Μπορεί οι πρόσφατες αλλαγές στη νομοθεσία περί αγορών ακινήτων στην Ελβετία να επιχειρούν να περιορίσουν την αγοραστική κίνηση, ιδίως από ξένους επενδυτές, ωστόσο, αναλυτές όπως ο επικεφαλής της Knight Frank στη χώρα των Αλπεων, Αλεξ Κοχ, εκτιμούν ότι δεν είναι επαρκείς για να αποτρέψουν τους ενδιαφερομένους. Μεταξύ των αλλαγών που έχουν ήδη ξεκινήσει να εφαρμόζονται περιλαμβάνεται η διακοπή έκδοσης αδειών διαμονής σε ενδιαφερόμενους πολίτες του εξωτερικού που επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν στη χώρα. Επίσης, από την 1η Ιανουαρίου του 2013 θα απαγορεύεται σε όλες τις πόλεις της χώρας η ύπαρξη εξοχικών κατοικιών σε ποσοστό μεγαλύτερο από 20% του συνόλου των υφιστάμενων κατοικιών. Ασφαλώς, η εν λόγω νομοθεσία αφορά περισσότερο τις μικρές πόλεις και τα χωριά πέριξ των Ελβετικών Αλπεων, που αποτελούν δημοφιλείς παραθεριστικούς προορισμούς. Τα δύο αυτά μέτρα επιχειρούν να θέσουν φραγμούς στην αγοραστική κίνηση από ενδιαφερομένους του εξωτερικού. Δεδομένης της σχετικής απραξίας στην ελβετική αγορά κατά το 2011, οι τιμές ξεκίνησαν να υποχωρούν από την άνοιξη του 2012 και μετά, με αποτέλεσμα στις περισσότερες πόλεις η πτώση να αγγίζει το 10% σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Ακόμα όμως κι έτσι, η Γενεύη και η Ζυρίχη εξακολουθούν να φιγουράρουν ως δύο από τις ακριβότερες πόλεις για την αγορά κατοικίας στην Ευρώπη, με τις πολυτελείς κατοικίες σε αυτές να κοστίζουν έως και 11.000 ευρώ/τ.μ. Ωστόσο, σύμφωνα με την Knight Frank, αν και ορισμένοι ξένοι αγοραστές έχουν ήδη αποκλείσει την ελβετική αγορά κατοικίας, μετά τις ανακοινώσεις των παραπάνω μέτρων, έχουν ήδη αντικατασταθεί από νέους εύπορους ενδιαφερομένους, οι οποίοι έχουν ενθαρρυνθεί από την πρόσφατη διόρθωση των τιμών σε πιο ρεαλιστικά επίπεδα, συγκριτικά με το παρελθόν. Οπως τονίζεται, αρνητική επίδραση στην αγορά είχαν και οι περικοπές θέσεων εργασίας από τις πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται στην Ελβετία, εξέλιξη που είχε ως αποτέλεσμα την αλλαγή της σύνθεσης του αγοραστικού κοινού. Στη θέση των μέχρι πρότινος Ευρωπαίων ενδιαφερόμενων αγοραστών έχουν βρεθεί πλέον υποψήφιοι από αναδυόμενες οικονομίες, οι οποίοι διαβλέπουν σε περιοχές υψηλής αίγλης, όπως η παλιά πόλη της Γενεύης, προοπτικές υπεραξίας κι ένα ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο, στα πρότυπα του κεντρικού Λονδίνου.

Σημαντική είναι και η γεωγραφική αναδιάταξη των περιοχών εγκατάστασης των επιχειρήσεων, λόγω της κρίσης. Αφενός μεν δεν επαληθεύτηκαν οι προσδοκίες για την ελκυστικότητα που θα προσέφεραν νέες αρτηρίες και νέοι κόμβοι, με ένα από τα σχετικά παραδείγματα να αφορά τη Λ. Αθηνών. Ταυτόχρονα, η αναζήτηση χαμηλότερου κόστους έχει οδηγήσει αρκετές ελληνικές και πολυεθνικές εταιρείες σε περιοχές που παλαιότερα χαρακτηρίζονταν δευτερεύουσες (π.χ. εθνική οδός Αθηνών-Λαμίας, Μεσόγεια).

Σήμειώνεται ότι σήμερα, το απόθεμα κενών γραφείων (όλων των τύπων και ποιοτικών προδιαγραφών) υπολογίζεται ότι διαμορφώνεται σε 20% του συνόλου, ποσοστό που κρίνεται ιδιαίτερα υψηλό. Η μοναδική εξαίρεση, όπου υπάρχει μεγάλη πληρότητα, αφορά την κατηγορία των έτοιμων γραφείων, δηλαδή κτιρίων με όλες τις απαιτούμενες υποδομές για να λειτουργήσει μια σύγχρονη επιχείρηση. Τέτοια γραφεία αναπτύσσονται τα τελευταία χρόνια από διεθνείς ομίλους, όπως η Regus, αλλά κι εγχώριες, όπως η GBS και η A-Office.

