Οι τράπεζες τρέμουν στην ιδέα ότι μπορεί να αναγκαστούν να φορτωθούν χιλιάδες ακίνητα σε μια αγορά που υποτιμάται διαρκώς και πλέον, από εκεί που στην αρχή… ψιθύριζαν, τώρα «φωνάζουν» προς πάσα κατεύθυνση ότι δεν θέλουν μαζικούς πλειστηριασμούς. Η δήλωση-παρέμβαση του προέδρου της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών Γιώργου Ζανιά ότι οι «τράπεζες δεν θέλουν τα σπίτια των ανθρώπων, γιατί δεν θα έχουν τι να τα κάνουν, αλλά τα λεφτά τους πίσω», ήταν η πρώτη προσπάθεια των τραπεζιτών να εκφράσουν δημόσια τον προβληματισμό τους για τις επιπτώσεις από μια οριζόντια ή απότομη άρση της απαγόρευσης των πλειστηριασμών για την οποία ασκούνται πιέσεις πρωτίστως από τους δανειστές. Πρόκειται για μια θέση που απέχει σημαντικά από την άποψη που επίσημα έχει εκφράσει ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, πως οι τράπεζες κινδυνεύουν με κατάρρευση αν δεν επιτραπούν ξανά οι πλειστηριασμοί. Οι επιφυλάξεις της ΕΕΤ δεν σημαίνει φυσικά ότι οι τράπεζες δεν θέλουν να «ανοίξουν» οι πλειστηριασμοί.

Αντίθετα μάλιστα βασικό επιχείρημα τόσο των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, όσο και των στελεχών της Κυβέρνησης που επεξεργάζονται το σχέδιο άρσης της απαγόρευσης, είναι πως οι πλειστηριασμοί θα αναζωπυρώσουν το ενδιαφέρον για αγορές ακινήτων που τώρα έχει παγώσει, και θα ωθήσει ξανά τους «έχοντες» να ζητήσουν νέα στεγαστικά δάνεια από τις τράπεζες. Επιδιώκουν, όμως, αυτό να γίνει σταδιακά και σε βάθος χρόνου ώστε αφενός να έχουν τη δυνατότητα να βγάζουν στο σφυρί ακίνητα από δάνεια που δεν μπορούν να εισπράξουν ή τα «φιλέτα» από τα οποία μπορούν να κερδίσουν, αλλά από την άλλη να το πράττουν με τρόπο ελεγχόμενο ώστε να μην προκαλέσουν μεγαλύτερη πίεση τιμών από αυτή που μπορούν να αντέξουν τα χαρτοφυλάκιά τους. Με περίπου 200.000 ακίνητα να θεωρούνται υποψήφια για πλειστηριασμό σε όλη την Ελλάδα και άλλα 180.000 να παραμένουν απούλητα παρά την κατά 30% υποχώρηση των τιμών από το 2008, ο μεγάλος φόβος όλων έχει να κάνει με τον κίνδυνο κατάρρευσης των εμπορικών αξιών στην αγορά.

Μια τέτοια εξέλιξη θα προκαλούσε ισχυρούς κοινωνικούς κραδασμούς και παράλληλα θα είχε αλυσιδωτές επιπτώσεις στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών, οδηγώντας σε νέες ζημιές και δημιουργώντας πρόσθετες κεφαλαιακές απαιτήσεις που εκ των πραγμάτων δεν μπορούν σήμερα να ποσοτικοποιηθούν. Περαιτέρω μεγάλη ή απότομη υποχώρηση των τιμών των ακινήτων θα είχε ως αποτέλεσμα δανειολήπτες που αγόρασαν τα τελευταία χρόνια το ακίνητό τους σε σημαντικά υψηλότερες τιμές με δάνειο να σταματήσουν να πληρώνουν, οι τράπεζες να ζητούν νέες μεγαλύτερες εξασφαλίσεις καθώς πλέον τα δάνεια δεν θα ‘αντικρίζονται’ με τις πραγματικές τιμές, ή να υποχρεωθούν να πουλήσουν κατασχεμένα σπίτια και οικόπεδα σε πολύ χαμηλότερες τιμές από αυτές που έχουν εγγράψει, γράφοντας ζημιές.

