Δεν είναι λίγοι εκείνοι που συνδέουν την οικονομική ανάπτυξη της χώρας με την αγορά ακινήτων θεωρούν μάλιστα ότι η υπεραξία της Γής σε συνδυασμό με την επέκταση των αστικών κέντρων ήταν οι κινητήριοι μοχλοί για την δημιουργία πλούτου και εισοδήματος. Τους υποστηρικτές αυτής φαίνεται ότι τους δικαιώνει η τεράστια επέκταση των μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας. Για να γίνει κατανοητό το πόσο καθοριστική ήταν η συμβολή της αγοράς ακινήτων στην οικονομική ανάπτυξη αρκεί να δει κανείς την σημερινή πόλη της Αθήνας και να τη συγκρίνει με αυτή πριν από 150 χρόνια περίπου. Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα ( τις πρώτες δεκαετίες) η πόλη ήταν συγκεντρωμένη γύρω από τις οδούς Αιόλου και Ερμού. Στο σχέδιο πόλης ήταν ενταγμένες οι περιοχές που περικλείονταν σε ένα νοητό τραπέζιο με την μία πλευρά του πλευρά να είναι στη Κυψέλη, η άλλη του στο Ιλισό, η τρίτη την Αγίου Κωνσταντίνου και η τέταρτη τη Βασιλίσσης Σοφίας . Η πυκνότητα των κτιρίων μέσα στο τραπέζιο αυτό ήταν περιορισμένη.

Στην Ομόνοια δεν υπήρχαν , σύμφωνα με τους χρονικογράφους της εποχής παρά ελάχιστα μονώροφα ακίνητα. Ανύπαρκτη ήταν η Γ Σεπτεμβρίου όπως και η Αθηνάς ( η ραγδαία εμπορική ανάπτυξη της ουσιαστικά ξεκίνησε μετά τη μικρασιατική καταστροφή). Το μοναδικό αξιόλογο κτίριο που υπήρχε στην Αθηνάς ήταν το Βαρβάκειο Λύκειο και πολύ κοντά σε αυτό βρίσκονταν το θέατρο Μπούκουρα. Σχεδόν άκτιστη ήταν και η Πειραιώς στην οποία όμως ξεχώριζαν τα μέγαρα των αδελφών Βλαχούτση καθώς και το εργοστάσιο γκαζιού( ιδιοκτησία τότε Φεράλδη). Ερημη ήταν και η Πατησίων μέχρι το 1860-1870 όταν δηλαδή ξεκίνησε το κτίσιμο των κτιρίων του Πολυτεχνείου και του Μουσείου. Μικρά κτίρια έχουν ανεγερθεί στη Σταδίου με εξαίρεση το Τυπογραφείο, το Νομισματοκοπείο(κατεδαφίσθηκε το 1939) και τα αρχοντικά της Πλατείας Κλαυθμώνος. Λίγο πιο πάνω ήταν το κτίριο της Βουλής ενώ στο σημερινό μέγαρο του ΜΤΣ βρίσκονταν οι βασιλικοί στάβλοι (κατεδαφίσθηκαν το 1926). Στη οδό Πανεπιστήμιου , τα τέσσερα πρώτα τετράγωνα προς τη πλευρά της πλατείας Ομόνοιας ήταν άκτιστα . Στο μέσο περίπου της οδού ήταν το κτίριο του Αρσακείου και στη συνέχεια βρίσκονταν το κτίριο του Οφθαλμιατρείου. Στο τέρμα της οδού (γωνία με την Πλατεία Συντάγματος) ήταν το κτίριο Δημητρίου (Μεγάλη Βρετανία). Στη πλατεία Συντάγματος δεσπόζουν τα Παλαιά Ανάκτορα ενώ στη γωνία με τη Καραγεώργη Σερβίας το μέγαρο Πάλλη , στη γωνία με την Ερμού βρίσκονταν το μέγαρο Κορομηλά ενώ στη γωνία με τη Φιλελλήνων ήταν η οικία Αναργύρου. Σχετικά πυκνοδομημένες όμως ήταν οι οδοί και Μητροπόλεως ενώ στην οδό Αιόλου ήταν το κτίριο της Αγοράς. Αντίθετα η Λεωφόρος Αμαλίας μόλις τότε αρχίζει να κτίζεται ενώ το ίδιο ισχύει και για την Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας. Στην Ηρώδου Αττικού υπήρχαν μερικά εξοχικά σπίτια . Στη οδό Ακαδημίας βρίσκονται μονώροφα σπίτια και ξεχωρίζει το σπίτι του Γεννάδιου (στη γωνία με τη Χαριλάου Τρικούπη) ενώ ήδη έχει ολοκληρωθεί η ανέγερση της εκκλησίας της Ζωοδόχου Πηγής.