Ανατροπές στη φορολογία των ακινήτων εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού περιλαμβάνει το σχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για επιβολή του νέου ενιαίου φόρου στη συνολική ακίνητη περιουσία, συμπεριλαμβανομένων οικοπέδων, αγροτεμαχίων και γηπέδων εκτός σχεδίου σε όλες τις περιοχές της χώρας. Το σχέδιο θα εφαρμοστεί σταδιακά αρχής γενομένης από την άνοιξη του 2013, οπότε και αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί οι τροποποιητικές και διορθωτικές δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης των φορολογουμένων (έντυπο Ε9). Αμέσως μετά θα δρομολογηθούν μεγάλες αυξήσεις στις τιμές αφετηρίας για τα εκτός σχεδίου, τις λεγόμενες αρχικές τιμές βάσης ή ειδικές τιμές βάσης (ΑΒΑ και ΕΒΑ) που σε ορισμένες περιοχές-φιλέτα, όπως στην Αττική, τουριστικές παραλιακές ζώνες, νησιά κ.ά., θα ξεπερνούν και το 100%. Στην τελική φάση οι νέες αντικειμενικές τιμές στα εντός σχεδίου ακίνητα που θα είναι πλήρως ευθυγραμμισμένες με τις εμπορικές και θα αναπροσαρμόζονται αυτόματα κατά τακτικά χρονικά διαστήματα θα εφαρμοστούν και στα εκτός σχεδίου με κατάργηση των τιμών εκκίνησης. Οι λεπτομέρειες για τη φορολόγηση και την αξιοποίηση των εκτός σχεδίου ακινήτων ακόμα και των αγροτικών καλλιεργούμενων εκτάσεων από τις ελεγκτικές αρχές θα αποφασιστούν εντός του 2013 με δημοσιονομική πυξίδα την αύξηση των εσόδων του Δημοσίου.

Στο τραπέζι έχουν πέσει διάφορα σενάρια, όπως η επιβολή σε πρώτη φάση στρεμματικού κατ' αποκοπήν φόρου με βασικό κριτήριο την τοποθεσία και το είδος του ακινήτου (αν βρίσκεται σε ορεινή, πεδινή, τουριστική περιοχή, απόσταση από αστικά κέντρα, από θάλασσα, αγροτεμάχιο, βοσκότοπος, αγροτική καλλιέργεια). Στελέχη του υπουργείου υπογραμμίζουν ότι «μια κατά προσέγγιση» κατηγοριοποίηση των ακινήτων αναφορικά με το είδος, την πρόσοψη και την απόσταση από τη θάλασσα μπορεί να γίνει με βάση τους σχετικούς κωδικούς που υπάρχουν στο E9. Θα προστίθενται Ενα άλλο σενάριο που εξετάζεται προβλέπει την εξαίρεση των αγροτικών εκτάσεων που ανήκουν σε κατά κύριο επάγγελμα αγρότες ή την απαλλαγή μέχρι ενός ορισμένου ορίου έκτασης και η φορολόγηση των υπολοίπων με κλιμακωτούς συντελεστές ανάλογα με την αξία του ακινήτου. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, τα ακίνητα εκτός σχεδίου θα προστίθενται στα υπόλοιπα και ο νέος ενιαίος φόρος θα επιβάλλεται στο σύνολο της ακίνητης περιουσίας. Οι τιμές στα εκτός σχεδίου, όπως και στα εντός σχεδίου ακίνητα θα προσαρμοστούν με τις αγοραίες το αργότερο μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2013, καθώς αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση. Επισημαίνεται ότι στη νέα σύμβαση με την τρόικα αναφέρεται ότι μέχρι τον Μάρτιο του 2013 θα πρέπει να έχει δημιουργηθεί ένας νέος πάγιος μηχανισμός αναθεώρησης και συνεχούς επικαιροποίησης των αντικειμενικών τιμών στα ακίνητα προκειμένου να ευθυγραμμίζονται με τις εμπορικές τιμές. Την ευθύνη γι' αυτόν το μηχανισμό θα έχει η υπηρεσιακή ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών και συγκεκριμένα η Διεύθυνση φορολογίας κεφαλαίου, με στόχο οι αναπροσαρμογές στις τιμές των ακινήτων να αποσυνδεθούν από πολιτικές παρεμβάσεις και αποφάσεις.

Η αναπροσαρμογή σε πρώτη φάση των αρχικών τιμών βάσης στα ακίνητα εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού και στη συνέχεια η ένταξή τους στο σύστημα αντικειμενικών τιμών που ισχύουν για τα εντός σχεδίου θα επιφέρει αυτόματα αύξηση της αξίας τους και συνεπώς του φόρου κατοχής που θα κληθούν να πληρώσουν οι ιδιοκτήτες τους ή του φόρου μεταβίβασης, κληρονομιών και γονικών παροχών σε περίπτωση που το ακίνητο αλλάξει χέρια. Επιπρόσθετα θα ενεργοποιηθεί και σε αυτές τις περιπτώσεις το «πόθεν έσχες» και τα τεκμήρια διαβίωσης και με βάση το νέο φορολογικό νομοσχέδιο θα επιβληθεί φόρος υπεραξίας 20% στη διαφορά μεταξύ της τιμής κτήσης και της τιμής πώλησης. Με το υφιστάμενο καθεστώς η αντικειμενική αξία των ακινήτων εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού δεν έχει ειδικούς όρους δόμησης, είναι χαμηλή και σε πολλές περιοχές της χώρας απέχει παρασάγγας από την πραγματική.

