Γιατί ανθίστανται οι τιμές στην κατοικία

Βρισκόμαστε λίγες μέρες πριν από την 7η Νοεμβρίου. Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης αλλά και έγκριτοι οικονομολόγοι στοιχηματίζουν σε μια πιθανή χρεωκοπία ενώ στην Ελλάδα κορυφαίοι πολιτικοί "φαγώνονται" μεταξύ τους για το αν η προοπτική μίας ελεγχόμενης χρεωκοπίας είναι μία ρεαλιστική προοπτική ή όχι. Ίσως είναι η πρώτη φορά στην σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία που οι πολιτικοί επιλέγουν ένα τέτοιο θέμα για να κάνουν κομματική αντιπαράθεση.

Και ο απλός έλληνας; Βρίσκεται στην κυριολεξία σε κατάσταση καταστολής. Σήμερα ένας φίλος μαγαζάτορας της οδού Αιόλου έλεγε ότι έχει να κάνει σεφτέ μία εβδομάδα. Δεν παραπονιόνταν αφού λίγες μέρες πριν ένας συνάδελφός του βρέθηκε στα πρόθυρα της αυτοκτονίας αντιμετωπίζοντας τις προοπτικές πτώχευσης. Ο περισσότερος κόσμος της Αθήνας κινείται πλέον σαν υπνωτισμένος γνωρίζοντας ότι το σήμερα είναι καλύτερα από το αύριο και ότι τελικά είναι ανήμπορος να κάνει οτιδήποτε για να το αλλάξει.

Σε ένα τέτοιο κλίμα , η αγορά ακινήτων προχωρά ουσιαστικά χωρίς κατεύθυνση. Κάποιοι , χρησιμοποιούν το επιχείρημα ότι τελικά η κρίση δεν έχει ακουμπήσει την αγορά κατοικίας. Βασικό τους επιχείρημα είναι ότι οι τιμές δεν έχουν την συμπεριφορά της αμερικάνικης, της ισπανικής ή και της ιρλανδικής αγοράς. Τα επίσημα στατιστικά στοιχεία τους επιβεβαιώνουν , αλλά η πραγματικότητα είναι ότι η κατάρρευση των τιμών αποτρέπεται γιατί δεν γίνονται συναλλαγές. Πως να γίνουν , θα σκεφτεί κάποιος ,όταν οι τράπεζες έχουν κλείσει τα γκισέ τους ενώ αυτοί που έχουν ρευστό είτε το κρατούν φοβούμενοι τα χειρότερα είτε προσπαθούν να βρουν ένα ασφαλές καταφύγιο στο εξωτερικό. Η αγορά κατοικίας δεν έχει καταρρεύσει για ένα και μοναδικό λόγο: συντηρείται σε κατάσταση καταστολής.

Τα επίσημα στοιχεία κάνουν λόγο για καθυστερήσεις στα δάνεια που αντιπροσωπεύουν το 9% και μέχρι το τέλος του χρόνου μπορεί να ξεπεράσει το 10%. Αν στην Ελλάδα ίσχυαν οι κανόνες των ΗΠΑ και της Ισπανίας για τους πλειστηριασμούς τότε το πιο πιθανό θα ήταν ότι στο ήδη υψηλό αδιάθετο απόθεμα αδιάθετων κατοικιών θα είχαν προστεθεί και αρκετές δεκάδες χιλιάδες ακόμα οι οποίες θα έβγαιναν στην αγορά με συνοπτικές διαδικασίες και με τιμές έως και κατά 50% χαμηλότερες από την τρέχουσα αξία τους. Που θα οδηγούσε αυτό; σε κατάρρευση. Στην Ελλάδα το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τους πλειστηριασμούς είναι -και ευτυχώς- χρονοβόρο ενώ δεν ισχύει η διαδικασία των σύντομων πωλήσεων που ισχύει στις ΗΠΑ. Μόνο τυχαίο δεν θα πρέπει να θεωρηθεί το γεγονός ότι η σημαντικότερη αιτία για την μεγάλη πτώση των τιμών εκεί ήταν οι μαζικές κατασχέσεις.

Όμως οι προοπτικές δεν είναι καθόλου ευοίωνες αφού όλοι προσπαθούν να κρατηθούν από τα δόντια για να μη πουλήσουν. Και το ζητούμενο είναι για πόσο...

Την απάντηση δίνει η αγορά επαγγελματικών ακινήτων , η οποία έχει διαλυθεί. ΟΙ τιμές των μισθωμάτων των γραφείων έχουν υποχωρήσει την τελευταία διετία τουλάχιστον 35% , ενώ οι ελάχιστες συμφωνίες μίσθωσης που κλείνονται δεν είναι αρκετές για να διαμορφώσουν ένα πλαίσιο τιμών. Από την άλλη πλευρά, η επαναδιαπραγμάτευση των μισθωμάτων και η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για την λύση των επαγγελματικών μισθώσεων έχουν διαλύσει την αγορά καθώς ακόμα και μισθωτές που δεν αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα προσπαθούν να επωφεληθούν ρίχνοντας τις τιμές. Όσον αφορά στην αγορά γραφείων και καταστημάτων ουσιαστικά βρίσκεται στην κατάψυξη αφού οι συμφωνίες είναι ελάχιστες και γίνονται ακόμα λιγότερες όταν έλθει η ώρα των συμβολαίων.

Κορυφαίο στέλεχος εταιρίας ακινήτων , έλεγε χαρακτηριστικά πριν λίγες μέρες ότι τι τελευταίο οκτάμηνο τουλάχιστον 50 συμφωνίες αγοράς διαλύθηκαν την τελευταία στιγμή από τους αγοραστές είτε από φόβο είτε από την προσδοκία ακόμα μεγαλύτερης πτώσης των τιμών.

Και φυσικά τίποτε δεν θα πάει καλύτερα αν η ψυχολογία δεν βελτιωθεί αν η Κυβέρνηση δεν αποφασίσει να εφαρμόσει πολιτική ενίσχυσης της αγοράς και τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν χρησιμοποιούν την κατάσταση της οικονομίας ως πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης.