Πακέτο με έκτακτες παρεμβάσεις στη φορολόγηση των εισοδημάτων του 2020 που θα δηλωθούν φέτος τον Μάιο στην Εφορία κατέθεσε η κυβέρνηση στη Βουλή για την αποτροπή των επιβαρύνσεων από την πανδημία. Το πακέτο περιλαμβάνει διορθωτικές κινήσεις στο μέτωπο των ηλεκτρονικών αποδείξεων, στα τεκμήρια διαβίωσης, στον φόρο εισοδήματος και στον ΕΝΦΙΑ, η εξόφληση των οποίων απλώνεται σε 8 και 6 δόσεις αντίστοιχα. Ωστόσο υπάρχουν και φορολογούμενοι που μένουν εκτός των άμεσων ελαφρύνσεων. Από την ακτινογραφία των νέων ρυθμίσεων προκύπτουν τα εξής:

Ηλεκτρονικές αποδείξεις: Δεν θα πληρώσουν έξτρα φόρο 22% για το ποσόν των αποδείξεων που θα υπολείπεται του ορίου 30% επί του εισοδήματός τους οι φορολογούμενοι ηλικίας άνω των 60 ετών, οι εργαζόμενοι που τέθηκαν σε καθεστώς αναστολής, οι επαγγελματίες που ανήκαν στους πληττόμενους ΚΑΔ ή έκλεισαν με κρατική εντολή. Δεν έχει διευκρινιστεί αν το μέτρο θα ισχύσει για όλους τους εργαζόμενους ανεξάρτητα από τη διάρκεια των αναστολών και αντίστοιχα για τους επαγγελματίες.

Η ελάφρυνση θα είναι σημαντική για πολλούς καθώς λόγω του λοκντάουν και της συγκράτησης των καταναλωτικών δαπανών θα υποχρεώνονταν να πληρώσουν φέτος πρόσθετο φόρο για τις αποδείξεις. Για παράδειγμα, κάποιος με ετήσιο εισόδημα 15.000 ευρώ που θα έπρεπε να συγκεντρώσει αποδείξεις αξίας 4.500 ευρώ και συγκέντρωνε 3.500 ευρώ θα καλούνταν να πληρώσει έξτρα φόρο 300 ευρώ, ενώ με τη νέα ρύθμιση η επιβάρυνση μηδενίζεται.

Επιπρόσθετα για τους υπόλοιπους φορολογούμενους σε περίπτωση που η συνολική αξία των αποδείξεων που συγκέντρωσαν είναι τουλάχιστον 20% αλλά υπολείπεται του ορίου του 30% επί του ποσού που λείπει, θα πληρώσουν πρόσθετο φόρο όχι 22% αλλά 11%. Για παράδειγμα, φορολογούμενος με ετήσιο εισόδημα 10.000 ευρώ συγκέντρωσε αποδείξεις αξίας 2.000 ευρώ ενώ θα έπρεπε η αξία τους να είναι 3.000 ευρώ.

Για τη διαφορά των 1.000 ευρώ δεν θα πληρώσει 220 ευρώ αλλά 110 ευρώ. Ομως αν ο ίδιος φορολογούμενος δεν έχει πιάσει το όριο του 20% στην αξία των αποδείξεων, δηλαδή 2.000 ευρώ, θα κληθεί να πληρώσει κανονικά το πέναλτι του 22% επί του ποσού που υπολείπεται του 30%. Ετσι, αν εμφανίσει αποδείξεις 1.000 ευρώ, θα πληρώσει έξτρα φόρο 440 ευρώ (2.000 ευρώ x 22%).

Θα πρέπει να σημειωθεί πάντως ότι ο κίνδυνος της επιβάρυνσης περιορίζεται σημαντικά καθώς η αξία των αποδείξεων μειώνεται αφού για τον προσδιορισμό του ύψους του πραγματικού εισοδήματος επί του οποίου υπολογίζεται το ελάχιστο ποσόν δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής δεν θα λαμβάνονται υπόψη οι έκτακτες ενισχύσεις και αποζημιώσεις από το κρατικό πακέτο για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

Τεκμήρια διαβίωσης. Για όλους τους πληττόμενους από την πανδημία δεν θα ισχύσουν οι αντικειμενικές δαπάνες που υπολογίζει η Εφορία με βάση τις κατοικίες, τα αυτοκίνητα και τα άλλα περιουσιακά στοιχεία προκειμένου να προσδιορίσει το ελάχιστο εισόδημα που πρέπει να δηλώνει κάποιος και σε περίπτωση που το τεκμαρτό είναι υψηλότερο από το πραγματικό επιβάλλει φόρο.

Ομως ακόμα και αν κάποιος ανήκει στους πληττόμενους από την πανδημία, αλλά σε ένα τουλάχιστον έτος από τα δύο προηγούμενα πιάστηκε στην παγίδα των τεκμηρίων, εξαιρείται από το μέτρο και θα κληθεί να καταβάλει τον επιπλέον τεκμαρτό φόρο. Επισημαίνεται ότι πέρυσι φορολογήθηκαν με βάση τα τεκμήρια πάνω από 1,2 εκατ. φορολογούμενοι οι οποίοι δεν θα δικαιούνται την απαλλαγή. Για τους υπόλοιπους, τα τεκμήρια διαβίωσης θα ισχύσουν κανονικά.

Ανείσπρακτα ενοίκια: Εφόσον έχει κοινοποιηθεί από τον ιδιοκτήτη του ακινήτου εξώδικο στον μισθωτή, αυτόματα τα εισοδήματα από ενοίκια που δεν έχει εισπράξει δεν θα συνυπολογίζονται στο συνολικό φορολογητέο εισόδημά.

Χρονοδιάγραμμα πληρωμής του φόρου εισοδήματος και εκπτώσεις: Δίνεται η δυνατότητα καταβολής του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων σε οκτώ ισόποσες μηνιαίες δόσεις με την πρώτη στο τέλος Ιουλίου. Ωστόσο μπορεί κάποιος να υποβάλει χωρίς πρόστιμα τη δήλωση μέχρι τις 27 Αυγούστου, καταβάλλοντας τις δύο πρώτες μηνιαίες δόσεις. Τα φυσικά πρόσωπα που θα υποβάλουν τη δήλωση έως τις 28 Ιουλίου και εξοφλήσουν εφάπαξ τον φόρο έως τις 30 Ιουλίου θα έχουν έκπτωση 3% επί του συνολικού ποσού έναντι 2% που ίσχυε μέχρι σήμερα.

ΕΝΦΙΑ: Η καταβολή μπορεί να γίνει σε έξι ισόποσες μηνιαίες δόσεις, με πρώτη δόση τον Σεπτέμβριο του 2021. Σημειώνεται ότι το επικρατέστερο σενάριο είναι η αποσύνδεση του φετινού φόρου από τις νέες αντικειμενικές αξίες και το «πάγωμα» του ποσού στα περυσινά επίπεδα για τους ιδιοκτήτες ακινήτων που δεν είχαν μεταβολή της περιουσιακής τους κατάστασης.

Ελέγχους για κρυμμένα εισοδήματα από τις τρεις μεγάλες πλατφόρμες ενοικίασης ακινήτων, AirBnB, Booking και Homeaway, ξεκινά η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) για τα έτη 2018 και 2019.

Μετά τα στοιχεία για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις που παρέλαβε η ΑΑΔΕ από αυτές τις πλατφόρμες, ξεκινά ηλεκτρονικές διασταυρώσεις με τα αντίστοιχα στοιχεία των φορολογικών δηλώσεων που υποβάλλουν οι ιδιοκτήτες αυτών των ακινήτων. Σε νέα απόφαση του επικεφαλής της ΑΑΔΕ Γ. Πιτσιλή δίνονται οδηγίες στον μηχανισμό για τον τρόπο με τον οποίο θα γίνουν αυτές οι διασταυρώσεις.

Οι ιδιοκτήτες με αδήλωτα εισοδήματα αντιμετωπίζουν πρόστιμα 5.000 ευρώ τα οποία πολλαπλασιάζονται εφόσον πρόκειται για επαναλαμβανόμενες παραβάσεις. Επειδή ακριβώς θα υπάρξει περαιτέρω έλεγχος για τον εντοπισμό ακινήτων που δεν δηλώνονται στο ηλεκτρονικό Μητρώο της ΑΑΔΕ επιστρατεύονται ταυτόχρονα οι ελεγκτές του υπουργείου Τουρισμού και της Οικονομικής Αστυνομίας.