Αυτή ήταν η Αθήνα πριν από 150 χρόνια περίπου αν μάλιστα αναλογιστεί κανείς ότι μόνο στη νομαρχία Αθήνας σήμερα βρίσκονται περισσότερες από 1.200.000 κατοικίες τότε εύκολα μπορεί να καταλάβει κανείς τα μεγέθη της αγοράς και τη συμβολή τους στην ανάπτυξη.

Το πέτρινο νεοκλασικό κτίριο σε σχήμα σταυρού με τον χάλκινο ανοιγόμενο θόλο, στο Θησείο, εμπνέει του Αθηναίους αλλά λίγοι φαντάζονται την αξιομνημόνευτη ιστορία του. Τα δύο τελευταία χρόνια στεγάζει το Μουσείο του Αστεροσκοπείου Αθηνών και με τα εκθέματά του«αφηγείται» τον τρόπο με τον οποίον οι ερευνητές παρατηρούσαν τα άστρα, τη γη και την ατμόσφαιρα τον 19ο αιώνα και στις αρχές του 20ου, κάτω από τον διαυγή, τότε, αττικό ουρανό. Ήταν αυτός ο αττικός ουρανός και ο άρτιος εξοπλισμός του Αστεροσκοπείου, ισχυροί λόγοι για να έρθει στην Αθήνα ο Γερμανός αστρονόμος Ιούλιος Σμιθ και να αναλάβει, το 1858, τη διεύθυνση του Αστεροσκοπείου. Εδώ, σ΄αυτό τον χώρο, ήταν που ο Σμιθ σχεδίασε τον ακριβέστερο τοπογραφικό σεληνιακό χάρτη του 19ου αιώνα. Ο μετέπειτα διευθυντής, καθηγητής Δημήτρης Αιγινίτης, με τις ιδιαίτερες διοικητικές, οργανωτικές και επιστημονικές του δεξιότητες ανέδειξε το Αστεροσκοπείο σε πρότυπη δημόσια υπηρεσία, μέσα σε μία εξαιρετικά δύσκολη οικονομικά εποχή, την περίοδο Τρικούπη. Το κεντρικό κτήριο του Αστεροσκοπείου, έργο του Θεόφιλου Χάνσεν και στην προέκτασή του το μεταγενέστερο κτήριο, έργο του Έρνστ Τσίλερ στον λόφο των Νυμφών, όπως και ο θόλος, που περικλείει το διοπτρικό τηλεσκόπιο «Δωρίδη» στον λόφο της Πνύκας, είναι οι αρμονικές πινελιές του αθηναϊκού τοπίου. Είναι το παλαιότερο ερευνητικό Ίδρυμα της χώρας και εξακολουθεί και παράγει έρευνα για την αστρονομία, τους σεισμούς, την ενέργεια, το κλίμα. Η πλούσια ιστορία του ξεκινά από την ίδρυσή του το 1842, με χορηγία του βαρώνου Γεωργίου Σίνα, ο οποίος ανέθεσε στον Δανό αρχιτέκτονα Χάνσεν την ανέγερση του κτηρίου, στο υψηλότερο σημείο του λόφου των Νυμφών απέναντι από την Ακρόπολη. Ανάμεσα στον Λυκαβηττό, που ήταν η πρώτη πρόταση ανέγερσης του κτηρίου και τον λόφο των Νυμφών, επιλέχθηκε ο δεύτερος. Εξάλλου, το σημείο συνδέεται με τον θρύλο του Αθηναίου αστρονόμου του 5ου αι. π.