορά των επαγγελματικών χώρων όσο και στων κατασκευών. Θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει , με αρκετά ισχυρά επιχειρήματα ,ότι ανάλογες θα μπορούσαν να ήταν και οι προοπτικές στην αγορά κατοικίας αν οι κατασκευαστικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αυτή δεν είχαν κεφαλαιακή επάρκεια λόγω των μεγάλων αυξήσεων των τιμών κατοικίας από το 2004 μέχρι το 2008. Όμως δεν λαμβάνουν υπόψη ότι ο δρόμος της ρευστότητας δεν είναι ο μοναδικός για την ανατροπή των δεδομένων μίας αγοράς. Υπάρχουν και άλλοι δρόμοι όπως για παράδειγμα εκείνος του θεσμικού πλαισίου ο οποίος οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στο ίδιο αποτέλεσμα. Για παράδειγμα , μία προσεκτική ανάλυση του χωροταξικού για τον τουρισμό αποκαλύπτει πόσο εύκολη είναι η αποβολή των μικρών από την αγοράς παραθεριστικής κατοικίας σε περιοχές μεγάλης τουριστικής ανάπτυξης. Όλα αυτά αποτελούν μία προοπτική η οποία για να μη γίνει πραγματικότητα χρειάζεται κυρίως πολιτική βούληση η οποία δυστυχώς δεν φαίνεται ότι υπάρχει…