Σύμφωνα με την εγκύκλιο, το αυτοτελές πρόστιμο των 5.000 ευρώ επιβάλλεται για κάθε μία από τις εξής παραβάσεις:

■ Παράλειψη εγγραφής στο «Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής»,

■ Μη εμφανή αναγραφή του αριθμού εγγραφής στο «Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής» στην ανάρτηση του «Ακινήτου» στις ψηφιακές πλατφόρμες καθώς και σε κάθε άλλο μέσο προβολής,

■ Μη εμφανή αναγραφή του αριθμού του Ειδικού Σήματος Λειτουργίας (ΕΣΛ) ή του Μοναδικού Αριθμού Γνωστοποίησης (ΜΑΓ) στην ανάρτηση του «Ακινήτου» στις ψηφιακές πλατφόρμες καθώς και σε κάθε άλλο μέσο προβολής, από τους «Διαχειριστές» για τους οποίους δεν υπάρχει υποχρέωση εγγραφής στο «Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής».

Αποζημίωση για τα απολεσθέντα ποσά ενοικίων δυο μηνών, Φεβρουαρίου και Μαρτίου 2021, θα λάβουν την ερχόμενη εβδομάδα οι ιδιοκτήτες ακινήτων με πίστωση των χρημάτων από το Δημόσιο στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς. Μέχρι και τις 20 Απριλίου θα έχει περαιωθεί το θέμα των αποζημιώσεων στους ιδιοκτήτες, οι οποίοι στο δίμηνο Φεβρουαρίου-Μαρτίου είτε δεν εισέπραξαν καθόλου ενοίκια είτε αυτά ήταν μειωμένα κατά 40%.

Η κρατική αποζημίωση για τα μηδενικά μισθώματα του Φεβρουαρίου θα χορηγηθεί με βάση τις δηλώσεις Covid που έχουν ήδη υποβάλει οι ιδιοκτήτες ακινήτων, ενώ για τον μήνα Μάρτιο και για μισθώσεις που έχουν συναφθεί μέχρι την 31η Ιανουαρίου 2021 οι προκαταβολές θα δοθούν με βάση τη δήλωση Covid Φεβρουαρίου και εφόσον πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

Οι μισθώσεις να φαίνονται ενεργές στο σύστημα Δήλωσης Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης της ΑΑΔΕ.

Ο εκμισθωτής-νομικό πρόσωπο να μην έχει δηλώσει διακοπή εργασιών στην ΑΑΔΕ.

Ο μισθωτής-επιχείρηση να μην έχει δηλώσει διακοπή εργασιών στην ΑΑΔΕ.

Ο μισθωτής-εργαζόμενος να τελεί σε αναστολή σύμβασης εργασίας για τον Μάρτιο.

Να έχει υποβληθεί για τις μισθώσεις αυτές δήλωση Covid τον Φεβρουάριο.

Από τα στοιχεία της ΑΑΔΕ προκύπτει ότι μέχρι στιγμής έχουν αποζημιωθεί 365.000 ιδιοκτήτες ακινήτων με πάνω από 187 εκατ. ευρώ είτε μέσω συμψηφισμών φορολογικών οφειλών είτε με πίστωση του ποσού στον τραπεζικό τους λογαριασμό.

Για τα μειωμένα ενοίκια Μαρτίου-Οκτωβρίου 2020 έχουν διενεργηθεί συμψηφισμοί ύψους 44,5 εκατ. ευρώ για 232.000 ΑΦΜ ενώ άλλες 15.000 δηλώσεις Covid έχουν εκκαθαριστεί και είναι έτοιμες για συμψηφισμό με χρέη στην εφορία μόλις εμφανιστούν στο ηλεκτρονικό σύστημα της ΑΑΔΕ.

Σε εκκρεμότητα βρίσκονται περίπου 90.000 αρχικές και τροποποιητικές δηλώσεις Covid για τα μειωμένα ενοίκια του Νοεμβρίου και άλλες 65.000 δηλώσεις που έχουν υποβάλει οι ιδιοκτήτες ακινήτων για τα μισθώματα του Δεκεμβρίου. Αφού ολοκληρωθεί η επεξεργασία και η εκκαθάριση των τροποποιητικών δηλώσεων, θα δρομολογηθεί η πληρωμή των ιδιοκτητών ακινήτων για το 50% των ενοικίων που έχασαν.

Σημειώνεται ότι στις 19 Απριλίου 2020 λήγει η προθεσμία για τις διορθώσεις στις δηλώσεις Covid των μηνών Μαρτίου- Δεκεμβρίου 2020 που θα ανοίξουν τον δρόμο για νέους συμψηφισμούς και αποζημιώσεις στους εκμισθωτές ακινήτων, πολλοί από τους οποίους «περιμένουν στην ουρά» για να αποζημιωθούν από το κράτος για τα χαμένα ενοίκια.

Ψηφιακές υπηρεσίες

Στο μέτωπο των ηλεκτρονικών υπηρεσιών από τον περασμένο Μάρτιο με το ξέσπασμα της πανδημίας περισσότεροι από 4 εκατομμύρια πολίτες και επιχειρήσεις εξυπηρετήθηκαν το 2020 ψηφιακά από την ΑΑΔΕ. Ο προγραμματισμός για το 2021 περιλαμβάνει τη διεύρυνση των ψηφιακών υπηρεσιών με τη συνδρομή των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, μεταξύ των οποίων είναι:

Ψηφιακή Εκδοση Παραστατικών και προσυμπλήρωση δηλώσεων ΦΠΑ. Υλοποιείται η εφαρμογή ψηφιακής έκδοσης παραστατικών (αποδείξεων και τιμολογίων) που μπορούν να χρησιμοποιούν ελεύθερα οι επιχειρήσεις, ενημερώνοντας, ταυτόχρονα με την έκδοση, τα ηλεκτρονικά βιβλία, ενώ σχεδιάζεται η προσυμπλήρωση των δηλώσεων ΦΠΑ με βάση τα δεδομένα του myDATA.

Χορήγηση ΑΦΜ μέσω της πλατφόρμας myAADElive. Με τη συμπλήρωση της αίτησης ο ενδιαφερόμενος θα λαμβάνει ΑΦΜ μετά την ταυτοποίησή του σε πραγματικό χρόνο μέσω βιντεοκλήσης.

Εισαγωγή του συστήματος IRIS για άμεση πίστωση πληρωμών για φορολογικές οφειλές μέσω web banking. Οι πληρωμές θα μπορούν να εμφανίζονται σε πραγματικό χρόνο, επισπεύδοντας έτσι τις συναλλαγές που εξαρτώνται από την εξόφληση οφειλών (όπως ο Φόρος Μεταβίβασης Ακινήτων) αλλά και την άμεση έκδοση φορολογικής ενημερότητας

Οι επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να μεταβάλλουν τα στοιχεία τους, όπως τους ΚΑΔ, και να δηλώνουν τη σύσταση υποκαταστημάτων μέσω TAXISnet.

Στο υπουργείο Οικονομικών βρίσκεται σε εξέλιξη η άσκηση της ευθυγράμμισης των αντικειμενικών με τις εμπορικές αξίες και η επέκταση του αντικειμενικού συστήματος σε 3.000 νέες περιοχές σε όλη τη χώρα. Η ειδική ομάδα που έχει αναλάβει το έργο της αναπροσαρμογής περνάει από κόσκινο και αξιολογεί τις τιμές ζώνης για κάθε δήμο και οικισμό που έχουν εισηγηθεί οι ιδιώτες εκτιμητές ακινήτων και τις συγκρίνει με τα στοιχεία που διαθέτει από το Μητρώο Αξιών Μεταβιβάσεων Ακινήτων, τα μισθωτήρια συμβόλαια και τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.

Με την ολοκλήρωση της άσκησης καθορισμού των νέων τιμών ζώνης σε όλη τη χώρα θα αρχίσουν να ξεδιπλώνονται οι ανατροπές στο φορολογικό τοπίο των ακινήτων οι οποίες περιλαμβάνουν παρεμβάσεις στα εξής μέτωπα:

ΕΝΦΙΑ: Ο φόρος για την ακίνητη περιουσία που θα κληθούν να πληρώσουν φέτος οι ιδιοκτήτες ακινήτων, όπως όλα δείχνουν, θα παγώσει στα περσινά επίπεδα καθώς εξετάζεται να υπολογιστεί με τις ισχύουσες αντικειμενικές αξίες ακόμη στην περίπτωση που μέχρι τον Αύγουστο θα έχουν καθοριστεί οι νέες τιμές ζώνης. Αυτό σημαίνει ότι η νέα μείωση του ΕΝΦΙΑ 8% κατά μέσο όρο, για την οποία έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση, αναβάλλεται για το επόμενο έτος. Κατά τα Νέα, ο δημοσιονομικός χώρος 300-400 εκατ. ευρώ, που εκτιμάται ότι θα προκύψει από την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξίων και κυρίως από την επέκταση του συστήματος των τιμών ζώνης στις 3.000 νέες περιοχές σε όλη τη χώρα, θα χρησιμοποιηθεί για να εξουδετερωθούν οι επιβαρύνσεις που θα προκύψουν στον ΕΝΦΙΑ μετά το άλμα των αντικειμενικών σε πολλές περιοχές της χώρας. Το σχέδιο προβλέπει μείωση των συντελεστών υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ.

Συμπληρωματικός ΕΝΦΙΑ: Στο τραπέζι του οικονομικού επιτελείου βρίσκεται το σενάριο της κατάργησης του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ. Περίπου 450.000 φορολογούμενοι (φυσικά πρόσωπα) καλούνται κάθε χρόνο να πληρώσουν διπλό φόρο ακινήτων, αφού επωμίζονται κανονικά τον ΕΝΦΙΑ με τους συντελεστές που ισχύουν για όλους τους φορολογουμένους και επιπρόσθετα καλούνται να πληρώσουν καπέλο με κλιμακωτούς συντελεστές από 0,15% έως και 1,15%. Για περίπου 50.000 νομικά πρόσωπα ο συμπληρωματικός ΕΝΦΙΑ επιβάλλεται με συντελεστή 5,5‰ ενώ για τα ακίνητα τα οποία ιδιοχρησιμοποιούνται για την παραγωγή ή την άσκηση κάθε είδους επιχειρηματικής δραστηριότητας, ανεξαρτήτως αντικειμένου εργασιών, υπολογίζεται με 1‰. Η Επιτροπή Πισσαρίδη, στην έκθεσή της για το σχέδιο ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, εισηγείται την κατάργηση του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ καθώς, όπως αναφέρεται, θα έδινε ισχυρή ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη.

Φόροι μεταβίβασης: Αφορολόγητες θα παραμείνουν και μετά την ενεργοποίηση των νέων αντικειμενικών αξιών οι περισσότερες μεταβιβάσεις και γονικές παροχές ακινήτων πρώτης κατοικίας λόγω της διατήρησης των αφορολόγητων ορίων που εφαρμόζονται σήμερα. Ωστόσο, λόγω αύξησης των αντικειμενικών ειδικά στις περιοχές που θα αποκτήσουν για πρώτη φορά τιμές ζώνης οι αγοραπωλησίες ακινήτων θα κοστίζουν ακριβότερα και οι φόροι μεταβίβασης θα τραβήξουν την ανηφόρα.

Τέλος Ακίνητης Περιουσίας - δημοτικά τέλη: Οι νέες αντικειμενικές αξίες θα προκαλέσουν ντόμινο αλλαγών σε φόρους και τέλη που επιβαρύνουν την ακίνητη περιουσία των νοικοκυριών και επιβάλλονται μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος.

Τεκμήριο κατοικίας: Οι ανατροπές στις τιμές ζώνης των ακινήτων θα συμπαρασύρουν και το τεκμήριο διαβίωσης για τις κατοικίες στο οποίο εγκλωβίζονται κάθε χρόνο χιλιάδες φορολογούμενοι. Οι μεγαλύτερες επιβαρύνσεις θα προκύψουν για τους φορολογούμενους με ιδιόκτητη, μισθωμένη ή δωρεάν παραχωρούμενη κατοικία σε περιοχές όπου οι αντικειμενικές αξίες θα βρεθούν πάνω από το όριο των 2.800 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, καθώς το τεκμήριο αυτομάτως θα αυξηθεί κατά 40%.