Χ., Μέτωνα. Πρώτος διευθυντής του Αστεροσκοπείου ήταν ο σπουδαγμένος στη Βιέννη Γεώργιος Βούρης. Τον διαδέχθηκε ο καθηγητής του πανεπιστημίου της Αθήνας, Ιωάννης Παπαδάκης, και ακολούθησε ο Ιούλιος Σμιθ. Μετά τον θάνατο του Σμιθ, το 1884, το Αστεροσκοπείο πρακτικά τέθηκε σε αδράνεια και σημαντικό τμήμα του εξοπλισμού, της βιβλιοθήκης και των αρχείων του καταστράφηκε. Η μεγάλη τομή έγινε το 1890, όταν το ίδρυμα πέρασε στο κράτος. Η κυβέρνηση Τρικούπη κάλεσε από το Παρίσι τον διαπρεπή αστρονόμο Δημήτρη Αιγινίτη για τη θέση του διευθυντή, ο οποίος εκσυγχρόνισε το Αστεροσκοπείο με δωρεές ευεργετών και δημιούργησε, μεταξύ άλλων, τη μετεωρολογική και σεισμολογική υπηρεσία, επιστρατεύοντας για τον σκοπό αυτό και εθελοντές που έστελναν πρωτογενή μετεωρολογικά δεδομένα απ’ όλη την Ελλάδα. Προχώρησε σε επέκταση του κτηρίου, το εξόπλισε με μηχανήματα, όπως το περίφημο τηλεσκόπιο «Δωρίδη» της διάσημης γαλλικής εταιρείας Γκωτιέ, εμπλούτισε τις βιβλιοθήκες του και παρήγαγε σημαντικό επιστημονικό έργο ως τον θάνατό του, το 1934. Στο Μουσείο Γεωαστροφυσικής του Αστεροσκοπείου Αθηνών, φυλάσσεται η ιστορία του Ιδρύματος, στην οποία μυεί τον επισκέπτη η ωκεανογράφος, δρ. Αγγελίνα Μεταξάτου, που έχει αναλάβει με γνώση και μεράκι την ξενάγηση από τις 10 το πρωί έως τις 3 το απόγευμα. Μέσα στο ανακαινισμένο κτήριο Σίνα, που αποτελεί στολίδι του νεοκλασικισμού, φυλάσσονται και όργανα του 19ου και του πρώτου μισού του 20ου, με τα οποία γίνονταν η μέτρηση του χρόνου και η εύρεση της γεωγραφικής θέσης, οι παρατηρήσεις των ουρανίων σωμάτων, η πρόγνωση του καιρού και της μετεωρολογίας, η παρακολούθηση και καταγραφή των σεισμικών δονήσεων. Στην είσοδο του κτηρίου είναι χαραγμένη από τον Χάνσεν, η λατινική επιγραφή «Servare intaminatum», δηλαδή «να διατηρηθεί ανέπαφο». Κάτω από τον θόλο, θεμελιωμένο σε μάρμαρο βρίσκεται το τηλεσκόπιο Ploessl, με το οποίο ο Σμίθ έκανε τις μετρήσεις της σελήνης. Ο περίφημος τοπογραφικός του σεληνιακός χάρτης, ένα μοντέλο του μηχανισμού των Αντικυθήρων, επίγεια γεωδαιτικά όργανα, που χρησιμοποίησε η αποστολή του Ναπολέοντα στην Ελλάδα το 1800, ο θεοδόλιxος, που δωρήθηκε από τις ΗΠΑ για την παρακολούθηση του σοβιετικού δορυφόρου Σπούτνικ, είναι ανάμεσα στα εκθέματα. Σ΄έναν μικρό χώρο, με την επιγραφή «χρονομέτρηση», οι ερευνητές προσδιόριζαν την επίσημη ώρα του ελληνικού κράτους, με μηχανήματα, που περιείχαν υδράργυρο και, όπως λένε οι ειδικοί, οι βιβλιοθήκες και τα αρχεία του Αστεροσκοπείου περιλαμβάνουν τις πιο μακροχρόνιες κλιματικές, σεισμολογικές και αστρονομικές παρατηρήσεις στη ΝΑ Ευρώπης.

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που συνδέουν την οικονομική ανάπτυξη της χώρας με την αγορά ακινήτων θεωρούν μάλιστα ότι η υπεραξία της Γής σε συνδυασμό με την επέκταση των αστικών κέντρων ήταν οι κινητήριοι μοχλοί για την δημιουργία πλούτου και εισοδήματος. Τους υποστηρικτές αυτής φαίνεται ότι τους δικαιώνει η τεράστια επέκταση των μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας. Για να γίνει κατανοητό το πόσο καθοριστική ήταν η συμβολή της αγοράς ακινήτων στην οικονομική ανάπτυξη αρκεί να δει κανείς την σημερινή πόλη της Αθήνας και να τη συγκρίνει με αυτή πριν από 150 χρόνια περίπου. Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα ( τις πρώτες δεκαετίες) η πόλη ήταν συγκεντρωμένη γύρω από τις οδούς Αιόλου και Ερμού. Στο σχέδιο πόλης ήταν ενταγμένες οι περιοχές που περικλείονταν σε ένα νοητό τραπέζιο με την μία πλευρά του πλευρά να είναι στη Κυψέλη, η άλλη του στο Ιλισό, η τρίτη την Αγίου Κωνσταντίνου και η τέταρτη τη Βασιλίσσης Σοφίας . Η πυκνότητα των κτιρίων μέσα στο τραπέζιο αυτό ήταν περιορισμένη. Στην Ομόνοια δεν υπήρχαν , σύμφωνα με τους χρονικογράφους της εποχής παρά ελάχιστα μονώροφα ακίνητα. Ανύπαρκτη ήταν η Γ Σεπτεμβρίου όπως και η Αθηνάς ( η ραγδαία εμπορική ανάπτυξη της ουσιαστικά ξεκίνησε μετά τη μικρασιατική καταστροφή). Το μοναδικό αξιόλογο κτίριο που υπήρχε στην Αθηνάς ήταν το Βαρβάκειο Λύκειο και πολύ κοντά σε αυτό βρίσκονταν το θέατρο Μπούκουρα. Σχεδόν άκτιστη ήταν και η Πειραιώς στην οποία όμως ξεχώριζαν τα μέγαρα των αδελφών Βλαχούτση καθώς και το εργοστάσιο γκαζιού( ιδιοκτησία τότε Φεράλδη). Ερημη ήταν και η Πατησίων μέχρι το 1860-1870 όταν δηλαδή ξεκίνησε το κτίσιμο των κτιρίων του Πολυτεχνείου και του Μουσείου. Μικρά κτίρια έχουν ανεγερθεί στη Σταδίου με εξαίρεση το Τυπογραφείο, το Νομισματοκοπείο(κατεδαφίσθηκε το 1939) και τα αρχοντικά της Πλατείας Κλαυθμώνος. Λίγο πιο πάνω ήταν το κτίριο της Βουλής ενώ στο σημερινό μέγαρο του ΜΤΣ βρίσκονταν οι βασιλικοί στάβλοι (κατεδαφίσθηκαν το 1926). Στη οδό Πανεπιστήμιου , τα τέσσερα πρώτα τετράγωνα προς τη πλευρά της πλατείας Ομόνοιας ήταν άκτιστα . Στο μέσο περίπου της οδού ήταν το κτίριο του Αρσακείου και στη συνέχεια βρίσκονταν το κτίριο του Οφθαλμιατρείου. Στο τέρμα της οδού (γωνία με την Πλατεία Συντάγματος) ήταν το κτίριο Δημητρίου (Μεγάλη Βρετανία). Στη πλατεία Συντάγματος δεσπόζουν τα Παλαιά Ανάκτορα ενώ στη γωνία με τη Καραγεώργη Σερβίας το μέγαρο Πάλλη , στη γωνία με την Ερμού βρίσκονταν το μέγαρο Κορομηλά ενώ στη γωνία με τη Φιλελλήνων ήταν η οικία Αναργύρου. Σχετικά πυκνοδομημένες όμως ήταν οι οδοί και Μητροπόλεως ενώ στην οδό Αιόλου ήταν το κτίριο της Αγοράς. Αντίθετα η Λεωφόρος Αμαλίας μόλις τότε αρχίζει να κτίζεται ενώ το ίδιο ισχύει και για την Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας. Στην Ηρώδου Αττικού υπήρχαν μερικά εξοχικά σπίτια . Στη οδό Ακαδημίας βρίσκονται μονώροφα σπίτια και ξεχωρίζει το σπίτι του Γεννάδιου (στη γωνία με τη Χαριλάου Τρικούπη) ενώ ήδη έχει ολοκληρωθεί η ανέγερση της εκκλησίας της Ζωοδόχου Πηγής. Αυτή ήταν η Αθήνα πριν από 150 χρόνια περίπου αν μάλιστα αναλογιστεί κανείς ότι μόνο στη νομαρχία Αθήνας σήμερα βρίσκονται περισσότερες από 1.200.000 κατοικίες τότε εύκολα μπορεί να καταλάβει κανείς τα μεγέθη της αγοράς και τη συμβολή τους στην ανάπτυξη.

Κλείστε τα μάτια και ονειρευτείτε μία άλλη Αθήνα με το Μεταξουργείο να είναι η πιο ακριβή γειτονιά κατοικίας της πρωτεύουσας.Εκεί στα μισά του 19ου αιώνα θα λειτουργούσε ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο που θα αναδείκνυε τον σημερινό υποβαθμισμένο τομέα της πόλης στη βιτρίνα της πόλης .

Όνειρα θα απαντήσετε . Λάθος θα μπορούσε να είναι μία πραγματικότητα αν τελικά είχε επιλεγεί ο Κεραμικός ως το σημείο ανέγερσης των Ανακτόρων. Με την εγκατάσταση της πρωτεύουσας στην Αθήνα και την έγκαιρη ένταξη της περιοχής στα σχέδια της νέας πόλης, άνοιξαν οι προοπτικές αστικοποίησης. . Η αρχική πρόταση των σχεδίων Κλεάνθη-Σάουμπερτ και Κλέντσε προέβλεπε την κατασκευή των ανακτόρων στις γειτονικές περιοχές της Ομόνοιας και του Δίπυλου αντιστοίχως. Η προδιαγραφόμενη εξέλιξη της περιοχής άναψε ένα κερδοσκοπικό παιγνίδι γης. Κορυφαία στιγμή ήταν η σημαντική επένδυση του πρίγκιπα Γεωργίου Καντακουζηνού σε ένα μεγάλο αστικό ακίνητο που θα λειτουργούσε ως εμπορικό κέντρο. Ταυτόχρονα άρχισαν να χτίζονται και ορισμένες μεγάλες κατοικίες εύπορων. Η τελική όμως απόφαση για την τοποθέτηση των ανακτόρων στο διαμετρικά αντίθετο άκρο της πόλης, που αποφασίστηκε το 1836, ανέστρεψε την πλάστιγγα.. Το συγκρότημα Καντακουζηνού έμεινε ημιτελές, διότι η δημιουργία εμπορικού κέντρου σε αυτή την έκκεντρη πλέον περιοχή δεν είχε νόημα. Η ζήτηση αστικής γης στράφηκε πράγματι προς τις βόρειες και βορειοανατολικές περιαστικές ζώνες, που άρχισαν πρώτες να οικοδομούνται. Ωστόσο, οι κατοικίες που είχαν ήδη χτιστεί ή αποπερατώθηκαν λίγο αργότερα –έστω κι αν οι περισσότερες εγκαταλείφθηκαν από τους αρχικούς (εύπορους) ιδιοκτήτες τους– κράτησαν για ένα διάστημα ανοιχτή την προοπτική της μετατροπής της περιοχής σε ζώνη κατοικίας. Η φάση αυτή διήρκεσε περίπου είκοσι χρόνια και ο τελευταίος επιζών μάρτυράς της είναι η οικία Προβελέγγιου που διασώζεται στη γωνία Κεραμικού και Μυλλέρου.

Η υπόθεση αυτή πέραν από το ιστορικό της σκέλος δείχνει το πόσο εξαρτημένη αλλά και ευαίσθητη είναι η επιλογή της κατάλληλης γης για επένδυση. Αν ρωτάτε τι έγινε ο Κατακουζηνός να σας πούμε ότι πούλησε και το ακίνητο μετατράπηκε σε εργοστάσιο.