Πρόσφατα έγινε γνωστή , η πρακτική τραπεζών να χρεώνουν με έξοδα τους δανειολήπτες που καθυστερούν την εξυπηρέτηση των δανείων τους καθώς και να τους ζητούν να δεχθούν εκ των υστέρων πρόσθετους όρους στην δανειακή του σύμβαση. Δυστυχώς όμως αυτό είναι μόνο ένα από τα κρούσματα αυθαιρεσίας. Το realetatenews.gr συνέταξε μία «μαύρη λίστα» με τις αυθαιρεσίες που έγιναν γνωστές το τελευταίο εξάμηνο και για τις οποίες χρειάστηκε να παρέμβει η Πολιτεία.
Καταχρηστικοί όροι
Για πολλά χρόνια, τα τραπεζικά ιδρύματα είχαν καταχρηστικούς όρους στις συμβάσεις με τους πελάτες τους . Συγκεκριμένα, πρόσφατα έγινε νομοθετική παρέμβαση για τους εξής όρους που κρίθηκαν καταχρηστικοί:
1. Ο όρος που προβλέπει ότι σε περίπτωση ανάληψης μετρητών από κατάστημα ή ΑΤΜ του ίδιου πιστωτικού ιδρύματος, καταβάλλονται από τον καταναλωτή προμήθεια ή λειτουργικά έξοδα στο πιστωτικό ίδρυμα.
2. Ο όρος που προβλέπει ότι στην περίπτωση στεγαστικού δανείου που χρησιμοποιείται για κατασκευή ή ανέγερση κατοικίας, το δάνειο κατατίθεται σε δεσμευμένο λογαριασμό του οφειλέτη και ενώ η αποδέσμευση γίνεται σταδιακά, ανάλογα με την πρόοδο των εργασιών, ο δανειολήπτης επιβαρύνεται με τους τόκους του δανείου, από την ημέρα που κατατίθεται το ποσόν στον δεσμευμένο λογαριασμό. Ο όρος αυτός απαγορεύεται, ανεξάρτητα αν το ποσόν που κατατίθεται στον λογαριασμό του δανειολήπτη εκτοκίζεται με τόκο κατάθεσης.
3. Ο όρος που προβλέπει ότι επιβάλλονται προμήθεια ή έξοδα για την κατάθεση σε λογαριασμό τρίτου, που είναι πελάτης του πιστωτικού ιδρύματος.
4. Ο όρος με τον οποίο επιβάλλονται προμήθεια ή έξοδα σε κάθε κίνηση λογαριασμού ταμιευτηρίου ή τρεχούμενου αναφορικά με την ανάληψη ή κατάθεση μετρητών ή επιταγής στα ταμεία των τραπεζών, όταν οι κινήσεις υπερβαίνουν το καθορισμένο από την τράπεζα όριο.
5. Ο όρος που προβλέπει την επιβολή εξόδων αδράνειας σε καταθετικούς λογαριασμούς, που παραμένουν ακίνητοι για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από αυτό που καθορίζει η τράπεζα.
6. Ο όρος που προβλέπει ότι οι λογαριασμοί με μέσο μηνιαίο υπόλοιπο μικρότερο από εκείνο που ορίζει η τράπεζα βαρύνονται με έξοδα τήρησης και παρακολούθησης των κινήσεων.
7. Ο όρος που υποχρεώνει τον καταθέτη να ειδοποιήσει αμέσως την τράπεζα, σε περίπτωση απώλειας του βιβλιαρίου καταθέσεων, και ορίζει ότι η τράπεζα δεν ευθύνεται σε περίπτωση που πραγματοποιήσει πληρωμή σε άλλο πρόσωπο, πριν λάβει την προαναφερόμενη ειδοποίηση.
8. Ο όρος που περιορίζει την ευθύνη των τραπεζών μόνο για δόλο ή για βαριά αμέλεια υπαλλήλου της, σε περίπτωση μη γνήσιας υπογραφής σε δελτία ή εντολές πληρωμής, αποκλείοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την ευθύνη της για ελαφρά αμέλεια.
Υπερχρεωμένοι
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό . Όλες οι τράπεζες έδειξαν αδιαφορία για τις ρυθμίσεις για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά .Όπως είναι γνωστό, από την 1η Σεπτεμβρίου 2010 έχει τεθεί σε εφαρμογή η πρώτη φάση του νόμου 3869/2010 για τη ρύθμιση των οφειλών των υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων, δηλαδή η φάση της προσπάθειας για την επίτευξη του εξώδικου συμβιβασμού.
