Η κατάρρευση της οικοδομής φαίνεται τόσο από τις ελάχιστες αγοραπωλησίες που γίνονται πλέον (δεν ξπερνούν τις 10-15 χιλιάδες ετησίως ενώ προ κρίσης είχαν ξεπεράσει και τις 215 χιλιάδες) όσο και από τη μεγάλη βουτιά στην οικοδομική δραστηριότητα. Πρόσφατα ανακοινώθηκε από την ΕΛΣΤΑΤ ότι οι εκδοθείσες άδειες ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας, στο σύνολο της χώρας, τον Μάιο 2016 ανήλθαν σε 843 οικοδομικές άδειες, που αντιστοιχούν σε 137,0 χιλιάδες παρουσιάζοντας μείωση κατά 31,9% στον αριθ?ό των οικοδομικών αδειών, κατά 39,8% στην επιφάνεια και κατά 39,8% στον όγκο, σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2015. Αυτό σημαίνει ότι σε όλη τη χώρα εκδόθηκαν κάτω από 1.000 άδειες και οι περισσότερες αφορούν σε ανακατασκευές, δεν πρόκειται δηλαδή για νέες οικοδομές. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην «βασίλισσα» της οικοδομής, την Αττική, τον ίδιο μήνα εκδόθηκαν μόλις 151 άδειες από 264 άδειες τον αντίστοιχο μήνα πέρυσι. Στην Κρήτη εκδόθηκαν μόλις 66 άδειες, στο Βόρειο Αιγαίο 16 άδειες, στο σύνολο της Μακεδονίας μόλις 210 άδειες, στη Θεσσαλία 39 άδειες. Ακόμη πιο εντυπωσιακά είναι τα στοιχεία για το έτος από τον Ιούνιο του 2015 έως και τον Μάιο του 2016. Εκδόθηκαν 12,270 άδειες, μειωμένες κατά 9,9% από την αντίστοιχη προηγούμενη περίοδο ενώ μόνο η Αττική είχε 2.199 άδειες, δηλαδή 183 άδειες το μήνα. Ερευνα της Alpha Bank καταγράφει και τέσσερις άλλους παράγοντες που αποδεικνύουν τη διάλυση ενός ιδιαίτερα παραγωγικού τα προηγούμενα χρόνια κλάδου. Οι επενδύσεις σε νέες κατοικίες παρουσιάζουν αρνητική πορεία καθόλη τη διάρκεια της οικονομική κρίσεως, αφού, σύμφωνα με τα τριμηνιαία στοιχεία του ΑΕΠ, η ετήσια μεταβολή των επενδύσεων σε κατοικίες παραμένει σε αρνητικό πρόσημο από το δεύτερο τρίμηνο του 2008 έως και το πρώτο τρίμηνο του 2016 (-17,3%) με μόνη εξαίρεση το τρίτο τρίμηνο του 2011. Ειδικά οι επενδύσεις σε κατοικίες, κατά το πρώτο τρίμηνο του 2016, αναλογούσαν στο 0,7% του επίσης σημαντικά μειωμένου ΑΕΠ, από 9,9% το 2007. Η κατακόρυφη πτώση της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας (σταθερές τιμές) στον κλάδο των κατασκευών κατά 75,3% το 2015 έναντι του 2006 και κατά 55,4% έναντι του 2000. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία του κατασκευαστικού κλάδου διαμορφώθηκε στα 3,9 δισ. ευρώ το 2015 από 15.849 δισ. ευρώ το 2006. Για φέτος οι επενδύσεις θα πέσουν κάτω από τα 3,5 δισ. ευρώ. Οι τιμές των οικιστικών ακινήτων μειώνονται συνεχώς από το πρώτο τρίμηνο του 2009, σημειώνοντας σωρευτική αρνητική μεταβολή κατά 41,4% έως και το πρώτο τρίμηνο του 2016. Η αγορά βεβαίως έχει διαφορετικά στοιχεία καθώς υπάρχουν περιοχές όπου η μείωση στις τιμές ξεπερνά το 60%. Και η πτωτική αυτή τάση, έστω και με ηπιότερους ρυθμούς αφού η αγορά έχει πιάσει πάτο, εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί όλη τη φετινή χρονιά και πιθανότατα και τους πρώτους μήνες του 2017. Η πορεία της οικοδομής και παράλληλα της κτηματαγοράς θα εξαρτηθεί από το αν η οικονομία θα γυρίσει σε ισχυρούς και διατηρήσιμους ρυθμούς ανάπτυξης. Οι φόροι είναι αυτοί που «πνίγουν» την κτηματαγορά με αποτέλεσμα οι Ελληνες να πουλάνε όσο όσο κυρίως δεύτερες και τρίτες κατοικίες προκειμένου να πληρώσουν φόρους αλλά και να γλιτώσουν από αυτούς. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Πάτρα έγινε γνωστό ότι Αμερικανός πουλάει ένα σπίτι το χρόνο για να πληρώσει τους φόρους. Εγινε επίσης γνωστό ότι στην Καβάλα ιδιοκτήτης ακινήτου το παραχώρησε στο δήμο προκειμένου να γλιτώσει τον ΕΝΦΙΑ. Επρόκειτο για μια παλαιά κατοικία την οποία ο δήμος θα κατεδαφίσει για να κατασκευάσει δημοτικό πάρκινγκ.

