Αρνητικό ρεκορ εικοσαετίας για τις νέες κατοικίες. Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις το 2010, οι οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν θα κινούνται στα επίπεδα των 45.000 κατοικιών που αποτελεί αρνητικό ρεκορ των τελευταίων 30 χρόνων. Ειδικότερα όσον αφορά στις κατοικίες (νέες κατοικίες και προσθήκες κατοικιών), ο αριθμός τους διαμορφώθηκε στις 44.043 στο 10μηνο.’10, από 50.647 στο 10μηνο.’09 (-13,0%) και σε 4.144 άδειες τον Οκτ.’10, από 4.946 τον Οκτ.΄09 . Αυτό σημαίνει ότι ο αριθμό των νέων κατοικιών είναι τουλάχιστον κατά 10% χαμηλότερος από αυτόν που εμφανίζουν οι επίσημες στατιστικές. Πρέπει να σημειωθεί ότι ένας σημαντικός αριθμός αυτών των αδειών δεν πρόκειται να εκτελεστεί άμεσα και αυτό γιατί οι δικαιούχοι κατέθεσαν δικαιολογητικά προκειμένου να τεκμηριώσουν το δικαίωμα αξιοποίησης των σημερινών όρων δόμησης ενόψη αλλαγών στις εκτός σχεδίου δόμησης αλλά και να προλάβουν τυχόν αλλαγές στο καθεστώς έκδοσης οικοδομικών αδειών. Αναφορικά με τις οικοδομικές άδειες που αφορούν την δόμηση σε περιοχές εκτός σχεδίου πρέπει να σημειωθεί ότι ένας σημαντικός αριθμός αγοραστών αγροτεμαχίων θέτει ως προϋπόθεση προκειμένου να προχωρήσει η συμφωνία με τον πωλητή την προηγούμενη έκδοση της οικοδομικής άδειας από τον πωλητή . Έτσι η μεταβίβαση του οικοπέδου γίνεται με την άδεια οικοδομής η οποία φυσικά δεν εκτελείται άμεσα. Για το 2011 , οι προοπτικές είναι εξίσουν δυσοίωνες αφού οι εκτιμήσεις κάνουν λόγω για πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας κατά 14% περίπου και αυτό σημαίνει ότι οι νέες κατοικίες για τις οποίες θα εκδοθούν οικοδομικές άδειες θα είναι περί της 40.000 και φυσικά είναι αμφίβολο πόσες από αυτές θα εκτελεστούν άμεσα. Σε κάθε περίπτωση , η εξέλιξη αυτή σημαίνει ότι ο αριθμός των ανέργων στην οικοδομή ενδέχεται να ξεπεράσει τις 100.000 μέχρι το τέλος του χρόνου ενώ θα επηρεαστεί άμεσα και η βιομηχανία τσιμέντου και οικοδομικών υλικών.

Εγκλωβισμένες σε έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη ή έχουν αποπερατώσει χωρίς να εισπράξουν ούτε ένα ευρώ, βρίσκονται οι εργοληπτικές εταιρείες. Στην Β.Ελλάδα μάλιστα, οι εκπρόσωποί τους προχώρησαν χθες σε συμβολική κατάληψη των υπηρεσιών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Όπως είπαν, οι οφειλές προς τις κατασκευαστικές επιχειρήσεις πανελλαδικά αγγίζουν τα 2,5 δισ. ευρώ. Σε όλα τα μικρά και μεσαία έργα οι εργασίες έχουν «παγώσει» στα εργοτάξια, εκτός απ΄ αυτά που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ και κάποια που καλύπτονται από το αποθεματικό εύρωστων δήμων. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συνδέσμου Εργοληπτών Κ.Μακεδονίας, , τα περισσότερα χρηματοδοτικά προγράμματα μικρομεσαίων έργων, έχουν σταματήσει την εκταμίευση χρημάτων για την αποπληρωμή εκτελεσμένων εργασιών, από το πρώτο και δεύτερο τρίμηνο του περασμένου έτους, ενώ στα έργα των ΟΤΑ, οι καθυστερήσεις είναι πολύ μεγαλύτερες και κατά περίπτωση φθάνουν τα 5 και 6 έτη. «Υπολειτουργούν ή έχουν αναστείλει την κατασκευαστική δραστηριότητα και φυτοζωούν, λόγω αδυναμίας είσπραξης των οφειλομένων από εκτελεσμένες εργασίες, καθώς και από έλλειψη νέων δημοπρατήσεων, εκατοντάδες εργοληπτικές κατασκευαστικές επιχειρήσεις δημόσιων έργων στην Κεντρική Μακεδονία» αναφέρεται σε ανακοίνωση του Συνδέσμου.