Για την πορεία της αγοράς κατοικίας απο την "φούσκα" μέχρι τους πλειστηριασμούς ασχολούνται οι Financial Times. Πραγματοποιώντας μία ανασκόπηση της ελληνικής «φούσκας» ακινήτων, η εφημερίδα υπογραμμίζει πως «η είσοδος της Ελλάδας στο ευρώ συνετέλεσε στη ραγδαία πτώση των επιτοκίων δανεισμού και έτσι, η αγορά ενός διαμερίσματος κοντά στη θάλασσα κατέστη εφικτή για την ελληνική μεσαία τάξη». «Αλλά η έλευση της κρίσης», προσθέτει, «άφησε πλήθος κτιρίων ημιτελή, με τους κατασκευαστές να χρεοκοπούν και τους ιδιοκτήτες να αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις δανειακές τους υποχρεώσεις». Όπως γνωστοποιούν οι Financial Times, η απαγόρευση των πλειστηριασμών για τους ιδιοκτήτες ακινήτων, αξίας κάτω των 200 χιλ. ευρώ, αναμένεται να εκλείψει τον Δεκέμβριο. «Οι διεθνείς πιστωτές πιέζουν τον εύθραυστο κυβερνητικό σχηματισμό να επιτρέψει στις τράπεζες να δημοπρατήσει τα κατασχεθέντα σπίτια» υπογραμμίζει η οικονομική εφημερίδα. Ωστόσο, όπως επισημαίνει, οι μισοί βουλευτές απειλούν με καταψήφιση την άρση του «παγώματος» γεγονός που ενέχει τον κίνδυνο κατάρρευσης της κυβέρνησης, η οποία αναζητά ένα συμβιβασμό που θα προστατεύσει τους αδύναμους πιστωτές και θα πείσει τους «έχοντες» να… πληρώσουν. «Το 30% των δανειστών, διαθέτουν χρήματα, αλλά δεν επιλέγουν να πληρώσουν» αναφέρει Έλληνας τραπεζίτης, μιλώντας στους Financial Times. «Οι διαδικασίες εντοπισμού των εχόντων και κατεχόντων πρέπει να υλοποιηθούν τάχιστα, χρησιμοποιώντας τις διαθέσιμες τραπεζικές πληροφορίες» προσθέτει ο ίδιος

Το 10% του αποθέματος ακινήτων στην Ελλάδα έχει βάλει ή ετοιμάζεται να βάλει πωλητήριο. Αυτό αναφέρουν εκτιμήσεις οικονομικών αναλυτών οι οποίοι καταλήγουν στο συμπέρασμα αυτό συνυπολογίζοντας:

-Το διαθέσιμο απόθεμα των αδιάθετων κατοικιών

-Τα ακίνητα των προβληματικών στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων

-Τα δημόσια ακίνητα που προσφέρονται πρός πώληση, αξιοποίηση ή τιτλοποίηση.

-Τα ακίνητα των ΟΤΑ που προσφέρονται προς "αξιοποίηση".

-Τα ακίνητα πτωχευμένων ή προβληματικών επιχειρήσεων.

Φυσικά κυρίαρχο ρόλο στην αύξηση της προσφοράς διαδραματίζουν οι ιδιώτες. Αν και τα στοιχεία κάνουν λόγο για 180.000 κατοικίας προς πώληση στην πραγματικότητα ο αριθμός είναι σημαντικά υψηλότερος αφού δεν είναι δυνατόν να καταμετρηθεί ο αριθμός των μεταχειρισμένων κατοικιών που προσφέρονται πρός πώληση αλλά ούτε και ο αριθμός των οικοπέδων-κυρίως εκείνων που βρίσκονται σε εκτός σχεδίου περιοχές χωρίς δυνατότητα αξιοποίησης. Αν και οποιαδήποτε αναφορά αριθμών μπορεί να αποδειχθεί υπερβολική οικονομικοί αναλυτές διατυπώνουν την εκτίμηση ότι το 10% του αποθέματος ακινήτων είτε έχουν βγεί για πώληση είτε οι ιδιοκτήτες τους δεν θα απέκλειαν μία προσφορά. Μάλιστα ,αναμένουν επιτάχυνση της προσφοράς με την επιβολή του ενιαίου φόρου ο οποίος θα αναγκάσει τους ιδιοκτήτες απρόσοδων ακινήτων να αυξήσουν το κόστος διακράτησης τους. Οι ίδιοι αναλυτές εκτιμούν ότι μέχρι το τέλος του α΄ εξαμήνου 2014 περίπου το 12-14% του αποθέματος των ακινήτων θα έχει μπεί-φανερά ή κρυφά- πωλητήριο. Στην τεράστια λίστα των πωλητών περιλαμβάνονται όχι μόνο νοικοκυριά αλλά και επιχείρήσεις οι οποίες θεωρούν ότι η πώληση ακινήτων μπορεί να τους διευκολύνει είτε στον δανεισμό είτε στην χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων.