Πριν μερικές ημέρες δόθηκαν στη δημοσιότητα τα στοιχεία για την εξέλιξη της οικοδομικής δραστηριότητας. Οι αριθμοί επιβεβαιώνουν με τον πιο κυνικό τρόπο, μία αλήθεια που όλοι τη γνωρίζουν, αλλά κανείς δεν την ομολογεί δημόσια. Το παραγωγικό μοντέλο πάνω στο οποίο βασίστηκε η ελληνική οικονομία τον τελευταίο μισό αιώνα, έχει καταρρεύσει. Ο κλάδος των κατασκευών με συμμετοχή στο ΑΕΠ άνω του 10% που δημιουργούσε και συντηρούσε σχεδόν 400.000 θέσεις εργασίας, έχει περάσει στην ιστορία. Πλέον ακόμα και οι πιο αισιόδοξοι έχουν πειστεί, ότι αυτά που ξέραμε πολύ δύσκολα να τα ξαναζήσουμε και εκείνα που πιστεύαμε, εξίσου δύσκολα θα επαναληφθούν. Η οικοδομή πλέον είναι μία τελειωμένη ιστορία όχι μόνο λόγω της φορολογικής μεταχείρισης που έχει υποστεί, αλλά διότι όλες οι ποιοτικές παράμετροι που επηρεάζουν και καθορίζουν τη συγκεκριμένη αγορά ακολουθούν μία φθίνουσα και -πολύ πιθανόν - μη αναστρέψιμη πορεία. Τα υψηλά ποσοστά ιδιοκατοίκησης φρενάρουν τη ζήτηση. Οι δυσμενείς δημογραφικές εξελίξεις δεν ευνοούν τη μελλοντική ανάκαμψη. Ο μεγάλος όγκος του υποβαθμισμένου κτιριακού αποθέματος, που χρόνο με το χρόνο αυξάνεται, θα είναι ένας ανασταλτικός παράγων στη διαδικασία ανάκαμψης. Το κυριότερο είναι ότι πλέον για πρώτη φορά στη σύγχρονη ελληνική οικονομική ιστορία, τα ακίνητα μπήκαν στη λίστα των επισφαλών επενδύσεων. Πλέον για τους περισσότερους ´Ελληνες, το «κεραμίδι» πλήττεται από μία πρωτόγνωρη κρίση αξιοπιστίας και ανασφάλειας. Κοντολογίς, για το εγγύς χρονικό διάστημα η οικοδομή δεν θα είναι εργαλείο ανάπτυξης. Και το εύλογο ερώτημα που αναδεικνύεται είναι, ποιός οικονομικός τομέας θα πάρει τη θέση του. Ο τουρισμός, θα απαντήσουν κάποιοι. Όμως ο τουρισμός, είναι μία δραστηριότητα ευαίσθητη και ευάλωτη σε γενικότερες πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις. Από μόνος του δεν μπορεί να σηκώσει το βάρος που σήκωνε η οικοδομή στο παρελθόν. Αλλά ακόμα και αν μία χρονιά τα καταφέρει, είναι εντελώς αβέβαιο το κατά πόσο μπορεί να διατηρήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα το δυναμισμό του. Στην πράξη λοιπόν αποδεικνύεται, ότι ενώ γκρεμίσαμε με τη βαριοπούλα την οικοδομή, δεν είχαμε την παραμικρή ιδέα το τί θα μπορούσαμε να βάλουμε στη θέση της. Και έτσι χωρίς να το συνειδητοποιούμε, βρεθήκαμε με ένα οικόπεδο γεμάτο από τα μπάζα της κατεδάφισης, χωρίς να έχουμε την παραμικρή ιδέα για το τί θα επακολουθήσει. Αν έστω και σήμερα δεν βρεθεί ο «διάδοχος», το σίγουρο είναι ότι αργά ή γρήγορα θα συντρίμια θα μετατραπούν σε εστία μόλυνσης.

