Ακίνητα : Πέντε μεγάλοι "μύθοι"

Ο κανόνας της οικονομίας εμφανίζει τις αγορές να κινούνται με βάση τις προσδοκίες οι οποίες με την σειρά τους πυροδοτούν την ζήτηση , που οδηγεί σε αύξηση των τιμών και σε υψηλά κέρδη για εκείνους που είχαν …προβλέψει. Αυτή είναι η καλή εκδοχή της ιστορίας. Υπάρχει όμως και η κακή εκδοχή , εκείνη της διάψευσης των προσδοκιών. Τότε το καλό σενάριο - στην αρνητική εκδοχή- είναι , οι υπεραξίες να είναι κατώτερες από τις προσδοκώμενες και το κακό , οι αγοραστές να μένουν εγκλωβισμένοι για δεκαετίες στις επενδύσεις τους. Από τον κανόνα αυτό, δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση και η αγορά ακινήτων.

Περιοχές που θα προσέλκυαν χιλιάδες βορειοευρωπαίους συνταξιούχου να ξεχειμωνιάσουν, δρόμοι που θα γίνονταν κέντρα της αγοράς γραφειακών χώρων, τοπικές αγορές που θα προσέλκυαν χιλιάδες καταναλωτές είναι τα βασικά σενάρια για επενδύσεις –ή σχέδια-που αποδείχθηκαν –στην καλύτερη περίπτωση –φιλόδοξες. Εμείς προσπαθήσαμε να συγκεντρώσουμε μερικές παραδειγματικές περιπτώσεις για τις μεγάλες προσδοκίες της αγοράς ακινήτων που διαψεύστηκαν από την σκληρή πραγματικότητα.

1η Εμπορικά Κέντρα στην περιφέρεια. Λίγο πριν σκάσει η κρίση, τα σχέδια για την ανέγερση εμπορικών κέντρων σε μεγάλες αγορές της περιφέρειας εκτός της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης ανακοινώνονταν το ένα μετά το άλλο. Τυπική περίπτωση μεγάλη πόλη της Βόρειας Ελλάδας, στην οποία εκτός από το ένα εμπορικό κέντρο που βρίσκονταν σε λειτουργία-προβληματική- είχαν ανακοινωθεί ή σχεδιάζονταν άλλα δύο. Η Εγνατία και η εγγύτητα με τα σύνορα της Βουλγαρίας και της Τουρκίας το δέλεαρ για τους επενδυτές. Τελικά , το ένα σχέδιο ναυάγησε ενώ το άλλο εξακολουθεί να κινείται στους δαιδαλώδεις δρόμους της ελληνικής γραφειοκρατίας. Η αλήθεια είναι ότι στην συντριπτική τους πλειοψηφία , τα εμπορικά κέντρα στα μεγάλα αστικά κέντρα της περιφέρειας δεν απέδωσαν εκείνα που προσδοκούσαν οι επενδυτές και για αυτό πολλά από αυτά είτε σταμάτησαν να λειτουργούν είτε δεν έγιναν ποτέ.

2η Το πείραμα της Αττικής οδού. Αρχές της δεκαετίας του 2000 . Οι περισσότερες εφημερίδες έκαναν λόγο για μία νέα μεγάλη αγορά γραφειακών χώρων που θα αναπτύσσονταν εκατέρωθεν του νέου μεγάλου οδικού άξονα της πρωτεύουσας που θα ένωνε το αεροδρόμιο με τους δύο κεντρικούς εθνικές οδούς της χώρας. Τα δημοσιεύματα αφορούσαν στην Αττική οδό και 10 χρόνια αργότερα, εν μέρει διαψεύστηκαν από την πραγματικότητα. Σίγουρα, η σημερινή κατάσταση απέχει πολύ από την εικόνα ενός δρόμου-μαγνήτη για επενδύσεις σε ακίνητη περιουσία. Οι επενδύσεις που έγιναν στην αγορά γραφειακών χώρων είναι περιορισμένες , ενώ στα εμπορικά κέντρα , όσες υλοποιήθηκαν βασίστηκαν στο διαμορφωμένο εμπορικό πάρκο του αερολιμένα. Τα καινούργια εμπορικά κέντρα στα Σπάτα είναι για πολλούς –εμπόρους και καταναλωτές-ένα μεγάλο ερωτηματικό λόγω ακριβής πρόσβασης (διόδια και βενζίνη), μεγάλης απόστασης και έλλειψης ΜΕΤΡΟ.