Επίσης δεν είναι λίγες οι εισηγμένες που θα ήθελαν να εκποιήσουν ή γενικότερα να αξιοποιήσουν ακίνητη περιουσία που διαθέτουν ώστε να αντλήσουν ρευστότητα και να καταγράψουν έσοδα.

Δύο μαγικές λέξεις θα κρίνουν το κόλπο της υφαρπαγής χιλιάδων ελληνικών ακινήτων που ανήκουν στο Δημόσιο. Οι λέξεις αυτές είναι : "ιδιοκτησία " και "διαχείριση". Οπως είναι προφανές απο το ποια λέξη θα αποδεκτεί η κυβέρνηση θα εξαρτηθεί ο τρόπος που θα γίνει η "αρπαγή". Το μόνο σίγουρο είναι ότι πλέον στο τραπέζι έχει πέσει η παράκαμψη του ΤΑΙΠΕΔ και η σύσταση εταιρείας holding στο Λουξεμβούργο προκειμένου να «περάσουν» σημαντικής αξίας ακίνητα του ελληνικού Δημοσίου.

Το σχέδιο σύμφωνα με δημοσίευμα των «Financial Times» προβλέπει μία ευρεία αναδιάρθρωση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων της Ελλάδας, το έχει προτείνει ο ESM στους πιστωτές της Ελλάδας και περιλαμβάνει την ανάθεση της διαχείρισης των προς πώληση ακινήτων του Δημοσίου σε εταιρεία holding με έδρα το Λουξεμβούργο. Στόχος να παρακαμφθεί η γραφειοκρατία που εμποδίζει τη δράση του ΤΑΙΠΕΔ. Ειδικότερα και σύμφωνα με το σχέδιο, η ελληνική κυβέρνηση θα διατηρήσει τον έλεγχο της ακίνητης περιουσίας και θα εναπόκειται στην Αθήνα να αποφασίσει πότε θα γίνει μία πώληση. Η εταιρεία holding θα έχει την εξουσία να διαχειρίζεται το χαρτοφυλάκιο ακινήτων ανεξάρτητα από την κυβέρνηση. Σημειώνεται ότι το σχέδιο προωθεί σθεναρά η Φινλανδία, ενώ απολαμβάνει και την ισχυρή στήριξη των ΔΝΤ και ΕΚΤ, με την Κομισιόν να είναι πιο σκεπτική, υπογραμμίζει η εφημερίδα. Λίγη ώρα μετά το δημοσίευμα που αφορούσε ουσιαστικά στον διαχειριστή της δημόσιας περιουσίας, ακολούθησε διάψευση από τον εκπρόσωπο του αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και επιτρόπου αρμόδιου για τις Οικονομικές και Νομισματικές Υποθέσεις, κ. Ολι Ρεν, με τον κ. Σάιμον Ο' Κόνορ να υπογραμμίζει ότι τέτοια πρόταση δεν έχει υιοθετηθεί ούτε από την Επιτροπή ούτε από την Ευρωομάδα (Eurogroup) αλλά ούτε και τους υπόλοιπους εταίρους στην τρόικα. Η ιδιοκτησία του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων, τόνισε χαρακτηριστικά, που είναι καθοριστικό στοιχείο στις προσπάθειες της Ελλάδας να διασφαλίσει τη χρηματοδότησή της για τη μείωση του χρέους, είναι και παραμένει αρμοδιότητα της ελληνικής κυβέρνησης και ειδικότερα της Εταιρείας Αξιοποίησης Ακινήτων του Δημοσίου (ΕΤΑΔ). Σύμφωνα με τον ίδιο εκπρόσωπο, στην επόμενη αξιολόγηση του προγράμματος που θα πραγματοποιηθεί τις επόμενες εβδομάδες θα συζητηθεί η πρόοδος των ιδιωτικοποιήσεων και το πώς μπορεί να επιταχυνθεί η όλη διαδικασία.