Το Λονδίνο αλλάζει χέρια. Στην αρχή ήταν οι Αραβες, μετά οι Ρώσοι και τώρα ήρθε η σειρά των Ασιατών να γίνουν οι «ιδιοκτήτες» της βρετανικής πρωτεύουσας. Πρόσφατη έρευνα της κτηματομεσιτικής εταιρείας Real Capital Analytics αποκαλύπτει το μέγεθος της ασιατικής εισβολής στη λονδρέζικη αγορά ακινήτων. Πρόκειται βεβαίως για μια εισβολή καλοδεχούμενη στα χρόνια της κρίσης, η οποία στη Βρετανία (όπως άλλωστε και στις ΗΠΑ, στην Ιρλανδία και στην Ισπανία) έπληξε καίρια την αγορά ακινήτων. Η έρευνα έδειξε ότι το 2012 κατασκευαστές, συνταξιοδοτικά ταμεία και ιδιώτες εκατομμυριούχοι προερχόμενοι από την Ασία δαπάνησαν 2,5 δισ. στερλίνες (3,1 δισ. ευρώ) για να αγοράσουν ουρανοξύστες, κτίρια αρτ ντεκό αλλά και εκτάσεις γης στις όχθες του Τάμεση και στα προάστια του Λονδίνου. Η ζήτηση μάλιστα είναι τόσο ισχυρή, ώστε η αγορά του Λονδίνου έχει μετατραπεί στην πλέον ελκυστική στον κόσμο, καθώς εφέτος προσείλκυσε 13 από τα 177 δισ. στερλίνες (16 από τα 220 δισ. ευρώ) που δαπανήθηκαν παγκοσμίως για αγορές ακινήτων.

Οι νέοι ιδιοκτήτες της πολυπληθέστερης ευρωπαϊκής πρωτεύουσας έχουν σκορπιστεί στις διάφορες γειτονιές του Λονδίνου. Οι Μαλαισιανοί επιλέγουν τη νότια όχθη του Τάμεση, γύρω από την περιοχή με την κάποτε μεγαλύτερη ευρωπαϊκή μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, Battersea Power Station. Οι επενδυτές από την Κίνα, την Ινδονησία και τη Σιγκαπούρη επενδύουν στα πέριξ και εντός του Σίτι του Λονδίνου, ενώ οι Νοτιοκορεάτες προτιμούν τα ανατολικά προάστια και το Κάναρι Γουάρφ, τον νέο πόλο έλξης τραπεζών και δικηγορικών γραφείων. Ευλόγως αναρωτιέται κανείς γιατί οι Ασιάτες επενδύουν στο Λονδίνο και όχι σε μια «ασφαλέστερη» οικονομικά πρωτεύουσα, όπως είναι το Βερολίνο. Οι αιτίες είναι διάφορες, με πρώτη την κάθετη πτώση (υπολογίζεται στο 55%) των τιμών των ακινήτων στο Λονδίνο από το 2007 που ξέσπασε η κρίση.

Το Λονδίνο «φθήνυνε» συγκριτικά με άλλες πρωτεύουσες. Δεύτερον, καμία άλλη αγορά στον κόσμο δεν υπόσχεται τόσο γρήγορη ανάκαμψη. Τέλος, πολλοί Ασιάτες επενδυτές αισθάνονται εξοικειωμένοι με το Λονδίνο και τη Βρετανία εν γένει, καθώς έχουν σπουδάσει εκεί. Υπάρχει όμως και μια ιδιαιτερότητα των ασιατών επενδυτών, καθώς αξιολογούν την περιουσία με διαφορετικό τρόπο συγκριτικά με τους δυτικούς. Διότι Ευρωπαίοι και Αμερικανοί ενδιαφέρονται για τη συνολική απόδοση ενός ακινήτου, για τον συνδυασμό δηλαδή των εσόδων από την ενοικίαση και της αύξησης της αξίας του ακινήτου. Οι Ασιάτες ενδιαφέρονται μόνο για τα ενοίκια. Για την ακρίβεια, προτιμούν κτίρια με αξιόπιστο ενοικιαστή και πολύχρονη μίσθωση. Η ιδιαιτερότητα αυτή των επενδυτικών ταμείων και των φυσικών προσώπων από την Απω Ανατολή να επενδύουν με ορίζοντα χρόνου συνήθως από 15 έως 20 έτη προκαλεί, πάντως, και ανησυχίες. Διότι οι ειδικοί προειδοποιούν ότι, μέχρι να ανακάμψουν οι πληγέντες από την κρίση δυτικοί επενδυτές, μερικά από τα καλύτερα (με τα δυτικά κριτήρια) ακίνητα του Λονδίνου θα μείνουν εκτός αγοράς. Ε, γι' αυτά υπάρχουν οι έλληνες, οι ιταλοί και οι ισπανοί επενδυτές.