Ουραγός» σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης αποδεικνύεται η ελληνική αγορά κατοικίας, σε ό,τι αφορά την πορεία των τιμών. Συγκεκριμένα, μετά και την ανακοίνωση της Eurostat για την πορεία της ευρωπαϊκής αγοράς κατοικίας κατά το φετινό πρώτο τρίμηνο, προκύπτει ότι η ελληνική αγορά είναι η χειρότερη, καθώς η πτώση τιμών άγγιξε το 5%. Πτωτικά κινήθηκαν μόλις άλλες δύο χώρες της Ευρώπης και συγκεκριμένα η Κύπρος και η Ιταλία με 1,2%. Συνολικά στην Ευρωπαϊκή Ενωση οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν κατά 4% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο, ενώ στην Ευρωζώνη οι τιμές κινήθηκαν ανοδικά κατά 3%. Τις μεγαλύτερες αυξήσεις κατέγραψαν οι αγορές της Ουγγαρίας με 15,2%, της Αυστρίας με 13,4% και της Σουηδίας με 12,5%. Στο μεταξύ και το κλίμα είναι αρνητικό καθώς μηδαμινή ήταν η υποχώρηση του δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών στον κατασκευαστικό κλάδο κατά τη διάρκεια του φετινού Ιουνίου, καθώς διαμορφώθηκε στις 65,4 μονάδες, έναντι 65,7 μονάδων τον Μάιο, σε σαφώς υψηλότερο επίπεδο συγκριτικά με τον αντίστοιχο περσινό μήνα, όταν δεν είχε ξεπεράσει τις 55,7 μονάδες. Σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία, η εξέλιξη αυτή των προβλέψεων στις κατασκευές προήλθε από την πτώση των προσδοκιών στο σύνολο των ιδιωτικών κατασκευών, καθώς τον Ιούνιο ο σχετικός δείκτης δεν ξεπέρασε τις 79,5 μονάδες, έναντι 96,7 μονάδων τον Μάιο. Η πτώση αυτή αποδίδεται στη σημαντική μείωση των προσδοκιών στις κατασκευές των «Λοιπών Ιδιωτικών Κτιρίων», που υπερκάλυψαν τη βελτίωση των προσδοκιών στις Κατασκευές Δημοσίων Εργων στις 57,2 μονάδες τον Ιούνιο, από 48,9 τον Μάιο.

Εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, πάρα πολλά εμπορικά κέντρα έχουν κλείσει σε όλο τον κόσμο. Το Rolling Acres Mall άνοιξε το 1975 και ήταν κάποτε το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο του Οχάιο. Έκλεισε το 2008. Ένα κτήριο στο Καράκας με την επωνυμία "El Helicoide de la Roca Tarpeya" είχε σχεδιαστεί για Drive in mall. To 1960, ένα χρόνο πριν λειτουργήσει, σταμάτησαν οι εργασίες. 20 χρόνια έμεινε άδειο. Αργότερα καταλήφθηκε και για κάποιο διάστημα στεγάστηκαν τα κεντρικά γραφεία των μυστικών υπηρεσιών. Σήμερα λειτουργεί ως φυλακή. Το Southdale Center στη Μινεσότα των ΗΠΑ εγκαινιάστηκε το 1956 και θεωρείται η 'μητέρα' όλων των μεγάλων εμπορικών κέντρων. Το σχεδίασε ο Αυστριακός αρχιτέκτονας Βίκτορ Γκριν διότι δεν του άρεσε η αμερικανική κουλτούρα που είχε στο επίκεντρο τα αυτοκίνητα. Ήθελε να φτιάξει τόπους συνάντησης όπου οι άνθρωποι θα δημιουργούσαν επαφές μεταξύ τους. Ο αρχιτέκτονας Βίκτορ Γκριν ήταν πολύ απογοητευμένος όταν άνοιξε το πρώτο mall στην Ευρώπη και κυρίως στην ιδιαίτερη πατρίδα του την Βιέννη. Θεωρούσε πως αυτά τα κτήρια ήταν περιττά. Το πρώτο μεγάλο εμπορικό κέντρο στη Γερμανία ήταν το Main-Taunus-Zentrum στη Φρανκφούρτη. Το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο στη Γερμανία ονομάζεται "Centro" και χτίστηκε μεταξύ 1994 και 1996 σε μια παλιά βιομηχανική περιοχή στο Ομπερχάουζεν. Η πρόσοψη διατηρεί βιομηχανικά στοιχεία και αποτελεί δείγμα μεταμοντέρνας αρχιτεκτονικής. Οι αρχιτέκτονες της εταιρείας Rhode Kellermann Wawrowsky εμπνεύστηκαν από το βρετανικό εμπορικό κέντρο Meadowhall. Η Κωνσταντινούπολη είναι πιο γνωστή ίσως για τα παζάρια της παρά για τους ουρανοξύστες της. Το Zorlu Center σχεδιάστηκε από τους βραβευμένους αρχιτέκτονες Εμρέ Αρολάτ και Μουράτ Ταμπάνιογλου. Η ιδιαιτερότητά του είναι ότι οι ταράτσες του είναι γεμάτες πράσινο ενώ στο Zorlu Center βρίσκεται το μεγαλύτερο κέντρο τέχνης της πόλης. Με την κατασκευή του Westfield Horton Plaza (1982-85) στόχος ήταν να γίνει πιο ελκυστικό το ιστορικό κέντρο του Σαν Ντιέγκο. Ο αρχιτέκτονας Χον Χέρντε έδωσε έμφαση στο ίδιο το κτήριο με τα έντονα χρώματα και λιγότερο στα καταστήματα.