Νωρίτερα, πάντως, και το πρακτορείο ειδήσεων Reuters μετέδιδε στο πνεύμα των «FT», ότι η τρόικα σχεδιάζει να πιέσει την Αθήνα από τον Σεπτέμβριο να μεταφέρει περιουσιακά στοιχεία του ελληνικού Δημοσίου, ειδικότερα ακίνητα, σε μία εταιρεία συμμετοχών την οποία θα διαχειρίζεται η ευρωζώνη προκειμένου να επιταχυνθούν οι αποκρατικοποιήσεις.

Ειδικότερα και σύμφωνα με το πρακτορείο, η διεθνής τρόικα των πιστωτών (ΕΕ, ΕΚΤ, ΔΝΤ) πρόκειται να προτείνει στην κυβέρνηση της Ελλάδας να δημιουργηθεί μία εταιρεία η οποία θα ανήκει στο ελληνικό κράτος, αλλά θα διοικείται από ξένους ειδικούς και θα έχει έδρα εκτός Ελλάδας. Η κίνηση αυτή θα στόχευε να παρακαμφθεί η γραφειοκρατία στην οποία αποδίδεται η καθυστέρηση στην εκτέλεση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων και να συγκεντρωθούν χρήματα για την αποπληρωμή μέρους του χρέους της Ελλάδας. Στόχος θα είναι «να μεγιστοποιήσει την αξία των κρατικών ακινήτων στην Ελλάδα κάνοντάς τα πιο ελκυστικά για τους επενδυτές», όπως είπε στο Reuters πηγή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ), η οποία ωστόσο επισήμανε πως η πρόταση δεν έχει ακόμη συζητηθεί και εγκριθεί από τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης.

Ο ESM δεν ασχολείται τυχαία με το θέμα, υπογραμμίζει το Reuters. Σύμφωνα με το κείμενο του μνημονίου, στον ESM είχε ήδη ανατεθεί να εκπονήσει έκθεση για την εκμετάλλευση και τιτλοποίηση ακίνητης περιουσίας που δεν έχει συμπεριληφθεί ακόμα στο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και στο ΤΑΙΠΕΔ. Η Εταιρεία Αξιοποίησης Ακινήτων του Δημοσίου έχει υπό τον έλεγχό του 81.000 τέτοια ακίνητα των οποίων η αξία εκτιμήθηκε αρχικά σε ποσό έως 28 δισ. ευρώ. Η Αθήνα θα προτείνει μέχρι το τέλος του έτους ένα σχέδιο για την προετοιμασία των ακινήτων αυτών σε τιτλοποιήσεις για απευθείας ιδιωτικοποίηση. Αξιωματούχος πάντως του υπουργείου Οικονομικών επιβεβαιώνει, σύμφωνα με το Reuters, ότι η πρόταση συζητείται, τονίζοντας ότι τον πλήρη έλεγχο της εταιρείας θα έχει το ελληνικό Δημόσιο. Οπως αναφέρει στο διεθνές πρακτορείο, η εταιρεία holding θα προχωρούσε στην έκδοση ομολόγων που εξασφαλίζονται από περιουσιακά στοιχεία (asset-backed bonds) για την αποπληρωμή του ελληνικού χρέους. «Το σχέδιο», υπογραμμίζει, «έχει συζητηθεί με τον ESM, η έδρα της εταιρείας να είναι στο Λουξεμβούργο καθώς διευκολύνει την λειτουργία της εταιρείας. Το ελληνικό Δημόσιο θα έχει τον πλήρη έλεγχο της εταιρείας, θα προσληφθούν ανεξάρτητοι διαχειριστές. Θα περιλαμβάνει μόνο ακίνητα και στόχος θα είναι να χρησιμοποιηθούν ως εγγύηση για την πώληση ομολόγων ή ομολογιών σε επενδυτές. Τα έσοδα θα χρησιμοποιούνται για την αποπληρωμή χρέους αλλά και την ανάπτυξή τους (των ακινήτων)». Ωστόσο, όπως αναφέρει το πρακτορείο, Ελληνες αξιωματούχοι έχουν απορρίψει την πρόταση να μετακινηθεί στο εξωτερικό ο έλεγχος κρατικής περιουσίας, υποστηρίζοντας ότι αυτό δεν θα έλυνε τα προβλήματα.