του

Δουλουμπέκη Ε. Θοδωρή

Πολιτικού Μηχανικού Ε.Μ.Π.

www.d-engineering.gr

Η αυξημένη σεισμική δραστηριότητα, τόσο σε συχνότητα όσο και σε ένταση, στην Ελλάδα, αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα σχεδιασμού νέων κτιρίων. Επιδρά στη μορφολογία μιας δομής, στην επιλογή των υλικών και στο κόστος της κατασκευής, προτείνει θέσεις και επιβάλει χρήσεις. Ο αντισεισμικός κανονισμός, που έχει θεσπίσει η επιστημονική κοινότητα από τις αρχές της παρελθούσας δεκαετίας και συνεχώς ενημερώνει, αποτελεί το απόσταγμα μιας μακρόχρονης εμπειρίας στη διαχείριση του σεισμικού κινδύνου. Είναι η βάση για το σχεδιασμό ασφαλέστερων κατασκευών, ικανών να ανταποκριθούν στο σεισμό σχεδιασμού. Προϋπόθεση αποτελεί, βέβαια, τα κτίρια να έχουν σχεδιαστεί και κατασκευαστεί σύννομα και όχι αυθαίρετα, υπό τη διαρκή επίβλεψη εξειδικευμένων μηχανικών και με εγκεκριμένα, από τους κανονισμούς, υλικά. Ταυτόχρονα, όμως, μια σεισμική δράση, ούσα αδύνατον να προβλεφθεί, αποτελεί και κριτήριο δοκιμασίας της ικανότητας του υπάρχοντος κτιριακού δυναμικού της χώρας, να ανταποκριθεί χωρίς επιβλαβείς συνέπειες. Συνέπειες εκτός των προφανών και ιδιαίτερα επώδυνων, όπως η απώλεια ανθρώπινων ζωών, οι τραυματισμοί και οι υλικές ζημιές, μπορεί να είναι και η διακοπή της οικονομικής δραστηριότητας, η απαξίωση περιουσιακών στοιχείων , π.χ. ιδιοκτησίας και η απώλεια στοιχείων πολιτιστικής κληρονομιάς. Ο αρχικός προσεισμικός έλεγχος, είναι κυρίως μη καταστρεπτική μέθοδος αποτίμησης της φέρουσας ικανότητας ενός κτιρίου και του βαθμού τρωτότητάς του, έναντι σεισμικών δράσεων που είναι πιθανόν να εφαρμοστούν σε κάθε περιοχή.

Σκοπό έχει, τη μείωση του βαθμού διακινδύνευσης, προτείνοντας λύσεις ενίσχυσης, εφόσον απαιτείται. Τα κτίρια που η μελέτη κατασκευής τους έχει γίνει πριν το 2000 αλλά κυρίως πριν από το 1985, αποτελούν το δομικό υποσύνολο που φαίνεται να παρουσιάζει τη μεγαλύτερη ανάγκη για να ελεγχθεί. Ο πλημμελής, όπως αποδείχθηκε, καθορισμός της ενδεχόμενης σεισμικής δράσης που προέβλεπαν οι έως τότε κανονισμοί, οδήγησε με βάση νεότερα δεδομένα, στην αλλαγή των ζωνών σεισμικής επικινδυνότητας αρκετών περιοχών (συμπεριλαμβανομένης και της Κρήτης) λόγω της πιθανότητας εμφάνισης πολύ μεγαλύτερων σεισμών. Η αναγκαιότητα προσεισμικού ελέγχου, εμφανίζεται να είναι μεγαλύτερη εφόσον στην προαναφερθείσα κατηγορία, προστεθούν παράμετροι όπως η ύπαρξη Pilotis ή άλλων μαλακών ορόφων, το μεγάλο ύψος κατασκευών και η μη κανονικότητα στην κάτοψη. Χωρίς να έχει όμως σημασία το πότε κατασκευάστηκαν, αυθαίρετα κτίσματα ή κτίσματα με αυθαίρετες και χωρίς εμπεριστατωμένο σχεδιασμό προσθήκες ή αλλαγές χρήσης είναι απαραίτητο να ελεγχθούν.

Η ύπαρξη ρηγματώσεων σε δομικά στοιχεία ή τυχόν επιβαρύνσεις από προηγούμενους σεισμούς είναι ακόμη ενδείξεις της αναγκαιότητας προσεισμικού ελέγχου από εξειδικευμένους μηχανικούς. Προτεραιότητα στους ελέγχους, σαφέστατα πρέπει να δοθεί, στα κτίρια υψηλής συνάθροισης ατόμων, στα σχολικά συγκροτήματα, καθώς και στα δημόσια κτίρια κοινής ωφελείας και ιδιαίτερα στα νοσοκομεία και τα κτίρια τηλεπικοινωνιών. Όντας κομμάτι της ιστορίας του τόπου, τα χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα κτίρια, κατέχουν επίσης σημαντική σειρά προτεραιότητας στη λίστα των προς έλεγχο κτιρίων. Το κράτος μέσω της τοπικής αυτοδιοίκησης, επικουρούμενο και από το τεχνικό επιμελητήριο και την επιστημονική κοινότητα, οφείλουν άμεσα να ολοκληρώσουν την προσπάθεια για την εκτίμηση της σεισμικής ικανότητας και την αναβάθμιση των προαναφερθέντων κατασκευών. Παράλληλα ,όμως, πρέπει να ενεργοποιηθούν και οι ιδιώτες.