3η Οι μεσήλικες της κεντρικής και της βόρειας Ευρώπης. Πρόκειται για ένα ιστορικό μύθο στην ελληνική αγορά ακινήτων-σαν να λέμε η Βασιλεύουσα του ελληνικού real estate. Χιλιάδες άνθρωποι από την δεκαετία του ΄70 εμφάνιζαν, τους «ξανθούς αγγέλους» , ως σωτήρες, να είναι στον έλεγχο διαβατηρίων έτοιμοι να κατέβουν κατά μιλιούνια στην ελληνική γη της επαγγελίας. Οι μετρημένες στα δάκτυλα απόπειρες για μεγάλες επενδύσεις στην μαζική κατασκευή παραθεριστικών κατοικιών είτε απέτυχαν είτε κόλλησαν και για τριάντα χρόνια η αγορά βασίστηκε στο όνειρο του έλληνα για εξοχικό. Κατά καιρούς ο μύθος αυτός εμφανίζεται με διαφορετικούς τρόπους με το πιο πρόσφατο εκείνο με τους Ρώσους και Κινέζους επενδυτές που είναι έτοιμοι να αγοράσουν οτιδήποτε προσφέρεται προς πώληση, αρκεί να είναι πάνω στο κύμα. Το κακό της ιστορίας είναι ότι και ορισμένοι πολιτικοί χρησιμοποίησαν το μύθο και πουλάνε παραμύθι…

4η Οργανωμένη δόμηση. Φανταστείτε ένα τεράστιο κτήμα με κατοικίες που θα μοιράζονταν πισίνες και υποδομές. Το πρότυπο αυτό της οργάνωσης της κύριας κατοικίας κυρίως στην αγορά των ΗΠΑ , ήταν το όνειρο πολλών μεγάλων κατασκευαστών. Η αλήθεια, είναι ότι για δεκαετίες , το όνειρο παρέμεινε όνειρο. Οι Ολυμπιακοί του 2004 , έφερε αυτό το όνειρο όμως , αντιμέτωπο με την πραγματικότητα καθώς εμφανίστηκε πρόσφορο έδαφος με τα ολυμπιακά χωριά. Σήμερα , λίγα χρόνια μετά αποδείχθηκε ότι ο έλληνας καταναλωτής πολύ δύσκολα θα κατοικήσει σε μεγάλους μαζικούς χώρους. Για τους δύσπιστους υπάρχει το παράδειγμα του Ολυμπιακού Χωριού που ρημάζει…

5η Οδικοί άξονες: Σίγουρα οι μεγάλοι δρόμοι φέρνουν … τους ανθρώπους πιο κοντά. Αλλά μέχρι εκεί. Η ανάπτυξη του εθνικού οδικού δικτύου χρησιμοποιήθηκε για διάφορους μύθους που τους ήθελαν να γίνονταν εφαλτήριο για την ανάπτυξη παραθεριστικών κατοικιών , μεγάλων εμπορικών κέντρων και ότι άλλο μπορούσε να περάσει από το ανθρώπινο μυαλό. Τίποτε από όλα αυτά δεν επιβεβαιώθηκε. . Ενδεχομένως , όμως κάποιοι κέρδισαν πουλώντας υπερτιμημένη γή αλλά μέχρι εκεί…