Οι περισσότερες μάλιστα , σύμφωνα με στοιχεία των αρμόδιων υπηρεσιών «κλείνει τη πόρτα» στους υπερχρεωμένους. Από , καταγγελία που έγινε πριν έξη μήνες προέκυψε ότι «μεγάλος ο αριθμός των καταναλωτών που έχουν καταθέσει αιτήσεις εξώδικου συμβιβασμού με αντίστοιχα σχέδια διευθέτησης οφειλών προς τις τράπεζες, δεν έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα σχεδόν κανένας συμβιβασμός. Ειδικότερα, ο Συνήγορος του Καταναλωτή έχει υποβάλει μέχρι σήμερα (σ.σ. τον Δεκέμβριο) σχέδια διευθέτησης οφειλών από 1.155 οφειλέτες, ο Τραπεζικός _ιαμεσολαβητής από 570 οφειλέτες, η ΕΚΠΟΙΖΩ από 502 οφειλέτες, ενώ εκατοντάδες ή και χιλιάδες είναι οι προτάσεις που έχουν υποβληθεί από λοιπές ενώσεις καταναλωτών (ΚΕΠΚΑ, ΙΝΚΑ κ.ά.) και ασφαλώς από δικηγόρους. Ωστόσο, μέχρι σήμερα (σς Δεκέμβριος 2010) έχει επιτευχθεί μόλις ένας συμβιβασμός. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις 3.888 συνολικές αιτήσεις του Συνηγόρου του Καταναλωτή προς τους πιστωτές έχουν απαντηθεί μόλις 123 (δηλαδή ποσοστό 3,16%) και έχουν δοθεί μόλις πέντε θετικές απαντήσεις. Από στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί από ενώσεις προκύπτει ότι μεγάλες τράπεζες συστηματικά δεν απαντούν στις αιτήσεις των οφειλετών (ιδίως Εθνική, Alpha Bank), ακόμη μάλιστα και σε αυτές που έχουν κατατεθεί ήδη από τον περασμένο Σεπτέμβριο. Άλλες μεγάλες τράπεζες (Eurobank, Πειραιώς), σε περίπτωση ανταπόκρισης, το κάνουν μόνο για να ζητήσουν πρόσθετα στοιχεία, δίχως να παίρνουν θέση επί του σχεδίου. Κάποιες άλλες τράπεζες αντιπροτείνουν μηνιαίες δόσεις χιλιάδων ευρώ ή την «αιώνια» εξυπηρέτηση του χρέους με μικρές καταβολές.
Πιστωτικές κάρτες
Το φθινόπωρο του 2010 , η γραμματεία του καταναλωτή ζήτησε να γίνει έρευνα για τις πρακτικές στις πιστωτικές κάρτες. Ο λόγος ; η πρακτική « που ακολουθούν οι εκδότριες χρεωστικών και πιστωτικών καρτών εταιρείες (ενδεικτικά VISA, Mastercard και American Express) και τα πιστωτικά ιδρύματα να απαγορεύουν στους εμπόρους την παροχή έκπτωσης ή μειωμένης τιμής, όταν ο καταναλωτής πληρώνει τοις μετρητοίς, δίχως δηλαδή να κάνει χρήση της πιστωτικής ή χρεωστικής κάρτας. Σήμερα, το κόστος του συστήματος πληρωμής μέσω πιστωτικής ή χρεωστικής κάρτας καταβάλλεται στις τράπεζες και εταιρείες που εμπλέκονται στην ανάπτυξή του από τον έμπορο, με ποσοστό επί της αξίας της συναλλαγής. Ο έμπορος, ωστόσο, μετακυλίει το κόστος για τη χρήση και διατήρηση του εν λόγω συστήματος πληρωμής μέσω της τελικής τιμής του αγαθού ή της υπηρεσίας στους συναλλασσόμενους καταναλωτές. Εν προκειμένω, όμως, η μετακύλιση του κόστους αυτού δεν γίνεται αποκλειστικά στους καταναλωτές που χρησιμοποιούν το σύστημα πληρωμής μέσω κάρτας, αλλά προς όλους τους καταναλωτές, μέσω της διαμόρφωσης μίας ενιαίας τιμής για το προϊόν ή την υπηρεσία, δηλαδή και προς εκείνους που δεν κάνουν χρήση του συγκεκριμένου συστήματος πληρωμής. Αυτή η μετακύλιση του κόστους του συστήματος πληρωμής μέσω κάρτας στο σύνολο του καταναλωτικού κοινού δεν είναι μία επιλογή του εμπόρου, αλλά της συνεργαζόμενης με αυτόν τράπεζας. Οι τράπεζες απαγορεύουν στους εμπόρους να έχουν μία ευνοϊκότερη μεταχείριση των καταναλωτών που δεν κάνουν χρήση των συστημάτων πληρωμής μέσω κάρτας. Οι έμποροι υφίστανται έτσι έναν σοβαρό περιορισμό στην ελευθερία διαμόρφωσης των τιμών. Θιγόμενοι όμως από αυτήν την πρακτική είναι κυρίως οι καταναλωτές, οι οποίοι πληρώνουν τοις μετρητοίς χωρίς να γνωρίζουν ότι στην πραγματικότητα, μέσα από την τελική τιμή του προϊόντος ή της υπηρεσίας, επιχορηγούν τη χρήση του συστήματος πληρωμής μέσω κάρτας τρίτων ή πληρώνουν και υπηρεσία που δεν χρησιμοποιούν. Και δυστυχώς οι περιπτώσεις αυτές είναι μερικές από τις «περιπέτειες» που έχουν υποστεί οι πελάτες των τραπεζών τα τελευταία χρόνια.