Οι ιδιωτικές κατασκευές δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται, ως δευτερεύουσας σημασίας, κτίρια. Αποτελούν αντικείμενο μεταβιβάσιμο(είτε μόνιμα είτε προσωρινά με τη μορφή ενοικίασης), χώρο ενδεχομένως συνάθροισης ατόμων ή φιλοξενίας (π.χ. φροντιστήρια σε πολυκατοικίες, κέντρα διασκέδασης, οίκοι ευγηρείας) και εν γένει τμήμα του δομικού πολιτισμού. Κάθε ιδιώτης – ιδιοκτήτης, ατομικά, οφείλει να γνωρίζει την στατική επάρκεια των κατασκευών που χρησιμοποιεί για να στεγάσει τις δραστηριότητες του, τόσο τις οικογενειακές όσο και τις επαγγελματικές. Η γνώση αυτή και ο βαθμός διακινδύνευσης είναι απαραίτητα στοιχεία για τον προγραμματισμό τόσο τον οικογενειακό όσο και τον επαγγελματικό. Το χαμηλό κόστος ενός πρωτογενούς προσεισμικού ελέγχου, η ταχύτητα, οι μη καταστρεπτικές μέθοδοι εκτίμησης της σεισμικής ικανότητας ενός κτιρίου,αλλά και ψυχολογικοί παράγοντες όπως η προσφορά αισθήματος ασφάλειας, οφείλουν επίσης να κινητοποιήσουν τους ιδιοκτήτες ή χρηστες των ακινήτων. Παράλληλα όμως, χρήσιμο θα ήταν, να δοθούν και κίνητρα. Να απλουστευτεί κατά το δυνατόν η έκδοση άδειας, η οποία αφορά τον προσεισμικό έλεγχο και ενίσχυση και να ξεπεραστούν ενδεχόμενα κωλύματα σε αυθαίρετα κτίσματα. Η απαλλαγή τέτοιων μελετών από πρόσθετους φόρους, τέλη καθώς και επιδοτήσεις ή φορολογικές ελαφρύνσεις στους ιδιώτες, είναι ενέργειες που θα έδιναν επίσης μια σημαντική ώθηση.

Σε πρωτοφανή κρίση βρίσκεται η οικοδομή σε ολόκληρη την Ελλάδα καθώς οι σωρευτικές απώλειες στην οικοδομική δραστηριότητα προσεγγίζουν το 50% την διετία 2009-2010. Συγκεκριμένα μείωση παρουσίασε η οικοδομική δραστηριότητα σε όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας στο 11μηνο΄10, με μειώσεις που κυμαίνονται από -8,2% στο Νότιο Αιγαίο, έως -32,8% στην Αττική και -32,2% στην Ήπειρο. Πάντως η αγορά της Αττικής έχει πληγεί περισσότερο και αυτό έχει ιδιαίτερη βαρύτητα καθώς η συγκεκριμένη αγορά εξακολουθεί να είναι το βαρόμετρο της οικοδομής. Από στοιχεία προκύπτει ότι στην Αττική το 2010 η ποσοστιαία συμμετοχή στη συνολική οικοδομική δραστηριότητα της χώρας μειώθηκε σε 22,7% στο 11μηνο΄10, έναντι 30,3% το 2001. Η υποχώρηση της οικοδομικής δραστηριότητας το 2010 αντικατοπτρίζεται και στη σημαντική μείωση της παραγωγής τσιμέντου και έτοιμου σκυροδέματος. . Συγκεκριμένα η παραγωγή του σημείωσε το πτώση -14,3%, εναντι -25,4% το 2009. Επίσης η παραγωγή σκυροδέματος ήταν το 2010: -9,2% ενώ το , 2009: ήταν -25,3%). Υπενθυμίζεται ότι ο όγκος νέων οικοδομών βάσει αδειών (ιδιωτικών, κατοικήσιμων και μη κτισμάτων) μειώθηκε κατά -31,4% τον Νοέμ.΄10 σε ετήσια βάση, μετά τη σημαντική μείωσή της κατά -20,8% και τον Νοέμ.’09. Ταυτόχρονα καταγράφεται και αύξηση του κόστους των οικοδομικών υλικών κατά 3,0% το 2010, έναντι ωστόσο μείωσής του κατά -0,7% το 2009.